Oprichting
In 1651 verrezen er 12 vrijwoningen en een refectiekamer (vergaderruimte en eetzaal) aan de net aangelegde Agnietensteeg, die in het verlengde lag van de Agnietenstraat. De woningen waren opgericht door Maria van Pallaes, weduwe van Henrick van Schroyestein. Zij maakte in 1662 haar testament op, waarbij zij vier erfgenamen benoemde. Enkele dagen dagen later bepaalde zij in een fundatiebrief, dat deze erfgenamen en hun opvolgers de refectiekamer en de 12 woningen zouden beheren.
Doel
Volgens de fundatiebrief uit 1662 waren de woningen bestemd voor arme en behoeftige mensen die bij voorkeur in Utrecht woonachtig waren en geen uitkeringen van de diaconie, de aalmoezenierskamer of iemand anders ontvingen. Elk huis moest door een echtpaar bewoond worden of door twee mannen of twee vrouwen. Aan alle bewoners moest elk jaar een uitdeling in natura worden gedaan. Later werden er alleen nog uitdelingen in geld verstrekt. In 1887 liet de fundatie drie nieuwe woning en bouwen aan de Pallaesstraat. In 1901 volgden negen woningen aan de Minstraat. Van deze woningen, die groter waren dan de andere woningen, werd slechts één als vrijwoning vergeven; de rest werd verhuurd. In 1933 werden twee woningen aan de Keukenstraat gebouwd en vijf jaar later 22 woningen aan de Wulpstraat. Ook deze woningen waren geen echte vrijwoningen.

Beheer
Twee van de vier erfgenamen voelden er niet voor om executeur te worden. De twee overgebleven executeurs kwamen daarop overeen dat zij ieder voor zich een eigen opvolger zouden benoemen. In 1792 gaven de toenmalige 'erf-executeuren' het beheer in handen van notaris H. van Dam zonder een officiële akte van aanstelling op te maken. Na het overlijden van de notaris in 1817 kwam het beheer in handen van diens zoon I.L.H. van Dam. Bij een controle in 1820 door het gemeentebestuur bleek dat Van Dam niet bevoegd was de fundatie te beheren. Bovendien had hij, evenals zijn vader, aan niemand rekenschap afgelegd. Hij werd daarop door het gemeentebestuur aangesteld als administrateur en hij moest voortaan jaarlijks verantwoording afleggen aan de burgemeester of een wethouder. In 1910 besloot het College van B & W het beheer van de fundatie en de benoeming van de rentmeester zelf op zich te nemen. De oude vrijwoningen (Agnietenstraat 8-30 en Nieuwegracht 205) werden in 1978 door de gemeente aangekocht en in 1979 in erfpacht uitgegeven aan de Stichting Het Utrechts Monumentenfonds.