Na de dood van Ali (Alegonda) Maas 1896-1996 werd er een regeling getroffen voor de boedel. We kunnen aannemen dat eigendommen en bezittingen verdeeld of vervreemd werden tussen of door de rechthebbenden. Maar in het ouderlijke huis werden een groot aantal persoonlijke papieren aangetroffen, die geen economische waarde hadden. Brieven, foto's, reissouvenirs, schoolherinneringen en prullaria lagen in grote wanorde verspreid.
Dr.Jan Elemans een aangetrouwde neef van de erflaatster doorzag in een flits dit beeld. Het sterfhuis als een verzameling dode spullen is niet bepaald een levend tableau, maar voorwerpen zonder economische waarde zijn niet louter stomme, dode restanten maar ze zijn vol herinneringen en getuigenissen van personen. Mensen maken geschiedenis. Ze leven in een bepaalde maatschappij, in specifieke tijd en plaats. De wereld is voortdurend in beweging. Als er zich gewone voorwerpen uit de persoonlijke sfeer aandienen, die in de meeste gevallen al snel verdwenen zijn staat men verbaasd. De tijd lijkt gefixeerd. In een eeuw tijd hebben zich grote veranderingen voltrokken op ieder gebied van de maatschappij. Op het gebied van het onderwijs lijkt het kostscholensysteem van de zusterreligieuzen rond 1900 vanuit het hedendaags oriëntatiepunt een opvoedingsinstituut die haaks op het modern pedagogisch model staat. A priori kunnen we echter stellen dat voor de tijdgenoten het onderwijssysteem even modern en maatschappijvernieuwend was als onze "Vrije Scholen" A posteriori blijken we daar grote moeite mee te hebben, want onze moderne opvattingen zijn zekerheden, die we onbewust als superieur achten aan die van de ouders en voorouders. Onze verworvenheden zetten we in het perspectief van de tijd en deze worden hier mee gerelativeerd.

Hier achter schuilt natuurlijk de eeuwig filosofische vraag of vooruitgang in economische voorspoed en techniek ook vooruitgang te zien geeft op moreel of persoonlijk gebied. Door de persoonlijke zaken die nagelaten zijn wordt de algemene geschiedenis een persoonlijke geschiedenis. De studies over het onderwijs krijgen weer handen en voeten, ze leggen weer de omgekeerde weg af, ze worden weer concreet en tastbaar. Het zijn geen schoolschriften, maar het zijn schriften met een naam. Een algemene waarheid wordt een bijzondere waarheid. Geschiedenissen en verhalen van een generatie uitgespreid in tastbare herinneringen verdwijnen vaak met het leven van de laatste van een familie. In dit bijzondere geval had de leeftijd van de sterkste een symbolische betekenis omdat dat haar leven een eeuw omspande. Jan Elemans geroerd en met veel gevoel voor de waarde van eenvoudige dingen maakte er een persoonlijke zaak van om het verhaal van de familie Best - Maas door te vertellen, niet alleen in eigen familiekring, maar ook voor een breder forum. Met veel ijver en scherpzinnigheid las hij de documenten door. Als een ontdekkingsreiziger verbaasde hij zich over het panorama dat zich ontvouwde en een ding wist hij zeker: " Dit materiaal, als een klein monument van een Kempische Familie, die zich volgens het klassieke schema in twee generaties zich opgewerkt hadden van ondernemende boeren tot notabelen in de industrie en de politiek, terwijl de derde generatie de vruchten kon plukken als gezeten renteniers, mocht niet verloren gaan of weggestopt worden in de oude doos."
Een selectie van het materiaal was waard om ze voor breder publiek toegankelijk te maken Deze arbeid heeft geleid tot een drietal privé-uitgaven die in onderstaande opsomming zijn terug te vinden onder nrs. 1-4 Een aantal is verspreid onder wetenschappelijke instituten, bibliotheken en archieven.

Moe en haar Meiden, schriftelijke netwerken van Wed. Jasp. van Best en Kinderen Valkenswaard (1894-1977) Eleboek 1999 Huissen

Kopieboek van Best - Maas, Correspondentie van een gezinsbedrijf in Valkenswaard 1896-1911) Eleboek 1998 Huissen

Keukenboek van de Familie Maas te Valkenswaard Recepten van Moeder op Dochter (1825-1925) Eleboek 1998 Huissen

Een kleinere bundeling werd nog uitgegeven in beperkte kring:
Voor Gelijkluidend Afschrift, ad usum familiae, zonder plaats of datum.
In deze laatste verzameling staan enige brieven rond enige meer heikele familieaangelegenheden, die voor een niet ingewijde nauwelijks zijn te doorgronden.

De uitgaven die in een opiage van 50 exemplaren zijn aangemaakt waren op de allereerste plaats bedoeld als een familiekroniek. Een aantal zijn verspreid Zij zijn van een inleiding voorzien om het materiaal in te leiden, die meer dan een wetenschappelijk uitleg en plaatsbepaling opgezet zijn als een essay. Alhoewel uit de sobere bijschriften ook een interpretatie spreekt en als bijlagen een woordenlijst, enige literatuur en genealogische gegevens opgenomen zijn, zijn de uitgaven in feite te beschouwen als een bronnen- en prentenboek en hopelijk ook als een leesboek.

Jan Elemans heeft niet geschroomd om de familie Best - Maas in al zijn wisselvalligheden van lot, fortuin, levenskeuzen, idealen en teleurstellingen die bepalen of mensen het leven kunnen beamen, wat een voorwaarde is om gelukkig te kunnen zijn, tentoon te stellen. Zo voelen we ons als Cleio een beetje voyeur, de muze gluurt mee in het innerlijk leven van mensen. Nieuwsgierig maar een beetje beschaamd lezen we de brieven die bedoeld zijn om in de intimiteit van dagboek of herinneringsbundel bewaard te blijven. In de brieven van zusters onderwijzeressen of de nieuwjaarswensen van de kinderen aan hun ouders reizen we terug in de tijd van enige generaties en we kunnen vrijelijk reageren of interpreteren. Zijn het uitingen van een algemeen decorum of kunnen we hun taalvaardigheid en beschrijvingen van hun persoonlijk leven bewonderen gezien de armoede in deze tijd van velen om hun gevoelens te uiten? Waren hun religieuze voorstellingen, met al hun beperkingen en overspannen sentimenten minder authentiek dan onze vaak afstandelijke rationele benaderingen?
De uitgaven oordelen niet maar door ze willen een relatie tot stand brengen tot onze tijd. Zo kunnen ze ook onze inspanningen en verwachtingen over wat een juist en goed leven dient te zijn relativeren. Zo kunnen de boeken een veelheid van betekenissen krijgen en ons uit nodigen tot overwegingen en een toetssteen of model zijn voor het heden.

De opsteller van de uitgaven heeft gemeend het oorspronkelijke materiaal, die aan de uitgaven ten grondslag heeft gelegen te laten bewaren, zodanig dat ze een algemene bestemming zouden kunnen krijgen. Omdat het leven van de familie Best - Maas vooral aan Valkenswaard gebonden is leek de locatie voorbestemd. In januari 1 999 heeft de heer Elemans de collectie zonder enige voorbehoud en reserve aan het Streekarchief geschonken. Juist in deze tijd werd de verhuizing voltrokken van het Stadhuisplein naar de Raffeisenstraat. Het archief wil meer zijn dan een statische verzamelplaats oude overheidsadministraties. Het archief wil meer dynamisch de cultuur-historische relevantie belichten van de papieren nalatenschappen van instituten, verenigingen en personen. Ook om deze reden kan de collectie Best - Maas een rijke bron zijn.

Onderstaande nadere toegang tot de collectie is beperkt van aard en niet gedetailleerd. De uitgaven blijven de ruggengraat Het oorspronkelijke materiaal,, wat gebruikt is bij de uitgaven is bewaard gebleven bij de z.g. moederexemplaren. Om het raadplegen en het opzoeken te vergemakkelijken is er een samenvoeging en nummering gemaakt. De annotaties en de opmerkingen van Elemans hebben over het algemeen hier aan ten grond slag gelegen.