Alle archieven in deze inventaris zijn ingedeeld volgens eenzelfde schema. Het schema kent 2 afdelingen: een afdeling “stukken van algemene aard” en een afdeling “stukken betreffende bijzondere onderwerpen”. De eerstgenoemde bevat serieel opgemaakte en/of bijeengehouden bescheiden zoals de notulen van het plaatselijk c.q. gemeentebestuur, de publicaties en - met name - de correspondentie die is gevoerd. Zij handelen over een veelheid aan onderwerpen. Om daar achter te komen, dient u de betreffende registers en omslagen door te nemen.
Het raadplegen van gegevens uit stukken, die binnen de afdeling “stukken betreffende bijzondere onderwerpen” zijn geplaatst, zal minder tijd en moeite vragen. Geïnteresseerden in bijvoorbeeld het brandweerwezen vinden alle op dit onderwerp aangetroffen bescheiden bijeen geplaatst onder de hoofdrubriek Openbare orde en veiligheid, subrubriek Brandweer. Dit is te achterhalen via het archiefschema of (nog sneller) door in de digitale versie van de inventaris te zoeken op het item brandweer. Het hangt overigens af van het onderwerp of volstaan kan worden met het - alleen - bestuderen van de gegeven beschrijving. Van bijvoorbeeld de kadastrale leggers (bestaande uit meerdere delen) wordt wel aangegeven wat u in elk van deze delen aan artikelnummers aantreft, maar men dient zelf na te gaan wat elk apart artikel aan informatie bevat.

Om een universeel archiefschema, bruikbaar voor de inrichting van alle archieven, mogelijk te maken zijn enkele “concessies” gedaan. Een er van is dat we in alle archiefbestanden een scheiding hebben aangebracht in de plaatsing van archivalia die zijn ontstaan vóór en ná 1813. Vanaf 1813 worden de stukken beschouwd als zijnde ontvangen of opgemaakt door “het gemeentebestuur”. Tot de instelling van het Koninkrijk der Nederlanden kenden de gemeenten soms een (licht van elkaar) afwijkende bestuursvorm. Met de term “plaatselijk bestuur” zijn alle bestuursvormen onder één noemer gebracht. Afwijkend van de in archiefland gebruikelijke indeling van een archief is ook, dat we niet hebben gekozen voor een scheiding - in aparte inventarissen - van de archivalia in oud (vóór 1813) en nieuw. Er is per gemeente slechts één inventaris vervaardigd, waarin een scheiding tussen oud en nieuw alleen dan is doorgevoerd wanneer dit wenselijk (voor u als gebruiker) werd geacht.

De kleinschaligheid van de gemeenten had onder meer tot gevolg dat in de uitoefening van publieke functies vaak dezelfde personen optraden. Families die generaties lang een ambt als dat van burgemeester of heemraad vervulden, waren in de Alblasserwaard eerder regel dan uitzondering. In welke kwaliteit/functie door een persoon een brief werd ontvangen of verstuurd, is door het dragen van “verschillende petten” niet altijd duidelijk. Tenzij uit de context van een stuk duidelijk bleek dat het betreffende stuk niet thuis behoorde in het archief van de gemeente, is er voor gekozen om dat stuk als gemeentelijk document te beschouwen.

In het verlengde van het voorgaande is bij de bewerking en inventarisatie van de archieven verder nog besloten dat
-de archiefstukken van/voor de gader- of gaardermeester (zij vergaarden/inden de belastingen en de overige dorpslasten) niet aan het Nationaal Archief worden overgedragen hoewel deze instelling al in het bezit is van enkele dozen (één van elke gemeente) met gaardersarchief;
-hetzelfde geldt voor de aangetroffen akten en overige bescheiden m.b.t. particulier eigendom en bezit.