Henrick Bruyns, een aanzienlijk burger en waarschijnlijk schepen en raad dezer stad, had in de 15de eeuw een hem toebehoorende woning in de Diefsteeg - sedert 1918 naar hem genoemd Bruynssteeg - tot huisvesting van acht arme vrouwen bestemd. Zooals in die dagen vaak voorkwam had de stichter behalve het huis geen fondsen voor zijne stichting afgezonderd; en waar zijn erven, die blijkbaar de bewoonsters aanwezen, zich niets van het onderhoud van het perceel lieten gelegen liggen, was dit in het begin der 16de eeuw in een zoodanigen staat van verval geraakt dat het nagenoeg onbewoonbaar was geworden. Toen besloot een zoon van Henrick Bruyns, de kannunik der St. Lebuinuskerk meester Gerrit Bruyns, het oude bouwvallige pand tot den grond af te breken en ter plaatse een nieuwe voor het doel meer geëigende woning op te trekken.
In 1503 vond hij zijne medegerechtigde bloed- en aanverwanten bereid hunne aanspraken op de oude woning aan hem af te staan *  en nog in hetzelfde jaar heeft hij zijn plan ten uitvoer gebracht. Tevens heeft Gerrit Bruyns den 13den October 1503 ter eere Gods, de zaligheid zijner ziel "ende ewige memorie sijnes seligen vaders" een nieuwe stichting in het leven geroepen, waarvan hij het beheer opdroeg aan het gilde en de broederschap van het H. Sacrament in O.L. Vrouwenkerk alhier *  . Bij den stichtingsbrief bepaalde hij, dat een tiental van de allerarmste vrouwen moesten worden opgenomen, voor de eerste maal door hem zelf aangewezen. Kwamen er plaatsen vacant, dan moesten deze om beurten vergeven worden door de provisoren van het H. Sacramentsgilde en door den oudste in den bloede van den stichter, terwijl hij uitsterven van dezen het recht van benoeming uitsluitend aan het gilde toekwam. Ten slotte bepaalde de stichter nog dat niemand behalve genoemde provisoren eenig recht "ofte dispositie" over de fundatie zouden hebben.

Toen echter de stad in 1591 voor goed aan Staatsche zijde gekomen was, was voor het H. Sacramentsgilde, althans als bestuur van een armenhuis, geen plaats meer en heeft de magistraat voor het beheer van deze fundatie de noodige maatregelen getroffen. Een staat van jaarlijksche inkomsten werd opgemaakt *  en het dagelijksch bestuur over het Sacramentshuis, zooals het Bruynshuis doorgaans genoemd werd, opgedragen aan twee gemeensmannen onder toezicht van twee overprovisoren uit den magistraat, die tevens de rekeningen moesten opnemen.
Vermoedelijk in 1675, althans na 1668, is het Sacramentshuis opgeheven *  en zijn de fondsen ten profijte van het St. Elisabethsgasthuis aan deze fundatie overgedragen. Voortaan worden zij dan ook, doch steeds afzonderlijk, verantwoord in de rekeningen van het St. Elisabethsgasthuis.
De in het Sacramentshuis opgenomen arme vrouwen zullen toen, waar blijkt niet, elders zijn ondergebracht.