Mijn Studiezaal (inloggen)
719 Oterdummerzijlvest, 1700 - 1899 ( Groninger Archieven )
719
Oterdummerzijlvest, 1700 - 1899
Inleiding
Afb. 1 Kaart, waarop de ligging van het waterschap
Geschiedenis van de archiefvormer
719 Oterdummerzijlvest, 1700 - 1899
Inleiding
Geschiedenis van de archiefvormer
Het Oterdumerzijlvest is waarschijnlijk ontstaan in de 14e eeuw * . Archiefstukken die daar meer over kunnen meedelen, zijn er echter niet. De oudste akte waarin sprake is van het Oterdumerzijlvest dateert uit 1439 * .
Er zijn drie stukken die voor de kennis van de bestuurlijke indeling van groot belang zijn. Dat zijn: het zijlrecht uit de eerste helft van de 16e eeuw, het dijkrecht van 1554 en het reglement voor het Oterdumerzijlvest van 1755 * . Ze zijn alle drie te vinden in het hier beschreven archief. Uit die stukken blijkt dat het zijlvest bestond uit het grondgebied van het Johannieter klooster Oosterwierum, ook Heveskesklooster genaamd; Oterdum; Heveskes; en Borgsweer en Lalleweer. Het bestuur werd gevormd door vier zijlrechters, die soms ook zijlvesten of dijkrechters werden genoemd en een schepper, die als voorzitter optrad. Twee zijlrechters werden aangesteld namens Oterdum, één namens Heveskes en één namens Borgsweer en Lalleweer.
De commandeur van Oosterwierum was uit hoofde van zijn functie schepper. Na de Hervorming was dat de heer van Farmsum, die door koop zijn opvolger was geworden. De ingelanden die als zijlvest mochten fungeren werden aangewezen door het zijlrecht, dat overeenkomstig een klauwregister rouleerde tussen daarvoor in aanmerking komende boerderijen, zogenaamde "edele heerden". Het bestuur werd bijgestaan door een secretaris-ontvanger en een bode, die tevens sluiswachter van de Oterdumerzijl was. Het ambt van secretaris-ontvanger bestond sinds 1755. Vóór die tijd werd zijn werk verricht door de schepper.
Gedurende de jaren 1603 tot 1751 werd bij de berekening van het te heffen zijlschot uitgegaan van een grootte van het Oterdumerzijlvest van 3351 grazen land. In de 19e eeuw is dat aantal hoger. In 1806 bijvoorbeeld was de omvang van de verschillende delen als volgt: Oterdum 1340? grazen, Borgsweer en Lalleweer 705? grazen, Heveskes 797 grazen en klooster Oosterwierum 916 grazen. In totaal 3759 grazen. Het Oterdumerzijlvest ontving bovendien zijlschot van de provincie Groningen over het land dat vóór 1717 binnendijks had gelegen. Tijdens de kerstvloed van 1717 werd de zeedijk weggeslagen en later vervangen door een nieuwe, verder landinwaarts, waardoor landerijen die eerder binnendijks lagen nu tot de buitendijkse landen behoorden.
Het Oterdumerzijlvest werd opgeheven in 1870 en het grondgebied opgenomen in het toen opgerichte waterschap Oterdum * . Het archief van het Oterdumerzijlvest werd overgedragen aan het bestuur van het nieuwe waterschap.
Verwerving van het archief
Geraadpleegde literatuur
laatste wijziging 14-04-2018
49 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
Inventaris
laatste wijziging 14-04-2018
49 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van het Oterdummerzijlvest
Bewerker:
C. Tromp
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
1993
Omvang:
0,76 m standaardarchiefberging
Bijzonderheden:
In druk verschenen als inventaris 15 in 1994 in A.L. Hempenius en C. Tromp, Inventaris van archieven van zijlvesten en dijkrechten. Groningen 1994. Publikaties van het Rijksarchief in Groningen 11. In deze publikatie ook de algemene inleiding en de inventarissen van de archieven van het Waterschap Hunsingo. Eerder zijn deze inventarissen gepubliceerd in J.A. Feith, Catalogus der inventarissen van de archieven der voormalige zijlvestenijen en dijkrechten in de provincie Groningen (Groningen/Den Haag 1901).
Licentie:
Public Domain Dedication
Categorie:
Archiefvormer(s):
Oterdumerzijlvest
laatste wijziging 14-04-2018
49 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 1 bestand
