239 Gemeentelijke Brandweer ( Regionaal Archief Dordrecht )
239
Gemeentelijke Brandweer
Aanwijzingen voor de gebruiker
laatste wijziging 06-02-2024
534 beschreven archiefstukken
Inleiding
1. Geschiedenis en organisatie
239 Gemeentelijke Brandweer
Inleiding
1.
Geschiedenis en organisatie
In 1693 werd de eerste verordening voor slangbrandspuiten vastgesteld. In 1712 waren er vier verordeningen voor het plaatsen van slangbrandspuiten. Er stond er één bij de Grote Kerk, bij de Beurs (op het huidige Scheffersplein), in het Hof en op het Blauwe Bolwerk bij de ingang van de Wijnhaven. Elke brandspuit had twee commandeurs, twee assistenten, twee pompvoerders en 18 spuitgasten. Dit waren de eerste stappen naar een georganiseerde brandweer. Zowel het aantal brandspuiten als het aantal brandweermannen werd geleidelijk uitgebreid. Zo waren er in 1840 drie brandmeesters-generaal, die allen werkten bij de Stadsfabricage en die elk vier maanden het ambt bekleden. De brandmeesters-generaal hadden diverse manschappen tot hun beschikking. In deze tijd werden er tientallen handbrandspuiten geplaatst door de hele stad.
In 1890 werd na enige discussie naar Arnhems model het kringenstelsel ingevoerd. Dordrecht kreeg vijf binnenkringen en twee buitenkringen. In 1893 voegde men aan het systeem een alarmbrigade toe. Deze brigade bestond uit personeelsleden van Gemeentewerken die naast hun gewone taak verplicht brandweerman waren. Door wijziging van de gemeentegrenzen en groei van het inwonertal ontstonden de kringen H (1903) en I (1915). Het systeem bleef tot in de Tweede Wereldoorlog in gebruik.
In 1890 werd na enige discussie naar Arnhems model het kringenstelsel ingevoerd. Dordrecht kreeg vijf binnenkringen en twee buitenkringen. In 1893 voegde men aan het systeem een alarmbrigade toe. Deze brigade bestond uit personeelsleden van Gemeentewerken die naast hun gewone taak verplicht brandweerman waren. Door wijziging van de gemeentegrenzen en groei van het inwonertal ontstonden de kringen H (1903) en I (1915). Het systeem bleef tot in de Tweede Wereldoorlog in gebruik.
Na de totstandkoming van de waterleiding werd eind 1924 de brandweer gereorganiseerd. In plaats van 240 vrijwilligers en 44 man van de gemeente kwamen er 71 vrijwilligers en 50 man van de gemeente. In 1943 werd in het hele land de brandweer gereorganiseerd (Besluit brandweerwezen). In de grote steden werd de vrijwillige brandweer afgeschaft en ondergebracht bij de politie. De brandweer werd een politiebrandweer. Dit was ook het geval in Dordrecht. De vrijwilligers werden naar het tweede plan verwezen en er werd een beroepsbrandweer ingesteld. Wat men ook over de Duitsers mag zeggen: de brandweerreorganisatie werd over het algemeen als een vooruitgang gezien. Er kwam hierdoor een nationale organisatie met een samenwerking op nationaal en regionaal niveau. Er ontstond een normalisatie op het gebied van het materieel en de rechtspositie van het personeel. Al met al de basis van waaruit de huidige brandweer is gegroeid.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de brandweer gezien als een door de Duitsers opgezette organisatie. Uit afkeer van de Duitse systemen gingen er na de oorlog stemmen op de brandweer in het geheel te reorganiseren. In sommige gemeentes verviel de brandweer soms weer tot haar vooroorlogse niveau. Dat overkwam Dordrecht niet. In de naoorlogse geest van onderlinge samenwerking bij de wederopbouw ontstond ook op brandweergebied meer samenwerking. Veel landelijke organisaties en opleidingen werden opgericht. In 1986 werden de taken van de in de jaren vijftig opgerichte Bescherming Bevolking (B.B.) door de brandweer overgenomen.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de brandweer gezien als een door de Duitsers opgezette organisatie. Uit afkeer van de Duitse systemen gingen er na de oorlog stemmen op de brandweer in het geheel te reorganiseren. In sommige gemeentes verviel de brandweer soms weer tot haar vooroorlogse niveau. Dat overkwam Dordrecht niet. In de naoorlogse geest van onderlinge samenwerking bij de wederopbouw ontstond ook op brandweergebied meer samenwerking. Veel landelijke organisaties en opleidingen werden opgericht. In 1986 werden de taken van de in de jaren vijftig opgerichte Bescherming Bevolking (B.B.) door de brandweer overgenomen.
laatste wijziging 06-02-2024
534 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 06-02-2024
534 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1929 - 1999
Auteur:
R. van der Poel (2004)
Omvang:
16,5 meter
Licentie:
Titel inventaris:
Gemeentelijke Brandweer
Categorie:
Archiefvormer(s):
laatste wijziging 06-02-2024
534 beschreven archiefstukken