Het archief is volledig openbaar.

Godard Alexander Kal (Rotterdam, 23 december 1911) was telegrafist aan boord van het stoomschip Farnsum dat in december 1940 werd getorpedeerd. Kal overleefde de aanval en bereikte het Engelse vasteland. Daar werd hij onder leiding van H.J. van den Broek verantwoordelijk voor de techniek bij Radio Brandaris en later bij Radio Oranje. Als zeeman kon hij ook uitstekend inschatten welke toon de programma's voor zeevarenden moesten aanslaan. Na de oorlog ging Kal bij de Wereldomroep werken.

Hendrik Johannes van den Broek (Rotterdam, 10 maart 1901) was correspondent voor De Telegraaf in Parijs. Na de Duitse inval in Nederland richtte hij met een aantal andere Nederlandse correspondenten de omroep 'Vrij Nederland' op. Door de snelle opmars van het Duitse leger moest 'Vrij Nederland' al op 10 juni 1940 zijn uitzendingen staken. Voorzien van een diplomatieke pas week hij per vliegtuig via Portugal uit naar Londen waar hij op 18 september 1940 aankwam. Aanvankelijk was hij redacteur van het Londense agentschap van het persbureau ANEP-ANETA tot hij in mei 1941 inging op een voorstel van de leider van de psychologische oorlogsvoering van de Europese dienst van de BBC om uitzendingen te verzorgen voor de zeevarende Nederlanders. Onder het pseudoniem 'De Rotterdammer' sprak Van den Broek voor de radiomicrofoon. Op 1 november 1942 ging 'De Brandaris' samen met Radio Oranje dat sinds juli 1940 vanuit Londen uitzond en kwam het vernieuwde 'Radio Oranje, de stem van strijdend Nederland' in de ether.

Van den Broek werd in de rang van kapitein benoemd tot leider van de 'subsectie Radio' van het Militair Gezag. Toen hij op 19 september 1944 in het bevrijde Eindhoven aankwam, kreeg hij de beschikking over een zender die tijdens de bezetting in het geheim in de Philips-laboratoria was gebouwd. Van den Broek was van mening dat de particuliere omroepen van het vooroorlogse en verzuilde Nederland moesten plaats maken voor een nationale omroep zoals de Britse BBC. In die geest zette hij de radio-omroep 'Herrijzend Nederland' op die op 3 oktober 1944 officieel in de lucht kwam.

De vooroorlogse omroepen AVRO, NCRV, KRO, VARA en VPRO verwachtten herstel van de oude situatie maar het kabinet Schermerhorn-Drees streefde vanuit de 'doorbraakgedachte' naar een nationale omroep. Heftige discussies leidden uiteindelijk tot een compromis: 'Herrijzend Nederland' maakte op 20 januari 1946 plaats voor de 'Stichting Radio Nederland in Overgangstijd' waarin ook de oude omroepen participeerden. Van den Broek kreeg hier de leiding over de Wereldomroep totdat op 15 april 1947 de Stichting Radio Nederland Wereldomroep werd opgericht als een zelfstandige organisatie buiten het binnenlands omroepbestel. Tot zijn dood in 1959 was hij directeur van de Wereldomroep.

Voor vervolgonderzoek raadplege men de volgende archieven en literatuur.

aanvraaginstructie

Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 913, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken