Uw zoekacties: H.H. Petrus en Paulus, RK parochie van Schaesberg, 1699 - 2000

020 H.H. Petrus en Paulus, RK parochie van Schaesberg, 1699 - 2000 ( Historisch Centrum Limburg, te Heerlen (voormalig Rijckheyt) )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
020   H.H. Petrus en Paulus, RK parochie van Schaesberg, 1699 - 2000
Inleiding
Algemeen (1.1)
Geschiedenis van de parochie en het dekenaat (1.2)
020 H.H. Petrus en Paulus, RK parochie van Schaesberg, 1699 - 2000
1 Inleiding
Geschiedenis van de parochie en het dekenaat (1.2)
Organisatie: Historisch Centrum Limburg, te Heerlen (voormalig Rijckheyt)
laatste wijziging 19-04-2017
In 1618 werd Schaesberg, het voormalige dorp Scheidt, een zelfstandige heerlijkheid onder erfelijk bestuur van de Van Schaesbergs en verliet daarmee het Heerlense Jurisdictie-gebied. *  Wèl bleef het kerkelijk nog tot de St. Pancratiusparochie van Heerlen behoren
De familie Van Schaesberg, die zich deed kennen als goed katholiek, leverde haar bijdrage van deze parochie onder andere in de vorm van een geschonken ciborie in 1603, *  de bouw van de Leenhofkapel ter ere van O.L.V. op de berg Carmel tussen 1623 en 1646, *  en de St. Barbarakapel te Palemig in 1670. * 
Toen dan ook de Vrede van Munster gesloten werd en de Staten-Generaal het voor het zeggen kregen, die direct de katholieke erediensten verboden en de priesters het land uitzetten, nam Johan Frederik Van Schaesberg het initiatief om met de bouw van een kerk te beginnen. De bouw bleef echter telkens in de fundamenten steken wanneer bleek, dat het niet zo'n vaart liep met de uitvoering van de maatregelen *  en er tijdelijk zelfs een gemeenschappelijk gebruik door "papen" en gereformeerden van eertijds katholieke kerkgebouwen mogelijk was: het simultaneum. * 
Bij sluiting van het Partage-tractaat voor de Landen van Overmaze in 1661 werd het Limburgse versnipperd; Heerlen werd Staats en Schaesberg kon door bemoeienis van de Graaf Spaans, en dus katholiek, blijven. *  Het optreden van de Staatse autoriteiten in Heerlen noodzaakte de heer van Schaesberg ettelijke malen tot het verder bouwen aan de kerk, zodat de doopvont in 1680, maar het schip van het gebouw pas in 1686 gereed kwam. *  H. Missen werden echter al na 1663 in een Schaesbergse noodkerk gehouden door de voormalige pastoor van Heerlen, Penners, die daarvoor een beneficie toegewezen kreeg door de graaf. * 
Uit het bovengenoemde blijkt, dat van een spontane goede daad in de vorm van een kerkgebouw, zoals die vermeld wordt in een door kapelaan Römkens opgetekende legende, geen sprake kon zijn. * 
De exacte reden voor het gereedkomen van de kerk met toren in 1699 is niet bekend; in ieder geval wordt de parochie met toestemming van de bisschop per 15 december van dat jaar opgericht met de bijhorende beneficies voor pastoor, kapelaan en koster - óók voor onderwijs - onder de bepaling, dat de stichter het recht van voordracht heeft bij de benoeming van de pastoor. * 
Het altaarrecht, dat toen door de familie Van Schaesberg aan de H.H. Petrus- en Paulusparochie werd overgedragen, behoorde vóór 1500 aan de familie Van Benzenrade toe, die woonde op de gelijknamige hofstede aan de andere kant van Heerlen. De hofstede ging in 1501 over in het bezit van de familie Van Binsveld, die er een hofkapel had
Frederik van Schaesberg kreeg door zijn huwelijk rechten op de hofstede Benzenrade en vroeg tussen 1592 en 1615 de bisschop toestemming het altaarrecht te mogen verplaatsen naar zijn kasteel te Schaesberg, dat in 1570 gereedgekomen was. * 
De benedicaties van de kerk en het altaar, die op één en dezelfde datum zouden hebben plaatsgevonden, worden echter op grond van bronnenonderzoek voor onwaarschijnlijk gehouden, waardoor er slechts de facto sprake zou zijn van een parochiekerk en daarmee een parochie van de H.H. Petrus en Paulus. * 
De nieuwe "parochie" omvatte de dorpen Schaesberg, Palemig en Lichtenberg en hun 400 communicanten. * 
De geschiedenis van de parochie zal nu summier aan de hand van de ambtsperiodes van de respectievelijke pastoors behandeld worden
Periode Cörstgens (1700-1716) en Xylander (1717-1725) (1.2.1)
Periode Veldius (Veldens) (1725-1758) en Greven (1758-1771) (1.2.2)
Periode Daniëls (1772-1799) (1.2.3)
Periode Keulen (1801-1814) (1.2.4)
Periode Pluymakers (1814-1821) (1.2.5)
Periode Bursgens (1821-1865) (1.2.6)
Periode Mühlenberg (1865-1886) (1.2.7)
Periode Dämkes (1886-1903) (1.2.8)
Periode Schroeder (1903-1909) (1.2.9)
Periode Schatten (1909-1935) (1.2.10)
Periode Gerards (1935-1956) (1.2.11)
Periode Mertens (1956-1970) (1.2.12)
Periode Brounts (1970-1985) (1.2.13)
Periode van Galen (1985-1993) (1.2.14)
Periode Dieteren (1993-2007) (1.2.15)
Geschiedenis van de archieven (1.3)
Verantwoording van de inventarisatie (1.4)
Inlichtingen voor de raadpleging van de archieven (1.5)
Bijlagen (1.6)
Bronnen en literatuur (1.7)
laatste wijziging 19-04-2017
1.808 beschreven archiefstukken
135 gedigitaliseerd
totaal 135 bestanden

Kenmerken

Datering:
1699 - 2000
Auteur:
1986, J.J.R. Coeymans; 2014, J. Siemers (aanvulling)
Titel:
H.H. Petrus en Paulus, RK parochie van Schaesberg, 1699 - 2000
Openbaarheid:
50 jaar met uitzonderingen met een langere openbaarheidsbeperking
Omvang:
10,75 meter
Toegang:
Inventaris
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Rijckheyt, Centrum voor Regionale Geschiedenis, Heerlen. Toegang 020 H.H. Petrus en Paulus, RK parochie van Schaesberg, 1699 - 2000
VERKORT:
NL-HrlRi 020
Categorie:
laatste wijziging 19-04-2017
1.808 beschreven archiefstukken
135 gedigitaliseerd
totaal 135 bestanden