Mijn Studiezaal (inloggen)
18-1 Strafinrichtingen te Amersfoort ( Het Utrechts Archief )
18-1
Strafinrichtingen te Amersfoort
Inleiding
Geschiedenis van het strafstelsel
Wettelijke regelingen
Historisch overzicht
18-1 Strafinrichtingen te Amersfoort
Inleiding
Historisch overzicht
In 1810 was de stadsgevangenis gevestigd in de Plompe- of Dieventoren in de Muurhuizen. Hier werden zij ondergebracht, tegen wie door de hoofdschout een criminele procedure was ingesteld. Na hun veroordeling werden de gevangenen overgebracht naar het tuchthuis in Utrecht. In de gevangenis waren drie vertrekken ingeruimd voor criminele gevangenen, een op de begane grond en een op de derde en vierde verdieping. Een kamer op de tweede verdieping diende als gijzelkamer. Op de begane grond bevonden zich nog een verhoorkamer en de dienstwoning van de cipier. Deze betaalde de kosten van onderhoud van de gevangenen, die hij bij de stad declareerde.
Naast de Dieventoren was ook het oude stadhuis in de Krommestraat in gebruik als gevangenis. In 1799 had de stad dit gebouw teruggekocht en laten vertimmeren tot politie-gevangenis. Toen Amersfoort door het organisatiebesluit van koning Willem I in 1821 arrondissementshoofdstad was geworden en op grond daarvan een huis van arrest behoorde te herbergen, werd voorgesteld de beide gevangenissen te verenigen in de oude Dieventoren, die dan zou worden uitgebreid met de twee aangrenzende muurhuizen. Omdat deze gebouwen in een zeer slechte staat verkeerden werden plannen tot vertimmering en vergroting van de opnamecapaciteit gemaakt. In 1826 werd het werk aanbesteed en werden 16 cellen aangebracht in de twee naastliggende panden. In 1829 werd de politiegevangenis op het oude stadhuis in de Krommestraat opgeheven en overgebracht naar het verbouwde gevangeniscomplex in de Dieventoren. In 1839 waren twee cellen in gebruik als politiecellen. Er was ook een als katoenspinnerij ingerichte woning.
Vanaf 1854 is er sprake van een geheel nieuwe gevangenis. Deze is er nooit gekomen. Wel werd door het Rijk in 1856 een overeenkomst met de gemeente aangegaan, waarbij de laatste de Doelen in de Heerenstraat (het vroegere S. Agnietenklooster) afstond in ruil voor het aan het rijk toebehoren huis van arrest. Het rijk wilde ter plaatse van de af te breken Doelen een nieuwe gevangenis bouwen. Maar gezien de onzekerheid in verband met de in voorbereiding zijnde herziening van de rechterlijke indeling werd vanaf 1865 toch weer het oude huis van arrest aan de Muurhuizen van de gemeente gehuurd voor 400 gulden 's jaars, waarbij het rijk zich verplicht de gebouwen te onderhouden. Een vertrek in het gebouw werd gereserveerd voor wanbetalers van geldboeten, die tot maximaal 3 dagen waren veroordeeld. Overigens zag men zich door de gebrekkige staat van het gebouw in vele gevallen genoodzaakt de gevangenen elders onder te brengen.
Nadat in 1877 in verband met de opheffing van de provinciale gerechtshoven en de 11 arrondissementsrechtbanken het huis van arrest was omgezet in een huis van bewaring, volgde op 1 februari 1889 algehele opheffing en sluiting. Nadien heeft het gebouwencomplex aan de Muurhuizen nog lange tijd dienst gedaan als schuttersmagazijn.
Archief en inventarisatie
Literatuur
Bewerkingsgeschiedenis
laatste wijziging 05-01-2013
155 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 64 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 05-01-2013
155 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 64 bestanden
Kenmerken
Datering:
1811-1890
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van het college van regenten over de gevangenissen te Amersfoort 1811-1890
Auteur:
W.B. Heins
Datering toegang:
1979
Datering bewerking:
2010
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Overbrenging van een overheidsarchief
Omvang:
6,16 m zuurvrije dozen
Rubrieken:
Categorie:
- Zonder categorie
Archiefvormer(s):
Kollege van regenten over de gevangenissen te Amersfoort
laatste wijziging 05-01-2013
155 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 64 bestanden
