Uw zoekacties: Maatschappij van landeigenaren en vast beklemde meiers, 1821 - 1956

403 Maatschappij van landeigenaren en vast beklemde meiers, 1821 - 1956 ( Groninger Archieven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Op 14 september 1823 werd bij Koninklijk Besluit no. 140 in Groningen de Maatschappij van landeigenaren en vastbeklemde meiers opgericht. Deze 'schepping' van Koning Willem I was bedoeld om de landbouw, die rond 1820 in een crisis geraakte, financieel te ondersteunen. Als deelnemers in deze Maatschappij konden landeigenaren en vastbeklemde meiers tegen een lage rente een voorschot krijgen op hun landelijke eigendommen. Voor het hypotheekbedrag werd door de Directie der Maatschappij pandbrieven uitgegeven, ten laste van de gezamenlijke, solidair aansprakelijke, leden. Na aflossing van de hypotheek hield men op deelnemer te zijn.
Begin 1824 stelde Willem I aan de Maatschappij een bedrag van 300.000,-- beschikbaar. In mei van dat jaar kon zij de eerste kredieten verstrekken en werden de daartoe uitgegeven pandbrieven ten behoeve van het Rijk aan de administrateur van 's Rijks schatkist in de provincie overgegeven *  . De depressie van 1823 in de landbouw was men echter vrij snel te boven, waardoor de werkzaamheden van de Maatschappij van landeigenaren beperkt bleven. Ruim 20 jaar na haar oprichting begon de regering aan te dringen op terugbetaling van het voorschot. Eind 1865 had de Maatschappij daaraan voldaan. Het toezicht op de maatschappij kwam nu geheel aan de Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen.
Daar het rechtskarakter van de Maatschappij van landeigenaren onduidelijk was-zij was geen vereniging in de zin der Wet en geen naamloze vennootschap-werd besloten tot het in leven roepen van een stichting. De werkzaamheden werden vanaf 1 november 1878 voortgezet onder de naam Stichting Fonds ten behoeve van den landbouw in de provincie Groningen. De oude directie kreeg het beheer van dit nieuwe fonds. De Directie, na 1878 de Commissie van administratie, bestond uit een directeur en 10 leden, 'welke als prompte administrateuren bekend zijn' *  . Het dagelijks bestuur werd gevoerd door de directeur en twee leden, de Gecommitteerde directie geheten. Zij werden bijgestaan door een secretaris-ontvanger *  .
Het archief van de Maatschappij van landeigenaren en vastbeklemde meijers is zeer incompleet. Op 12 april 1865 was het nog geheel intact *  . Maar nà de overname van het secretariaat door mr. B. van Royen, waarbij het archief 'naar zijne woning overgebragt' werd, moet er iets zijn misgegaan. Voor de geschiedschrijving van de Maatschappij van landeigenaren heeft men vooral andere archieven moeten raadplegen. Van Winter, die 's Konings schepping uit de vergetelheid haalde, vermeldt als voornaamste bronnen: het archief van de Staatssecretarie en de archieven van J. Goldberg en W.F. Roëll, allen aanwezig in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage. Ook zij men hier verwezen naar de archieven van het Provinciaal Bestuur in de provincie Groningen (o.a. B.I.10 en C.II.47).
De kern van het archief van de Stichting en haar 'maatschappelijke' voorgangster vormen de notulen van de Directie en de Commissie van administratie *  . Hierin vindt men onder andere ook de belangrijke verslagen van de Directie aan de Koning en van de Gecommitteerde directie aan de Directie/Commissie van administratie. Uit de latere periode zijn de Verslagen van de toestand van het Fonds ten behoeve van den landbouw aanwezig.
De omvang van het archief is 1,5 meter.
Inventaris
47 Voor de inzage van deze stukken gelden langere wachttijden. Zie: kenmerken/details Bijlagen bij de rekeningen, 1931-1956
403 Maatschappij van landeigenaren en vast beklemde meiers, 1821 - 1956
Inventaris
47
Voor de inzage van deze stukken gelden langere wachttijden. Zie: kenmerken/details
Bijlagen bij de rekeningen, 1931-1956
Datering:
1931-1956
Omvang:
11 pakken
Raadpleging:
Deze stukken worden bewaard in onze depots in Hoogkerk. Klik hier voor nadere informatie over de inzage
Organisatie: Groninger Archieven

Kenmerken

Beschrijving:
Inventaris van het archief van de Maatschappij van landeigenaren en vast beklemde meiers in de provincie Groningen, in 1878 voortgezet als Stichting Fonds t.b.v. de landbouw
Bewerker:
J. Stienstra
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
1987
Omvang:
1,25 m standaardarchiefberging