Omschrijving van de inhoud
De inventaris is opgebouwd uit de verschillende soorten procedures die gevolgd konden worden bij het kantongerecht. De procedures zijn te verdelen in vijf categorieën: strafzaken, civiele zaken (dagvaardingszaken), buitengerechtelijke zaken (verzoekschriftprocedures, ook wel extra-judiciële zaken genoemd), pachtzaken en familiezaken.
Het strafrecht heeft betrekking op overtredingen, en dan vooral verkeersovertredingen. In de jaren ’80 namen de verkeerszaken zó in aantal toe, dat de verwerking ervan niet goed meer liep. In 1990 kwam toen de WAHV: Wet Administratieve Handhaving Verkeersvoorschriften, meestal aangeduid als “De Wet Mulder”. De kantonrechter vervult nog wel een rol bij deze zaken. Hij fungeert als Hoger Beroepsinstantie op de beslissing in de Wet Mulder zaken.
Naast de verkeersovertredingen valt in deze categorie de behandeling van leerplichtzaken.
De procedures binnen het civiele recht worden vooral bepaald door de hoogte van de geldvordering. Boven een wettelijk bepaald bedrag moeten dergelijke vorderingen ingediend worden bij de rechtbank. De kantonrechter behandelt zonder een vastgesteld maximum alle vorderingen op het gebied van huur- en arbeidszaken.
In de jaren ’90 kwam er voor het kantongerecht als nieuwe procedure de voorlopige voorzieningen. Dit zijn spoedprocedures vooral op het gebied van huur- en arbeidszaken.
De buitengerechtelijke zaken zijn de verzoekschriftprocedures van het kantongerecht. Ze hebben betrekking op een breed scala aan onderwerpen: kosteloos procedures, benoeming en beëdiging van toeziend voogden en van diverse deskundigen, ontbinding van arbeidsovereenkomsten.

De pachtzaken omvatten een bijzondere vorm van rechtspraak. Het gaat om procedures over boerderijen en landerijen. Het aangaan, verlengen, beëindigen of wijzigen van pachtovereenkomsten werd in het verleden vooral behandeld in de serie pachtrekesten Geschillen over betaling van pachtbedragen werden behandeld in de serie pachtdossiers. Het aantal pachtzaken nam tegen het eind van de 20e eeuw sterk af. Hoger Beroep in deze procedures kan ingesteld worden bij de pachtkamer van het Gerechtshof te Arnhem.
De familiezaken tenslotte bevatten m.n. de voogdijregisterkaarten en de –bewindskaarten van minderjarigen. Verder zijn in deze categorie voorzieningen gezag, curateledossiers en mentorschapsdossiers van meerderjarigen opgenomen.
Bij de opheffing van het kantongerecht Zuidbroek zijn alle dossiers betreffende lopende zaken verdeeld over de kantongerechten Groningen en Winschoten.

Selectie
Bij de inventarisatie van het archief zijn de stukken geselecteerd op grond van het Basis Selectie Document voor de Rechterlijke Macht. De eerste versie van het BSD dateert uit 2002; het werd in 2007 en 20011 geactualiseerd

Verwerving
Het archief is 6 november 2013 verworven op grond van de wettelijke overbrenging van overheidsarchieven.

Aanvullingen
Vanaf 1993 zijn er geen fysieke toegangen beschikbaar op de series. Het wachten is op een digitaal extract uit het administratieve systeem van de kantongerechten. Zodra dit beschikbaar is, wordt het als toegang op de verschillende series toegevoegd aan de inventaris.
Bij de bewerking van het archief is een klein gedeelte over het hoofd gezien. De Hoger Beroep zaken van de Wet Mulder bevinden zich nog in het archief van de rechtbank. De zaken van Zuidbroek zijn opgenomen in een groter archiefblok, samen met de beroepszaken van de kantons Groningen en Winschoten. Dit blok moet nog gesorteerd worden op de drie kantongerechten. Als dat is afgerond, worden de beroepszaken van Zuidbroek toegevoegd aan de inventaris.

Verantwoording van de bewerking
De inventaris is gemaakt in het kader van de wettelijke overbrenging van overheidsarchieven op grond van de Archiefwet 1995. De bestaande ordening is zo veel mogelijk in stand gehouden. De omvang van het overgebrachte archief bedraagt ca. 60 m.

Ordening
Het archief is primair op onderwerp en secundair op chronologie geordend. De ordening vloeit voort uit de verschillende procedures die bij het kantongerecht gevolgd kunnen worden. Het betreft de hierboven genoemde rubrieken strafrechtspraak, civiele rechtspraak (onderverdeeld in dagvaardings- en verzoekschriftprocedures), pachtzaken en familiezaken. Binnen de rubrieken zijn de stukken zo veel mogelijk chronologisch opgenomen.