Uw zoekacties: Hervormde gemeente Wetsinge-Sauwerd, 1683 - 1969

328 Hervormde gemeente Wetsinge-Sauwerd, 1683 - 1969 ( Groninger Archieven )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Algemeen
328 Hervormde gemeente Wetsinge-Sauwerd, 1683 - 1969
Inleiding
1.
Algemeen
ead-typering:
bioghist
Organisatie: Groninger Archieven
Volgens J.G.C. Joosting moet de parochie Sauwerd al in 1319 bestaan hebben *  , waarvan een 16e eeuws afschrift van een oorkonde van 8 september 1319 getuigt met de woorden: "Boijo, rector ecclesie in Sawert" *  . De ouderdom van het kerkgebouw, 13e of 14e eeuws, geeft hieraan steun.
De parochie Wetsinge wordt als zodanig in een 15e eeuws decanaatsregister genoemd *  . De ouderdom van het kerkgebouw alhier, nl. begin 13e eeuw, doet echter een vroegere parochievorming vermoeden.
Tot de reduktie van 1594 maakten de parochies of kerspelen Wetsinge en Sauwerd deel uit van het decanaat Baflo *  . Bij de daarop volgende reformatorische kerkelijke indeling werden ze ondergebracht in het distrikt Ubbega, dat op zijn beurt viel onder de classis De Marne. eerst in 1816 kwam hierin verandering toen bij K.B. van 7 januari de classis De Marne en Middelstum werden verenigd tot de classis Winsum *  .
Beide gemeenten bleven tot 1739 geheel onafhankelijk van elkaar. Na een langdurige vakature der beide predikantsplaatsen (1737-1739) besloot men echter deze te verenigen en een gezamenlijke predikant te beroepen: Alexander Sluiter. Hoewel diens beroeping niet gepaard was gegaan met de benodigde akte van combinatie der predikantsplaatsen, waarom de classis had gevraagd, werd toch "Genoegsame blijken genoten" zodat de bevestiging van A. Sluiter op 24 mei 1739 officieel plaats kon vinden *  .
Het bestuur, de armenzorg en het goederenbeheer der beide gemeenten bleven voorlopig nog gescheiden. In 1817 bestonden er nog steeds twee aparte kerkeraden, die echter al regelmatig gezamenlijk vergadereden. Uit enkele aanwijzingen kan worden afgeleid, dat een volledige versmelting van beide kerkeraden heeft plaatsgevonden tussen 1831 en 1834 *  . De onenigheid binnen de kerkeraden en het kerkvolk, waarbij ook de juist in deze jaren vna opkomende afscheidingsbeweging zich liet gelden, heeft daartoe naar alle waarschijnlijkheid bijgedragen. Deelneming aan het kerkelijk leven, de kerkgang en de inkomsten namen daardoor zodanig af, dat een samengaan noodzakelijk werd. De verkoop op afbraak van de twee kerken in 1840 en de bouw in datzelfde jaar van één nieuwe kerk tussen beide dorpen in markeert dit proces. Uit de registers van inkomsten en uitgaven blijkt dat toen (in 1840) de administraties der kerkvoogdijen zijn samengevoegd *  . Eerst onder het voorzitterschap van ds. Jan Teves besloot de kerkeraad op 31 augustus 1885 ook de twee diakonie- administraties te verenigen en nieuwe diakenen te laten kiezen *  .
Na het afscheid van ds. Henderikus J. ter Haseborg in 1965 werden stappen ondernomen om de gemeenten Wetsinge-Sauwerd en Adorp Harssens te combineren. Ondanks vele moeilijkheden, door dorpsverschillen voornamelijk van psychologische aard, gelukte het tenslotte in 1967 althans beide predikantsplaatsen tot één te verenigen. De nieuwe voorganger werd Jan de Groot. De verwaarloosde pastorie te Wetsinge werd verkocht, en de pastorie te Adorp werd tot pastoraal centrum. De kerkeraden, diakonieën en kerkvoogdijen bleven gescheiden bestaan. Alleen aangelegenheden van gemeenschappelijke aard werden in gecombineerde vergaderingen behandeld.
2. Collatie of begeving der predikants- en kosters/schoolmeestersambten
3. De schoolmeesters-kosters
4. De afscheiding en de doleantie
5. De voormalige kerkgebouwen
6. Het nieuwe kerkgebouw
7. De pastoriegebouwen
8. Het cathechisatielokaal
9. De archieven en hun inventarisatie
Bijlagen
Literatuur en bronnen, gebruikt voor de predikantgegevens
Lijst van predikanten van Wetsinge
Lijst van predikanten Sauwerd
Lijst van predikanten van Wetsinge-Sauwerd
Andere standplaatsen van de predikanten uit deze gemeente
Lijst van schoolmeesters-kosters te Wetsinge
Lijst van schoolmeesters-kosters te Sauwerd

Kenmerken

Beschrijving:
Inventaris van het archief van de hervormde gemeenten Wetsinge en Sauwerd, sinds 1885 Wetsinge-Sauwerd
Bewerker:
A. de Groot en M. Visch
Behoort tot collectie:
Rijk
Laatste Publicatie:
2012
Laatste uitvoer:
02-07-2021
Omvang:
1,25 m standaardarchiefberging
Bijzonderheden:
betreft aanvulling (inv.nr. 135) van een eerdere versie uit 1971