De Julia Jan Woutersstichting heeft haar bestaan te danken aan Julia Wouters, telg uit een voorname Friese familie. Haar bijzondere testament heeft ervoor gezorgd dat bijna een eeuw lang dames, oorspronkelijk uit de gegoede stand, goed gehuisvest konden worden.
In deze inleiding wordt kort aandacht besteed aan de familie Wouters en de stichting. Voor meer achtergrondinformatie wordt verwezen naar: drs. Rita Mulder-Radetzky en Barteld de Vries, De Julia Jan Woutersstichting te Oudeschoot. Alphen aan den Rijn, 1992.

De familie Wouters

Deze vanouds doopsgezinde familie was afkomstig uit Duitsland. In de zeventiende eeuw vestigde het eerste lid van de familie zich in Friesland. Vanaf 1693 woonde een flink aantal leden in Sneek, waar zij dankzij hun groeiend vermogen, tot de hogere burgerij gingen behoren.
Jan Berends Wouters (1795-1873) vestigde zich in 1832 te Brongerga en vervolgens te Oudeschoot. In 1845 kocht hij van Epke Roos van Bienema diens buitenplaats "Veenwijk", die aan de oostzijde van het dorp was gelegen en aan Oranjewoud grensde. Na zijn overlijden betrok zijn dochter Julia het huis samen met haar man Renaud Charles van Marselis Hartsinck. Julia overleed in 1892, waarna haar man naar Amsterdam vertrok.

De Julia Jan Woutersstichting

De Julia Jan Woutersstichting te Oudeschoot werd in 1892 in het leven geroepen na het kinderloos overlijden van Julia Anna Margaretha Wouters (1829-1892). Zij had in haar testament bepaald dat haar woonhuis "Veenwijk" te Oudeschoot moest worden ingericht als tehuis "voor ongehuwde behoeftige dames uit den fatsoenlijken en beschaafden stand".
Als bestuurders van de nieuwe instelling had zij Hans Willem de Blocq van Scheltinga (1836-1906) en Jan Albert van Heloma (1826-1901) aangewezen. Hun functie was bekend onder de naam van Administrateur. Zij werden bijgestaan door een Commissie van Toezicht. Na de afwikkeling van Julia's boedel en de betaling van legaten was in 1900 de weg vrij voor de bouw van een nieuw tehuis. Dit verrees op de fundamenten van het inmiddels afgebroken huis "Veenwijk. Het werd, zoals de tekst op de gevel het vermeldt, in 1901 geopend. Er was meteen al grote belangstelling voor een plaats in de "Stichting", zoals die al snel in de wandeling werd genoemd. Er werd een directrice aangesteld die werd bijgestaan door het vrouwelijke dienstpersoneel en de tuinman, die naast het tehuis woonde. De Julia Jan Woutersstichting verkreeg zijn inkomsten uit de pachten van drie boerderijen in Oosthem, Hartwerd en Oudeschoot, enkele huizen in laatstgenoemd dorp en landerijen in de Beemster. Met de opbrengst van de verkoop van de Noord-Hollandse bezittingen kon in 1927 de bouw van de nieuwe vleugel worden bekostigd.
Het leven op de stichting verliep vele jaren zonder grote schokken, behalve dat na de Tweede Wereldoorlog er tijdelijk inwoning van andere personen heeft plaatsgevonden.
In de jaren 80 werd de Julia Jan Woutersstichting bedreigd met opheffing omdat deze niet meer aan de door de overheid gestelde regels zou voldoen. Na een succesvolle procedure voor de Raad van State, bleef het tehuis toch geopend.

In de jaren 90 kampte men met leegstand en teruglopende inkomsten. Als gevolg hiervan besloot het stichtingsbestuur tot sluiting. Na bijna een eeuw te hebben voldaan aan de voorwaarden van het testament van de stichtster, werden in dat jaar de deuren gesloten. De laatste bewoonsters werden bij andere zorginstellingen ondergebracht. Het gebouw werd verkocht aan beleggingsmaatschappij Van der Reijd te Zwolle. De inboedel is voor zover mogelijk ondergebracht bij verschillende musea.
Hoewel de stichting niet meer over een gebouw beschikte, bleven de doelstellingen gehandhaafd. Intussen was getracht een hospice op te richten. Na veel inzet van één van de bestuursleden is in samenwerking met anderen in 2005 het Julia Jan Wouters Hospice te Heerenveen gesticht. Deze krijgt een jaarlijkse ondersteuning van de stichting. Verder houdt men zich incidenteel bezig met het sponsoren van projekten op cultureel gebied. Voor al deze activiteiten waren inmiddels de statuten aangepast.

Het archief

Het archief van de familie Wouters en van de stichting is in 2011 in bewaring gegeven bij Tresoar. Stukken jonger dan 50 jaar zijn slechts openbaar na schriftelijke toestemming van de eigenaar. Het archief heeft een omvang van ongeveer 4 strekkende meter.