Een kort overzicht.
Over de stichting van de parochie Amstenrade is niet veel bekend. In het boekje van H. Leunissen 'De R.K. Kerk der Onbevlekte ontvangenis van Maria te Amstenrade' is geen voorgeschiedenis van de parochie opgenomen. Wel wordt daarin vermeldt Joannes, als eerste pastoor van Amstenrade en wel op 25 januari 1379.
Het staat ook vast dat Amstenrade reeds gedurende lange tijd een zelfstandige parochie was en voor veel buurtschappen en gehuchten gunstig gelegen was. Hieronder vallen de gehuchten Heerlerheide, en Hommert, maar ook de inwoners van Hoensbroek maakten, vooral tegen het einde van de 18e eeuw dankbaar gebruik van de kerk te Amstenrade, daar het kerkgebouw te Hoensbroek te klein, te donker en te somber zou zijn
Bij de kerkelijke reorganisatie gedurende de omwenteling werd Amstenrade in 1803 als parochie opgeheven en kwam als "eglise-auxiliaire independante" bij Oirsbeek.
Pas op 13 november 1831 werd Amstenrade tot zelfstandige parochie verheven door de Bisschop van Luik. Dit gebeurde op last van Koning Leopold I, zeer waarschijnlijk ten gevolge van tussenkomst van Joh. Baptiste d'Ansembourg die lid was van de Belgische Senaat. Deze laatste en zijn nakomelingen hebben veel invloed gehad op zowel het lokale wereldlijke bestuur alsmede op de gang van zaken binnen de parochie. Sporen hiervan zijn ruim aanwezig in het onderhavige parochiearchief. De berooide parochie, van haar goederen ontdaan door de Fransen tussen 1807 en 1809, kreeg een flinke financiële injectie van de graaf waarmee in 1851 een nieuwe kerk gebouwd kon worden. Na de bouw van de kerk, waarover hier onder meer, werd in 1908 een gebouw voor de pastorie aangekocht en in 1929 een gebouw voor de kapelanie. De eerste werd wederom voor een groot gedeelte gefinancieerd door graaf d'Ansembourg

Het gebouw. Het kerkje te Amstenrade was door de toegenomen bevolking te klein (20 x 11 meter) en omstreeks 1850 voldeed het absoluut niet meer. Volgens een brief van het Gemeentebestuur van Amstenrade was het "te laag, donker, vochtig en in geenen deel voordeelig voor de gezondheid." Daarbij schijnt het ook zeer bouwvallig te zijn geweest. Met behulp van provinciale subsidie en een particuliere gift van graaf Jean Baptiste d¿Ansembourg werd met de nieuwbouw van de kerk op basis van een ontwerp van architect Karl Weber, uitgewerkt door architect Lemmens uit Beek in augustus 1851 begonnen. Met de gift van f 4000,- waren aan de graaf Jean Baptiste en diens nakomelingen het eeuwigdurend recht toegekend, een eigen bid en begraafplaats naast de kerk, met uitzicht op het koor, op te richten.
Op 10 november 1853 werd de eerste Heilige Mis door kapelaan Keulen opgedragen in de nieuwe kerk. Enkele toevoegingen aan de kerk werden mede door geldgebrek pas later uitgevoerd. Het orgel werd in 1864 pas geplaatst, de biechtstoel in 1868 en de sobere ramen werden begin 20e eeuw vervangen door de initieel bedoelde gebrandschilderde ramen. In 1932 wordt de kerk uit 1850 vergroot op basis van een ontwerp van Joseph en Pierre Cuypers