Zoals de diaconie de armenzorg van de kerken was, zo bestond er ook een gemeentelijke armenzorg. Deze zorg werd alleen verleend als de kerk niet ondersteunde. Er was geen beoordeling of controle van de burgerlijke armenzorg op de kerkelijke.

Naamgeving burgerlijke (gemeentelijke) armenzorg (bron: Van "barmhartigheid" naar "recht" voor allen!, blz. 3)
Tot 1856 algemene armencommissie
1856-1929 burgerlijk armbestuur
1929-1945 burgerlijke instelling voor maatschappelijk hulpbetoon
1937-1945? dienst voor maatschappelijk hulpbetoon
1945-1970 dienst sociale zaken

De Armenraad is ingesteld bij KB van 2 mei 1913, nr. 36. De instelling was het gevolg van de nieuwe Armenwet 1912. In 1920 (kennelijk niet in Deventer) werd de naam gewijzigd in Sociale Raad. De Armenraad is een lokale raad, waarin de instellingen van weldadigheid in Deventer samenwerken. Elke instelling vaardigt 1 vertegenwoordiger af (zie de kopie van de lijst van instellingen uit het verslag van de Armenraad).
Positie ten opzichte van de gemeente (bron: Van "barmhartigheid" naar "recht" voor allen! , blz. 15): volgens artikel 62 van de Armenwet 1912: de Armenraad legt rekening en verantwoording af en een begroting voor aan de gemeenteraad, met beroep op GS en ons (=de Kroon).

De Armenraad heeft een breder werkgebied dan alleen de armenzorg. Volgens eigen opgave houdt de raad zich ook bezig met:
Coördinatie
Voorlichting en ordening
Samenwerking met bijzondere raden ("oudeliedenzorg")
Hulp aan ongehuwde moeders
Kinder- en zomerpostzegels
Studie en documentatie
Bemiddeling onderhoudsplicht
Bejaardenzorg
Kinderbescherming
Woekerbestrijding
Controle op fraude

Aanwezig zijn de jaarverslagen van de Armenraad over de jaren:
1913-1914 (met huishoudelijk reglement en instructie voor de secretaris), 1918, 1922-1930, 1933, 1937 (met gegevens 1934-1936), 1939-1942, 1945-1946 (met vermelding dat archief Armenraad in 1945 verloren is gegaan), 1947-1964 (invoering Algemene Bijstandswet per 1 januari 1965)

Omdat het archief van de Armenraad verloren is gegaan, is redelijk volledige serie jaarverslagen interessant. Er wordt verwezen naar allerlei in Deventer werkzame organisaties op het gebied van wezenzorg, ziekenhuizen, arbeiderswoningen, bejaardenhuizen etc.

Literatuur: Van "barmhartigheid" naar "recht" voor allen!