Heinenoord was een ambachtsheerlijkheid of lage heerlijkheid en viel onder het drostambt Zuid-Holland . Voor een beter begrip van de term ‘heerlijkheid’ volgt een beknopte uitleg.
Oorspronkelijk was de koning (landsheer) de leenheer van leenmannen. Toen deze aan het eind van de 16e eeuw wegviel probeerden de Staten- Generaal wetgevende macht uit te oefenen over de gehele Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Gewestelijke Staten pikten dit niet en vanaf circa 1600 komt de hoogste wetgevende macht uitsluitend toe aan de Staten der afzonderlijke provincies. Ondanks het wegvallen van de koning als leenheer waren de leenmannen in het bezit gebleven van de rechten die zij in leen hadden en die geadministreerd werden in de verschillende leenkamers. Na 1581 vertegenwoordigde de nieuwe souverein, de Staten, zoals ze aanvankelijk de graaf of hertog en later de koning (als rechtsopvolger van graaf of hertog) had vertegenwoordigd.

Onder de in leen gegeven rechten was het voornaamste, het heerlijke recht bij uitnemendheid, het recht tot het uitoefenen van overheidsgezag (wetgeving, rechtspraak, bestuur), maar daarnaast kon de leenman andere heerlijke rechten hebben zoals jachtrecht, veerrecht (het recht om een veer te exploiteren), recht van wind (het recht om molens te exploiteren), collatierecht, enz. De wetgevende macht van de heren van de lagere lichamen was nu echter in de meeste gevallen wel onderworpen aan het toezicht van het gewestelijke hof. Lokaal recht brak niet langer zonder meer het gewestelijke. Niet slechts de gewestelijke overheid, maar ook iedere particulier kon bij het hof klagen, als zijn belangen op onbehoorlijke wijze geschaad werden door lagere wetgevers.
Binnen de vrije heerlijkheden werden vaak de eigen rechtsregels toegepast. Deze heerlijkheden waren vaak enclaves binnen en tussen de afzonderlijke gewesten. Bij aanvang van de Republiek behoorden de meeste van deze heerlijkheden aan het Huis van Oranje of werden later door dit huis gekocht. In een vrije heerlijkheid erkent de heer geen ander souverein boven zich dan de keizer; hij is in feite een kleine landsheer.
In de ‘Acte van Staatsregeling’ worden in de artikelen 9-72 ‘Burgerlijke en Staatkundige Grondregels’gegeven. In artikel 24 worden afgeschaft ‘..alle eigenlijk gezegde Heeerlijke Regten en Tituls, waardoor aan een bijzonder Persoon of Lichaam zou worden toegekend eenig gezag omtrend het Bestuur van zaken in eenige Stad, Dorp of Plaats, of de aanstelling van deze of gene Ambtenaren binnen dezelve’. Vervallen verklaard worden alle rechten en verplichtingen, hoe ook genoemd, uit het leenstelsel of leenrecht afkomstig, welke hun oorsprong niet hebben uit een wederzijds vrijwillig en wettig verdrag.

In 1795 begint in Nederland de Franse Tijd die in 1813, met de rentree van koning Willem I op Nederlandse bodem, eindigt. Gedurende deze periode verandert het dorpsbestuur van naam en samenstelling. In 1795 heet het dorpsbestuur de municipaliteit en in mei 1804 heet de municipaliteit gemeentebestuur. Op donderdag 17 mei 1804 behandelt de municipaliteit het conceptreglement voor het gemeentebestuur van Goidschalxoord. Zij hebben dit ontvangen van de commissie tot het werk der gemeentebesturen. Omdat Goidschalxoord nog geen dergelijk reglement had heeft de commissie er een gemaakt en aan de municipaliteit gezonden. Tot leden van het gemeentebestuur worden benoemd Cornelis Blaak, Johannes Boogaart en Cornelis van Diepen. Vanaf 1 juni 1804 is het nieuwe gemeentebestuur een feit . Eerdere pogingen tot samenvoeging waren op niets uitgedraaid
Op 22 juli 1818 werd door de Hoge Raad van Adel een wapen toegekend aan de gemeente Heinenoord. De beschrijving luidt: “………een veld van lazuur waarop een korenschoof van goud; een fasce (band) van zilver beladen met een spoorrad van sabel brocherende over het geheel’. In 1855 werd de samenvoeging met de gemeente Goidschalxoord afgekondigd in het Staatsblad en was daardoor een voldongen feit.

In het staatsblad nr. 97 van 1855 werd bij wet van de 11e juli 1855 de vereniging (samenvoeging) van de gemeenten Heinenoord en Goidschalxoord formeel bekrachtigd. De bezittingen en lasten van beide gemeenten ‘komen ten voor- en nadeele der vereniging’, behalve de schuld ten laste van de gemeente Heinenoord voor zover die bestaat op het tijdstip van de vereniging .De samenvoeging komt tot stand op de dag waarop de nieuwe gemeenteraad voor het eerst vergaderd. Deze dag wordt bepaald door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland.
De belastingen die op het tijdstip van de vereniging in beide gemeenten worden geheven kunnen tot en met 31 december 1855 ten behoeve van de verenigde gemeente worden ingevorderd. De akten van de burgerlijke stand worden over het jaar 1855 in de lopende registers van zowel Goidschalxoord als Heinenoord ingeschreven.
De eerste verkiezing van raadsleden voor de nieuwe gemeente vindt plaats in de gemeente Heinenoord op een door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland nader te bepalen dag.
Het stembureau bestaat uit een voorzitter en twee leden van de raad van de gemeente Heinenoord die benoemd worden door de gemeenteraad.
Het aftreden van het eerste derde gedeelte van de raadsleden en de helft van de wethouders is bepaald op de eerste dinsdag in september 1857.