Oud-Alblas is een voormalige gemeente, gelegen in de Alblasserwaard. De gemeente werd door het riviertje de Alblas van het oosten naar het westen in twee delen gescheiden. Ze bevatte het dorp Oud-Alblas, de buurtschap Kooiwijk en enige verspreid liggende woningen. De bewoners vonden vroeger vooral hun bestaan in de vee- en hennepteelt. Vanaf het begin van de 20e eeuw zijn steeds meer inwoners werkzaam in industrieën in de omliggende gemeenten.
Het dorp wordt reeds in 1064 vermeld, maar werd waarschijnlijk al lang daarvoor bewoond. Zeker is dat hier overblijfselen ontdekt zijn van een oude Romeinse heirweg.
Oud-Alblas was een heerlijkheid en werd bestuurd door een schout en vijf heemraden of schepenen. Na de Bataafse omwenteling in 1795 zal ook hier een municipaliteit gevormd zijn, maar details hieromtrent zijn niet te geven omdat er geen archivalia uit deze periode bewaard zijn gebleven. Wel is bekend dat in 1812 de gemeente Oud-Alblas werd ingesteld, met als burgemeester Johannes den Braanker. Hij werd al snel opgevolgd door Jan Drinkwaard.

De landelijke overheid heeft met een zekere regelmaat getracht grotere eenheden te creëren op het laagste bestuurlijke niveau. Zo werd in 1846 het plan geopperd om de gemeente Oud-Alblas samen te voegen met de gemeente Alblasserdam. Dit stuitte echter op grote bezwaren vanuit de gemeente: men was altijd zelfstandig geweest en kon zich goed onderhouden; de middelen van bestaan van de gemeenten waren te verschillend (Oud-Alblas: landbouw en veeteelt, Alblasserdam: scheepmakerij, touwslagerij, steenbakkerij, zeildoekmakerij en handel); de geringe bezuiniging in administratiekosten woog niet op tegen de verzwaring van de lasten van de inwoners van Oud-Alblas, die bovendien een grotere afstand zouden moeten afleggen naar de zetel van het bestuur; vereniging was tegen het algemeen gevoel van de ingezetenen. Aldus ging het plan niet door.

In 1921 kwam de gemeentelijke herindeling opnieuw aan de orde. Het plan was nu de gemeente Oud-Alblas samen te voegen met de gemeenten Goudriaan, Ottoland, Brandwijk c.a., Molenaarsgraaf, Wijngaarden en Bleskensgraaf en Hofwegen. Geen van de deelnemende gemeenten was hier enthousiast over en zo ging ook dit plan in de ijskast. Het zou tot de jaren ‘70 van de 20ste eeuw duren voor er opnieuw voorstellen in die richting werden gedaan.
In deze periode richtte het rijksbeleid zich op de samenvoeging van kleine gemeenten tot één gemeente van (tenminste) circa. 10.000 inwoners. Nadat enkele streeksgewijze herindelingen waren gepasseerd, was ook de Alblasserwaard aan de beurt. De gemeente Oud-Alblas moest, net als volgens het plan van 1921, worden samengevoegd met de gemeenten Goudriaan, Ottoland, Molenaarsgraaf, Brandwijk c.a., Wijngaarden en Bleskensgraaf en Hofwegen. Ook nu werd dit voorstel niet met enthousiasme ontvangen, maar toch werd op 4 september 1985 de Wet gemeentelijke herindeling Alblasserwaard en Vijfheerenlanden aangenomen. Als gevolg daarvan werden de bovengenoemde gemeenten met ingang van l januari 1986 samengevoegd tot de nieuwe gemeente Graafstroom.