Mijn Studiezaal (inloggen)
891 Schooltoezicht op het lager onderwijs Groningen, 1858 - 1885 ( Groninger Archieven )
891
Schooltoezicht op het lager onderwijs Groningen, 1858 - 1885
Inleiding
1. Herkomst van de archiefbescheiden
891 Schooltoezicht op het lager onderwijs Groningen, 1858 - 1885
Inleiding
1.
Herkomst van de archiefbescheiden
De archiefbescheiden, die in de loop der tijden door opeenvolgende instanties, belast met het toezicht op of de inspectie van het lager onderwijs in de provincie Groningen, werden opgemaakt of ontvangen, zijn langs verschillende wegen in het Rijksarchief in Groningen terecht gekomen.
Voor wat betreft de bescheiden na 1850 vormde het Provinciaal Bestuur de tussenschakel; de meerderheid evenwel, omvattende de bescheiden van School- en Onderwijscommissies uit de Bataafse, Franse en opvolgende Nederlandse tijd van 1801 tot 1850, was aanvankelijk door de schoolinspectie aan het Rijk (het ministerie van Binnenlandse Zaken) overgedragen. Bij de ordening en overdracht van het archief van dit departement kwamen de stukken in 1904 op het Algemeen Rijksarchief (zie V.R.O.A., 1908, p. 11 en inventaris Berends, p. 103-118).
In 1947 besloot de Algemene Rijksarchivaris tot terugzending van de bescheiden van plaatselijke en regionale schoolinspecties naar de Rijksarchieven in de provinciën (zie V.R.O.A., 1947, p. 32 en 100).
De destijds vervaardigde inventarissen, de inventaris-Berends uit 1908 en een overzicht van de ter provinciale griffie berustende bescheiden door de heer Berkenvelder, hadden weliswaar het voordeel, dat hiermee een overzicht van het fonds gegeven was, maar hielden geen rekening met de wel zeer uitlopende aard en herkomst van de bescheiden.
Indien men hiermee wel rekening houdt, blijkt het zogenaamde "gedeponeerde" archief E 16 uiteen te vallen in een aantal kleinere archieven, die op hetzelfde onderwijs betrekking hebben (toezicht op het lager onderwijs), maar verschillende ordeningskenmerken dragen.
Het gaat om de navolgende archieven:
1 Archief van het Schoolbestuur in het Departement van de Eems, 1801-1802
2 Archief van het Schoolbestuur in het Departement Groningen Stad en Lande, 1803-1806
3 Archief van de Commissie van Onderwijs in het Departement Groningen, 1806 juli-1810 december, gecontinueerd als Commissie van Onderwijs in het Departement van de Westereems (onder bijvoeging van Drenthe), 1811-1815 maart
4 Archief van de Provinciale Commissie van Onderwijs in Groningen, 1815 april-1857
5 Archiefbescheiden, afkomstig van Districtsschoolopzieners, (1800) 1803-1857
6 Archief van de Inspectie voor het Lager Onderwijs in de provincie Groningen, 1857-1880
7 Archiefbescheiden betreffende het toezicht op kweekscholen (Rijksnormaalscholen) in de provincie Groningen, 1841-1846, 1880-1884
8 Archiefbescheiden, afkomstig van Districts- (later Arrondissementschoolopzieners in de provincie Groningen, 1857-1885
1 Archief van het Schoolbestuur in het Departement van de Eems, 1801-1802
2 Archief van het Schoolbestuur in het Departement Groningen Stad en Lande, 1803-1806
3 Archief van de Commissie van Onderwijs in het Departement Groningen, 1806 juli-1810 december, gecontinueerd als Commissie van Onderwijs in het Departement van de Westereems (onder bijvoeging van Drenthe), 1811-1815 maart
4 Archief van de Provinciale Commissie van Onderwijs in Groningen, 1815 april-1857
5 Archiefbescheiden, afkomstig van Districtsschoolopzieners, (1800) 1803-1857
6 Archief van de Inspectie voor het Lager Onderwijs in de provincie Groningen, 1857-1880
7 Archiefbescheiden betreffende het toezicht op kweekscholen (Rijksnormaalscholen) in de provincie Groningen, 1841-1846, 1880-1884
8 Archiefbescheiden, afkomstig van Districts- (later Arrondissementschoolopzieners in de provincie Groningen, 1857-1885
Daar de Schoolverordening van 29 juli 1803 en de Wet voor het Lager Schoolwezen en Onderwijs in de Bataafsche Republiek van 3 april 1806 die daarvoor in de plaats kwam het Lager Onderwijs in Nederland nog tot 1857 in hoofdzaak bepaald hebben, leek het minder gewenst, tot uitsplitsing van de Bataafsche en Franse archivalia naar de redds door dr. W.J. Formsma geïnventariseerde Archieven der Gewestelijke Besturen over te gaan.
In de onderhavige inventaris is daarom getracht, met behoud van de oorspronkelijke orde, een splitsing in de boven aangeduide acht archiefjes door te voeren. Indelingscriteria daarbij waren de onderwijswetgeving en de regionale verdeling van de provincie Groningen ten behoeve van de inspectie.
Zodoende kan men de stukken in vier hoofdafdelingen periodiseren, en wel:
1 pre-Bataafse, Bataafse en Franse tijd, gereglementeerd door de Onderwijswet van 15 juni 1801, de Schoolverordening van 29 juli 1803 en de Wet voor het Lager Schoolwezen van 3 april 1806, 1801 -1813
2 restauratie: de periode waarin de Wet van 1806 van kracht bleef ingevolge Souverein Besluit nr. 2 van 20 maar 1814 (Staatsblad 103), onder het Koninkrijk der Nederlanden, 1814-1857
3 hervorming: de periode sedert het in werking treden van de Wet tot regeling van het Lager Onderwijs-Van der Bruggen (Van Reenen) van 13 augustus 1857 (Staatsblad 103), 1858-1880
4 wijziging: de periode sedert het van kracht worden van de gewijzigde Wet tot Regeling van het Lager Onderwijs-Kappeyne van de Copello van 17 augustus 1878 (Staatsblad 127), 1880-1890
1 pre-Bataafse, Bataafse en Franse tijd, gereglementeerd door de Onderwijswet van 15 juni 1801, de Schoolverordening van 29 juli 1803 en de Wet voor het Lager Schoolwezen van 3 april 1806, 1801 -1813
2 restauratie: de periode waarin de Wet van 1806 van kracht bleef ingevolge Souverein Besluit nr. 2 van 20 maar 1814 (Staatsblad 103), onder het Koninkrijk der Nederlanden, 1814-1857
3 hervorming: de periode sedert het in werking treden van de Wet tot regeling van het Lager Onderwijs-Van der Bruggen (Van Reenen) van 13 augustus 1857 (Staatsblad 103), 1858-1880
4 wijziging: de periode sedert het van kracht worden van de gewijzigde Wet tot Regeling van het Lager Onderwijs-Kappeyne van de Copello van 17 augustus 1878 (Staatsblad 127), 1880-1890
Van de periode na de invoering van de tweede Wet tot regeling van het Lager Onderwijs van 8 december 1889 (Staatsblad 175, de volledige gewijzigde tekst in Staatsblad 177) zijn in dit fonds geen stukken aangetroffen.
Wat betreft het geografische indelingscriterium naar districten moet er op worden gewzen, dat dit alleen van belang was voor de ordening der bescheiden van de afzonderlijke schoolopzieners.
2. Schooltoezicht
3. Literatuur
laatste wijziging 14-04-2018
45 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 14-04-2018
45 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van de archieven van het schooltoezicht op het lager onderwijs in de provincie Groningen
Bewerker:
E. Bosscha Erdbrink
Behoort tot collectie:
Provincie Groningen
Laatste Publicatie:
1996
Omvang:
1,4 m standaardarchiefberging
Bijzonderheden:
Herziene versie
Licentie:
Public Domain Dedication
Categorie:
Arrondissementsschoolopzieners
laatste wijziging 14-04-2018
45 beschreven archiefstukken
