Uw zoekacties: Gemeentebestuur Oldebroek, 1795-1813

2002 Gemeentebestuur Oldebroek, 1795-1813 ( Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe )

In onze collectie bevinden zich de archieven van de gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet en Oldebroek. De stukken gaan terug tot 1231. Ook kun je via dit venster zoeken in andere archieven die bij ons beheerd worden of overgedragen zijn, zoals kerkelijke archieven, het archief van je sportvereniging of bedrijfsarchieven zoals dat van de Veluvine verffabriek.

 
 

Kom je er niet uit? Kijk dan eens bij onze themapagina’s of de onderzoekstips. Uiteraard kun je ook altijd contact opnemen via het contactformulier. Onze deskundige medewerkers gaan je dan helpen met jouw vraagstuk.

beacon
 
 
Inleiding
In de winter van 1794/1795 vond in de Republiek der Verenigje Nederlanden de Bataafse revolutie plaats met hulp van Franse troepen.
Stadhouder Willem V vluchtte naar Engeland. Het was het begin van een periode van Franse overheersing en invloeden.
In de samenleving veranderde het nodige, ook op bestuurlijk gebied.
In februari 1795 vond de verkiezing van een gemeenteraad, municipaliteit genaamd, op democratische wijze plaats.
Het betekende het eind van het bestuur door (adelijke en door Provinciale Staten gekozen) ambtsjonkers en richters op de Veluwe.
De municipaliteit hield zich onder leiding van een president bezig met de inning van belastingen, kerkelijke zaken, waterschapstaken en (lagere) rechtspraak (inclusief het notariaat).
De functie van secretaris bleef bestaan. Bovendien koos de municipaliteit een richter. Deze richter had als taken het voozitterschap bij de uitoefening van rechtspraak en handhaving van de openbare orde. Hij had de doorslaggevende stem als de stemmen in de vergadering van de municipaliteit staakten. Oldebroek weigerde in eerste instantie een richter te kiezen vanwege slechte ervaringen met de richter van vóór 1795, J.A. van Dedem, die geen inzage in de boekhouding wilde geven. Na druk van hogerhand werd er op 24 maart 1796 toch een benoemd.
De staatsgreep in januari 1798 bracht opnieuw bestuurlijke veranderingen. Ten behoeve van een eenvoudiger controle van hogerhand werden de plattelandsgemeenten tot grotere eenheden samengevoegd. Oldebroek werd met Doornspijk, Oosterwolde, Elspeet en Ermelo opgenomen in de gemeente Nunspeet. Deze, in de praktijk onwerkbare situatie duurde tot in januari 1799, toen de oude gemeentegrenzen weer werden hersteld. Uit de staatsgreep van 1798 vloeide ook de scheiding van kerk en staat voort. Het toezicht van de overheid op kerkelijke zaken zoals de beroeping van predikanten en de controle van de financiën verviel. De kerken moeten in het vervolg zelf voor de nodige gelden gaan zorgen. Er kwam ruimte voor andere kerkgenootschappen dan de Nederlandse Hervormde Kerk. Uit de kerkgebouwen moesten alle zaken verwijderd worden die herinnerden aan de bevoorrechte positie van de adel.
Zo werd in Oldebroek de luifel van de bank van de richter weggehaald. In 1801 vond een staatsgreep plaats met een conservatief, aristocratisch karakter. Ingezette hervormingen werden stilgezet of uitgesteld. De municipaliteiten werden vervangen door ambtsbesturen, geleid door de meest vermogende geërfden (grondeigenaren). De secretaris werd scout en kreeg de handhaving van de openbare orde als extra taak naast zijn gebruikelijke werkzaamheden. De figuur van richter verdween van toneel.
Inventaris

Kenmerken

Datering:
1795-1813
Inventaristitel:
Inventaris van het Gemeentebestuur van Oldebroek, 1795-1813
Omvang:
1,5 m
Auteur inventaris:
J. Tabak
Inventarisatiedatum:
1990
Openbaarheid:
Openbaar
Aantal beschrijvingen:
90
Vestiging:
Oldebroek