98-3 Weduwenkoor te Zeist ( Het Utrechts Archief )
98-3
Weduwenkoor te Zeist
Inleiding
De sociale en economische inrichting van de Broedergemeente
98-3 Weduwenkoor te Zeist
Inleiding
De sociale en economische inrichting van de Broedergemeente
De sociale en economische inrichting van de Broedergemeente heeft altijd de aandacht getrokken van buitenstaanders. Kenmerkend voor de sociale organisatie van de hernhutter gemeenten was de indeling van de leden in benden en koren. De benden waren kleine, naar sekse ingerichte gezelschappen, die geregeld van samenstelling wisselden en bedoeld waren om de vriendschappelijke omgang tussen de leden te bevorderen. De samenstelling van de koren berustte op het principe dat spiritualiteit en pastorale zorg moest zijn afgestemd op de verschillende sociale geledingen van de gemeente naar sekse, leeftijd en burgelijke status: bij de mannen waren er de koren van de knapen, de ongehuwde broeders en de weduwnaren, bij de vrouwen die van de meisjes, de ongehuwde zusters en de weduwen. De gehuwde broeders en zusters hadden hun eigen koororganisatie.
Ieder koor telde twee koorarbeiders: de Pfleger(in) of kooroudste hield toezicht op het geestelijk leven der koorleden, de koorvoorstander(es) behartigde de zakelijke aangelegenheden. Echtparen woonden in afzonderlijke huizen, de ongehuwde (of ledige) gemeenteleden leefden onder het regime van een gemeenschappelijke huishouding in de koorhuizen, de broeders in het broederhuis en de zusters in het zusterhuis. Ook de weduwen en de weduwnaren woonden gemeenschappelijk, in Zeist bleef dit beperkt tot de weduwen. De verschillende koren hadden hun eigen vaste feestdagen, zoals die ter herdenking van de oprichting of de inwijding van het koorhuis. Daarnaast hielden zij regelmatig liefdemalen onder elkaar (agape), bijeenkomsten met een stichtelijke preek door de kooroudste, afgewisseld door het zingen van liederen uit het hernhutter Gezangboek. De aanwezigen dronken vervolgens thee en aten wat brood of een krentebol. De in de koorhuizen wonende leden betaalden een kleine bijdrage als huur en tegemoetkoming in de kosten van de maaltijden en bewassing.
Weelderige opschik werd vermeden. De mannen gingen eenvoudig gekleed in het grijs of in het bruin, de vrouwen en meisjes droegen een simpele witte hoofdbedekking, de Haube, met daaraan een zijden lint, aan de kleur waarvan men kon zien tot welk koor de draagster behoorde: rood voor de meisjes, roze voor de ongehuwde zusters, blauw voor de gehuwde en wit voor de weduwen. Het lot speelde een belangrijke rol in de Broedergemeente. Het werd geraadpleegd door het werpen van de Loswürfel, waarmee de gestelde vraag kon worden bevestigd, ontkend of onbeslist bleef. In het laatste geval kon de vraag anders gesteld of na verloop van tijd opnieuw aan het lot worden onderworpen. De achterliggende gedachte hierbij was dat het lot werd gezien als een geobjektiveerde wijze van kennisneming van Gods wil. Allerlei kwesties, als bevestiging van benoemingen, de opname van leden, de aanwijzing van huwelijkspartners of de aankoop van gebouwen werden op die manier aan Christus als General-Aeltester voorgelegd. In de 19e eeuw stapte men geleidelijk van dit gebruik af.
laatste wijziging 06-01-2013
227 beschreven archiefstukken
12 gedigitaliseerd
totaal 858 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 06-01-2013
227 beschreven archiefstukken
12 gedigitaliseerd
totaal 858 bestanden
Bijlagen
laatste wijziging 06-01-2013
227 beschreven archiefstukken
12 gedigitaliseerd
totaal 858 bestanden
Kenmerken
Datering:
1752-1933
Toegangstitel:
Inventarissen van de archieven van de koren van de ongehuwde broeders, de ongehuwde zusters en de weduwen van de evangelische broedergemeente te Zeist 1747-1969
Auteur:
Y.E. Coleridge, H.R. Doelwijt en H.L.Ph. Leeuwenberg
Datering toegang:
1997
Openbaarheid:
Stukken jonger dan 50 jaar slechts ter inzage na toestemming van de oudstenraad van de Zeister gemeente
Rechtstitel:
Opneming in beheer van een particulier, niet in eigendom verkregen
Omvang:
1,12 m oude verpakking
Rubrieken:
Categorie:
Archiefvormer(s):
laatste wijziging 06-01-2013
227 beschreven archiefstukken
12 gedigitaliseerd
totaal 858 bestanden