Mijn Studiezaal (inloggen)
1466 Bouw- en restauratiecommissie ( Het Utrechts Archief )
1466
Bouw- en restauratiecommissie
Inleiding
Bouw- en restauratiecommissie
1466 Bouw- en restauratiecommissie
Inleiding
Bouw- en restauratiecommissie
Deze inventaris heeft betrekking op het archief van de Bouw- en restauratiecommissie van de Nederlandse Hervormde Kerk (eerder Restauratiecommissie genoemd) en haar voorganger de Commissie van Advies inzake Kerkbouw. Daarnaast bevat het incidenteel stukken van de werkgroep Kerkbouw, Herinrichting en Restauratie die vanaf ca. 1999 de taken van de Bouw- en Restauratiecommissie overnam.
De Commissie van Advies inzake kerkbouw is benoemd door de algemene synode van de Nederlandse Hervormde Kerk in een vergadering op 28 oktober 1943. De notulen die hierop betrekking hebben spreken ook over 'het overnemen van den arbeid van de indertijd ingestelde Commissie voor kerkrestauratie'. * Een besluit tot instelling van deze laatste commissie is niet terug gevonden.
In de vergadering van 2 augustus 1945 keurt de algemene synode het besluit van de Urgentie-Raad d.d. 4 mei 1945 goed een Commissie te benoemen tot restauratie van de gemeenten in de verwoeste gebieden en de Evacuatie-Commissie en de Commissie Kerkbouw op te heffen. *
De vergadering van de Generale Synode van 9 maart 1946 besluit tot het instellen van een Raad voor Kerk en Eredienst met acht commissies. Een daarvan is de Commissie Kerkbouw en Restauratie met als taak: de zorg voor de opbouw en het herstel van door de oorlog getroffen gemeenten en haar gebouwen. * De commissie functioneert al vrij snel los van de Raad.
Aan de vooravond van het samengaan van de arbeidsorganisaties van drie kerken (hervormd, gereformeerd en luthers) is sprake van het overnemen van werkzaamheden door de Dienst Kerkopbouw Theologie en Opleiding. Binnen de afdeling Opbouw en Educatie wordt daartoe een werkgroep Kerkbouw, Herinrichting en Restauratie benoemd. Pas de daadwerkelijke eenwording van de drie genoemde kerken in de Protestantse Kerk in Nederland op 1 mei 2004 betekent het einde van het bestaan van de Bouw- en Restauratiecommissie.
De Encyclopedie van het christendom * beschrijft in het lemma: Kerkelijke Gebouwenzorg de taken van de Bouw- en Restauratiecommissie als volgt: 'De ervaringen met de kerkbouw vóór de Wereldoorlog II waren van dien aard, dat de Kerk het niet verantwoord achtte de herbouw van talrijke in de oorlog verwoestte kerkelijke gebouwen te doen plaats vinden zonder dat er een instantie was, die hier leidinggevend kon optreden. Haar opdracht is er voor te zorgen dat de kerken, pastorieën, verenigingsgebouwen, rusthuizen enz., die door de hervormde gemeenten gebouwd moeten worden, zowel wat de bruikbaarheid als de architectonische waarde betreft, op een hoog niveau staan. Zij geeft de gemeenten desgewenst raad bij het kiezen van een architect en beoordeelt de ontworpen plannen.'
In de in 1951 vastgestelde kerkorde * is bepaald dat de commissie moet worden ingeschakeld bij het maken van plannen voor aankopen, bouwen, verbouwen of restaureren, uitbreiden of afbreken van een kerkelijk gebouw. Voorbereidende stappen mogen niet worden gedaan zonder advies van de Bouw- en Restauratiecommissie.
De commissie speelde een belangrijke adviserende rol in de tijd van wederopbouw na de tweede wereldoorlog en de herbouw na de watersnoodramp in 1953, zowel ten behoeve van kerkelijke besturen als richting overheidsinstanties.
De commissie had een secretaris in dienst en werd bijgestaan door een bouwkundig adviseur. De commissie vergaderde als geheel. Ten behoeve van de vergaderingen werden tot ca. 1973 over allerlei aan de orde komende zaken rapporten opgemaakt. In de serie rapporten (inv.nrs. 62-66) treffen we dan ook beleidsstukken, financiële verslagen, bouwkundige zaken, etc.
Binnen de Bouw- en restauratiecommissie fungeerden enkele commissies met een speciale taak.
Binnen de Bouw- en restauratiecommissie fungeerden enkele commissies met een speciale taak.
De beoordelingscommissie, eerder adviescommissie genoemd, de zogenaamde 'plattegrondencommissie', eigenlijk commissie voor de kerkindeling genaamd, en de subcommissie bouwplannen gaven hun mening over bouw- en restauratieplannen. De adoptiecommissie regelde steunverlening door Hervormde gemeenten aan door de tweede wereldoorlog zwaar getroffen gemeenten. Naast deze met praktische zaken bezig zijnde commissies waren de studiecommissie voor de beginselen van de kerkbouw en de subcommissie gebouwen meer beleidsmatig bezig.
Binnen de Hervormde kerk waren er uiteraard veelvuldig contacten met plaatselijke kerkbesturen en ook met provinciale en landelijke organen. Met de Vereniging van Kerkvoogdijen was geregeld overleg en correspondentie. In de tijd van de wederopbouw na de tweede wereldoorlog en na de watersnoodramp in 1953 werkte men o.a. samen met ministeries, Nationaal Rampenfonds en de Rijksdienst voor Monumentenzorg. Monumentenzorg was bij kerkrestauraties altijd een gesprekspartner, bij nieuwbouw van kerken werkte men samen met de Commissie van Advies voor de Kerkenbouw en dan ging het vooral over overheidssubsidie.
Archief en inventarisatie
Addendum
laatste wijziging 14-08-2020
2.251 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 14-08-2020
2.251 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1944-2004
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van de Bouw- en restauratiecommissie van de Nederlandse Hervormde Kerk (1909) 1944-2004
Auteur:
C.W. Stigter
Datering toegang:
2009
Datering bewerking:
2010
Openbaarheid:
Op het archief is een openbaarheidsbeperking van 25 jaar van toepassing
Rechtstitel:
Opneming in beheer van een particulier, niet in eigendom verkregen
Omvang:
44,8 m
Rubrieken:
Categorie:
Archiefvormer(s):
Nederlandse Hervormde kerk, Bouw- en restauratiecommissie
laatste wijziging 14-08-2020
2.251 beschreven archiefstukken
