Uw zoekacties: Cipier Huis van Bewaring te Hoogezand, 1864 - 1870

2021 Cipier Huis van Bewaring te Hoogezand, 1864 - 1870 ( Groninger Archieven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Deze inventaris maakte oorspronkelijk als afdeling 21 deel uit van: J.J.J. Beek, J. Folkerts, H. de Raad (eindred.), Inventaris van de archieven van de instellingen van het gevangeniswezen in de provincie Groningen (1666) 1670-1961 (1978); Publikaties van het Rijksarchief in Groningen 4 (Groningen, 1988). Het betrof hier de toegang op een fonds. Daarin waren de bestanddelen voorzien van een nummering met een decimale punt. Om praktische redenen is deze toegang nu gesplitst in toegangen op de afzonderlijke archieven. Voor aanhangsel en algemene inleiding behorende bij deze archieven: zie toegangsnr. 83.
Van een gevangenis in Hoogezand horen we voor het eerst in 1807 *  . In dat jaar werd kastelein T. de Jongh, die op eigen kosten in de schuur van zijn herberg te Hoogezand vier gevangenvertrekken en een "gijzelkamer" had laten bouwen, door de drost van de in 1803 gevormde jurisdictie Gorecht en Sappemeer benoemd tot cipier. Nadat de gevangenis in 1811 kortstondig gefunctioneerd had als Huis van Arrest, kreeg het de bestemming van Politiehuis voor het kanton Hoogezand *  .
Het is onduidelijk hoe lang het Politiehuis heeft bestaan. We weten dat de cipier nog in de jaren twintig salaris ontving *  . In 1842 was het echter gebruikelijk dat de door de kantonrechter veroordeelden hun straf uitzaten te Groningen *  . Het reglement op de Huizen van Bewaring van 1841, dat opnieuw voorschreef dat ieder kanton een Huis van Bewaring diende te bezitten, blies de Hoogezandse gevangenis nieuw leven in. In maart 1842 werd alvast een College van Toezicht benoemd.
Men wilde het Huis van Bewaring vestigen in de bestaande gevangenvertrekken in de herberg. Bezwaren van de gemeenten Sappemeer en Slochteren, die de vertrekken slechts wilden huren, deden de aankoop uitstellen tot 1845. Men kocht uiteindelijk slechts twee van de vier cellen. Per 1 april 1846 werd de gevangenis in gebruik genomen. De kastelein werd tot cipier benoemd *  . Hoewel het aanvankelijk niet de bedoeling was geweest, werden in de gevangenis ook passanten opgenomen *  . Per 1 januari 1871 werd de gevangenis opgeheven *  . De Minister was van mening dat vanwege de betere verkeersverbindingen de kantons Hoogezand en Groningen konden volstaan met één Huis van Bewaring, namelijk dat te Groningen *  .
De archieven raakten na opheffing van het gesticht verspreid. Een deel werd opgeslagen in het gemeentearchief van Hoogezand. In 1936 werd het overgebracht naar het Rijksarchief *  . Een ander deel belandde in het archief van het kantongerecht Hoogezand. Het werd in 1982 overgebracht.
De archieven zijn onvolledig. Stukken van voor 1842 ontbreken. Ook de archivalia uit de periode 1842- 1871 zijn lacuneus.
Bijlagen
Lijst van cipiers

Kenmerken

Beschrijving:
Archief van de Cipier van het Huis van Bewaring te Hoogezand
Bewerker:
J.J.J. Beek, J. Folkerts en H. de Raad
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
1988
Omvang:
0,5 m standaardarchiefberging
Bijzonderheden:
Deze inventaris maakte oorspronkelijk als afdeling 21 deel uit van: J.J.J. Beek, J. Folkerts, H. de Raad (eindred.), Inventaris van de archieven van de instellingen van het gevangeniswezen in de provincie Groningen (1666) 1670-1961 (1978); Publikaties van het Rijksarchief in Groningen 4 (Groningen, 1988). Zie voor de inleiding, bijlagen en het algemene aanhangsel: Toegangsnummer 83.