0399 Havezate Harreveld ( Gelders Archief )
0399
Havezate Harreveld
Inleiding
2. Geschiedenis
0399 Havezate Harreveld
Inleiding
2.
Geschiedenis
De voormalige havezate Harreveld (ook wel Hervelt genoemd) was gelegen in het zuidwesten van de heerlijkheid Lichtenvoorde. De oude benaming was de hof te Dieterding; zij was met een aantal bijbehorende hoeven een leen van het huis Bergh. * Dit goederencomplex vormde de zogenaamde kring van Harreveld. Gedeeltelijk binnen en ook buiten de kring lagen enige allodiale goederen. Van de weilanden het Havikerbroek en het Schildhorst was in 1669 al niet meer bekend of het vrije of leengoederen waren. * Aan Harreveld behoorde eveneens het goed Obeling in de buurschap Halle (kerspel Zelhem) waaraan het erfmarkerichterschap van de mark van Halle was verbonden.
Vlg. Martens van Sevenhoven had Harreveld beweerd dat het een zelfstandige mark was. Ook de buurschappen Lievelde en Ziewent zouden dit in 1612 nog zijn geweest (de derde buurschap in de heerlijkheid Lichtenvoorde was Vragender), maar naderhand, zeker in de 18e eeuw, vormde deze heerlijkheid slechts ĂȘĂȘn mark en werd Harreveld tot de buurschap Ziewent gerekend. Aan het hoofd van de mark stond de markerichter, benoemd door de heer van Lichtenvoorde die in de 3 buurschappen gildemannen aanstelde voor het dagelijks bestuur. *
Vlg. Martens van Sevenhoven had Harreveld beweerd dat het een zelfstandige mark was. Ook de buurschappen Lievelde en Ziewent zouden dit in 1612 nog zijn geweest (de derde buurschap in de heerlijkheid Lichtenvoorde was Vragender), maar naderhand, zeker in de 18e eeuw, vormde deze heerlijkheid slechts ĂȘĂȘn mark en werd Harreveld tot de buurschap Ziewent gerekend. Aan het hoofd van de mark stond de markerichter, benoemd door de heer van Lichtenvoorde die in de 3 buurschappen gildemannen aanstelde voor het dagelijks bestuur. *
Eigenlijk was Harreveld een hoge heerlijkheid. * Rechten en de omvang van het gebied van deze heerlijkheid (dus wat later de kring van Harreveld heette) vindt men beschreven in enige stukken in het familiearchief Van Randwijck. Harreveld c.a. vormde een eigen rechtskring met eigen rechten en vrijheden, en vlg. opgeroepen getuigen had de voogd van Lichtenvoorde er geen rechtsmacht over. In 1595 konden deze getuigen zich echter niet herinneren dat Caerl van Middachten, de heer van Harreveld, wel eens gebruik gemaakt had van de hoge gerechtigheid (dat wil zeggen het recht om doodvonnissen uit te spreken). *
De heren van Lichtenvoorde hebben echter de rechten van Harreveld hetzij als heerlijkheid hetzij als havezate, nooit willen erkennen, wat tot vele en langdurige processen aanleiding heeft gegeven. * Eveneens volgens de hiervoor genoemde getuigenverklaring uit 1595 woonden vroeger op Harreveld huislieden, maar had de jonker van Middachten hen van het huis gezet en over zijn goederen verdeeld. Waarschijnlijk mogen we hieruit de conclusie trekken dat pas toen de hoeven van Harreveld zijn gebouwd.
Harreveld is ca. 1448 in het bezit van het geslacht Van Middachten gekomen door het huwelijk van Walbruch van Diepenbroek, vrouwe van Harreveld, met Herman van Middachten; * hun kleinzoon Caerl (Karel) verwierf bij de boedelscheiding in 1541 Harreveld. * Caerls dochter Ursula was gehuwd met Gosewijn van Raesfeld; hun zoon Reinier erfde weer de beide goederen Harreveld en Middachten. * Na het overlijden van zijn dochter Ursula Philippa, gehuwd met Godert van Reede, werden de goederen opnieuw verdeeld: Godert Adriaan van Reede verkreeg Harreveld. * Diens zoon Godert Adriaan werd in 1731 met Harreveld beleend. Na zijn overlijden werden in 1766 zijn beide zusters, Ursula Philippotta gehuwd met F.S.C. van Randwijck, en Willemina Jeanne gehuwd met G.G. baron Bentinck, beleend. Hun erven verkochten in 1791 Harreveld aan G.J.J.A.A. baron van Dorth van Holthuisen en diens zuster. * Na executoriale verkoop in 1802 * werd de arts dr. J.J.S. von Raesfeld uit Bocholt (Duitsland) eigenaar. Het goederencomplex viel uiteen na de dood van zijn zoon Bernhard W.J. von (van) Raesfeld in 1868. Volgens Van der Aa besloeg ca. 1840 de havezate "bestaande in heerenhuis, daaraan behoorende bouw-, wei-, bosch- en veldgrond, windkorenmolen en 13 boerenplaatsen, tezamen eene oppervlakte... van 226 bunder..." *
Van de oorspronkelijke woning is weinig of niets meer bewaard gebleven; in de 19e en 20e eeuw is het huis herhaalde malen verbouwd en uitgebreid: eerst door J.J. von Raesfeld, vervolgens doordat er na 1875 successievelijk een Franciscaner klooster, een internaat met gymnasium en een R.K. opvoedingsgesticht in gevestigd zijn geweest. Thans staat het bekend als "Internaat Harreveld", een internaat voor voogdij- en regeringspupillen.
Voor een uitgebreide geschiedenis van de havezate Harreveld en voor die van de parochie Harreveld zij men verwezen naar de hieronder vermelde studies van Th.A.M. Thielen, * waaraan verschillende gegevens voor deze inleiding zijn ontleend.
Voor een uitgebreide geschiedenis van de havezate Harreveld en voor die van de parochie Harreveld zij men verwezen naar de hieronder vermelde studies van Th.A.M. Thielen, * waaraan verschillende gegevens voor deze inleiding zijn ontleend.
laatste wijziging 15-06-2021
95 beschreven archiefstukken
37 gedigitaliseerd
totaal 631 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 15-06-2021
95 beschreven archiefstukken
37 gedigitaliseerd
totaal 631 bestanden
Kenmerken
laatste wijziging 15-06-2021
95 beschreven archiefstukken
37 gedigitaliseerd
totaal 631 bestanden