Mijn Studiezaal (inloggen)
802 Provinciale Groningse Schoonheidscommissie, 1946 - 1982 ( Groninger Archieven )
802
Provinciale Groningse Schoonheidscommissie, 1946 - 1982
Inleiding
1. Geschiedenis van de Provinciale Groningse Schoonheidscommissie
2. Archief en inventarisatie
802 Provinciale Groningse Schoonheidscommissie, 1946 - 1982
Inleiding
2.
Archief en inventarisatie
Het archief van de Provinciale Groningse Schoonheidscommissie is niet compleet. In de verschillende reglementen van de Schoonheidscommissie staat bijvoorbeeld over de secretaris- penningmeester: hij "houdt de notulen van de vergadering" , brengt "een verslag uit van de werkzaamheden der commissie in het afgelopen kalenderjaar", dient "een ontwerp-begroting van ontvangsten en uitgaven" in en legt "rekening en verantwoording af".
Deze archiefstukken werden bij de inventarisatie niet aangetroffen. Het archief van de Schoonheidscommissie van vóór 1946 en het archief van de "Adviescommissie voor bouwontwerpen en uitbreidingsplannen in de provincie Groningen" zijn thans onvindbaar.
Het archief van de Schoonheidscommissie werd in twee gedeelten aan het Rijksarchief in Groningen in bewaring gegeven. In 1976 de periode 1946-1969 (69 strekkende meter archief) en in 1989 het vervolg tot in het jaar 1982 (90 strekkende meter).
Het archief werd niet-geschoond overgebracht. Samen met de Stichting Provinciale Groningse Welstandszorg heeft het Rijksarchief criteria opgesteld voor het selecteren van voor vernietiging vatbare archiefstukken. Uitgangspunt daarbij is geweest, dat in de archieven van de gemeenten de "originelen" van de bouwplannen, adviezen enz. berusten. De ministers van W.V.C. en Binnenlandse Zaken schrijven vernietiging voor van deze stukken na tien jaar, met uitzondering van "bescheiden betreffende objecten, die door vorm of (vroegere) bestemming op zichzelf, voor het stadsbeeld of voor de gemeente karakteristiek of van bijzondere aard zijn". Hieruit volgt dat het bewaren van een selectie uit de, in verband met een bouwvergunning opgemaakte archiefstukken, een gemeentelijke taak is.
Om die reden is er bij het opstellen van criteria voor het vernietigen van archiefstukken van uitgegaan dat het archief van de Schoonheidscommissie een representatief beeld moet geven van de werkzaamheden en de werkwijze van de commissie, niet van de objecten die karakteristiek of van bijzondere aard zijn.
Besloten is het volgende systeem voor het selecteren van voor vernietiging vatbare archiefstukken toe te passen: de gemeenten waarvoor de Schoonheidscommissie een taak vervulde, zijn ingedeeld in vier regio's (clusters). Vier nieuwe gemeenten werden niet bij een cluster ingedeeld. Bij de vorming van de clusters hebben een rol gespeeld: de ligging van de gemeenten ten opzichte van elkaar, het inwonertal en de voorstellen met betrekking tot de gemeentelijke herindeling 1989. De volgende clusters werden gevormd:
1 Adorp, Baflo, Bedum, Eenrum, Ezinge, Kantens, Kloosterburen, Leens, Ten Boer, Uithuizen, Uithuizermeeden, Ulrum, Usquert, Warffum en Winsum. Inwonertal circa 56700.
2 Aduard, Grijpskerk, Grootegast, Haren, Leek, Marum, Oldehove, Oldekerk en Zuidhorn. Inwonertal circa 73350.
3 Beerta, Bellingwolde, Finsterwolde, Nieuwe Pekela, Nieuweschans, Oude Pekela, Veendam, Vlagtwedde, Wedde, Wildervank en Winschoten. Inwonertal circa 74850.
4 Appingedam, Loppersum, Meeden, Middelstum, Midwolda, Muntendam, Nieuwolda, Noordbroek, Scheemda, Slochteren, Stedum, 't Zandt en Zuidbroek. Inwonertal circa 63150.
De vier nieuwe gemeenten, die niet bij een cluster werden ingedeeld zijn:
1 Hoogezand-Sappemeer.
2 Stadskanaal (bestaande uit de oude gemeente Onstwedde en een gedeelte van Wildervank).
3 Delfzijl (bestaande uit de oude gemeenten Bierum, Delfzijl en Termunten).
4 Hoogkerk en Noorddijk. (hoewel Hoogkerk en Noorddijk niet een nieuwe gemeente vormen, zijn zij afzonderlijk genomen om een vast patroon te krijgen in het systeem van selectie. Thans behoren beide bij de gemeente Groningen).
Voor het bewaren van de stukken werd een roulatiesysteem toegepast. De bewaring is als volgt:
1946, stukken betreffende de eerste cluster
1947, stukken betreffende de eerste gemeente
1948, stukken betreffende de tweede cluster
1949, stukken betreffende de tweede gemeente
1950, stukken betreffende de derde cluster enz. enz.
De archiefstukken betreffende bouwplannen in één bepaalde cluster of nieuwe gemeente worden dus om de acht jaar bewaard.
Van de in totaal 159 strekkende meter archief werd 25 meter archief bewaard en 134 meter voor vernietiging geselecteerd. Het vernietigingspercentage bedraagt derhalve 84%.
In de loop der tijd is een aantal gemeenten gecombineerd. Hoogezand en Sappemeer onder de naam Hoogezand-Sappemeer (1949), Noordbroek en Zuidbroek onder de naam Oosterbroek (1965) en Bellingwolde en Wedde onder de naam Bellingwedde (1968). Dossiers betreffende bouwplannen in de oude gemeenten Hoogkerk en Noorddijk (gemeente Groningen) komen sinds 1970 niet meer in het archief voor.
In 1968 wordt de naam Onstwedde gewijzigd in Stadskanaal; Wildervank gaat dan op in de gemeenten Veendam en Stadskanaal.
Sinds 1975 was een aantal gemeenten samengevoegd: Adorp werd ondergebracht bij Aduard; Baflo bij Warffum; Eenrum bij Winsum; Ezinge bij Winsum; Finsterwolde bij Beerta; Uithuizen bij Uithuizermeeden (later onder de naam Hefshuizen); Kantens bij Middelstum, Kloosterburen bij Leens; Muntendam bij Noordbroek; Nieuwolda bij Midwolda; Oldehove bij Grijpskerk; Oldekerk bij Grootegast; Ulrum bij Leens; Usquert bij Warffum; 't-Zandt bij Loppersum en Zuidbroek bij Noordbroek (later onder de naam Oosterbroek).
Het één en ander heeft te maken met de vorming van nieuwe, gecombineerde gemeenten, of met de samenvoeging van diensten van Openbare werken. Het bovenstaande is voor het raadplegen van de dossiers van minder belang, omdat deze bijelkaar zijn gevoegd onder de naam van de oorspronkelijke gemeente.
In het archief van de Schoonheidscommissie zitten geen stukken betreffende bouwplannen in de gemeente Groningen.
De gemeenten in de provincie Groningen zijn in de gelegenheid gesteld eventuele hiaten in hun archief aan te vullen uit de voor vernietiging geselecteerde stukken. Alleen de oude gemeente 't Zandt bleek van deze gelegenheid gebruik te willen maken. Stukken betreffende bouwplannen in deze gemeente zijn uit de voor vernietiging vatbare stukken gelicht en zullen worden overgedragen.
Uit de gehanteerde criteria voor het vernietigen van archiefstukken volgt dat het historisch belang van dit archief niet bestaat uit de rijke verscheidenheid aan beelden van de gebouwde omgeving, maar dat het belang vooral bestaat uit het feit dat men een antwoord op de vraag kan vinden, welke opvattingen en doelstellingen geleid hebben tot de huidige vorm van de gebouwde omgeving.
3. Onderzoek in het archief van de Schoonheidscommissie
laatste wijziging 14-04-2018
663 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 14-04-2018
663 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de Provinciale Groningse Schoonheidscommissie
Bewerker:
C. Tromp
Behoort tot collectie:
Provincie Groningen
Laatste Publicatie:
1990
Omvang:
25,2 m standaardarchiefberging
Licentie:
Public Domain Dedication
Categorie:
Archiefvormer(s):
Provinciale Groningse Schoonheidscommissie, 1940 - 1983
laatste wijziging 14-04-2018
663 beschreven archiefstukken
