In de jaren na de tweede wereldoorlog groeide onder de leden van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland langzaam aan het verlangen naar onderling contact. De geluiden van dit verlangen drongen ook tot de beide synoden door. In 1955 waren er plannen om afgevaardigden naar eikaars vergaderingen te zenden. Deze plannen vonden geen doorgang omdat de gereformeerde synode vreesde dat hierdoor de nog steeds bestaande verschillen verdoezeld zouden worden. Toch begon vanaf die tijd het contact tussen de twee kerkgenootschappen te groeien. Tussen de moderamina van de beide synoden kwam een geregeld contact tot stand.

De synode van Utrecht (1959/60) sprak uit "dat het contact met de hervormde gemeenten, waar dit hetzij door samenwerking, hetzij door wederzijdse afvaardiging of anderszins mogelijk is, aanbeveling verdient". Korte tijd daarna werden de kerken in ons land met de neus op het eenheidsstreven gedrukt. Tijdens een bijeenkomst in Driebergen op 24 april 1961 spraken achttien predikanten, negen gereformeerde en negen hervormde, uit "dat de gescheidenheid van de hervormde en gereformeerde kerken niet langer geduld kan worden". De oproep van "De Achttien", om tot hereniging van beide kerken te komen vond grote weerklank onder het gereformeerde en hervormde kerkvolk. Aan het congres "Van kerken tot kerk", dat De Achttien op 28 mei 1962 te Utrecht aan dit eenheidsstreven wijdden, namen 4500 mensen deel. Dit congres riep onder meer "de synodes van onze kerken op, het bestaande overleg van haar organen voort te zetten en uit te breiden". In de jaren, die op het congres volgden, groeiden beide kerken heel langzaam naar elkaar toe. Op plaatselijk niveau werden gemeenschappelijke diensten gehouden. Maar ook op synodaal niveau bleef men met de zaak bezig.

In 1969 sprak de synode van Sneek zich uit voor het houden van gemeenschappelijke avondmaalsvieringen. Aan het grondvlak was men van mening dat het herenigingsproces wel al sneller kon geschieden, want in datzelfde jaar belandde op de synodetafels een rapport met als titel "Samen op Weg", samengesteld onder auspiciën van de Hervormde Jeugdraad en de Nederlandse Gereformeerde Jeugdraad, waarin jongeren een tienjarenplan voor de hereniging aangaven. Ze stelden dat in 1970 de beide synoden een principebesluit hierover moesten nemen, en voorts dat er in 1980 één synode en één protestantse kerk in ons land moesten zijn. Het verschijnen van het jongerenrapport had tot gevolg dat de moderamina van beide synoden besloten een hervormd-gereformeerde werkgroep "Samen op Weg" samen te stellen, die zich nader over de zaak van de hereniging moest gaan beraden. De werkgroep kwam in het voorjaar van 1972 met een rapport waarin onder meer werd voorgesteld een gezamenlijke synode te houden. Beide synoden gingen met dit voorstel akkoord. De eerste gezamenlijke vergadering van synoden vond in mei 1973 plaats. Hier werd besloten om de twee jaar gezamenlijk te vergaderen.

In november 1974 kwam een raad van deputaten "Samen op Weg" tot stand, een uitvoeringsorgaan van beide synoden, die de plaats innam van de vroegere werkgroep van die naam. Deze raad kreeg tot taak de gezamenlijke synodevergaderingen voor te bereiden. Inmiddels was het op veel plaatsen al gekomen tot een nauwere samenwerking tussen de hervormde gemeente en de gereformeerde kerk. Er kwamen gefedereerde hervormd-gereformeerde gemeenten tot stand. Het proces van Samen op Weg was niet meer te stuiten ondanks de vele problemen en verschillen, waarmee men te maken kreeg, zoals de verschillende kerkstruc turen, de hervormde gebouwenkwestie, de gereformeerde aversie tegen de vrijzinnigen en de onoverzienbare bezwaren van de Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk. Op voorstel van de raad van deputaten "Samen op Weg" sprak de gezamenlijke synodevergadering in november 1982 uit ernaar te streven dat de beide kerken zich in 1986 (het herdenkingsjaar van de Doleantie) in staat van hereniging zullen beschouwen. *