Mijn Studiezaal (inloggen)
1004 Evangelische Broedergemeente te Zeist, predikant en oudstenraad ( Het Utrechts Archief )
1004
Evangelische Broedergemeente te Zeist, predikant en oudstenraad
Inleiding
De vestiging van de hernhutters in Nederland
1004 Evangelische Broedergemeente te Zeist, predikant en oudstenraad
Inleiding
De vestiging van de hernhutters in Nederland
In 1722 kregen enkele uitgeweken families uit Moravië, leden van de oude Tsjechische Broeder Uniteit, waarvan de wortels terugreiken tot de tijd van de in 1415 te Constanz als ketter verbrande Johannes Hus, toestemming van Nikolaus Ludwig graaf von Zinzendorf und Pottendorf zich te vestigen op zijn landgoed in de Ober-Lausitz (Saksen). Zij hakten een open plek in het bos en bouwden er een nederzetting die zij Herrnhut noemden. Deze nederzetting werd spoedig bakermat en centrum van een door Zinzendorf geleide religieuze beweging, die werd gekenmerkt door een op de lijdende Christus geïnspireerd piëtisme, een afkeer van een confessiegebonden kerkorganisatie en een actief zendingsbewustzijn.
Al snel verspreidde de beweging zich over de gehele wereld, waarbij de zendingsdrang een belangrijke rol vervulde. Ook in de Nederlanden zocht Zinzendorf, met wisselend succes, contact met gelijkgezinde geesten, waartoe zich aanvankelijk de doopsgezinde predikant Johannes Deknatel (1698-1759) en de schrijver over kerkhistorische onderwerpen Isaac Le Long (1683-1762) rekenden, beiden wonend te Amsterdam. Met Maria Louise van Hessen-Kassel (Marijke Meu), weduwe van de Friese stadhouder Johan Willem Friso, onderhield Zinzendorf persoonlijke betrekkingen. Onder de indruk van diens uiteenzettingen verleende zij de hernhutters toestemming om een gemeente te vestigen te Eiteren in de baronie van IJsselstein, bezit van de Oranjes.
Onder leiding van Christian David, een Moraviër, die de bouwactiviteiten te Herrnhut had ingeluid met het vellen van de eerste boom, bouwden de broeders een groot huis met twee nevengebouwtjes aan de IJssel. Het werd een typische Hausgemeine, die men vanwege haar ligging aan de rivier 's Heerendijk noemde (1736). De bevolking van het plaatsje was de hernhutters echter zeer vijandig gezind, de schout werkte tegen waar hij kon. Het werd de broeders dan ook spoedig duidelijk dat ze zich alleen zouden kunnen ontplooien in een omgeving waar het gezag hen gunstig gezind was.
De Evangelische Broedergemeente te Zeist
De bestuurlijke inrichting van de Zeister gemeente
De sociale en economische inrichting van de Broedergemeente
Het archief
Literatuur
laatste wijziging 29-11-2023
2.546 beschreven archiefstukken
70 gedigitaliseerd
totaal 14.551 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 29-11-2023
2.546 beschreven archiefstukken
70 gedigitaliseerd
totaal 14.551 bestanden
Bijlagen
1. Levenslopen
2. Lijst van Gemeindiener: Oeconomus/Provinzialhelfer/Gemeinhelfer
3. Lijst van Gemeindiener: Predikanten
4. Lijst van Gemeindiener: Voorstanders
laatste wijziging 29-11-2023
2.546 beschreven archiefstukken
70 gedigitaliseerd
totaal 14.551 bestanden
Kenmerken
Datering:
1745-1948
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van predikant en oudstenraad van de Evangelische Broedergemeente te Zeist 1745-1948 (1972)
Auteur:
Bewerkt en aangevuld door H.L.Ph. Leeuwenberg
Datering toegang:
2002
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Opneming in beheer van een particulier, niet in eigendom verkregen
Omvang:
34,78 m
Rubrieken:
Categorie:
laatste wijziging 29-11-2023
2.546 beschreven archiefstukken
70 gedigitaliseerd
totaal 14.551 bestanden
