Het plattelandsreglement van 1825 is van kracht geweest tot aan de invoering van de Gemeentewet in 1851. Vanaf die tijd is de gemeentelijke organisatie in geheel Nederland uniform. Ook kwam het aloude onderscheid tussen steden en gemeenten ten platte landen te vervallen. Bovendien kwam de zeggenschap nadrukkelijk te liggen bij de gemeenteraad, hoewel in de praktijk met name in de kleinere plaatsen de burgemeester een beslissende factor bleef.
In de Gemeentewet werd het bestuur opgedragen aan een gemeenteraad, een college van burgemeester en wethouders als dagelijks bestuur en een burgemeester. In Vianen bestond de gemeenteraad, waarvan de omvang afhankelijk was van het inwonertal, in eerste instantie uit zeven leden, inclusief de wethouders. Dit aantal werd in 1872, door groei van de bevolking op elf gebracht.

De gemeenteraad werd voortaan rechtstreeks gekozen door de inwoners van de gemeenten. Uit hun midden kozen de raadsleden de twee wethouders. De burgemeester bleef door de koning benoemd. De ambtsperioden waren weer voor zes jaar, met tussentijds aftreden van een gedeelte van de bestuurders. Later is het tussentijds wisselen vervallen en nog later weer de zittingsperiode van de gemeenteraad teruggebracht tot vier jaar. Essentiële wijzigingen in de Gemeentewet vonden pas plaats ver na de hier behandelde periode.

Voor de samenstelling van het gemeentebestuur is de invoering van het algemeen kiesrecht, mogelijk geworden door de grondwetswijziging van 1917, van grote betekenis geweest. Niet alleen de materieel meer welgesteld kregen sindsdien invloed op het plaatselijk bestuur, maar bijna iedereen die een bepaalde leeftijd had bereikt *  .