Mijn Studiezaal (inloggen)
2767 Waterschap Roderwolde, (1853) 1863-1934 ( Groninger Archieven )
2767
Waterschap Roderwolde, (1853) 1863-1934
Inleiding
1. Kerngegevens
2. Aanwijzingen voor de gebruiker
2767 Waterschap Roderwolde, (1853) 1863-1934
Inleiding
2.
Aanwijzingen voor de gebruiker
Volgens de inleiding bij het archief van het waterschap Roderwolde, in Archieven van waterschappen in overig Drenthe, was de aanleiding tot de oprichting van het waterschap de in 1860 verleende concessie tot inpoldering van de gronden te Roderwolde. * Coert schrijft aansluitend nog: 'Reeds in 1830 bestonden er te Roderwolde plannen tot inpoldering van het gebied en de bouw van een windwatermolen. Verdeeldheid hierover bij de ingezetenen stond totstandkoming van deze werken lange jaren in de weg'. *
Op de kaart de provincie Groningen van Jappé uit 1835 worden geen molens bij Roderwolde getoond. * Te Sandebuur en ten noorden van Roderwolde worden zes watermolens getoond op een kaart uit 1851-1855. * Waarschijnlijk hebben de gezamenlijke eigenaren daarmee hun gronden in 1853 drooggemalen.
Bij Koninklijk Besluit van 6 oktober 1852, nummer 84 is reeds vergunning (concessie) verleend voor de inpoldering van gronden ten noorden van Roderwolde aan de kerkvoogdij van de Nederlands Hervormde Gemeente Roderwolde en 21 particulieren. * Gezamenlijk hebben de eigenaren Hfl. 5.000,- geleend van J. Doornbos Sj. Zn. te Groningen, die deze geldlening in 1860 heeft overgedaan aan de diaconie van de Nederlands Hervormde gemeente Roderwolde (zie inventarisnummer 10). De schuld van de gezamenlijke ingelanden is in 1862 overgenomen door het waterschap, dat de lening finaal heeft afgelost in 1933.
In het eerste reglement voor het waterschap (1862) wordt evenals in het tweede reglement van 1886 de vlaktemaat van het waterschap niet vermeld. Coert noemt een grootte van 240 hectare. Mogelijk is dit voor 1862 correct, maar voor het vervolg hoogstwaarschijnlijk niet. Uit de vanaf 1919 bewaarde kohieren blijkt de omslag opgelegd te worden over circa 300-320 hectare. Het laatste getal komt goed overeen met de eindbedragen van het kohier van de omslag van het waterschap Matsloot, circa 881 hectare, en circa 1200 hectare. van het waterschap Matsloot-Roderwolde.
In artikel 7 van het reglement uit 1886 wordt vermeld dat met de eigenaar van gronden behorende tot het landgoed Waalburg op 16 oktober 1884 is overeengekomen dat hij de leiding of sloot nummer 7 zo nodig op zijn kosten zal verbreden. In artikel 14 is vermeld dat van een twaalftal percelen een halve omslag aan waterschapslasten verschuldigd is; de grond (kadastraal bekend gemeente Roden, sectie C, nummer 475), waarop het huis Waalburg is gesticht, wordt van de omslag vrijgesteld.
Met behulp van de legger van gronden heb ik gereconstrueerd, dat de genoemde percelen in de artikelen 7 en 14 alle hebben behoord aan het huis Waalburg; eigenaren zijn omstreeks 1905 mr. Seerp Gratama (1858-1923), oud-rijksarchivaris in de provincie Drenthe, en Jan Cruims Schuring (1843-1920), landbouwer te Roderwolde. Op de kaart van Beckering (circa 1777) komt de aanduiding Waalborg voor, op latere kaarten het huis Waalburg. Ten noorden van het huis lag de laagte Het Waal. *
De reconstructie in de vorige alinea wordt volkomen onderbouwd door de gegevens van de Kadastrale atlas van Drenthe 1832. Deel I Roden. * Aldaar is onder Sectie B Het Waal 33 percelen van professor Seerp Gratama, samen 20 hectare, verder 12 percelen hooiland, samen bijna 19 hectare, en als nummer 199, aangeduid als 'moeras', met een grootte van 6.26.20 hectare, vermeld. Het perceel B 139, even ten zuidoosten van het huis, is aangeduid als watermolen en erf. De familie Gratama heeft haar grondbezit blijkbaar in ruil voor enige vrijdommen in het waterschap Roderwolde doen opnemen.
Coert maakt in zijn Drenthe en zijn waterschappen geen melding van de poging van het provinciaal bestuur van Drenthe in 1918 een groot waterschap 'ter verbetering van het Peizerdiep' op te richten. * Deze ter kennisneming aan de besturen van de vier noordelijke waterschappen gezonden brief is uit de omslag 'Ingekomen stukken genomen', omdat hij licht werpt op een interessante zaak: door de oprichting van het waterschap Noordenveld in 1956 is pas aan de wens van belanghebbenden in 1918 voldaan. *
Waarom het provinciaal bestuur de vergunningen tot vervening door ingelanden aan het waterschap heeft gestuurd, was mij in eerste instantie onduidelijk. Op de waterschapsomslag had de betaling van veengeld geen effect, omdat dit waterschap geen classificatie kende. In het archief van het waterschap Leutingewolde, dat behoudens een halve vrijstelling van omslag voor de gronden onder Foxwolde eveneens geen classificatie kende, komen deze vergunningen ook voor. Onderaan de (voor)gedrukte tekst van een vergunning d.d. 1 juni 1900 staat: Afschrift dezer te doen toekomen aan: c. het bestuur van het waterschap Leutingewolde ter informatie 'en met verzoek om op de naleving van de gestelde voorwaarden toe te zien en te doen toezien en bij afwijking te berichten'. *
De in het archief van Noordenveld aangetroffen polissen van brandverzekering van de molen en het molenhuis zijn aan het archief van het waterschap toegevoegd.
laatste wijziging 28-03-2015
18 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 28-03-2015
18 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van het waterschap Roderwolde
Bewerker:
A.L. Hempenius
Behoort tot collectie:
Waterschap Noorderzijlvest
Laatste Publicatie:
2009
Omvang:
0,12 meter
Licentie:
Public Domain Dedication
Categorie:
Archiefvormer(s):
Roderwolde, waterschap, 1863 - 1933
laatste wijziging 28-03-2015
18 beschreven archiefstukken
