Uw zoekacties: W.A. van Beeck Calkoen als voorzitter van de Antirevolutiona...

273 W.A. van Beeck Calkoen als voorzitter van de Antirevolutionaire Kiesvereniging, district Amerongen ( Regionaal Archief Zuid-Utrecht )

beacon
 
 
Inleiding
1. Het archief
2. De geschiedenis (algemeen en plaatselijk)
273 W.A. van Beeck Calkoen als voorzitter van de Antirevolutionaire Kiesvereniging, district Amerongen
Inleiding
2.
De geschiedenis (algemeen en plaatselijk)
Antirevolutionair werden in de 19e eeuw (en aanvankelijk ook nog wel in de 20e eeuw) die politici genoemd die zich verzetten tegen de beginselen van de (met name die van de menselijke soevereiniteit) en daar tegenover de soevereiniteit van plaatsten. De antirevolutionairen erkenden overigens wel dat de Revolutie ook nuttige gevolgen gehad had en voortgekomen was uit gerechtvaardigde kritiek op de toestanden ervoor. Ze waren dus niet 'contra-revolutionair' of tegen alle verandering maar vonden het beter veranderingen geleidelijk door te voeren en niet schoksgewijs. Een bekende voorman was de toenmalige politicus en historicus (1801-1876). Er was sprake van een stroming en niet van een partij, al werden plaatselijk opgericht.
Het beginsel dat de overheid een goddelijke instelling was, betekende voor de antirevolutionairen dat de overheid ook christelijk moest zijn. Zij diende te regeren volgens normen. In 1840, na de afscheiding van de rooms-katholieke Belgen, wilde Groen van Prinsterer dat in de werd opgenomen dat de koning tot de moest behoren. Lange tijd verzette hij zich ook tegen tegemoetkomingen aan de rooms-, maar later zag hij in hen juist bondgenoten.
In de periode 1840-1860 hadden de antirevolutionairen vooral aanhang onder protestanten. Veel van deze adellijke lieden groepeerden zich rond de '' in de , een beweging die zich keerde tegen de moderne, stroming in die kerk.
De orthodoxe die in 1834 de Hervormde Kerk hadden verlaten, sympathiseerden ook met de antirevolutionairen, maar velen van hen hadden nog niet het kiesrecht. Pas onder Kuyper ging de antirevolutionaire stroming zich meer richten op deze ''.
Er waren tot 1880 enkele kiesdistricten waar de antirevolutionairen regelmatig zetels behaalden. Dat waren onder meer districten op het en platteland en enkele districten in en in delen van . Het nieuw gevormde district had steeds een antirevolutionaire afgevaardigde.
Na 1880 groeide de aanhang en werden onder andere ook zetels veroverd in en op het platteland (omgeving en ).
De antirevolutionairen behaalden nooit zetels. Alleen in 1884 is in het district een AR-afgevaardigde gekozen. Dat district omvatte het grotendeels protestantse .
Na 1892 behoorde ruim 80% van het electoraat van de Anti-Revolutionaire Partij tot de (door Kuyper opgerichte) , 10% tot de rechtervleugel van de (na 1906 de ) en het overige deel was (overwegend) of midden-orthodox .
In 1851 werd in de AR-kiesvereniging 'Nederland en Oranje' opgericht. Later volgden andere plaatsen. Tot een landelijke organisatie kwam het echter nog niet. Pas na de dood van Groen van Prinsterer in 1876 en de komst van een nieuwe voorman, , werd een nieuwe weg ingeslagen. Daarbij was de Wet op het lager onderwijs in 1878 van groot belang. Die wet zou zeer nadelig zijn voor het bijzonder onderwijs omdat zij geen kregen. Hiertegen kwam van en rooms-katholieke zijde veel verzet.
Het protestantse verzet werd geleid door het Anti-Schoolwetverbond, dat al in 1872 was opgericht uit onvrede over de Schoolwet van 1857. Het verbond organiseerde een en de organisatie daarvan werd de basis van een politieke partij, de (ARP), die in 1879 werd opgericht. Zij voelden zich verbonden aan het op 1 januari 1878 vastgestelde Antirevolutionair Program.
De jonge kiesvereniging van het district Amerongen stelde op 5 juli 1882 een reglement op. In de vergadering van 18 mei 1898, gehouden in hotel Woud- en Bergoord in Driebergen, is dit aangevuld en gewijzigd. Het eerste bestuur bestond uit president J. Westrik, en de heren G.J.G.C. graaf van Aldenburg Bentinck, H. Hasselman, F.H. Herfkens, J.H. Luden van Heumen, J.H. de Waal Malefijt, J.C. Reesse, Jb. Van Zanten en jhr. A.Th.M. van Asch van Wijck, die secretaris en penningmeester was. In 1898 was W.A. van Beeck Calkoen voorzitter.
Ook van ca 1882 zal dateren het concept-statuut dat is overgeleverd. Hieruit blijkt dat het doel van de kiesvereniging was de leden voor de Provinciale Staten leiding te geven, zodat "eendrachtige samenwerking over het geheele district tot stand kome en dat Candidaten voor de Provinciale Staten gesteld en aanbevolen worden die de Anti-Revolutionaire beginselen belijden."
Van het archief van deze kiesvereniging is slechts een klein deel bewaard gebleven. Uit de contributielijsten blijkt dat de kiesvereniging in 1906 veertig betalende leden had uit de plaatsen Amerongen, Bunnik, Driebergen, Elst, Leersum, Rhenen, Rijsenburg, Veenendaal, Woudenberg en Zeist. Uit kwitanties blijken er ook leden te zijn geweest in Doorn en Langbroek. Een contributielijst van 1907 meldt zeven leden uit Doorn, zes uit Driebergen, twee uit Rijsenburg, een uit Langbroek, een uit Maarsbergen, een uit Rhenen, negen uit Veenendaal, een uit Woudenberg en een uit Bunnik.
De ledenlijsten geven ook geen compleet beeld. Deze dateren uit circa 1910. Doorn levert dan 28 leden, Zeist 86 en Driebergen 38 leden.
De kiesvereniging gaf enige tijd het tijdschrift De Oranjevaan uit. Hiervan is een exemplaar bewaard gebleven in dit archiefje.
3. Aanwijzingen voor de gebruiker

Kenmerken

Datering:
1888-1910
Plaatsnaam:
Amerongen, Bunnik, Doorn, Driebergen, Elst, Langbroek, Leersum, Maarn, Maarsbergen, Rhenen, Rijsenburg
Omvang:
0,12
Openbaarheid:
Geheel openbaar
Soort archief:
Archieven van verenigingen, stichtingen en genootschappen
Herkomst:
Particulier
Auteur:
Het Utrechts Archief, Z.n., wijziging H.J. Postema
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Regionaal Archief Zuid-Utrecht, Wijk bij Duurstede. Toegang 273 W.A. van Beeck Calkoen als voorzitter van de Antirevolutionaire Kiesvereniging, district Amerongen 1888-1910
VERKORT:
NL-WbdRAZU. 273