Voor onderstaande tekst is gebruik gemaakt van P. Brood, Het oude Groninger recht in hoofdlijnen (Groningen, 1999). Oorsponkelijk was de tekst van dit boek bedoeld om te dienen als inleiding bij de inventarissen van de archieven van de rechterlijke archieven voor 1811. Belangrijk voor een goed begrip van het oudere deel van het archief is ook de serie voordrachten van Jan van den Broek die op de website van de Groninger Archieven gepubliceerd zijn onder de titel Van Stadskist tot T2100 belangrijk.
(http://www.groningerarchieven.nl/historie/mengelwerk/van-stadskist-tot-t2100-2)
In de stad Groningen vormden burgemeesters en raad het belangrijkste orgaan in rechtspraak, wetgeving en bestuur. Het bestond uit vier burgemeesters en 12 raadsheren, van wie de helft jaarlijks op St. Pietersdag (8 februari) aftrad. Dit college, ook wel de zittende raad genoemd, sprak recht in het 'volle gericht'. De competentie van dit gerecht strekte zich uit tot zowel civiele als strafzaken. Bij civiele zaken kan men denken aan kwesties over huwelijksgoederenrecht, erfrecht, koopcontracten en grote schuldvorderingen. Stukken over dit soort zaken kan men vinden onder paragraaf 2.1.1 van de inventaris.
In strafzaken werd het onderzoek verricht door de voorzittende burgemeester en een drietal raadsheren. De advocaat-fiscaal (de openbaar-aanklager) las voor de voltallige raad de eis voor, waarna de raad een oordeel velde.
Het Volle Gerecht was ook een rechtbank in hoger beroep van vonnissen van rechters in de stadsjurisdicties, zoals het gerecht van Selwerd, de rechter van Sappemeer, de drosten van het Oldambt en Westerwolde en het Nedergerecht van de stad Groningen.
Tot 1749 was van vonnissen van het Volle gerecht geen beroep meer mogelijk. De afkondiging van het Reglement Reformatoir (een hervorming van het rechtsstelsel voor de hele provincie) in dat jaar maakte een beroepsgang naar de Hoge Justitiekamer mogelijk.

Van wege het toenemende beroep dat de bevolking deed op de rechtbanken nam de werkdruk toe. Vandaar dat in 1623 het Nedergerecht werd opgericht. Dit college bestond uit een burgemeester en drie raadsheren en behandelde ongeveer dezelfde zaken (met uitzondering van criminele zaken) als het Volle Gerecht voor zo ver de betwistingen de 50 daalder (later 500 gulden) niet te boven gingen.
Wat betreft de wetgeving waren het Stadboek en het Oldermansboek de belangrijkste bronnen. Het Stadboek was een verzameling willekeuren, waarvan de oudste tekst uit de 14e eeuw dateert. Het officiële exemplaar is gedateerd 1425 en deed dienst tot in de Bataafse tijd. In het Oldermansboek, dat waarschijnlijk uit de 13e eeuw dateert, stonden voornamelijk bepalingen omtrent de interne organisatie van de Groninger kooplieden en allerlei gildebepalingen.
Belangrijk voor wetgeving waren daarnaast de talloze ordonnanties c.q. verordeningen, die het stadsbestuur in de loop der tijd heeft uitgevaardigd. Overzichten hiervan zijn onder andere te vinden in: Verzameling publicaties van de overheid, 1595 - 1814 (toegang 740) en Catalogus van de verzameling plakkaten en ordonnanties van het gemeentearchief Groningen, 1595 - 1795 (toegang 2188).
Het eerste Nederlandse wetboek van strafrecht heeft gegolden van 1 februari 1809 tot 1 maart 1811 (invoering van de Code Pénal na de inlijving bij Frankrijk).