Hoewel wij uit een tekst, bewaard in het liber camere van het domkapittel te Utrecht mogen opmaken dat de parochiekerk te Tull reeds omstreeks 1225 bestond, dateert de expliciete vermelding van deze kerk uit 1258 *  . Als dochterkerk van Gasperden-later Hagestein -aan de overzijde van de Lek heeft de kerk van Tull dan nog een geldelijke verplichting aan haar moederkerk. Op haar beurt moet de kerk van 't Waal, waarschijnlijk in de loop van de 13e eeuw, van die van Tull zijn afgescheiden. Geografisch gezien lagen de woonkernen Tull en 't Waal in één ontginningsgebied langs de Lek, in het zuidoosten grenzend aan de ontginningseenheid Honswijk, daarvan gescheiden door het watertje de Snel. Bestuurlijk vormden 't Waal, Tull en Honswijk één gerecht tot dit in 1338 werd gesplitst in tweeën *  . Als gerechtsgrens werd de Snel gekozen, maar met een afwijking, zodat de kerk van Tull op de uiterste rand van de Tullse ontginning bij Honswijk werd getrokken. De nieuwe situatie was dus zo, dat de kerk van Tull, hoewel staande in de ontginningseenheid Tull en 't Waal, behoorde tot het gerecht Honswijk. Dit had sinds de late 14e eeuw invloed op de benaming. Steeds minder wordt nog gesproken over de kerk van Tull en steeds meer over de kerk van Honswijk, waarmee dezelfde kerk werd bedoeld. De patronaatsrechten van de kerk van 't Waal, zowel als van die van Tull (later Honswijk), kwamen aanvankelijk toe aan de kapittels van de dom en Oudmunster gezamenlijk, later aan dat van Oudmunster alleen.

Ondanks hun ligging tegenover Culemborg en Vianen, waar de Hervorming in de jaren '60 van de 16e eeuw ruime ingang vond, bleven de parochies 't Waal en Honswijk integraal katholiek. Van Honswijk, waar de heer van Culemborg gerechtsheer was, is een verslag bewaard van een kerkvisitatie in 1570 ondernomen vanuit Utrecht, waarin Jan Willemsz., pastoor van Honswijk sinds 1558, verklaart dat zich onder zijn 250 communicanten geen enkele ketter bevindt. *  Toch blijkt Jan Jacobsz. Louys, kapelaan van het OLV-altaar, in het verleden herhaaldelijk protestantse bijeenkomsten in Culemborg te hebben bijgewoond. Als in 1580 in Utrecht de rooms-katholieke eredienst officieel wordt verboden, verandert er in 't Waal en Honswijk aanvankelijk niet veel. De pastoors blijven in functie en de altaren en beelden worden niet uit de kerken verwijderd.

Tijdens een visitatie op last van de staten van Utrecht in 1593 uitgevoerd om de stand van zaken na de invoering van het protestantisme op het platteland in ogenschouw te nemen, moet geconstateerd worden dat de kerk van 't Waal geheel vervallen en nog niet gezuiverd is van katholieke attributen en dat Cornelis Alfertsz. van Everdingen, pastoor van 't Waal sinds 1567, nog steeds dienst doet *  . Hij wordt een out, miserabel ende -In 't stuck van de religie geheel onervaeren man genoemd. In Honswijk, dat bij de visitatie wordt vergeten, zal de toestand niet veel anders zijn geweest. Want nog in 1606, als bijna overal op het Utrechtse platteland predikanten zijn gevestigd, worden volgens mededeling ter Utrechtse synode de bewoners van Honswijk en omgeving misleid door Dirk van Eck, paep van Honswijk, die blijft dopen en smeeren *  . Waarschijnlijk gebeurt dit laatste niet meer in de Honswijkse kerk, want die blijkt in 1605 als een soort opslagplaats te zijn ingericht, waar verdelingen van brandstof en kaarsen onder militairen plaatsvinden *  .

Eindelijk wordt op 20 juli 1610 ds. Jan Leegschuttel als eerste predikant aangesteld in 't Waal en waarschijnlijk beslaat zijn ambtsgebied ook Honswijk *  . Hij woont in 1612 de Utrechtse synode bij en klaagt dan dat het gerechtscollege van Tull en 't Waal de koster zijn kosterijgoed onthoudt omdat deze de predikant behulpzaam is *  . Deze mededeling wijst er niet bepaald op dat de predikant met gejuich is ontvangen. Al in november 1612 vertrekt hij dan ook naar Zegveld *  .
Zijn opvolger, ds. Willem Riddersbach, woont in 1618 de remonstrantse synode van Utrecht bij en wordt ten gevolge van de overwinning van de contra-remonstrantse partij na weigering de besluiten van de nationale synode van Dordrecht te ondertekenen op 20 augustus 1619 uit zijn ambt ontslagen *  . De kerk van 't Waal ging een vacature tegemoet van enkele jaren, hetgeen niet bevorderlijke was voor de opbouw van de hervormde gemeente. Mede met het oog daarop besloot de provinciale synode Honswijk dan ook met Schalkwijk te combineren en niet met 't Waal *  . Op haar vergadering van september 1619 besloot de classis Rhenen-Wijk de kerk van Honswijk, die in uitstekende staat verkeerde, maar waar nog nooit op hervormde wijze was gepreekt, te openen en om beurten door de predikanten van Schalkwijk en Hagestein te laten bedienen *  .

Er was een goet gehoor, ondanks het nog steeds voortgaan van de activiteiten van de oude pastoor. In 1621 wordt ds. Reinier van Oosterzee, voorheen predikant te Bunnik en daar wegens remonstrantse gezindheid in 1619 afgezet, te 't Waal als predikant bevestigd, nadat hij tot de contraremonstranten was overgegaan *  . Vanaf dat moment komt de hervormde gemeente langzaam tot leven, maar groot werd zij nooit. Ook niet in verhouding met het aantal katholiek gebleven inwoners. In 1849 telden 't Waal, Tull en Honswijk samen 486 inwoners waarvan 345 rooms-katholieken en 141 hervormden *  . Hoewel er in 1665 al twee diakenen in 't Waal fungeerden, was er geen kerkeraad. Die werd pas ingesteld door de aanstelling van ouderlingen in 1798 *  .

Honswijk is nooit een zelfstandige hervormde gemeente geworden. Het dorpje werd kerkelijk spoedig bij 't Waal ingedeeld, maar bleef zijn eigen kerk houden, waarin vanuit 't Waal werd gepreekt. Honswijk had zijn eigen kerkmeester, die de kerkelijke goederen beheerde, en zijn eigen koster-schoolmeester, die van de kosterijgoederen leefde. De uitgebreidheid daarvan stak gunstig af bij die van 't Waal. In 1620 bedroeg de opbrengst van het kosterijgoed in 't Waal slechts 10 gulden per jaar tegen 100 daalder in Honswijk *  . Nadat tijdens de oorlogshandelingen in 1672 en de storm die Utrecht teisterde in 1674 de Honswijkse kerk grote schade had geleden, werd zij in 1679 toch nog hersteld *  , maar in de loop van de 18e eeuw verviel zij uiteindelijk tot een ruïne. De diensten werden gestaakt, de administratie van de kerkelijke goederen werd omstreeks 1816 overgedragen aan de kerkmeester, later kerkvoogd, van 't Waal en de kerk werd in 1844 afgebroken *  . Alleen de school van Honswijk bleef nog bestaan.