Het archief was geordend volgens het agendastelsel. Deze agenda's verwijzen naar de serie's van ingekomen- en uitgaande stukken. Qua omvang is dit het grootste gedeelte van het archief. Verder had men een ordening volgens een indicateur (=een lijst die de plaats van de stukken in het archief aangeeft) ingevoerd. De stukken betreffende een bepaald onderwerp werden bij elkaar gezocht en in een omslag of map opgeborgen. De indicateur verwees, via de letters A t/m Z en via de daar aan toegevoegde cijfers, naar de stukken. Het kostte wel enige vaardigheid en speurzin om de bescheiden op te bergen en eventueel weer op te zoeken. Deze rubrieken-ordening is in 1909 ingevoerd maar de stukken van vóór die tijd zijn aan het nieuwe stelsel aangepast. Er mag wel gezegd worden dat het gemeentebestuur in de loop der jaren wel redelijk goed voor haar archief gezorgd heeft. Tot 1862 stond het archief in het raadhuis en was het verpakt in, niet zo erg stofvrije, portefeuilles. In dat jaar werd het overgebracht naar de woning van de Burgemeester. Toen later een gedeelte van de "School met de Klok" werd ingericht tot secretarie verhuisde het archief ook daar mee naar toe. Net voor de oorlog, in 1939, werd er een, door de provinciale inspectie goedgekeurde, brandvrije kluis gebouwd. Daar werd het archief toen overgepakt in archiefdozen en werd het nog geplunderd door postzegelverzamelaars. De kluis was gebouwd op dijkhoogte en daardoor kon de Watersnood van 1953 gelukkig geen nadelige gevolgen achterlaten. Nadat in 1960 het gemeentebestuur van Nieuw-Lekkerland haar nieuwe gemeentehuis had

betrokken kreeg het archief ook daar weer een plaatsje in een aldaar, met gebruikmaking van de oude dikke kluisdeur, nieuw gebouwde archiefkluis. In 1961-1963 waren er plannen om het archief door de heer H.N. Bots te 's-Hertogenbosch, die ook het dossierarchief van na 1924 had gereorganiseerd, te laten inventariseren. Dit stuitte echter op grote bezwaren van het College van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, in verband met het, gedurende het inventariseren, niet voldoende veilig kunnen bewaren van de archivalia. Na die tijd heeft men aan het archief verder niets meer gedaan. In november 1978 is door mij , als toevallig benoemde archiefambtenaar, begonnen met het inventariseren van het archief. Veel opzienbarende stukken werden er niet gevonden, het archief is wel degelijk een afspiegeling van het rustige dorpsleven dat Nieuw-Lekkerland door de jaren heen geleefd heeft. Van het archief dat bij het begin van de inventarisatie ca. 30 meter omvang had is nu ca. 21 meter over. Hierbij is niet gerekend het gedeelte wat de archivalia omvat van de Burgerlijke Stand, de bevolkingsadministratie en het kadaster, dit bedroeg, en bedraagt ca. 5 meter. De gebruikelijke bescheiden werden door mij vernietigd zoals; bijlagen bij de gemeenterekeningen 1851-1924, bijlagen bij de Burgerlijk Armbestuurrekeningen 1861-1923, onbelangrijke- en dubbele stukken alsmede diverse persoonlijke stukken betreffende arbeidsbemiddeling, bedeling, werkzoekenden, ouderdomsrente en landstormplichtigen 1900-1919, diverse statistieken en verslagen betreffende het armwezen en het onderwijs 1867-1924, circulaires betreffende de militaire dienst 1896-1924 en diverse lijsten betreffende de militaire dienst, paarden en wachtgelden 1887-1924.

Tijdens het inventariseren kwamen diverse afzonderlijke archiefjes te voorschijn. Dat bleek uit de aanwezigheid van notulen die betrekking hadden op die archiefjes. Het archief van het Burgerlijk Armbestuur is hiervan het grootste. Hoewel van diverse gedeponeerde archieven de periode verder loopt dan 1924 zijn deze archivalia toch in deze inventaris beschreven omdat ze allen een afgesloten periode omvatten. Om te voorkomen dat de archivalia verloren zouden gaan of tussen wal en schip terecht zouden komen en omdat een aantal archieven gevormd zijn door, uit en namens de gemeente, zijn de archieven hierin opgenomen. De periode waar het archief over loopt wordt gemarkeerd door twee jaartallen. 1813 spreekt wel voor zich, namelijk het einde van de Franse Tijd en het begin van een zelfstandig bestuurde gemeente. 1924 verdient enige verduidelijking, toen heeft namelijk het gemeentebestuur van Nieuw-Lekkerland besloten om met ingang van 1 januari 1925 voor de opberging van de archiefstukken het code-systeem van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, als uitwerking van de Universele Decimale Classificatie, in te voeren.