Uw zoekacties: Gemeente Hofwegen, 1667 - 1855

833 Gemeente Hofwegen, 1667 - 1855 ( Regionaal Archief Dordrecht )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Beperkingen aan het gebruik
Andere toegangen
Aanvraaginstructie
Citeerinstructie
Inleiding
1. Algemeen
2. Institutionele gegevens
833 Gemeente Hofwegen, 1667 - 1855
Inleiding
2.
Institutionele gegevens
De voormalige gemeente Bleskensgraaf lag in het centrum van de Alblasserwaard aan het beginpunt van de Alblas, van oorsprong een veenriviertje. Het is onbekend wanneer zich aldaar de eerste bewoners hebben gevestigd, maar vast staat dat het dorp al in de 13e eeuw wordt vermeld: in 1264 werd de Alblas vanaf Bleskensgraaf oostwaarts doorgetrokken tot de Vuilendam. Dit gegraven gedeelte heet de Graafstroom. Het maakte het vervoer per schip mogelijk van graan, turf en andere producten en zorgde aldus voor een groei van de bevolking. De bewoners vonden van oudsher vooral hun bestaan in de landbouw en de winning van turf.
Het gebied vormde een afzonderlijke heerlijkheid en ontleende zijn naam aan Willem van Blassekijn die in de 13e eeuw heer van Blassekijns-ambacht was (Blassekijnsgrave). Het dagelijks bestuur was in handen van een schout en een aantal heemraden (schepenen). Lijsten van personen die in de periode 1633 tot 1794 door de heer van Bleskensgraaf zijn (her)benoemd tot schepen of heemraad zijn in het archief terug te vinden onder de inventarisnummers 50 en 51. Inventarisnummer 54 bevat een reglement op het bestuur en de bestuurders van de heerlijkheid Bleskensgraaf (een gedrukt afschrift uit 1765).
De gemeenschap van Bleskensgraaf werd in de loop der tijd bij regelmaat geteisterd door rampen. De voortdurende strijd tegen het water die niet altijd gewonnen werd (bijvoorbeeld in 1492, 1726, 1740-1741 en laatstelijk in 1953) en de gevolgen van oorlogsgeweld (in 1513 en in 1940 toen de kern van het dorp door een luchtbombardement werd weggevaagd) vormen zwarte bladzijden in de dorpshistorie.
Hofwegen was een heerlijkheid met hoge jurisdictie, wat de heer van Hofwegen het recht bood om halsmisdaden te berechten. Ook in Hofwegen werd het plaatselijk bestuur uitgeoefend door schout en schepenen. Hoewel beide dorpen pas in 1855 daadwerkelijk zijn samengevoegd, bestond er van oudsher een nauw contact tussen beide plaatsen. Ook bestuurlijk omdat ze (soms) dezelfde schout hadden. De inwoners van Hofwegen gingen ter kerke in Bleskensgraaf (met gezamenlijke kerkmeesters), het onderwijs en de gezondheidszorg voerde men gemeenschappelijk en dit gold zeker voor de armenzorg.

Na de Bataafse omwenteling in 1795 werd ook hier een municipaliteit gevormd. Voor de dagelijkse praktijk had dit echter weinig consequenties, want het bestuur bleef grotendeels in handen van dezelfde personen. Dergelijke formele veranderingen zouden in de daaropvolgende jaren nog dikwijls voorkomen.
Zowel Bleskensgraaf als Hofwegen zijn vanaf 1811 regelmatig met plannen tot gemeentelijke herindeling geconfronteerd. In november 1811 werd de gemeente Wijngaarden opgeheven en samengevoegd met de gemeente Bleskensgraaf, maar in april 1817 werd deze combinatie weer ongedaan gemaakt. In 1846 speelde deze kwestie opnieuw waarbij toen een samenvoeging met én Wijngaarden én Hofwegen voor ogen stond. Uiteindelijk werden bij wet van 11 juli 1855 alleen Bleskensgraaf en Hofwegen tot één nieuwe gemeente gevormd.
In 1921 kwam de gemeentelijke herindeling opnieuw aan de orde. Het plan was nu de gemeente Bleskensgraaf en Hofwegen samen te voegen met de gemeenten Brandwijk c.a., Oud-Alblas, Ottoland, Goudriaan, Wijngaarden en Molenaarsgraaf. Wederom verzetten de deel te nemen gemeenten zich en ging het plan niet door. Het zou tot de jaren ‘70 van de vorige eeuw duren voor er opnieuw voorstellen in die richting werden gedaan. In deze periode richtte zich het rijksbeleid op het samenvoegen van kleine gemeenten tot één gemeente van (tenminste) 10.000 inwoners.
Nadat enkele streeksgewijze herindelingen waren gepasseerd, kwam de Alblasserwaard aan de beurt. De gemeente Bleskensgraaf en Hofwegen moest, net als volgens het plan van 1921, worden samengevoegd met de gemeenten Oud-Alblas, Ottoland, Goudriaan, Molenaarsgraaf, Wijngaarden en Brandwijk c.a.. Ook nu werd dit voorstel niet met enthousiasme ontvangen, maar toch werd op 4 september 1985 de Wet gemeentelijke herindeling Alblasserwaard en Vijfheerenlanden aangenomen. Als gevolg daarvan werden de bovengenoemde gemeenten met ingang van l januari 1986 samengevoegd tot de nieuwe gemeente Graafstroom.
3. Archieftechnische gegevens
4. Verantwoording van de inventarisatie
5. Wenken voor de gebruiker

Kenmerken

Datering:
1667 - 1855
Auteur:
Bureau Voorzee (2006)
Titel inventaris:
Gemeente Hofwegen, 1667 - 1855