Uw zoekacties: Vereniging tot stichting en instandhouding van scholen met d...

2011 Vereniging tot stichting en instandhouding van scholen met de bijbel voor gereformeerd onderwijs te Wezep, 1901 - 1968 ( Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe )

In onze collectie bevinden zich de archieven van de gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet en Oldebroek. De stukken gaan terug tot 1231. Ook kun je via dit venster zoeken in andere archieven die bij ons beheerd worden of overgedragen zijn, zoals kerkelijke archieven, het archief van je sportvereniging of bedrijfsarchieven zoals dat van de Veluvine verffabriek.

 
 

Kom je er niet uit? Kijk dan eens bij onze themapagina’s of de onderzoekstips. Uiteraard kun je ook altijd contact opnemen via het contactformulier. Onze deskundige medewerkers gaan je dan helpen met jouw vraagstuk.

beacon
 
 
Inleiding
In 1986 verscheen ter gelegenheid van het 85-jarig jubileum een boekje, geschreven door E. van den Ham oud hoofd van de school, getiteld De geschiedenis van een school; 85 jaar Christelijk lager onderwijs in Wezep; Chr. Basisschool 'De Rank' 1901-1986. In dit boekje wordt een uitgebreid overzicht gegeven van de schoolstrijd in de 19e eeuw, het ontstaan van de school en de vereniging in 1901, de verdere ontwikkeling van de school uitgroeiende tot de Christelijke Basisschool 'De Rank' te Wezep in 1986. Dit boekje is in het hierna beschreven archief onder inventarisnummer 14 te vinden. Hier wordt volstaan met een korte historische schets in hoofdlijnen.
Op 23 januari 1901 werd door de kerkeraad van de Gereformeerde Kerk te Wezep een bijeenkomst belegd voor de ouders van schoolgaande kinderen, waarbij de noodzakelijkheid werd toegelicht om te komen tot een eigen Christelijke of Gereformeerde school. Ds. C.M.W. Plet, de plaatselijke predikant, leidde de discussie en uiteindelijk werd op die avond besloten over te gaan tot het aanvragen van koninklijke goedkeuring voor het oprichten van een 'Vereniging tot Stichting en instandhouding van Scholen met den Bijbel'. De erkenning en de goedkeuring van de statuten werd verkregen bij Koninklijk Besluit nummer 52 van 9 april 1901.
In 1906 werd de grond gekocht voor het bouwen van de school aan de Zuiderzeestraatweg. Op 1 april 1908 werd de eerste school geopend en in gebruik genomen door 102 leerlingen. De school stond op kadastraal sectie M 1543 en daarnaast op M 1544 stond het huis van de onderwijzer met erf en tuin (zie de illustratie). Al spoedig bleek uitbreiding noodzakelijk en naast de twee bestaande lokalen kwam er al snel een derde, een vierde en in 1939 een vijfde lokaal. Het leerlingenaantal was inmiddels flink gestegen. Zie voor een overzicht van de aantallen bijlage 1.
Het bijbouwen van nieuwe lokalen ging niet altijd even makkelijk. De gelden hiervoor moesten namelijk door de overheid worden gefinancierd volgens de onderwijswet. Ook voor verbouwingen en aanpassingen, evenals voor de aanschaf van leermiddelen werd uitgebreid met de gemeente gecorrespondeerd. De neerslag hiervan is terug te vinden in het archief van het gemeentebestuur van Oldebroek. Zie voor een overzicht van de aanwezige dossiers bijlage 2.
In het najaar van 1944 werd de school door de Duitsers gevorderd en door de Weermacht gebruikt als opslagplaats voor een legeronderdeel. Op 15 april 1945 staken de Duitsers wegens de naderende bevrijding de school in brand en van gebouw en inrichting bleef in het geheel niets over. De schade werd begroot op fl. 34.511,00.
Nadat tijdelijk elders school werd gehouden diende het bestuur in augustus 1946 een aanvraag in tot het stichten van een school aan de Ruitersveldweg, sectie M 804, 805 en 806. Het nieuwe gebouw moest 8 lokalen hebben en ruimte bieden aan 221 leerlingen. Al in oktober van dat jaar verleende de gemeente toestemming om tot de bouw en inrichting over te gaan. In 1948 werd de school officieel geopend.
In de jaren daarna werd regelmatig verbouwd en werden aanschaffingen gedaan, waarvan veel in het archief van het gemeentebestuur is terug te vinden. Elke aanvraag werd via een raadsbesluit goedgekeurd, zodat een uitgebreid overzicht te verkrijgen is van de kosten van de school.
In 1959 besloot het bestuur pogingen te ondernemen om te komen tot de oprichting van een kleuterschool. Per 15 april van dat jaar startte de kleuterschool al in een leegstaand lokaal en in juni besloot de raad accoord te gaan met de oprichting in de bestaande ruimten van de school.
Terug gaaande in de tijd kijken we naar de tijdens de Tweede Wereldoorlog zich ook in Wezep manifesterende Vrijmaking (artikel 31). In Wezep ging het grootste deel van de kerkleden mee met de Vrijmaking, zodat het bestuur van de school ook voor een groot deel uit vrijgemaakten bestond. Het bestuur kon jarenlang goed functioneren maar in het midden van de jaren vijftig namen de spanningen behoorlijk toe, zowel binnen het bestuur als tussen het personeel en de ouders. Na een zeer diepgaande discussie over statuten, bestuurssamenstelling en grondslag van de vereniging ging het niet langer goed. De twee groepen verwijderden zich en de breuk was een feit. De Verenging voegde in de gewijzigde statuten aan haar naam toe "voor gereformeerd onderwijs". Pogingen om toch gezamenlijk verder te gaan mislukten, vele ouders haalden hun kinderen van school en uiteindelijk werd voor de kinderen van vrijgemaakten huize een eigen gereformeerde school opgericht.
Het gevolg was dat het leerlingenaantal sterk daalde. Hierdoor ontstond er in de school ruimte voor gebruik door de nieuwe kleuterschool (1959) en door de nieuw opgerichte Christelijke Mulo (1961). Er ontstond hierdoor allengs weer ruimtegebrek zodat de Mulo naar een noodgebouw verhuisde. Op eigen terrein werd, toen de Mulo naar een andere lokatie was vertrokken, het noodgebouw afgebroken en op dezelfde plaats werd een nieuwe kleuterschool gebouwd.
Per 1 augustus 1985 werd naar aanleiding van de nieuwe Wet op het basisonderwijs (1981) de lagere school en de kleuterschool samengevoegd. De naam werd toen 'Christelijke Basisschool 'De Rank'. In 1986 vierde de school haar 85- jarig jubileum. Hiermee eindigt het historisch overzicht van de hier beschreven archiefvormer.
1. Handleiding voor de gebruiker
Bijlagen
2. Bijlage 1; Overzicht van het gemiddeld aantal leerlingen
3. Bijlage 2; Overzicht van dossiers over de school die voorkomen in het archief van het gemeentebestuur Oldebroek
2011 Vereniging tot stichting en instandhouding van scholen met de bijbel voor gereformeerd onderwijs te Wezep, 1901 - 1968
Bijlagen
3.
Bijlage 2; Overzicht van dossiers over de school die voorkomen in het archief van het gemeentebestuur Oldebroek
3.2. Archief van het gemeentebestuur van Oldebroek
3.3. Archief van het gemeentebestuur van Oldebroek

Kenmerken

Datering:
1901 - 1968
Inventaristitel:
Inventaris van het archief van de Vereniging tot Stichting en Instandhouding van Scholen met de Bijbel voor Gereformeerd Onderwijs te Wezep, 1901 - 1968
Omvang:
0,5 m
Auteur inventaris:
P. van Beek
Inventarisatiedatum:
1994
Aantal beschrijvingen:
38
Vestiging:
Oldebroek
Thema trefwoorden: