Mijn Studiezaal (inloggen)
1288 Commissie aanbieding huldeblijk koninginnen, 1892 - 1893 ( Groninger Archieven )
1288
Commissie aanbieding huldeblijk koninginnen, 1892 - 1893
Inleiding
Op 26 mei 1892 ontving een aantal vooraanstaande burgers van Groningen het verzoek om zitting te nemen in een commissie die zich ten doel stelde om Koningin Wilhelmina en de Koningin Regentes Emma bij hun aanstaande bezoek aan stad en provincie een geschenk aan te bieden. De oproep was ondertekend door de heren J.A. Feith, A. de Jager, A.J.P. Kuinders en G. Mesdag. De voorbereidingstijd voor een dergelijk initiatief was wel erg kort, in feite tè kort: het vijfdaagse bezoek van de Vorstinnen zou op 21 juni beginnen. In die vier weken zou de commissie een passend cadeau moeten ontwerpen, laten vervaardigen en de benodigde gelden inzamelen.
Oorspronkelijk had men het idee een gouden schaalmodel (1:250) van de Martinitoren met een functionerend uurwerk te laten maken. Eén van de voorwaarden die de commissie stelde was nl. dat het geschenk "een oorspronkelijk Groningsch karakter" diende te dragen. Verder moest het voorwerp in de stad gemaakt en namens de gehele burgerij overhandigd worden. Voor deze gouden toren dacht men fl. 5.000,--nodig te hebben. Spoedig bleek echter dat dit bedrag bij lange na niet gehaald zou worden, ook niet na een nieuwe oproep in de kranten en de inschakeling van de Groninger boekverkopers. Toen bovendien de inkomsten uit de ondersteunde verkoop van gouden, zilveren en bronzen gedenkpenningen bij de verwachting achterbleven, besloot het bestuur van de commissie onder voorzitterschap van bovengenoemde Feith de toren in plaats van goud, dan maar in zilver te laten uitvoeren.
De Groninger zilversmid L. Spaanstra bleek bereid dit werk voor fl. 1.800,-- op zich te nemen. De constructietekening werd gemaakt door J. van Gendt, terwijl het uurwerk van de hand van A. Rentjes was. Overigens bleef de commissie zelfs toen nog met een tekort van fl. 172,61 zitten, welk negatief saldo in februari 1893 door een extra inzameling onder de leden aangevuld moest worden.
Onder deze omstandigheden was het geen wonder dat bij een deel van de bevolking twijfels rezen, zowel omtrent het tijdig gereedkomen als het zorgvuldig uitvoeren van het geschenk. Deze "praatjes door kleingeestigheid en onkunde uitgestrooid" werden door de commissie middels een ingezonden stuk in de couranten gelogenstraft en de Groningers kregen op 19 en 20 juni de gelegenheid met eigen ogen "de pendule in de vorm van van den St. Maartenstoren" te aanschouwen, in het Concerthuis tegen betaling van fl. 0,10 entree. Het veelbesproken geschenk viel in goede aarde: "Algemeen hoorde men niets dan lof over het uitstekend werk, waarvoor den heer Spaanstra alle eer toekomt".
Behalve de toren was er een gebeeldhouwd kistje uit de meubelfabriek van Wachters te zien, dat zou dienen om de kartons met de namen van de gevers in op te bergen en dat tezamen met de toren aan de twee Koninginnen aangeboden zou worden.
In deze dagen voorafgaande aan het bezoek verkeerde de stad in een Oranjekoorts, elke buurt zorgde voor een versiering en extra treinen en boten zouden velen van buiten de stad in staat stellen de bals, concerten, draverijen, de "illuminatie", het vuurwerk en vooral de intocht van de koninklijke gasten bij te wonen.
Op 21 juni half elf 's ochtends reed de koninklijke trein bij Visvliet de provincie Groningen binnen. Tijdens het diner van die avond werd het "stoffelijke bewijs van waarachtige hulde: het beeld van het middeleeuwsch kunstwerk waarop Groningen roem draagt" door J.A. Feith "namens duizenden Groningers" (er waren tussen de 2.400 en 2.500 handtekeningen opgehaald!) aangeboden. De Regentes antwoordde vriendelijk en leek ingenomen met het geschenk, terwijl "de kleine Koningin verklaarde het prettig te vinden dat zij het souvenier mocht medenemen en van hare kinderlijkheid en ongekunsteldheid blijk gaf door het kunstwerk van alle kanten te bekijken".
N.B. Een foto van de miniatuur-Martinitoren in: Klepper, Herinneringsbladen, p. 20. Het origineel berust in het koninklijk huisarchief.
laatste wijziging 17-04-2018
5 beschreven archiefstukken
Bijlage: Literatuurlijst
Klepper, G.L. Gedenkboek. Koningin Wilhelmina in haar openbaar leven. 's-Gravenhage, z.d.
Klepper, G.L. Herinneringsbladen uit het openbaar leven van Koningin Wilhelmina. 's-Gravenhage, z.d.
"Nagalm der jubeltonen uit de feestweek van 21 - 25 jun 1892 (met titelplaat en eene afbeelding van het geschenk aan H.M. de Koningin aangeboden)". GVA 1893, 1-6.
Suringa, J. Herinnering aan het bezoek van H.H.M.M. de Koningin -Regentes gebracht aan de stad en provincie Groningen. Groningen, 1892.
Verslag van den toestand der gemeente Groningen over het jaar 1892. Groningen, 1893.
laatste wijziging 17-04-2018
5 beschreven archiefstukken
Inventaris
2 Ingekomen en minuten van uitgaande stukken
1288 Commissie aanbieding huldeblijk koninginnen, 1892 - 1893
Inventaris
2
Ingekomen en minuten van uitgaande stukken
Datering:
1892 - 1893
Omvang:
1 omslag
NB:
De stukken zijn genummerd 1 - 138.
Organisatie: Groninger Archieven
laatste wijziging 25-02-2011
laatste wijziging 17-04-2018
5 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de Commissie tot aanbieding van een huldeblijk aan HHMM de beide koninginnen bij hun bezoek aan Groningen
Bewerker:
E.J. Reker
Behoort tot collectie:
Gemeente Groningen
Laatste Publicatie:
1986
Omvang:
0,12 m standaardarchiefberging
Licentie:
Public Domain Dedication
Categorie:
Commissie tot aanbieding van een huldeblijk aan HHMM de beide koninginnen bij hun bezoek aan Groningen in, 1892 - 1893
laatste wijziging 17-04-2018
5 beschreven archiefstukken
