Mijn Studiezaal (inloggen)
1518 Kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente te Groningen (1), (1377) 1594-1951 (-1968) ( Groninger Archieven )
1518
Kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente te Groningen (1), (1377) 1594-1951 (-1968)
Inleiding
1. Algemeen
2. Organisatie
1518 Kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente te Groningen (1), (1377) 1594-1951 (-1968)
Inleiding
2.
Organisatie
De organisatie van de Nederlands Hervormde Kerk te Groningen week niet af van de algemene bepalingen hierover vastgesteld in diverse kerkorders. Centraal in de organisatie stond de kerkenraad gevormd door de predikant(en), ouderlingen en diakenen. Deze raad was het hoogste orgaan en bepaalde de gang van zaken in de kerk op het gebied van o.a. benoemingen, leer en eredienst. Voor predikanten, ouderlingen en diakenen waren verder specifieke taken weggelegd. Een aparte status hadden de kerkvoogden Vanaf 1594 werden zij door Burgemeesters en Raad benoemd en hun taak was het beheer van de kerkelijke goederen en bezittingen. Deze, van de Rooms Katholieke kerk geconfisceerde bezittingen en goederen, waren omvangrijk.
Naast het beheer van goederen en bezittingen was een belangrijke taak van de kerkvoogden het benoemen van een aantal functionarissen met uitzondering van organisten en voorzangers die weer door Burgemeesters en Raad werden benoemd. In de loop van de tijd kregen de kerkvoogden de benaming van kerkmeester. Ieder afzonderlijke kerk had zijn eigen kerkmeester(s). Na de Franse tijd, die de definitieve scheiding tussen kerk en staat teweegbracht, ontstond er veel verwarring over het beheer van de kerkelijke goederen. De regulerende en controlerende taak van de overheid was weggevallen en een zelfstandig functionerende kerkvoogdij was nog niet ingesteld. In deze tussenfase werd in 1810 de financiële commissie opgericht die als één van haar eerste activiteiten de invoering van een kerkelijke belasting invoerde. In 1812 werd een college van collectanten gevormd die gelden inzamelde voor het Fonds van de instandhouding van de Eredienst.
Zowel het College als het Fonds ressorteerden aanvankelijk direct onder de kerkenraad maar gingen later over naar de Kerkvoogdij. Op grond hiervan zijn hun nagelaten archivalia geplaatst bij de archieven van de Kerkvoogdij onder de rubriek fondsen en commissies. Naast deze genoemde instanties functioneerde eerst nog de Rentmeester van de Predikantengoederen, een door de stad ingestelde functionaris. Later kwam de functie te vervallen en werd overgenomen door de ontvanger van de Hervormde Kerk. In 1816 trad het Algemeen Reglement in werking die weer meer éénheid op bestuurlijk terrein tot stand bracht. De Kerkvoogdij werd omgevormd tot een College van Kerkvoogden en kwam vanaf 1822 onder toezicht van de Koning via de provinciale colleges. Het toezicht van de stedelijke overheid was daarmee ingewisseld voor het toezicht door de landelijke overheid.
Gaandeweg in de negentiende eeuw ontworstelde de kerk zich meer en meer aan die toezicht en werd steeds meer zelfstandig. Voor de realisatie van de vele taken van de kerk riep de kerkenraad veel commissies en fondsen in het leven. Archivalia van een aantal van die fondsen zijn geplaatst bij het archief van de kerkvoogdij en ook te vinden onder de rubriek fondsen en commissies. Apart dient vermeld te worden de Commissie van Administratie van de kerk te Helpman. Deze commissie werd door de kerkenraad ingesteld omdat het college van Kerkvoogden weigerden een kerk in Helpman te bouwen. Uiteindelijk ging genoemde commissie alsnog over naar de kerkvoogdij. Stukken over deze commissie alsmede andere stukken over de kerk in Helpman zijn eveneens te vinden onder genoemde rubriek.
3. Verantwoording van de bewerking
4. Handleiding voor het raadplegen van het archief
5. Openbaarheid
laatste wijziging 15-07-2022
2.262 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 1.208 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 15-07-2022
2.262 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 1.208 bestanden
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente te Groningen
Bewerker:
J.J.J. Beek en H. Jager
Behoort tot collectie:
Gemeente Groningen
Laatste Publicatie:
2000
Laatste uitvoer:
14-07-2022
Omvang:
179,14 m standaardarchiefberging
Bijzonderheden:
Betreft herziening van de eerdere toegangen 1518 t/m 1523 (toegangen 1519-1523 zijn vervallen)
Licentie:
Public Domain Dedication
Categorie:
Archiefvormer(s):
Groningen, hervormde gemeente, 1594 -
laatste wijziging 15-07-2022
2.262 beschreven archiefstukken
10 gedigitaliseerd
totaal 1.208 bestanden
