270c Proces Eichmann ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )
Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

  • Kenmerken van het archief
  • Inleiding op het archief
  • Inventaris of plaatsingslijst
  • Eventueel bijlagen

    • De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

    De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

    De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

    Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

    beacon
     
     
    Naar boven om te zoeken
    Uw zoekterm komt voor in de vetgedrukte onderdelen van de archieftoegang.
    270c   Proces Eichmann
    Openbaarheid
    Het archief is in zijn geheel openbaar.
    laatste wijziging 25-03-2020
    591 beschreven archiefstukken
    Geschiedenis
    Adolf Eichmann (1906-1962) kreeg in 1940 de leiding van Referat IVD4 van het Reichssicherheitshauptamt in Berlijn. De taak van het referaat was emigratie en gedwongen migratie (meestal naar ghetto’s) van joden. In maart 1941 kreeg zijn referaat een andere aanduiding, IVB4, en een andere taakomschrijving. Referat IVB4 werd toen het bureau dat de Endlösung moest organiseren.
    Op 11 mei 1960 werd Eichmann in Argentinië gearresteerd door de veiligheidsdienst van Israël. Op 11 april 1961 begon het proces tegen hem in Jerusalem. 1 juni 1962 werd de hem opgelegde doodstraf voltrokken.
    laatste wijziging 25-03-2020
    591 beschreven archiefstukken
    Inventaris
    aanvraaginstructie
    Stukken uit deze collectie kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
    onder vermelding van: collectie 270c, inv.no. ...
    Het inventarisnummer is vermeld in oplopende volgorde,
    links naast de beschrijving van de stukken
    1 Overzicht van dr. M. Plant, getiteld "Die Juden in Deutschland von 1939 bis 1941". De inhoud bestaat voornamelijk uit een beschrijving van de discriminerende maatregelen tegen de Duitse Joden na het uitbreken van de 2e wereldoorlog. Van de deportaties komt alleen die van de Joden in Stettin (januari 1940) ter sprake. Verder beschrijft dr. Plant de wegvoering van Joodse krankzinnigen uit inrichtingen in Duitsland en hun vernietiging in Cholm in Polen., z.d..
    2 Uitvoerig verslag van een reis, die Hauptscharführer Eichmann en Oberschafführer Hagen maakten door de Balkan naar Egypte en Palestina tussen 26 september en 26 oktober 1937. Van Roemenië, Griekenland en Turkije worden in het kort beschreven: de politieke en sociale verhoudingen, de gezindheid t.o.v. Duitsland en de houding tegenover de Joden. Uitvoerig wordt ingegaan op de situatie in Egypte en Palestina m.b.t. het Joodse streven naar een eigen staat, de Engelse politiek tegenover de Arabieren en de economische mogelijkheden voor Joodse immigranten. Via de vertegenwoordiger van het DNB, het Deutsche Nachrichten Büro te Kairo, Dr. Reichert, kwamen de beide SS-ers is contact met een Joodse V-Mann, (Feivel Folkes (cf. doc. 38), met wie zij de emigratie- en immigratiemogelijkheden voor Duitse Joden bespraken. Voor het overige wordt uitgebreid gerapporteerd welke contacten de vertegenwoordigers van het DNB in de Arabische wereld onderhouden en hoe deze voor de opbouw van een inlichtingendienst van de SD in Egypte en elders kunnen worden gebruikt, 4 nov. 1937.
    3 Brief van Himmler aan de CdS, waarin hij de ontvangst bevestigt van een statistisch overzicht over de Endlösung. Het moet geheim blijven; later kan het mogelijk gebruikt worden, nl. "zu Tarnungszwecken". Voor het ogenblik blijft de deportatie het belangrijkst ("nach dem Osten was überhaupt nur menschenmöglich ist). In de korte maandrapporten van de Sipo moet alleen staan hoeveel er gedeporteerd is en hoeveel nog niet, 9 april 1943.
    4 Gecombineerd verslag van twee Slowaakse Joodse jongens over Birkenau, Auschwitz en Majdanek. Beiden zijn 7 april 1944 uit Auschwitz ontsnapt. Hun verslag is kennelijk kort daarna opgeschreven. Na een gedetailleerde beschrijving van het kamp (pp. 1-7) volgt een chronologische opsomming van de aankomst der transporten van Joden, gespecificeerd naar nationaliteiten en vaak met aanvullende gegevens, bijv. over de selectie en de datum van aankomst (pp. 1-18). Bij de opsomming is uitgegaan van de nummering, die aan de niet voor vergassing geselecteerden werd gegeven. Deze liep op van ± 27400 (begin 1942) tot 174000 (begin maart 1944). Op pp. 12-13 wordt de ligging van de gaskamers en de crematoria beschreven. PP. 22-24 bevatten een beschrijving van Majdanek. Volgens dit rapport zijn tot 15 mei 1944 ongeveer 1.800.000 Joden vergast. De bewaking bestond uit ± 3000 SS-ers, geen datum.
    5 Vermerk van de afdeling II - 112 van het Hauptamt Sicherheitsdienst voor de afd. II - 1 met het verzoek Eichmann toestemming te geven lessen in het Efriet te nemen bij een rabbijn, 18 juni 1937.
    6 Bericht van D. Wisliceny, geschreven in de gevangenis van Bratislava "betr. ehemaliger SS-Ostubaf . A. Eichmann". Eichmann kwam bij de bezetting van Oostenrijk als lid van een Einsatzkommando o.l.v. Heydrich zelf naar Wenen. Na enkele weken vertrok Heydrich weer; nu trad Stahlecker als Inspekteur der Sipo und des SD op. Eichmann, nauw met Stahlecker bevriend, werd Referent für jüdische Angelegenheiten bij deze. Van Eichmann kwam het voorstel aan Heydrich tot oprichting van de Zentralstelle für jüdische Auswanderung. Na een ongewoon snelle carrière (van Ustuf. in 37 tot H'stuf. in 1938) kwam hij in Berlijn onder Muller. In de zomer van 1940 ontwierp Eichmann het Madagaskarplan en legde het via Müller en Heydrich aan Himmler voor. Hiervoor zou een centrale organisatie in het leven geroepen worden. Eichmann zond van augustus 1940 af "Beauftragte" naar Frankrijk, Slowakije, Roemenië, Kroatië, Italië en Bulgarije. Door een Erlass van Goering (juli 1941) werd zijn positie onaantastbaar; hij kon nu de interventie van andere ministeries en instanties afweren. Eichmann's principe t.a.v. ieder, die in zijn Referat had gewerkt was: geen vrijwillige melding bij het leger of de Waffen-SS onder het motto: "Wir sitzen alle in einem Boot und keiner darf aussteigen. Wer sich von mir trennen will, den werde ich zwingen mitschuldig zu werden, so dass es für ihn kein zurück mehr gibt.", 27 okt. 1946.
    7 Getuigeverklaring van Dr. W. Hoettl, die verklaart dat hij in augustus 1944 te Boedapest met Eichmann sprak. Deze deelde hem mee, dat er zes miljoen Joden vernietigd waren, 4 miljoen in de vernietigingskampen en een groot deel van de overige 2 miljoen door de Einsatzkommandos. Deze cijfers waren volgens Himmler te laag. Hij had Eichmann gezegd een van zijn statistici te zullen sturen om op grond van Eichmann's materiaal tot een juister cijfer te komen, 26 nov. 1945.
    9 Een Vermerk en 3 brieven van de CdS-IV B 4b betreffende de behandeling van buitenlandse Joden in het algemeen, als afschrift in februari 1943 aan het Auswärtige Amt gezonden. 1. Vermerk. Een algehele regeling van de behandeling van buitenlandse Joden in Duitsland, het Protektorat, het Generalgouvernement, de bezette gebieden in het Oosten en West-Europa was dringend nodig. Na mondeling en schriftelijk overleg met het Auswärtige Amt is het volgende overeengekomen. 2. Brief van het Reichsinnenministerium aan alle afdelingen van de Gestapo en de Sipo en SD in Duitsland, het Protektorat en de geannexeerde gebieden. Joden vallen onder de verplichte kentekening en andere beperkende maatregelen en kunnen gedeporteerd worden als zij door nationaliteit tot de volgende landen behoren: het vroegere Polen, Luxemburg, Slowakije, Kroatië, Servië, Roemenië, Bulgarije, Griekenland, Nederland, België, Frankrijk, de Baltische landen en Noorwegen. Daar m.b.t. hun vermogen nog geen definitieve regeling met de betreffende regeringen is getroffen, moeten voor het beheer daarvan geschikte Treuhänder worden aangesteld. 3. Brief aan de diverse Befehlshaber der Sipo und des SD, de commandanten van de Einsatzgruppen B en D en de Höhere SS- und Polizeiführer in het Generalgouvernement en bezet Rusland met gelijke inhoud als voorgaande uitgezonderd de bepaling betreffende het vermogensbeheer. 4. Brief aan de BdS te Den Haag en Parijs en aan de Beauftragte des CdS te Brussel. Ook hier wordt elke beperkende bepaling t.a.v. de in 2 genoemde nationaliteiten opgeheven. Alleen de Hongaarse Joden kunnen nog niet worden gedeporteerd, wel geconcentreerd in Durchgangslager worden. Zwitserse, Spaanse, Portugese, Deense en Zweedse Joden moet tot 31 maart 1943 gelegenheid gegeven worden naar hun land terug te keren. Na die datum zal voor elk dezer nationaliteiten bepaald worden of zij als de overige Joden behandeld moeten worden, januari 1943.
    10 Zie 9 en 16.
    11 Brief van Viktor Brack aan Himmler, waarin hij meedeelt reeds tweemaal Globocnik een deel van zijn eigen manschappen te hebben afgestaan voor diens "Sonderaufgabe". Globocnik wil de hele "Judenaktion" zo snel mogelijk voltooien voordat externe moeilijkheden dit verhinderen. Brack zegt, dat hij weet dat Himmler dezelfde mening is toegedaan, alleen al uit overwegingen van "Tarnung". Ook hij, Brack, wil niets liever. Maar onder de ± 10 miljoen Europese Joden zijn minstens 2-3 miljoen productiekrachten, die na sterilisatie nog bruikbaar zijn. Zijn Beauftragte hebben een sterilisatieplan uitgewerkt. De gewone vorm is te duur en tijdrovend. Röntgencastratie is goedkoop en gaat snel. Of de betrokkenen na enige tijd merken dat ze gecastreerd zijn, doet er nu niet veel meer toe. Als Himmler het er mee eens is kan Reichsleiter Bouhler voor artsen e.d. zorgen. De apparatuur moet dan door Brack geleverd worden, 23 juni 1942.
    12 Getuigeverklaring van Georges Wellers over zijn internering in Compiègne en Drancy van 12 dec. 1941 tot 30 juni 1944 en de ± 50 deportaties, die in die periode plaatsvonden, alsmede over zijn gevangenschap in Auschwitz en Buchenwald tot het einde van de oorlog, 27 sep. 1960.
    15 Schnellbrief van afd. D III van het Auswärtige Amt aan het RSHA. IV B 4. D.v.m. de "Entwurf" van IV B 4 b, no. 2686/42 moeten o.m. de Nederlandse, Belgische, Franse, Noorse en Russische Joden binnen het Duitse machtsbereik gedeporteerd worden. Het A.A. verzocht echter 30.000 van deze Joden voor een eventuele uitwisseling beschikbaar te houden, voorzover zij natuurlijk niet reeds naar het Oosten zijn gedeporteerd. Mocht de uitwisseling niet doorgaan dan kunnen de vrijgestelden altijd nog "abgeschoben" worden. Gezien de onderlinge betrekkingen tussen de vijandelijke staten wordt in de eerste plaats aan Hollandse, Belgische en Noorse Joden gedacht. Als criteria voor de selectie mogen gelden de familierelaties en de vriendschappelijke, politieke en zakelijke betrekkingen met geallieerde onderdanen of invloedrijke Nederlanders, Belgen, enz. in het vijandelijke buitenland. Het A.A. zou graag van de te nemen maatregelen op de hoogte zouden gehouden. (Onder de - doorgestreepte - naam Bergmann staat nog "Vermerk wurde wegen der grossen Eilbedurftigkeit von mir unterschrieben", Thadden (?)), 2 mrt. 1943.
    16 Verklaring van Carl Rekowski, Duits consul te Boedapest in 1944 en "persoonlijk referent" van de Duitse ambassadeur, Veesenmayer, sinds mei 1944. Omstreeks april 1944 arriveerde op bevel van Legationsrat Wagner (verbindingsofficier tussen Ribbentrop en Himmler) een specialist voor Jodenzaken. Hij werd kort daarop vervangen door Legationsrat Grell, evenals zijn voorganger een SS-officier. Grell was Judenreferent bij de Duitse ambassade te Boedapest van juli tot december 1944. Hij speelde samen met de BdS aldaar, Dr. Geschke, de HSSPF, O'gruf. Winkelman, Wagner en Veesenmayer voornoemd een beslissende rol bij de deportaties. Grell stond in voortdurend contact met Geschke in het "Sonder kommando Eichmann", dat met de vernietiging van de Joden was belast. Eveneens in Boedapest werkte het bureau Hoettle, naar hij vermoedde een spionagedienst van Kaltenbrunner, 17 dec. 1945.
    17 SS-Stamrollen-Auszug van Eichmann als Hauptscharführer in het SD-Hauptamt, 19 juli 1937.
    18 Eigenhandig geschreven levensloop van Eichmann, 19 juli 1937.
    19 Fragebogen t.b.v. de officierenlijst van de Duitse politie op naam van Eichmann n.a.v. zijn benoeming tot SS-officier, 5 nov. 1937.
    20 Fragebogen t.b.v. de officierenlijst van de Duitse politie op naam van Eichmann n.a.v. zijn benoeming tot SS-officier, 5 nov. 1937.
    21 SS-Ahnentafel t.n.v. Eichmann.
    22 Bevorderingsstaat t.n.v. Eichmann.
    24 Enige correspondentie, een Aktennotiz en een benoemingsoorkonde n.a.v. het verlenen van het Kriegsverdienstkreuz II en I aan Eichmann, 25 aug. 1944-15 dec. 1944.
    25 Afstammingspapieren, SS-Ahnentafel en korte levensbeschrijving van Vera Liebl als verloofde van Eichmann, 6 nov. 1934.
    26 Bundel benoemingsoorkonden alsmede enige correspondentie t.n.v. Eichmann, 22 dec. 1933-15 nov. 1944.
    27 Brief van Streckenbach aan het SS-Personalhauptamt met het verzoek Eichmann van Sturmbannführer tot Obersturmbannführer te bevorderen wegens zijn bijzonder goede prestaties als hoofd van de Zentralstellen in Wenen en Praag, waardoor kolossale vermogenswaarden voor Duitsland behouden bleven. Nu heeft hij de leiding bij alle verdrijvingen en deportaties. Bovendien wordt H. Günther, hoofd van de Zentralstelle Praag, tot Sturmbannführer bevorderd, terwijl Eichmann hiërarchisch zijn superieur is, maar dezelfde rang zou hebben, 9 okt. 1941.
    28 Twee Personalberichte met bijlagen t.n.v. A. Eichmann, 17 sep. 1937.
    29 Getuigeverklaring van D. Wisliceny tijdens het proces tegen Goering c.s. in Neurenberg (I.M.T. IV, PP. 355-373, Duitse uitgave pp. 393-413) over de Endlösung en het aandeel van Eichmann hierin, 3 jan. 1946.
    30 Moshe Agmy, vertelt in zijn mededeling, dat hij met Eichmann in Wenen in het jaar 1938 in contact was gekomen. Vertelt over zijn ruwe en vijandige houding. Bovendien identificeert hij hem met zekerheid, 2 juni 1960.
    31 Getuigeverklaring van R. Hoess, kampcommandant van Auschwitz van mei 1940 tot 1 december 1943, daarna verbonden aan het WVHA, Amtschef I D, en als zodanig de verbinding tussen RSHA en WVHA (IMT, XI, pp. 396-422, Duitse uitgave pp. 438-466. Höss verklaart dat hij in de zomer van 1941 bij Himmler werd ontboden en van hem vernam, dat Hitler opdracht tot de physieke vernietiging van de Joden had gegeven, dat deze in Auschwitz moest plaatsvinden en dat hij bezoek zou krijgen van Eichmann met wie hij de uitvoering moest bespreken. Van hem ontving hij ook alle verdere bevelen voor de tenuitvoerlegging. In het algemeen kwamen alle bevelen m.b.t. internering, bestraffing en executies van het RSHA, IV, voordien van de Gestapo en de Kripo. Omtrent de bewaking -hij noemt voor Auschwitz geen getal - zegt Höss dat 10% voor de binnendienst en 90% voor de buitendienst gebruikt werd. De laatste groep bestond niet alleen uit wachtposten maar ook uit opzichters en bewakers bij het werk in de Aussenkommandos, 15 april 1946.
    32 De getuige dr. Ernst Abels, geeft een verslag van het begin van de vervolgingen, van de organisatie "Het Joodse Centrum", in Bratislawa, de plaats van het Palestina-bureau, in de afdeling Emigratie van het "Centrum". De getuige zijn de werkzaamheden van Wislytzny en Eichmann bekend in Slowakije; de getuige was lid van "Het Joodse Centrum" en hoofd van de afdeling "Emigratie", 6 juni 1960.
    33 (NG 4717) Circulaire aan alle Gruppenleiter en Referenten in Amt IV, RSHA, met opgave van namen en adressen van de diverse Einsatzgruppen en Einsatzkommandos in Joegoslavië, 16 mei 1941.
    34 Getuigeverklaring van de Noorse Jood Kai Feinberg over het lot van de Joden in Noorwegen en zijn eigen ervaringen in Auschwitz, 10 okt. 1960.
    35 De getuige Dow Wetzlar, gevangene te Auschwitz en werkend bij het "Sonderkommando" en ook beambte in het kantoor van het kamp, zag Eichmann in het jaar 1943 bij zijn bezoek aan Auschwitz, zelfs werd hem bevolen voor hem zijn laarzen te poetsen. Hij hoorde uit de mond van Eichmann dat het gebruik van het gas Cycloon B, het meest gewenst is om de verdelging te bespoedigen, april 1943.
    36 (185-L, IMT, XXXVIII, pp. 1-24) Rondschrijven van de CdS aan het Reichsinnenministerium, het RSHA en het Hauptamt Ordnungspolizei, verder aan de diverse Höhere SS- und Polizeiführer en Befehlshaber der Sipo und des SD inhoudende een overzicht van de Amter, Gruppen en Referaten, hun onderscheiden taken en de namen van de hoofden van dienst, 1 mrt. 1941.
    37 Mededeling van IV J, Parijs, Röthke aan IV B 4, Berlijn, Inspektor der Concentratiekampen en KZ Auschwitz, dat bij het transport uit Drancy van 23 september 1942 van 1000 Joden naar Auschwitz door een vergissing der Franse spoorwegen geen wagon met levensmiddelen aangehaakt is. Onder de Joden van dit transport bevindt zich de broer van Léon Blum, 23 sep. 1942.
    38 Rapport van de afdeling II-112 van het Hauptamt Sicherheitsdienst over de mogelijkheden om d.m.v. een V-Mann, F. Folkes, leidend functionaris van de Joodse inlichtingendienst "Hagana", belangrijke gegevens over de plannen van het "Wereldjodendom" in handen te krijgen. In ruil daarvoor zouden de Duitse Joden gedwongen moeten worden bij emigratie naar Palestina te gaan, waarmee Folkes en de Hagana gediend zijn, omdat zij een Joodse staat in Palestina nastreven, 17 juni 1937.
    39 Bericht van het Auswärtige Amt (von Thadden) aan Eichmann, dat de Duitse gevolmachtigde in Denemarken meegedeeld heeft dat de bevelhebber der Duitse troepen in Denemarken geen Geheime Feldpolizei en Feldgendarmerie aan de Sipo ter beschikking wil stellen voor de "Judenaktionen", omdat het OKW dit verboden heeft. De actie in Jutland en Fünen loopt nu gevaar, daar alle Orpo- en Sipokrachten in Kopenhagen nodig zijn. Het OKW is al om medewerking verzocht. Het Auswärtige Amt verzocht het RSHA ook van zijn kant de zaak na te gaan, 30 sep. 1943.
    40 Getuigeverklaring van K.H. Hoffmann, Referent in Amt IV van het RSHA, die verklaart dat het Referat van Eichmann apart stond; verder dat hij op klachten dat Eichmann de andere Referenten niet door medeondertekening bij zijn werk betrok, te horen kreeg, dat het om bijzondere opdrachten ging, waarbij de mening en opvattingen van de andere Referenten niet van node was. Hoffmann verklaart de positie (starkes Eigenleben) van Eichmann uit het feit dat hij uit de SD en niet uit politiekringen afkomstig was, 1 augustus 1946.
    41 Het Auswärtige Amt (von Thadden) stuurt Eichmann een verzoek van David Ribrowski door om vrijlating van zijn beide zonen uit "Oberschlesien" i.v.m. de uitwisseling van de familie Bibrowski naar Palestina, 22 juli 1944.
    42 Ontwerp-schrijven van Dr. Wetzel van het Reichsministerium für die besetzten Ostgebiete aan de RK für das Ostland, in antwoord op een rapport van de laatste van 4 oktober 1941. Meegedeeld wordt dat Oberdienstleiter V. Brack (Kanzleides Führers) bereid is te helpen bij de bouw van kampen en gaskamers. Brack wil zijn eigen mensen, in de eerste plaats zijn chemicus, Dr. Kallmeyer naar Riga sturen. De nieuwe procedure is niet ongevaarlijk; veiligheidsmaatregelen zijn nodig. Wetzel verzoekt de RK für den Ostland zich via zijn HSSPF met Brack te verstaan. Eichmann stemt met de procedure in en heeft medegedeeld, dat in Riga en Minsk kampen komen, waarheen ook Joden uit het "Altreich" gedeporteerd zullen worden. Voorzover zij niet tot werken in staat zijn, kunnen zij met de hulpmiddelen van Brack opgeruimd worden. Op die manier zullen ook taferelen, zoals die zich bij de executies in Wilna hebben voorgedaan, tot het verleden behoren. Alleen het feit al, dat deze executies in het openbaar zijn geschied, kan nauwelijks worden gebillijkt, 25 okt. 1941.
    43 Brief van Dr. Brautigam van de Reichsminister für die besetzten Ostgebiete aan het Auswärtige Amt. Bräutigam refereert aan een bespreking tussen zijn Referent, Wetzel, Rademacher van het Auswärtige Amt en Eichmann i.v.m. de overeenkomst van Tighina op 30 augustus 1941. (Zie pp. 146-150, Duits, pp. 127-131 Engelse uitg. van het IMT, deel X, waaruit blijkt dat met de Roemeense regering afgesproken was, dat 110.000 Roemeense Joden uit de Boekowina en Bessarabië bij de rivier de Bug geconcentreerd zouden worden in afwachting van hun deportatie na afloop van de krijgsverrichtingen met het doel hen te vernietigen), 11 mrt. 1942.
    44 Verhoor van A. van Steengracht tijdens het proces te Neurenberg (IMT, X pp. 146-150) over een door hem ondertekend rondschrijven van 28 april 1944 aan praktisch alle Duitse missies en gezantschappen. Hierin werd meegedeeld, dat Ribbentrop een zg. anti-Joods congres wilde houden in samenwerking met andere Duitse instanties, die zich met het "vraagstuk" bezig hielden. Bij zijn verhoor verklaarde Steengracht, dat het Auswärtige Amt d.m.v. dit congres wilde bereiken, dat openlijk de vraag aan de orde kwam, waar alle gedeporteerde Joden zich nu toch bevonden en wat er met hen gebeurde. Volgens Steengracht gaven de "innendeutsche Stellen" (kennelijk het RSHA) op die vragen nooit antwoord, 27 mrt. 1946.
    45 Verklaring van Dr. W. Hoettl, Referent van Amt VI in het RSHA, dat AMt IV ± 1500, Amt V ca. 1200 en Amt III en VI elk 3-400 medewerkers telde (IMT, XI, pp. 255-258), 11 apr. 1946.
    46 Enige correspondentie tussen Karl Brandt, Sievers, hoofd van het Amt Ahnenerbe, en Eichmann en een notitie van Prof. Dr. Hirt, medewerker van het Amt Ahnenerbe en professor aan de universiteit van Straatsburg. Hirt schrijft in zijn - ongedateerde -notitie, dat hij een verzameling schedels wil aanleggen van 'Joods-Bolsjewistische' commissarissen, die aan het Oostfront gevangen genomen werden. De correspondentie heeft voornamelijk betrekking op het verzamelen van skeletten in Auschwitz. Op 21 juni 1943 schrijft Sievers aan Eichmann dat in totaal 115 personen, hoofdzakelijk Joodse mannen en vrouwen, zijn geselecteerd. Hij verzoekt hen van Auschwitz naar Natzweiler te laten overbrengen, 9 feb. 1942-21 juni 1943.
    47 Uitvoerige getuigeverklaring van Dr. H. Kastner over a) de Jodenvervolging in Hongarije tussen augustus 1941 en februari 1945, b) de uitroeiing van de Europese Joden in het algemeen. Bij de volkstelling van 1940-1941 bleek dat er in Hongarije 762000 Joden waren. De vervolging strekte zich ook over de gedoopten en gemengd gehuwden uit; hun aantal wordt op 60000 geraamd. Reeds in augustus 1941 werden ± 20000 Joden uit de grensgebieden naar Polen gedeporteerd of ter plaatse gefusilleerd. In het verdere verloop van de oorlog kwamen 50000 Joden om in zg. Joodse werkkampen, waar 130000 Hongaarse Joden te werk gesteld waren. Met de Duitse bezetting op 19 maart 1944 begon de eigenlijke vervolging. Eerst werden vooraanstaande figuren uit de politiek en het zakenleven, alsmede journalisten naar Mauthausen gedeporteerd en met hen de anti-Duitse en democratische Hongaarse politici: Het waren de eerste maatregelen van het Sonderkommando van Eichmann, dat overal in de Hongaarse ministeries vertrouwensmannen plaatste. Op 23 maart 1944 werd een pro-Duitse regering gevormd, die met de HSSPF Winkelman en de nieuwe Duitse gezant, Veesemayer, tot de deportatie besloot. Er werd een Joodse Raad gevormd onder Samuel Stern. 320000 Joden buiten Boedapest werden in getto's gedreven, dit gebeurde door Hongaarse gendarmes onder toezicht van Wisliceny, die zg. als adviseur van stad tot stad reisde. Op 28 april 1944 begonnen de eerste deportaties, op 15 mei nam de actie grote vormen aan. Op 27 juni 1944 waren 475000 Joden gedeporteerd. Als gevolg van buitenlandse interventies (Zweden, het Vaticaan en de V.S.) gelastte Horthy de deportatie uit Boedapest, die op 5 juli beginnen zou, af. Vanaf dat tijdstip tot de Duitse macht overname in oktober 1944 bleef het Eichmannkommando werkloos. Vanaf 17 oktober werden 25.000 Joden uit Boedapest, meest vrouwen, te voet naar de Oostenrijke grens gedreven. Op 8 december hield de hele actie op als gevolg van een bevel van Himmler, 3 sep. 1945.
    48 Verklaring van de SS-Untersuchungsrichter Dr. K. Morgen over de concentratiekampen, de bewaking en de Endlösung. Morgen had vanaf juli 1943 in zijn functie als rechtercommissaris toegang tot de kampen, ook vernietigingskampen om klachten over wreed- of misdadig optreden van de kampleiding of het bewakingspersoneel te onderzoeken; hij behandelde 800 gevallen. Gearresteerd werden de commandanten van Buchenwald, Lublin, Warschau, Vught en Krakau-Plaszow, de beide eersten werden geëxecuteerd. Tegen o.m. Eichmann en Hoess was reeds het begin van een proces in gang, tegen Pohl en Frank (van het NVHA) liep al een vooronderzoek. De commandant van Dachau en Oranienburg, SS-Oberführer Loritz en de SS-Ustuf. Gragner, hoofd van de politische Abteilung in Auschwitz waren reeds aangeklaagd wegens moord in 200 gevallen. Volgens hem was de kring van ingewijden (daders, deelnemers en zij, die op de hoogte waren) erg klein, hoogstens omvatte zij enkele honderden lieden. Het bewakingspersoneel kwam nooit in de kampen. Om de slachtoffers uit de trein en in de gaskamer te drijven gebruikte men een Joodse ordedienst. Tot de SS behoorde alleen de commandant, de arts, de SS-man die het gas uitwierp en de bewaking, die haast nooit uit Duitsers bestond. Volgens hem hadden zelfs Hauptamtchefs van de SS geen kennis van het gebeuren, 13 juli 1946.
    49 Getuigeverklaring van Dr. G.K. Morgen, SS-Richter in het Reichskriminalpolizeiamt (RKPA), over zijn 'kriminalpolizeiliche' onderzoeken in diverse concentratie- en vernietigingskampen. Morgen verklaarde dat hij einde 1943 op het spoor van de massale vernietiging van Joden in Auschwitz en bij Lublin kwam. In de loop van 1943 was er bij het RKPA (Amt V in het RSHA) een klacht binnengekomen van de Kommandeur der Sipo und des SD in het district Lublin. In een Joods werkkamp in dat district zouden aan een feest van de gevangenen ook SS-ers hebben deelgenomen. Zo kwam Morgen in het vernietigingskamp, Majdanek bij Lublin; de commandant. Wirth, een Kriminalkommissar verklaarde hem dat hij i.o.v. Hitler de uitroeiing van de Joden uitvoerde. Het feest was gehouden door die Joden met wier hulp de vernietiging plaats had. Wirth was begonnen als hoofd van een vernietigingsinrichting in Brandenburg in het kader van de euthanasie. Wirth's correspondentie in Polen liep met Blankenburg, plaatsvervanger van Brack op de Führerkanzlei. Wirth commandeerde volgens Morgen vier kampen; dit waren waarschijnlijk Belzec, Majdanek, Sobibor, Treblinka. Hem was deze taak opgedragen, omdat hij als politievakman bekend stond om zijn kennis bij het nagaan van sporen. Hij kreeg nu de opdracht de sporen van de massale vernietiging uit te wissen. Morgen kon Wirth en Hoess niet aanklagen wegens massamoord omdat zij op grond van een Führerbevel handelden. Daarom trachtte hij hen te vervolgen wegens andere zware delicten (willekeurige executies, e.d.) waarbij zij zich niet op dit Führerbevel konden beroepen. Hierdoor kwam Morgen in conflict met Müller, waarbij Kaltenbrunner en Nebe zich afzijdig hielden. Ook een beroep op Pohl bleef zonder resultaat. Dit hele betoog van Morgen was erop gericht om de SS in zijn geheel vrij te pleiten en om naast Müller, Pohl, Eichmann en de kampcommandanten alleen Wirth en de Führerkanzlei te belasten, 7 aug. 1946.
    50 Verklaring van Dr. K. Morgen tijdens het proces te Neurenberg over de vraag wie verantwoordelijk is voor de Endlösung. De inhoud is in grote trekken gelijk aan die van zijn getuigenverklaring (zie voorafgaand stuk, no. 49). Het feit, dat Wirth en zijn helpers Sipo-uniformen droegen, verklaart Morgen uit het feit, dat zij zich in het gebied achter het front moesten bewegen. Himmler zou verder zelf hen de eed afgenomen en zwijgplicht opgelegd hebben, 19 juli 1944.
    51 'Geschäftsverteilingsplan' van het RSHA per 1 okt. 1943, 1 okt. 1943.
    52 Telexbericht van Dannecker, BdS, Parijs, IV J, aan het RSHA. Dv.m. de opdracht, dd. 11 juni 1942, van Eichmann betreffende de deportaties uit Frankrijk wordt meegedeeld dat wegens de transporten voor het Oostfront grote delen van het Franse spoorwegmaterieel zijn afgevoerd. Het Reichsverkehrsministerium zal de organisatie van het vervoer in Frankrijk binnen enkele dagen gaan regelen. Tot dat tijdstip kan geen schema voor de beoogde transporten verwacht worden, 16 juni 1942.
    53 Concept van een brief van Von Thadden van het Auswärtige Amt in afschrift aan de CdS en bestemd voor Eichmann, waarin meegedeeld wordt dat een Jodin, Simons genaamd, die reeds jaren lang in concubinaat leeft met de Italiaanse professor Guarnieri niet ten onrechte een visum van de Italiaanse autoriteiten ontvangen heeft. Guarnieri leeft al lang niet meer met zijn wettige vrouw. In Italië is echtscheiding praktisch onmogelijk en daardoor staat een concubinaat, zeker als men van de Duitse huwelijkswetgeving uitgaat, gelijk aan een tweede huwelijk. In het laatste geval was Mevrouw Simons Italiaanse geworden en dan had zij ook naar Italië gekund. Daarom acht het Auswärtige Amt een welwillende afwikkeling politiek verantwoord, 27 aug. 1943.
    54 Vermerk van Dannecker, BdS, Parijs IV J, over de 'Judenreferenten-Besprechung' in het RSHA op 4 maart 1942, o.m. over de dringende noodzaak de Joden, die in Compiègne geïnterneerd zijn, te deporteren. Eichmann heeft hiermee ingestemd. Daarbij werd afgesproken, dat de BdS Parijs zo snel mogelijk zou berichten wie de transportkosten tot het als 'Zwischenaufenthalt vorgesehene KZ Auschwitz/ OS' draagt en of voor Feldgendarmerie als bewakingspersoneel gezorgd kan worden. De vermogenskwestie moet nog met de MBF geregeld worden. Eichmann heeft er speciaal op gewezen, dat de gemengd gehuwden voorlopig niet gedeporteerd worden, 10 mrt. 1942.
    55 Telexbericht van Eichmann aan de BdS Parijs met de mededeling, dat de MBF het RSHA gevraagd heeft, wat er met de 45 in Compiègne geïnterneerde Joegoslaven, waarvan 34 Joden, moet gebeuren: of de 11 niet-Joden vrijgelaten kunnen worden of wel met de 34 anderen in Duitsland geïnterneerd worden. Eichmann verzoekt de BdS om de MBF mee te delen, dat de 34 Joden op 23 maart 1942 met een transport naar Auschwitz gaan en daar afzonderlijk ondergebracht zullen worden. De zaak van de 11 anderen wordt door II B 4 afgehandeld, 18 mrt. 1942.
    57 Briefje van Dannecker, BdS Parijs II J, aan het RSHA of, gezien de transportmoeilijkheden, nog op 3 speciale treinen van het Reichsverkehrsministerium uit Drancy, Pithiviers en Beaune-la-Rolande gerekend kan worden. De 3000 Joden staan klaar voor vertrek. Antwoord (telexbericht) van Eichmann aan de BdS, Parijs, dat het Reichsverkehrsministerium voor de treinen zal zorgen, 17 juni 1942 - 18 juni 1942.
    58 Telexbericht van Eichmann aan de BdS in Parijs met mededeling dat zich in Berlijn geen problemen meer voordoen bij de 'reibungslose und glatte Evakuierung'. Daarom vervalt de slotbespreking met Dannecker in het RSHA op 2 juli 1942. I.o.v. Müller zal Eichmann op 30 juni 1942 te Parijs zijn om enkele laatste details te regelen, 26 juni 1942.
    59-59 Drie notities van Dannecker, BdS Parijs IV J, 1942.
    60 Vermerk van Röthke (BdS Parijs IV J) over een telefoongesprek met Eichmann op 14 juli 1942 betreffende het uitvallen van een transport. Dit kwam, aldus Röthke, omdat de Franse regering alleen de arrestatie van statenloze Joden toestond. In Bordeaux vanwaar het transport moest vertrekken waren slechts 150 statenlozen "vorhanden". IV J - Parijs was hiervan pas zeer laat op de hoogte gesteld. Eichmann vond het gebeurde een blamage. Zoiets was nooit eerder gebeurd. Hij zou overwegen Frankrijk als deportatieland te laten afvallen. Röthke vroeg hem dit niet te doen. Dannecker (hoofd IV J, Parijs) had later in een telefoongesprek met Berlijn nadrukkelijk ontkend, dat de BdS Parijs enige schuld trof, 15 juli 1942.
    61 Telexbericht van Röthke aan Eichmann met de vraag of 2-300 gemengd gehuwde Poolse Joden in het kamp Drancy weg kunnen, 29 aug. 1942.
    62 Telexberichten van Röthke aan Eichmann, de BdS te Krakau en de BdS te Lublin met mededeling dat twee transporten van Drancy naar Cholm onderweg zijn met Joden overeenkomstig 'den gegebenen Richtlinien', 23 mrt. 1943 - 25 mrt. 1943.
    63 Telexberichten van Röthke aan Eichmann, de BdS te Krakau en de BdS te Lublin met mededeling dat twee transporten van Drancy naar Cholm onderweg zijn met Joden overeenkomstig 'den gegebenen Richtlinien', 23 mrt. 1943 - 25 mrt. 1943.
    64 Telex van Dannecker aan het RSHA, IV B 4. Meegedeeld wordt dat de Franse politie tussen 16 en 18 juli 1942 de statenloze Joden zal arresteren. Verwacht wordt dat 4000 kinderen achterblijven, die voorlopig de Franse instanties voor sociale zaken ten laste vallen. Het is echter ongewenst dat deze kinderen lang met niet-Joodse kinderen in aanraking komen. Bovendien is er maar plaats voor 400 van hen. Er wordt om toestemming verzocht hen eveneens te deporteren, 10 juli 1942.
    65 Vermerk van Dannecker, hoofd IV J, BdS - Parijs. Met Eichmann en Novak werden transportkwesties besproken. Eichmann besliste, dat kindertransporten (zie doc. 64) konden plaats vinden; Novak stelde einde augustus-begin september 6 transporten in het vooruitzicht. Dan konden alle Joden, ook ouden van dagen en zij, die niet konden werken, gedeporteerd worden. Verder deelde Dannecker Eichmann mee, dat voorlopig nog maar 10 transporten mogelijk waren. Met de Franse regering 'schwebten' onderhandelingen voor verdere arrestaties. Doordat de BdS, Parijs, Dr. Knochen, het hoofd van de Franse politie, Bousquet, toegezegd had, dat voorlopig slechts statenloze Joden gearresteerd zouden worden, was buiten IV J om de situatie volkomen gewijzigd, 21 juli 1942.
    66 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt (Rademacher): Met het oog op de komende Endlösung bestaat er geen belangstelling voor een emigratie van Duitse Joden uit Joegoslavië. Bovendien zijn juist de immigratiemogelijkheden voor Joden uit Duitsland over Lissabon naar de Verenigde Staten vergroot. Goering wil de emigratie uit Duitsland ook tijdens de oorlog intensiveren, m.a.w. deze gaat voor, 12 mrt. 1941.
    67 Brief van de SD in Innsbrück aan de SD te Wenen over het optreden van de SD-afdeling in Tirol tijdens de Kristallnacht, 14 nov. 1938.
    68 Rapport van de SD-afdeling Steiermark aan de SD te Wenen over een protestactie te Graz tijdens de Kristallnacht. De SD en de Gestapo te Graz waren van te voren niet op de hoogte, SA en Gauleitung wel. Een telegram over de aanstaande protestactie kwam pas middernacht bij de Gestapo binnen. De SA was toen reeds met het brandstichten begonnen. Toen de SD in het kader van de SS ter plaatse uitreikte stond de synagoge al in brand. De inventaris kon niet gered worden, wel de diverse kartotheken uit het 'Amtshaus' en de geldvoorraad. Alles is bij de Gestapo afgeleverd. In de daaropvolgende nacht werden 350 Joden gearresteerd. Bij de Anschluss bevonden zich in Graz 1599 Joden, begin november nog 1182, nu ongeveer 900, waarvan volgens de Gestapo 40 mannen. Dit getal is volgens de SD-afdeling Steiermark te laag geschat. Winkels en zaken werden nauwelijks geplunderd; de meesten zijn trouwens geariseerd. Persoonlijk letsel is niet toegebracht. Buitenlandse Joden bleven van de actie verschoond, 15 nov. 1938.
    69 Telexbericht van de SD-afdeling te Linz aan de SD te Wenen over de actie tijdens de Kristallnacht in het district. Er werden 65 Joden gearresteerd op een totaal van 350. SA-leden zijn wederrechtelijk Joodse woningen binnengedrongen; een Jood werd mishandeld, een Jodin verkracht. De Gauleiter stemt er volledig mee in om de schuldigen onder alle omstandigheden op te sporen en straffen. De synagoge te Linz brandde uit, de inventaris werd gered, alsmede de kas van het Auswanderungsfonds, 11 nov. 1938.
    70 Telexbericht van de SD-afdeling te Klagenfurt aan de SD te Wenen over gebeurtenissen tijdens de Kristallnacht. De actie werd voornamelijk door NSDAP-leden in burger uitgevoerd. Geplunderd werd er nauwelijks, mishandeld in het geheel niet. Wel werden de synagogen verwoest, verder het meubilair van alle Joodse huizen. Schade ± 200 000 RM. Joods verzet kwam niet voor. De bevolking stond eerst afwijzend tegenover de verwoestingen, maar billijkte de actie na 'aufklärende Versammlungen', 12 nov. 1938.
    71 Rapport van de SD-afdeling Wenen aan de SD-leiding in Wenen over de 'actie' ter plaatse tijdens de Kristallnacht. De actie werd, door de bevolking verwacht; in de pers waren toespelingen gemaakt. De spanning was dus kunstmatig opgevoerd. Op de vroege ochtend van de 10e november werden de partijafdelingen gealarmeerd en de actie voorbereid. Om 8 uur begon alles volgens plan. Zaken werden gesloten, personen gearresteerd, 40-50 gebedshuizen met handgranaten e.d. in brand gestoken. De brandweer was steeds vooruit gealarmeerd, maar beperkte zich tot het localiseren, niet het blussen van de branden. Overal stemde de bevolking met de actie in; enige 'Judenfreunde' werden gearresteerd. De politie had instructies alleen in te grijpen bij misdadig optreden; zij moest Joden (geen vrouwen, buitenlandse Joden, zieken en Joden boven de 60) arresteren. In totaal werden 3000 Joden opgehaald. De inventaris van de gesloten Joodse zaken werd veelal weggehaald en aan de NSV ter beschikking gesteld. In een aantal gevallen konden zinloze verwoestingen en plundering van winkels, zaken en inventaris niet tegengegaan worden. Bij al deze acties werd met de Joden vanzelfsprekend niet zacht omgesprongen. Zij waren onbegrijpelijkerwijs onvoorbereid, er heerst groot paniek, velen namen de vlucht. Tegen vijf uur in de middag werd de actie op aanwijzing van Goebbels beëindigd, hoewel vele Weners het jammer vonden, dat niet meteen op deze dag het 'Jodenprobleem' in hun stad opgelost werd. Anderszijds mag aangenomen worden, dat de 'Auswanderungsfreudigkeit' van de Joden door de actie toegenomen is. Hun verlangen zich nog te handhaven zullen zij zeker opgegeven hebben. De komende nacht wordt er versterkt gepatrouilleerd om nieuwe acties tegen te gaan. Van de gearresteerde Joden zijn de mannen deels naar de gevangenis overgebracht, de vrouwen en kinderen zijn aan de plaatselijke NSDAP-leiding uitgeleverd, 10 nov. 1938.
    72 Telexbericht van de SD-afdeling te Wenen aan de Chef van het Hauptamt SD, afdeling II-112 ('Joodse zaken') over de Kristallnacht in Oostenrijk. In Wenen zijn 42 synagogen bijna geheel verwoest, 6 geheel uitgebrand. Hedenmiddag begonnen de massale arrestaties. De bevolking vat het gebeurde goed op. In Linz, Salzburg en Graz verliep de actie gelijkluidend, 11 nov. 1938.
    74 Notulen van de zg. Wannsee-conferentie te Berlijn, waarop o.l.v. Heydrich met de vertegenwoordigers (staatssecretarissen) van een aantal ministers, de Partei-Kanzlei, de Reichskanzlei; het RSHA, verder de BdS voor het Generalgouvernement en de BdS voor het Reichskommissariat Ostland, besproken werd op welke wijze men door coördinatie van de instanties die hier rechtstreeks bij betrokken waren, de uitvoering van de 'Endlösung der Judenfrage' in Europa centraal en definitief kon regelen. De centrale behandeling berustte ongeacht geografische grenzen bij de RFSS, resp. de CdS, aldus Heydrich, die vervolgens een inleiding hield over de vroegere 'Auswanderungspolitik'. Tot 31 okt. 1941 waren 350.000 Joden uit Duitsland, 147.000 uit Oostenrijk en 30.000 uit het Protektorat verdreven. Intussen had Himmler een emigratiestop afgekondigd. Hiervoor in de plaats kwam met toestemming van Hitler de 'Evakuierung nach dem Osten'. In Europa kwamen ± 11 miljoen Joden in aanmerking. Europa moest van West tot Oost doorgekamd worden, Duitsland en het Protektorat het eerst. De Joden worden via doorgangskampen naar het Oosten gedeporteerd. Van groot belang is dat van te voren wordt bepaald welke personen onder de Endlösung zullen vallen. Duitse Joden boven de 65, oorlogsinvaliden en zij, die het IJzeren Kruis 1e klas bezitten, komen in Theresienstadt. Het begin van de afzonderlijke grote deportaties is in hoge mate van de militaire toestand afhankelijk. Voor de deportaties uit de bezette en bevriende staten is van belang dat de deskundige vertegenwoordigers van het Auswärtige Amt contact opnemen met de competente Referenten van de Sipo en de SD, aldus de CdS, Heydrich. De vertegenwoordiger van het Auswärtige Amt, onderstaatssecretaris Luther, deelde hierop mee dat zich in sommige landen, met name de Skandinavische landen, moeilijkheden zouden kunnen voordoen. Hij verzocht die landen voorlopig niet aan te pakken. Voor West-Europa en het Zuid-Oosten van Europa zag hij geen grote bezwaren., 20 jan. 1942.
    75 Brief van Röthke, IV J, Parijs, aan de BdS te Parijs met mededeling dat de Gesandschaftsrat Achenbach van het Auswärtige Amt opdracht heeft na te gaan, hoe de deportatie van statenloze Joden tot stand is gekomen. Röthke vraagt of hierop schriftelijk of telefonisch geantwoord moet worden en wie dat moet doen. Een schriftelijk antwoord heeft het bezwaar, dat het Auswärtige Amt zich toch al in de aangelegenheid gepasseerd voelt. In ieder geval stelt hij voor dat Stubaf. Zeitschel, die aan het Duitse gezantschap te Parijs verbonden is, de zaak afhandelt. Blijkens een notitie van Röthke onder het stuk zou Zeitschel inderdaad het Auswärtige Amt schrijven, dat de Franse regering deze Joden vrijwillig ter beschikking had gesteld, 29 aug. 1942.
    76 Stenografisch verslag (letterlijke tekst) van een deel van de bespreking over de 'Judenfrage' die onder voorzitterschap van Goering gehouden werden. a.v. de Kristallnacht, 12 nov. 1938.
    77 Rondschrijven van het Auswärtige Amt (Woermann) aan alle diplomatieke en consulaire vertegenwoordingen met het verzoek een kartotheek aan te leggen van alle Joden en vrijmetselaars die op politiek, wetenschappelijk, militair en journalistiek gebied of anderszins een positie bekleden. Persoonlijke gegevens, carrière en politieke instelling moeten op een afzonderlijke kaart aangebracht en naar het Auswärtige Amt gestuurd worden, 16 aug. 1938.
    78 Mededeling van Von Thadden van het Auswärtige Amt aan Eichmann, dat via de Zwitserse legatie vernomen is dat de Engelse regering 5000 Joodse kinderen buiten Palestina in het nabije Oosten wil opnemen. (zg. Feldscher-Angelegenheit). Hiermee komt de kwestie aan de orde of de Duitse regering deze kinderen zonder tegenprestatie wil afstaan; dit wordt op het Auswärtige Amt nog bezien, 5 mei 1944.
    82 Brief van Eichmann aan Rademacher van het Auswärtige Amt, waarin de deportatie naar Auschwitz van 40.000 Joden uit het bezette deel van Frankrijk, 40.000 uit Nederland en 10.000 uit België vanaf midden juli 1942 wordt aangekondigd. Tevens wordt meegedeeld dat het vooreerst niet-gemengd gehuwde Joden betreft voor zover zij tot werken in staat zijn en niet de nationaliteit van een vijandelijke, een bevriende of neutrale staat bezitten. Aangenomen wordt dat het Auswärtige Amt geen bezwaren heeft, 22 juni 1942.
    83 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt betreffende de deportatie van Roemeense Joden naar het Reichskommissariat Ukraine. Onlangs hebben Roemeense autoriteiten 10.000 Joden over de rivier de Bug naar de Oekraïne gedeporteerd; gevreesd moet worden dat er nog 60.000 zullen volgen. Men moet de Roemeense "Entjudungspolitik" toejuichen, maar ongeregelde en oncontroleerbare acties moeten vermeden worden ter wille van de Duitse bezettingstroepen en de Oekrainische bevolking. Ook komt op deze wijze de deportatie van Duitse Joden in gevaar. Het Auswärtige Amt wordt verzocht de Roemeense regering te bewerken. Van 'sicherheitspolizeiliche' maatregelen zal ter wille van de plaatselijke Roemeense instanties worden afgezien, tenzij de Roemenen hun houding niet wijzigen, 14 april 1942.
    84 Afschrift van een eedsformule van een SS-Mann, z.d..
    85 Rapport van SS-Unterstuf. Fast van de SD-afdeling Innsbrück over de gebeurtenissen aldaar tijdens de Kristallnacht. Met de hoofden van de Orpo en Sipo, de Gestapo en de Algemene SS was hij bij de Gauleiter, Hofer, ontboden. Deze deelde hen mee, dat de 'kochende Volksseele' in Duitsland zich al tegen de Joden en hun synagogen keerde. Dat moet ook in Tirol gebeuren. Bij branden moest niet de partij, maar de brandweer ingrijpen. Plunderingen moesten niet voorkomen; de Joden, vooral degenen, die tot werken in staat waren, moesten na afloop van de actie gearresteerd worden. Tot 6 uur in de ochtend van de 10e november 1938 moest de (plaatselijke) politie de 'kochende Volksseele' haar gang later gaan. De verschillende (partij- en SS-) groepen, alsook de SD-afdeling in Innsbrück moesten tegen Joodse bezittingen en personen worden ingezet en daarbij vooral in burger gekleed gaan. De resultaten van de actie waren als volgt: Bijna alle Joodse woningen zwaar beschadigd, de synagoge verwoest, 3 Joden gedood, waaronder de voorzitter van de Joodse 'Kultusgemeinde', een zwaar gewond, 18 gearresteerd, van wie 17 licht gewond; een echtpaar werd in de rivier geworpen. De reacties onder de bevolking waren verschillend; sommigen dachten dat de aanstichters provocateurs of Communisten waren. In liberale en clericale kringen keerde men zich tegen de acties. In de volgende nacht (10 op 11 november) was de SD geuniformeerd de Gestapo behulpzaam om in overeenstemming met de bekendmaking van Goebbels verdere spontane acties tegen te gaan, 12 nov. 1938.
    86 Brief van Heydrich aan Luther (Auswärtige Amt). Abetz Duits gezant in Parijs, heeft de volgende anti-Joodse maatregelen voorgesteld: 1. verbod voor Joden om uit het onbezette deel naar het bezette deel terug te keren; 2. aanmeldingsplicht in bezet Frankrijk; en kentekening van Joodse Zaken; 3. aanstelling van Treuhänder in zaken, waarvan de Joden gevlucht zijn. Heydrich wijst erop, dat de Kommandos van de Sipo, die juist in Frankrijk over ervaren krachten bezitten, ingeschakeeld moeten worden, 20 sep. 1940.
    87 Brief van het Auswärtige Amt, afdeling D III, aan het RSHA met mededeling dat de Slowaakse regering bereid is voor elke gedeporteerde Jood 30 Mark te betalen. In de Italiaanse zone wordt de deportatie voorbereid; de registratie van alle Joden in Kroatië wordt door de Politie-Attaché, bij de Duitse legatie in Agram uitgevoerd, 16 okt. 1942.
    88 Rapport van de SD-afdeling Stiermarken aan de SD, Wenen, over het verloop van de Kristallnacht aldaar. Niet geüniformeerde SS- en SA- leden bestormden en verwoestten de synagoge en arresteerden jonge Joden, waarbij mishandelingen voorkwamen. Pas later begon de actie van de Gestapo en de SD, waardoor nog veel meer arrestaties volgden. Economische schade is er nauwelijks uit voortgekomen, omdat de Joden op dit gebied al uitgeschakeld waren. Daarentegen remt de actie de verdrijving, die door toedoen van Eichmann's aanwijzingen anders op 31 dec. 1938 in Stiermarken voltooid was geweest. Nu zijn allerlei papieren e.d. vernietigd. Onder de bevolking was enige critiek hoorbaar. De SD te Stiermarken meent, dat dergelijke acties om deze raden en ook zuiver zakelijk gezien beter achterwege kunnen blijven. Wettelijke maatregelen vinden meer begrip dan verwoestingen en mishandelingen. Zeer ongunstig was het tenslotte dat de SD en de Gestapo te laat op de hoogte kwamen, waardoor de SA haar storende optreden ongehinderd kon beginnen, 22 jan. 1942.
    90 Rapport van de SD-afdeling te Linz aan de SD, Wenen, over het verloop van de Kristallnacht aldaar. De Gestapo werd pas laat in de nacht, de SD vroeg in de ochtend in kennis gesteld. Intussen hadden geüniformeerde SA-afdelingen de synagoge al gedeeltelijke verwoest. Daarna namen niet-geuniformeerde leden van de SS de zaak in handen. Kostbare ritualia en kasbescheiden werden in veiligheid gebracht. Plunderingen kwamen niet voor, daar alles al geariseerd was. Omdat reeds op 8 november een groot aantal Joden te Linz opgepakt was, werden tijdens de actie maar 96 Joden gearresteerd. Op 10 november gaf de Gauleitung te Linz aan alle SA-officieren en onderofficieren opdracht in groepjes van 2-3 man Joodse woningen binnen te dringen en de bewoners aan te kondigen dat zij de stad binnen 3 dagen moesten verlaten. Hierbij heeft een groepje van 2 SA-mannen een Joodse vrouw meermalen gedwongen zich uit te kleden en zichzelf te bevredigen. De SA-mannen zijn gearresteerd en in Schutzhaft naar het kamp Dachau overgebracht. Omdat de affaire in Linz bekend is geworden, zal de bestraffing van de betrokkenen middels een persmededeling bekend worden gemaakt, 17 nov. 1938.
    91 Telexbericht van de SD te Wenen aan alle SD-afdelingen in Oostenrijk met het verzoek om rapport uit te brengen over het verloop van de Kristallnacht in hun district en brief van de SD Wenen aan het Sicherheitshauptamt afd. II-112, te Berlijn met een overzicht over de gebeurtenissen in Oostenrijk tussen 9 en 11 november 1938. In het overzicht wordt bericht dat in Wenen 680 zelfmoorden gemeld zijn; 4083 zaken zijn gesloten en 1950 woningen ontruimd. In heel Oostenrijk zijn 8000 Joden gearresteerd, waarvan er 5000 naar Dachau overgebracht zijn. Van 1226 gearresteerde Joden is de emigratie reeds in behandeling. Daar gebleken is dat Joden steeds meer hun saldi bij banken opnemen, is bepaald dat zij maandelijks ten hoogste 400 Mark mogen opnemen. Joodse kranten zijn voor 3 maanden verboden. De massa voelt de actie als een bevrijding, de intellectuele bovenlaag heeft meestal zakelijke en emotionele bezwaren en getuigt van weinig begrip voor het Nationaal-Socialisme. Het gevolg van de Kristallnacht is dat nu het dubbele aantal emigratiegevallen behandeld worden, nl. 600-700 per dag, 14-21 november 1938.
    92 Bundel stukken betreffende een verzoek van het RSHA aan het Auswärtige Amt om de Slowaakse en Kroatische regeringen te vragen hun Joden of uit Duitsland terug- te roepen of toe te staan dat zij gedeporteerd worden, 28 okt. 1941-10 nov. 1941.
    93 'Aufzeichnung' van Luther aan het Auswärtige Amt over de stand van de Endlösung in het algemeen en in een aantal Europese landen in het bijzonder, 21 aug. 1942.
    95 De getuige Naftali Weiszberg, beweert dat Eichmann hem in het werkkamp te Budapest getrapt heeft, en zijn hond op hem heeft afgestuurd, 7 juni 1960.
    96 Horovitz, gevangene van Dachau, Auschwitz en Mauthausen, deelt bijzonderheden mee over het kwellen van gevangenen in de kampen (als naakt lopen in de sneeuw na warme douche) tijdens het bezoek van Eichmann in Auschwitz en Mauthausen. Ten gevolge van de kwellingen stierven honderden gevangenen. De getuige voegt er ook 5 foto's van lichamen en een terechtstelling bij, z.d..
    97 Zie doc. no. 59, 1 juli 1942.
    98 'Schnellbrief' van het Auswärtige Amt, afd. D III, aan het RSHA, IV B 4, in antwoord op de brief van 22 juni 1942 (doc. no. 82) met mededeling, dat tegen het deportatieplan voor Nederland, België en het bezette deel van Frankrijk in principe geen bezwaar bestaat. Met het oog op 'psychologische Rückwirkungen' wordt verzocht eerst de statenloze (hoofdzakelijk voormalige Duitse Joden, RvO) Joden -alleen in Nederland al 25000 - weg te voeren. Om deze redenen beoogt het militaire bestuur is België voorlopig slechts "Poolse, Tsjechische, Russische en dergelijke Joden" te deporteren, ± 1 juli 1942.
    99 Brief van het Auswärtige Amt, afd. D III, aan het RSHA, IV B 4, in antwoord op het schrijven van 14 april 1942 (doe. no. 83) betreffende de eigenmachtige deportaties van plaatselijke Roemeense autoriteiten van Roemeense Joden naar de Oekraïne. Van het Duitse gezantschap in Boekarest is vernomen, dat vice-premier Antonescu de gouverneur van de betrokken Roemeense provincie naar Boekarest heeft ontboden om opheldering te vragen. Nadere berichten volgen, 12 mei 1942.
    100 De getuige Tedios Grienberg, verbleef in Treblinka tussen April 1942 en augustus 1943. Vertelt over de pijnigingen die de kampbewoners ondergingen en over de wijze van het ter doodbrengen van hen, die daarheen werden gebracht. Zo geeft hij bijzonderheden over de opstand die in het kamp uitbrak op 2.8.43.
    101 De getuige Mordechay Narkus Roth, heeft dwangarbeid verricht bij het schoonhouden van het hotel Mez 'styk in Budapest, waar de staf van Eichmann was. Daar hoorde hij het schreeuwen van Joden die gepijnigd werden, 9 juni 1960.
    102 De getuige Samuel Akrman, was toen hij uit het concentratiekamp vluchtte, aanwezig bij het doden van een Duitse "Kapo" en haalde uit zijn zak 7 foto's over het verbranden van lichamen in de vernietigingskampen. Opmerking: De 7 foto's werden overlegd.
    103 Brief van het Auswärtige Amt ondertekend door Von Thadden aan Eichmann met verzoek om een spoedig antwoord op de brief van 2 maart 1943 (zie doc. 15), 17 apr. 1943.
    104 Telegram van de Duitse gezant te Boedapest, E. Veesenmayer aan het Auswärtige Amt inhoudende de tekst van een nota, die op 20 oktober 1944 aan de Hongaarse minister van buitenlandse zaken overhandigd werd, 19 okt. 1944.
    110 Verklaring van R. Hoess, kampcommandant van Auschwitz, o.m. over de hier en bij de concentratiekampen gevestigde industrieën en het verblijf of bezoek van verschillende directieleden of andere hoge functionarissen van deze concerns, 20 mei 1946.
    111 Vermerk van Röthke, IV J, BdS-Parijs, over een bespreking met Dannecker en de Franse directeur-generaal van politie voor het bezette gebied Leguay, alsmede betreffende diens reglement over het ter beschikking stellen van Joden uit het onbezette deel van Frankrijk. Leguay stelde 3 transporten van elk 1.000 Joden in het vooruitzicht. IV J zal hen vanuit Drancy samen met de daar achter gebleven kinderen in de verhouding 700-500 volwassenen met 300-500 kinderen deporteren. Verder is Leguay meegedeeld dat er in september 13 transporten vanuit Drancy plaatsvinden en dat ook kinderen uit het onbezette deel kunnen worden uitgeleverd. Leguay meende dat reeds nu razzia's in Vichy-Frankrijk plaats hadden; hij zou snel contact met Vichy opnemen om verdere transporten te regelen. Ook is Leguay meegedeeld, dat in bezet Frankrijk alle Joden met een strafblad gearresteerd moeten worden; in het onbezette deel kunnen nu ook de Nederlandse en Belgische Joden geïnterneerd en uitgeleverd worden. Tenslotte heeft IV J Leguay gezegd, dat de BdS Laval ondubbelzinnig duidelijk heeft gemaakt, dat het een voortdurende actie betrof, die tenslotte ook Franse Joden moest omvatten, 13 aug. 1942.
    112 Richtlinien für die Evakuierung von Juden opgesteld door IV J, BdS-Parijs. Alle Joden tussen 16 en 45 jaar oud, die een ster dragen en tot werken in staat zijn, kunnen gearresteerd worden. Hiervan uitgezonderd zijn de gemengd gehuwden en onderdanen van Engeland, Amerika, Mexico, Midden- en Zuid -Amerikaanse staten, verder neutrale staten en bondgenoten, 26 juni 1942.
    113 Vermerk van Dannecker over de "Tagung der Judenreferenten im RSHA" m.b.t. de deportaties uit Frankrijk. Dannecker heeft in Berlijn naar voren gebracht, dat men, gezien de moeilijkheden bij het inschakelen van de Sipo in Frankrijk, de Franse regering een werkelijk positief voorstel, bv. de deportatie van duizenden Joden, moet doen. Eichmann heeft onder voorbehoud (toestemming van Heydrich) ingestemd. In aanmerking komen zij, die niet ouder dan 55 zijn en kunnen werken. Voor zover zij de Franse nationaliteit hebben, moeten zij die vóór of op de dag van deportatie hebben verkregen. In Slowakije wordt met omvangrijke deportaties begonnen. De regering aldaar betaalt hiervoor RM. 500 per persoon en de transportkosten. Het ligt in de bedoeling de Franse regering hetzelfde te laten betalen. Daarvoor is nodig dat eerst vastgesteld wordt hoe groot het Joodse kapitaal in bezet en onbezet Frankrijk is, 10 maart 1942.
    114 Brief van de burgemeester van Wenen, Körner, aan de Amerikaanse autoriteiten aldaar. Körner schrijft, dat hij in de archieven van het Weense raadhuis een brief van Kaltenbrunner aan de toenmalige Weense burgemeester gevonden heeft, die bewijsmateriaal bevat voor het Neurenbergse proces. De brief luidt - kort samengevat - als volgt: "De CdS aan SS-Brigadeführer Blaschke, burgemeester van Wenen betr. toewijzing van arbeidskrachten voor "kriegswichtige" doelen. Op je verzoek heb ik opdracht gegeven 4 evacuatietransporten binnen enkele dagen naar Wenen te laten gaan met in totaal 12.000 Joden. Hiervan zal - zo heeft de praktijk geleerd -± 30%, dus 3.600 Joden "arbeitsfähig" zijn, die voorlopig - onder voorbehoud van verdere evacuatie - te werk kunnen worden gesteld. Vanzelfsprekend moeten zij goed bewaakt worden. De vrouwen en kinderen van deze transporten moeten in hetzelfde kamp de hele dag gereed staan voor een "Sonderaktion". Gelieve verdere details met de Stapoleitstelle Wenen (O'Stubaf. Dr. Ebner) en O'Stubaf. Krumey van het Sondereinsatzkommando Hongarije te regelen", 11 maart 1946 20 juni 1944.
    115 Brief van de Kommandeur der Sipo u. SD, district Radom, aan de Aussendienststelle in Tomaschow betr. de ontruiming van gevangenissen. Er wordt opnieuw op gewezen dat het aantal gevangenen zo laag mogelijk moet worden gehouden. Wanneer de Orpo minder belangrijke arrestanten binnenbrengt, kunnen deze na een summier verhoor naar een concentratiekamp worden overgebracht. Het alternatief is het standgerecht of een vrijlating. Met het laatste gelieve men zeer spaarzaam om te gaan. Komt het front naderbij dan moeten maatregelen voor een algehele ontruiming worden genomen. Is dit laatste als gevolg van een frontdoorbraak onmogelijk dan moeten alle gevangenen gedood, hun lijken vernietigd en de gebouwen opgeblazen worden. Hetzelfde moet gebeuren met de Joden werkzaam in de "Rüstungsindustrie" of elders. In geen geval mogen zij levend de vijand in handen vallen, 21 juli 1944.
    116 Schatting van het aantal vergaste Joden in Birkenau in de periode april 1942 - april 1944, opgesteld door het Oorlogsvluchtelingencomité te Washington op grond van verslagen van drie ontvluchte gevangenen uit Auschwitz, november 1944.
    117 Fragment uit een rapport van Globocnik aan Himmler over de economische opbrengst van de "Aktion Reinhardt". Aan de Rijksbank, het Reichswirtschaftsministerium en het WvHA is afgedragen voor ruim 100 miljoen RM (aan geld en edele metalen ruim 60 miljoen, de rest bestaande uit o.m. juwelen en textiel). Verder bevindt zich nog voor ruim 50 miljoen RM aan geld en goederen in depot ter plaatse (Generalgouvernement). Globocnik wijst erop dat deze bedragen gebaseerd zijn op officieel vastgestelde koersen en prijzen, maar dat de handelswaarde aanzienlijk hoger ligt. De hoofdzaak is echter dat op deze wijze veel grondstoffen en deviezen gewonnen zijn, 1943.
    118 De belevenissen van een gevangene van Theresienstadt, Auschwitz en Mauthausen. De getuige was in het ghetto Theresienstadt en toen hij 13 jaar was, werd hij naar Auschwitz overgebracht. Bezocht de gaskamers, geeft een beschrijving van het leven in het familiekamp van de mensen van Theresienstadt, en zo ook over het leven in het kamp Auschwitz zelf, in het jaar 1945; werd naar Mauthausen overgebracht en beschrijft de ellende in dit kamp.
    119 Bericht van een "Polizei-Inspektor" (waarschijnlijk de Leiter van de Gestapo, Dusseldorp, of een van diens vertegenwoordigers) uit Dusseldorp over een bespreking op 6 maart 1942 op het RSHA, IV B 4. Eichmann begon mee te delen, dat nieuwe deportaties uit Duitsland, Oostenrijk en het Protektorat op handen zijn, uit Praag 20.000, uit Wenen 18.000, uit Dusseldorp weer 1.000 Joden. De richtlijnen m.b.t. ouderdom, invaliditeit, enz. moeten nauwkeurig in acht worden genomen. Na een transport is door de voorzitter van de Joodse Raad in Riga bij enkele "Gauleiter" geprotesteerd, dat 40-45 Joden ten onrechte waren gedeporteerd. Heydrich stelt de "Stapoleiter" in de toekomst persoonlijk verantwoordelijk voor deze gevallen. Overigens raakt elke "Stapostelle" zijn lastige oude Joden kwijt, want zij gaan nog deze zomer of herfst naar het "Altersghetto" Theresienstadt, waarmee dan tevens "nach aussen" het gezicht gered is. De Gauleiter moeten over komende transporten ingelicht worden. Voor de "Vermogenserfassung" komen nieuwe formulieren. Tegenover Joden moeten komende transporten absoluut geheim gehouden worden. Wel moet er bij hen op aangedrongen worden aanzienlijke giften te storten op het Sonderkonto W, dat zogenaamd de Joden ten goede komt, maar dat in werkelijkheid het Referat IV B 4 ter beschikking staat. Het RSHA kan namelijk niet meer aan het Joodse vermogen komen als gevolg van de Elfte Verordnung zum Reichsbürgergesetz. T.a.v. de transportdata wordt meegedeeld dat zij 6 dagen tevoren telefonisch onder het kenwoord DA worden bekend gemaakt. Het zijn lege "Russentreinen (Arbeidstransporten)" met plaats voor 700 man, maar er moeten 1 .000 man in, 9 maart 1942.
    120 Vermerk van IV J, BdS-Parijs, over de stand van de deportaties. Het Reichsverkehrsministerium stelt wekelijks - waarschijnlijk tot 15 november 1942 - 3 treinen ter beschikking. In de periode van 17 juli tot 4 september konden 22.931, daarvoor reeds 5.138 Joden, in totaal dus 28.069 - allen statenloze - Joden gedeporteerd worden. Eerst kwamen de Joden in de kampen in het bezette gebied aan de beurt, daarna heeft de Vichy-regering in het departement Seine 12.884 statenloze Joden gearresteerd en uitgeleverd; nog later zijn 5.000 Joden - eveneens statenloze - uit de interneringskampen in het onbezette deel uitgeleverd. Tenslotte is de Franse politie begonnen met razzia's op nog meer statenloze Joden. Tot nu toe heeft dat 7.000 man opgeleverd, 5 sept. 1942.
    121 Afschrift van een brief van Knochen, BdS-Parijs, aan Müller, RSHA-Amt IV, over de Endlösung der Judenfrage in Frankrijk, 12 febr. 1943.
    122 Telegram van Eichmann aan de BdS-Parijs, Knochen, met het verzoek om bericht in welke omvang opnieuw met de deportaties in Frankrijk kan worden begonnen in de eerste maanden van 1943. Dit in verband met het programma, dat voor het eerste kwartaal 1943 met het Reichsverkehrsministerium opgesteld moet worden, 19 dec. 1942.
    123 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt (Rademacher). Nu de Hongaarse regering voor Duitse Joden doorreisvisa verstrekt zouden Duitse instanties dit eveneens moeten doen voor Joden uit Hongarije. Daar de emigratiemogelijkheden uit Duitsland echter steeds geringer worden, moet van het leveren van deze tegenprestatie, indien mogelijk, afgezien worden, 4 sept. 1940.
    124-126 Brieven van Eichmann aan het Auswärtige Amt (Rademacher) over 3 aanvragen voor emigratie naar het verre oosten, 15-31 mei 1941.
    127 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt (Klingenfuss). In Servië zijn een aantal Joodse gezinnen uit Bulgarije op doorreis naar Spanje aangekomen. Zij hadden Duitse reispapieren (waarschijnlijk doorreisvisa). Eichmann wijst erop dat Duitse instanties er zijn om de emigratie van Joden tegen te gaan of te vertragen, niet om die te bevorderen. De genoemde gezinnen zijn voorlopig geïnterneerd. Over deze internering schijnt de Spaanse legatie in Sofia al een nota aan het Duitse gezantschap aldaar te hebben overhandigd. Verder is meegedeeld dat in totaal 1.000 personen voor deze emigratie bestemd zijn. Eichmann stelt nu voor de Bulgaarse regering te bewegen de actie stop te zetten en de reeds geïnterneerde Joden voor deportatie vrij te geven. In verband met deze kwestie wijst Eichmann nog eens op de wenselijkheid de Bulgaarse regering te bewegen alle Bulgaarse Joden voor de Endlösung aan Duitsland af te staan. Voor de "technische Durchführung" kan de politie-attaché bij de Duitse legatie in Sofia zorgen, 17 nov. 1942.
    128 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt (Rademacher) i.v.m. de emigratie-aanvrage van een Joods echtpaar in het Generalgouvernement naar Rusland. Meegedeeld wordt, dat de Sowjet-Unie tot nu toe in afzonderlijke gevallen geen bezwaar heeft gemaakt tegen immigratie van Joden. Wel is tevens de toestemming van de regering in het Generalgouvernement nodig. En dan: "Ein Abschub ist nicht möglich", 11 sept. 1940.
    129 Verklaring van O. Wisliceny over de Grootmufti van Jerusalem. In 1937 bestond er al een "nachrichtendienstliche Verbindung" tussen het SD-Hauptamt en de Grootmufti via het DNB in Palestina. Contactman was Dr. Reichert, die DNB-directeur en tegelijk Hauptvertrauensmann van de SD was. Hij kwam in 1941 om. De Grootmufti bezocht in 1941 Himmler en Eichmann. De laatste gaf aan de hand van kaarten en overzichten een exposé van de "Lösung der europaïschen Judenfrage". Einde 1942 waren 10.000 Joodse kinderen uit Polen naar Theresienstadt gebracht om naar Palestina uitgewisseld te worden. De Grootmufti had bij Himmler geïntervenieerd en de uitwisseling verhinderd, 26 juli 1946.
    130-136 Brieven van Eichmann aan het Auswärtige Amt (von Thadden), 1942-1944.
    137 Meldung van de BdS te Praag aan de SS-Personalkartei dat Eichmann's vrouw sinds 21 juni 1943 niet meer tot een kerkgenootschap behoort en nu "Gottglaubig" is, 13 nov. 1943.
    138 Uitvoerig "Bericht" over de evacuatie van 1.007 Joden uit Dusseldorp en omgeving naar Riga op 11 december 1941, aankomst in Riga: 13 december 1941. Het rapport is getekend Salätter, Hauptmann der Schutzpolizei". Het transport bestond uit kinderen, vrouwen en mannen tot de leeftijd van 65 jaren. Daar het vertrek op 9.30 uur was gesteld, waren de Joden om 4 uur op het perron opgesteld. Aangezien de trein pas om 9 uur beschikbaar was, werden zij met de grootste haast in de wagons gedreven. Twee vluchtpogingen werden verijdeld. Voor zover uit dit verslag blijkt kregen de Joden onderweg alleen af en toe wat drinkwater, terwijl het bewakingskommando door het Rode Kruis van warm eten werd voorzien. Tijdens het 3 dagen durende transport brak de trein enkele malen en er ontstonden vele vertragingen. Tenslotte bleeft de trein onverwarmd bij een temperatuur van -12° in de buurt van Riga ± 8 uur staan. De bewaking werd door Letlandse politie overgenomen. Deze voerde de Joden naar een twee kilometer verder gelegen ghetto. De Duitse politie ging naar Riga om vandaar uit naar Dusseldorp terug te reizen. In Riga werden de meegebrachte 50.000 R.M. aan "Judengelder" (het geld, dat de Joden mee mochten nemen, dus 50 R.M. per persoon; zie doc. 139) aan de "Stapo" overhandigd. De rapporteur meldt, dat van de 35000 Joden, die bij de Duitse inval in Riga leefden allen omkwamen, behalve 2500 mannen die in een ghetto zij opgesloten. De overigen zijn weggevoerd of door de Letlanders neergeschoten. Het bevreemdt hen, dat de Duitsers de Joden naar Letland voeren en niet in Duitsland uitroeien. Tenslotte suggereert de rapporteur enkele verbeteringen op transporttechnisch gebied. Hij stelt voor de bewaking machinegeweren en handgranaten mee te geven i.v.m. overvallen van partizanen in de Baltische landen. Verder wil hij dat de Gestapo met de Reichsbahn overeenkomt de transporttreinen elke dag een uur te laten stoppen voor waterbevoorrading, omdat de Joden reeds voor het vertrek 14 uur of langer, 26 dec. 1941.
    139 Telexbericht met twee bijlagen van de Stapoleitstelle Dusseldorp aan het RSHA, IV B 4, inhoudende melding van het in doC. 138 beschreven transport. Het transportkommando omvat 60-70 man (1 op 15). De kommandant, Hauptmann der Schutzpolizei Salütter, heeft een lijst met de namen van de 1007 Joden. De laatsten kregen voor 3 weken brood, meel en gedroogde vruchten mee, alsmede 50000 R.M. In de bijlagen is een opgave gedaan van deze 1007 Joden naar geslacht, leeftijd en beroep, 12 dec. 1941.
    140 Brief van het RSHA, IV B 4 aan de Gestapo te Dusseldorp met het verzoek om opgave welke Joodse kunstschatten zich nog in het district aldaar bevinden. Tevens wordt verzocht om gedetailleerde opgave, omdat de voorwerpen aan een zeer hoge autoriteit zullen worden aangeboden, 14 aug. 1941.
    141 Vermerk van de BdS, Parijs, IVJ, over de deportaties na 2 sept. 1942. Tot deze datum zijn 27000 Joden gedeporteerd. Het plan bestaat om in de maanden september en october 25000 Joden te deporteren. Het RSHA wil de huidige deportaties, die alleen statenloze Joden (78000 personen) omvatten einde october voltooien, mede voordat de Reichsbahn voor de periode november 1942-januari 1943 geen transportmateriaal beschikbaar denkt te hebben. Deze verhoging van de contingenten houdt in dat de Franse regering de nodige Joden uit het onbezette deel vrijgeeft en haar belofte houdt om alle na 1935 genaturaliseerde Joden statenloos te verklaren. Het aantal Joden in geheel Frankrijk bedraagt 270000 -280000 personen. Een juist getal is tot nu toe niet vastgesteld. De Joden in de inter-neringskampen in het onbezette deel zijn opgesloten met niet-Joden. In het bezette gebied hebben de interneringskampen zich tot Durchgangslager uitsluitend voor Joden ontwikkeld, 3 sept. 1942.
    142 Vermerk van IV J, BdS Parijs, over een "Arbeitstagung" van het RSHA, IV B 4, waarop de referenten in diverse bezette gebieden rapport over de deportaties uitbrachten. Hierna deelde Eichmann mee, dat het de bedoeling is de deportatie van buitenlandse Joden einde juni '43 te voltooien. IV J, Parijs, verzocht het vertrek van de treinen 2-3 uur te verlaten met het oog op de duisternis in herfst en winter. Het RSHA verklaart dat dit onmogelijk is en stelt voor met de "voorbereidingen en het inladen" een dag eerder te beginnen en de trein te bewaken. De commandant van het "interneringskamp" Auschwitz verzocht vooral de nodige dekens, schoenen en eetgerei te laten meenemen. Inzake de behandeling van buitenlandse Joden deelt Eichmann mee, dat de consulaten van verschillende landen (Italie, Portugal, Spanje en Zwitserland) zich "sehr aufdringlich für ihre Juden einsetzen". Er is uit verschillende landen gevraagd of buitenlandse Joden die een overtreding hebben begaan of reeds strafrechtelijk veroordeeld zijn ook gedeporteerd kunnen worden. Het RSHA heeft meegedeeld dat voorlopig alleen statenloze Joden weg kunnen. Betreffende de overige buitenlandse Joden en hun vermogen morden nog onderhandelingen met het Auswärtige Amt gevoerd. Eichmann verzocht de aankoop door de BdS, Den Haag, van barakken dadelijk te verrichten. Het materiaal gaat naar Rusland, waar een kamp zal worden opgericht, 1 sept. 1942.
    143 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt (von Thadden) betreffende a/ "Aussiedlung" van de Slowaakse Joden, b/ bisschoppelijke brieven tegen de anti-joodse wetgeving in Slowakije. Premier Tuka heeft verzocht een gemengde Slowaakse commissie naar alle kampen in Oost-Europa te sturen. Maar een bezichtiging heeft reeds plaats gehad van Slowakijse zijde, o.m. door journalisten. Tuka, die om informatie over de kamptoestanden heeft gevraagd moet op een uitvoerige serie artikelen met fotoreportages, die in een aantal Slowaakse bladen verschenen is. Wisliceny kan de serie ter beschikking stellen. Wat de gruwelverhalen betreft, wijst Eichmann als démenti op het uitgebreide postverkeer. Tuka mag al deze post eerst inzien voordat ze doorgestuurd wordt, 2 juni 1943.
    144 Telegram van de Duitse gezant in Slowakije, Ludin, kennelijk aan het Auswärtige Amt. Tuka is met het antwoord van Eichmann (cf. doc. 143) niet tevreden. In zijn ministerraad menen enige leden dat aan de deportatie buiten Slowakije een physieke vernietiging verbonden is. Tuka heeft Ludin meegedeeld, dat hij alleen al daarom een bezichtiging van de Poolse kampen niet tegenover zijn collega's als onmogelijk heeft afgedaan. Een afdoender en informatie rijker antwoord dan dat van de CdS (cf. doc. 143) is ook in het belang van de Duitsers. Ludin vraagt of een bezichtiging toch niet mogelijk is; ten anderen moet hij weten wat hij Tuka moet laten verklaren aan zijn kabinet, 15 juni 1943.
    145 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt (von Thadden). Wisliceny, die tijdelijk als "Judenberater" in Griekenland is opgetreden, begint zijn werk weer in Bratlslawa. Hij zal met de Slowaakse minister van binnenlandse zaken opnieuw bespreken, hoe de deportaties uit dat land weer kunnen worden voortgezet. Zodra het resultaat hiervan bekend is, zal de kwestie van de Slowaakse inspectie-commissie voor kampen in Polen (cf. doc. 143 en 144) opnieuw bekeken worden, 8 jan. 1944.
    146 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt (von Thadden). M.b.t. een bezichtiging voor de Slowaken van Poolse kampen, zal Wisliceny de Slowaakse autoriteiten meedelen, dat het bezoek van een commissie aan het Generalgouvernement op dit tijdstip wel moeilijk uitvoerbaar is. Wel kan bijv. het "Altersghetto Theresienstadt" bezocht worden. Wisliceny kan dan een datum afspreken. Aangenomen mag worden, aldus Eichmann, dat de "an sich völlig unberechtigten Sorgen" in Slowaakse regeringskringen nu opgeheven zijn en dat de onderhandelingen van Wisliceny (cf. doc. 145) nu succesvol zullen verlopen, 7 febr. 1944.
    147 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt (Rademacher), waarin hij gezien de komende deportaties uit Nederland, België en Frankrijk om "baldige grundsätzliche und umfassende Mitteilung" verzoekt van het Auswärtige Amt wat haar standpunt is m.b.t. de "evacuatie" van buitenlandse Joden in de bezette gebieden en Duitsland, bijv. van de Hongaarse Joden in Nederland. De kwestie wordt steeds dringender, ook die betreffende de vermogens, 9 juli 1942.
    148 Brief van het Auswärtige Amt aan Eichmann inzake de deportatie van een Jood op bevel van de "Maarschalk" (Antonescu), 1 juni 1943.
    149 Brief van het Auswärtige Amt (von Thadden) aan Eichmann. De Duitse gezant te Boekarest heeft getelegrafeerd dat Maarschalk Antonescu liefst zoveel mogelijk Joden kwijt wil, maar met het oog op de propaganda in het vijandige buitenland en de instelling van toonaangevende Roemeense kringen, die deels "verjoodst" zijn van radicale maatregelen afziet, 17 febr. 1944.
    150 Brief van Günther aan het Auswärtige Amt (von Thadden). Streng vertrouwelijk is meegedeeld dat de Roemeense regering de emigratie van Joden per schip onder de vlag van het Rode Kruis wil intensiveren. Günther verzoekt er opnieuw in Boekarest op aan te dringen "die Auswanderung nicht nur theoretisch zu unterbinden", 13 juli 1944.
    151 Brief van het Auswärtige Amt (von Thadden) aan Eichmann over de Jodenvervolging in Hongarije. In de afgelopen 8 dagen zijn 150000 Joden in de Karpathen in ghetto's gedreven. In 10-l4 dagen zal nog een zelfde getal geïnterneerd worden. Daarna komen Zevenburgen en de districten bij de Roemeense grens -250 - 300 000 Joden - aan de beurt. Tenslotte de provincies in het binnenland en de stad Boedapest. De deportaties beginnen op 15 mei 1944, waarbij dagelijks 3000 Joden weggevoerd worden naar Auschuitz. Wegens "kriegswirtschaftliche" belangen wordt de deportatie van 50 000 Joden in Boedapest mogelijk uitgesteld, 24 apr. 1944.
    152 Telegram van de Duitse gezant te Boedapest, Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. De deportaties uit Karpathen en Zevenburgen verlopen zonder enige moeilijkheid; 150 000 Joden zijn naar Auschwitz. Door de wagons vol te proppen komt men hier 1 juni gereed. Op 5 juni begint de concentratie van 65000 Joden tussen Boedapest en de Duitse grens. Tien dagen later volgt de deportatie. Bij een bespreking vandaag op het Hongaarse ministerie van binnenlandse zaken met Eichmann en zijn staf is dit geregeld. Medio juni volgt het gebied ten oosten van de Donau -waar zich 100 000 Joden bevinden, 25 mei 1944.
    153 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. Tot nu toe zijn in 3 weken tijds 289.357 Joden gedeporteerd. Evenals elders in Hongarije ligt dit cijfer iets onder de schattingen, omdat enkele tienduizenden Joden voor de "Hongaarse militaire arbeidsdienst", de Honved, zijn opgeroepen. Door de Hongaarse en Duitse politie zijn kampen nog eens doorgekamd; er is een klein aantal buitenlandse Joden gevonden, dat van deportatie vrijgesteld is. Tot 22 juni worden alle Hongaarse Joden op het overige platteland en in de provincie geconcentreerd. Medio juli wordt Boedapest "schlagartig" en met bijzondere veiligheidsmaatregelen bewerkt, 13 juni 1944.
    154 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt met bericht dat de Hongaarse ministerie van binnenlandse zaken Eichmann zojuist had laten weten dat hij op bevel van Horthy de concentratie van de Joden in Boedapest in 5 grote kampen buiten de stad moet regelen, zonder dat het in de bedoeling ligt hen naar Duitsland te deporteren. Eichmann zal het RSHA verzoeken hem en zijn staf terug te roepen, 24 aug. 1944.
    155 Telegram van Veesenmayer aan von Ribbentrop. Gisteren is de nieuwe regering beëedigd. Vandaag was de ministerraad bijeen. Hoofdthema was de deportatie uit Boedapest. Resultaat: concentratie begint op 1 september, deportatie op de 2e. De Hongaarse minister van buitenlandse zaken deelde Veesenmayer mee, dat hij niet de indruk had dat het ernst was. Wel zegde hij persoonlijk steun en bemiddeling toe. Szalasi werd er gisteren door Horthy op gewezen dat hij voor orde en rust moest zorgen en dat de nederlaag onafwendbaar was. Wel was Horthy besloten de "Bolsjewistische chaos" buiten Hongarije te houden, 30 aug. 1944.
    156 Telegram van Veesenmayer aan Ribbentrop. Eichmann meent dat gewapende Joden relletjes zullen beginnen. Opvallend is de vlucht naar Slowakije en Roemenie met valse papieren of door gebrek aan Duitse controle. Er zijn reeds 100 000 Joden gevlucht, 14 aug. 1944.
    157 Brief van het Auswärtige Amt aan Eichmann. De Hongaarse premier heeft 50 000 Joden voor werk in Duitsland ter beschikking gesteld. De rest moet in groepen van 5000 om de 3-4 dagen afgevoerd worden. Veesenmayer vraagt Himmler waarheen de Joden moeten worden gevoerd, 19 apr. 1944.
    158 Telegram van Veesenmayer, gezant te Boedapest, aan het Auswärtige Amt: conferentie over treinenloop beëindigd. Deportaties uit Zevenburgen en de Karpathen beginnen 15 mei. Dagelijks gaan 4 treinen met elk 3000 personen naar het "Zielort", zodat de actie half juni voltooid kan zijn, 11 mei 1944.
    159 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt over de stand van de deportaties in Hongarije. Gedeporteerd zijn 38l.66l Joden, allen buiten Boedapest. Tegelijk met de deportatie van de laatste Joden in de provincie is nu begonnen met "kleine Sonderaktion in Voorstadten von Boedapest als Vorbereitungsmassnahme". Daarnaast vinden nog kleine "Sondertransporte" plaats van Joodse politici, intellectueslen, kinderrijke families en vakarbeiders, 30 juni 1944.
    160 Rapport van het Auswärtige Amt over de Endlösung in Hongarije. Deze wordt met steun van de Hongaarse staatssecretarissen Endre en Baky in allerijl uitgevoerd. De Hongaarse regering heeft voor de deportaties toestemming gegeven. Slechts 80 000 Joden blijven in de Hongaarse oorlogsindustrie achter. Het totaal aantal Joden wordt op 900 000 - 1.000 000 geschat, waarvan 350 000 in Boedapest. Met uitzondering van deze stad is overal met de oprichting van ghetto's begonnen. Tot nu toe zijn 320 000 Joden geregistreerd. Medio juli komt Boedapest aan de beurt. Het plan is de stad in een dag uit te kammen en de gepakte Joden op een eiland in de Donau te concentreren. Grote eenheden van de Hongaarse gendarmerie en andere politiële afdelingen (ook politiescholen) worden ingezet; verder worden alle briefbezorgers en schoorsteenvegers als gidsen gebruikt. Tram- en busverkeer wordt voor een dag stopgezet. Voor de vrijstelling van de buitenlandse Joden is gezorgd. Samenwerking met het Auswärtige Amt wordt op prijs gesteld, want de "Dienststellen des RFSS verwachten vooral in het Noorden van Hongarije en in Boedapest een zeer groot aantal buitenlandse Joden aan te treffen. Het begrip "Jood" is hier niet zo scherp gesteld als in de Neurenberger vetten, omdat anders een aanzienlijk deel van de vriendenkring van Horthy in de landadel onder de maatregelen zouden vallen. D.m.v. een antisemietisch blad, dat sinds 21 mei 1944 verschijnt, wordt propaganda gemaakt. Voorzover tot nu toe geconstateerd is ongeveer 1/3 deel van de gedeporteerde Joden "Arbeitsfähig"! Zij worden dadelijk na aankomst ter beschikking gesteld van de "Dienststellen" van Sauckel, de O.T. enz, 26 mei 1944.
    161 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. Het Zwitserse gezantschap heeft via het Hongaarse ministerie van buitenlandse Zaken meegedeeld, dat zij de emigratie naar Palestina van 40 000 personen en van 1000 kinderen onder de 10 jaar voorbereidt. Van hieruit is er op gewezen dat in de emigratie van 7000 personen, niet 7000 gezinnen toegestemd was. Het gezantschap is van mening dat het grootste deel niet naar Palestina wil, maar zal trachten Turkije of andere landen te bereiken. Eichmann heeft laten weten, dat Himmler op grond van een beslissing van Hitler, de emigratie naar Palestina afwijst. De in aanmerking komende Joden zijn allen "biologisch wertvollen Material", de meesten zijn oude Zionisten. Overigens is met Eichmann overeengekomen om de in aanmerking komende emigratie-candidaten zo snel mogelijk bij een razzia op te pakken, voordat de voorbereidingen van de buitenlandse gezantschappen voltooid zijn, 25 juli 1944.
    162 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt : "Het Zwitserse gezantschap heeft heden twee collectieve passen voor in totaal 2195 Joden gedeponeerd en om een visum voor Roemenië verzocht. Vertrouwelijk deel ik mee, dat Eichmann zich nog eens tot het RSHA heeft gewend om een beslissing van de RFSS te vragen. Eichmann heeft opnieuw voorgesteld om alleen een transport door West-Europa naar Lissabon toe te staan.", 3 aug. 1944.
    163 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt, waarin hij meedeelt dat het voorlopig onmogelijk is in Hongarije een actie te beginnen om een deel van de Joden in dat land - bijvoorbeeld de naar Hongarije gevluchte Joden -te deporteren. De ervaring heeft geleerd, dat voor zulke acties net zo'n groot apparaat nodig is als voor een deportatie van alle Joden in een bepaald land. Het is beter te wachten tot Hongarije bereid is ook zijn eigen Joden te laten deporteren, 25 sept. 1942.
    164 Telegram van Veesenmayer over uitstel van een niet nader aangeduide bespreking met Eichmann en Wisliceny in Boedapest, 28 juni 1944.
    165 Ontwerpschrijven van het Auswärtige Amt aan het RSHA met mededeling, dat Spaanse Joden niet terug naar Spanje of naar Portugal mogen en ook niet naar de Verenigde Staten kunnen vertrekken. Het Duitse gezantschap in Madrid heeft opdracht dit de Spaanse regering mee te delen. Daarentegen valt deze groep voorlopig niet onder de algemene maatregelen tegen de Joden, febr. 1943.
    166 Brief van Günther aan het Auswärtige Amt met verzoek om mee te werken aan het ontslag van een Jood van niet nader genoemde nationaliteit bij een firma in Agram, 6 apr. 1944.
    167 Brief van de BdS, Parijs, IV J aan de Aussenstelle Bordeaux, waarin meegedeeld wordt, dat het RSHA opnieuw principieel te kennen heeft gegeven, dat elke vorm van emigratie uit het Westen en het onbezette deel van Frankrijk verhinderd moet worden, 26 juli 1941.
    168 Notitie van von Thadden van het Auswärtige Amt n.a.v. de voorbereiding van een anti-Joodse conferentie en expositie op bevel van Ribbentrop. Aan de diplomatieke missies, waaraan geen adviseur voor advisering van het RSHA verbonden is, is opgave verzocht van de naam van degeen, die de Joodse aangelegenheden behandelt. Verder is meegedeeld dat deze experts een voordracht van 10 à 12 minuten moeten houden over de uitwerking van de anti-Joodse propaganda tot nu toe in het buitenland, over een mogelijke intensivering, over het ter beschikking krijgen en verdelen van het propagandamateriaal, alsmede voorstellen voor verdere propaganda. Ten behoeve van de tentoonstelling moet alle propagandamateriaal, zovel het binnenlandse als het Duitse, hierheen gezonden worden. De missies, waaraan een "ariseringsambtenaar" verbonden is, worden door het RSHA tot deelname uitgenodigd. Het RSHA wordt verzocht deze ariseringsambtenaren van bovenstaande op de hoogte te stellen. Het materiaal voor de tentoonstelling moet uiterlijk 25 maart a.s. bij het Auswärtige Amt binnen zijn gekomen, 4 mrt. 1944.
    169 Notitie van Zeitschel, SS-verbindingsofficier bij Abetz, aan de BdS, Parijs. Dannecker heeft gezegd 50 000 Joden uit het onbezette gebied naar het Oosten te willen deporteren. Darquier de Pellepoix, de Franse "Jodencommissaris" is tot medewerking bereid maar heeft de steun van Vichy nodig. Namens Abetz zal de gezant Rahn een onderhoud met Laval hebben om financiële steun en vrijheid van handelen voor Darquier te vragen; ook zal hij de bovengenoemde deportatie bespreken, 27 juni 1942.
    170 Notitie over het resultaat van een dienstreis van Rademacher naar Belgrado met het doel na te gaan of "het probleem" van 8000 aldaar geconcentreerde Joden "ter plaatse" geregeld kan worden. Het probleem was minder groot dan het leek. Bij zijn aankomst bleken al 2000 van hen wegens represaille te zijn gefusilleerd (voor elke Duitse soldaat 100 Serven). Verder bleek dat het niet om 8000 maar om 4000 Joden ging, waarvan "maar 3500 doogadgeschoten konden worden* (500 had de Gestapo nodig voor medische hulp en als ordedienst in het gehtto)." Aan het Duitse gezantschap is verder te verstaan gegeven dat de overige Joden in Servië, niet naar Roemenië, het Generalgouvernement of het Oosten kunnen worden gedeporteerd. Met de leider van de Gestapo in Servië, Fuchs, diens verbindingsman bij het gezantschap, Weimann, en de "Judensachbearbeiter" van Fuchs is een bespreking gehouden. Het resultaat: 1. De mannelijke Joden zijn tegen het einde van deze week alle geëxecuteerd. 2. De resterende 20 000 Joden alsmede 1500 zigeuners komen in het ghetto (vroegere zigeunerwijk) van Belgrado. Er is voor spaarzaam voedsel gezorgd. Het Duitse gezantschap (Staatsrat Turner) gaf toestemming op voorwaarde dat het ghetto tijdelijk was. De stadswijk vormt een infectiehaard en moet met de grond gelijk naar zijn mening. De Joden en Zigeuners moeten met boten naar de opvangkampen in het Oosten gedeporteerd worden. De dreiging van het overslaan van de opstand (partizanenoorlog) naar Belgrado heeft ook bij de Duitse diensten onrust gewekt. Bovendien werken het gezantschap en de plaatselijke diensten van de Gestapo niet nauw genoeg samen, 25 oct. 1941.
    171 Notitie van Legationsrat Wagner over de "Judenfrage" in Bulgarije, dat volgens hem op dit gebied een wetgeving heeft analoog aan Duitsland. Sinds 1942 werd d.m.v. een zg. machtigingswet ingevoerd, 1. de Jodenster (niet bij gemengd gehuwden; 2. beperkingen op huisvestingsgebied; 3. vergaande beperkingen op het gebied van handel en nijverheid; 4. voortgezette liquidatie van Joodse ondernemingen. In het ministerie voor binnenlandse zaken en volksgezondheid werd een "Jodencommissariaat" opgericht o.l.v. A. Beleff, hier wordt alles centraal geregeld. Van meet af aan heeft Bulgarije ook voor de Joden van buitenlandse nationaliteit alle maatregelen laten gelden. Hiertegen heeft alleen de Italiaanse gezant stappen ondernomen; later hebben ook Spanje en Portugal dat gedaan. Midden 1942 hebben Duitsland en Bulgarije bepaald, dat de Bulgaarse Joden in Duitsland onder alle Duitse maatregelen vallen. Zij kunnen dus naar het Oosten gedeporteerd worden. Ook een 60-tal Duitse Joden in Bulgarije kunnen nu weg. Sinds januari '43 werd Dannecker aan het gezantschap te Sofia in de Duitse politie-attaché als specialist toegevoegd. Er is nu besloten tot de deportatie van 20 000 Joden uit de nieuwe Bulgaarse gebieden, Macedonië en Thracië. De Joden uit "Alt-Bulgarien" worden hoofdzakelijk voor de binnenlandse arbeldsinzet geconcentreerd. Van hen worden alleen 6000 Joden (de helft hiervan uit Sofia) gedeporteerd. Uit Macedonië en Thracie zijn tot nu toe +- 11.500 Joden per trein of per schip over de Donau naar Wenen gedeporteerd. De bevolking is tevreden, en de zwarte markt verdwenen; de prijzen gingen omlaag; en de activiteiten van de vijandelijke inlichtingendienst zijn sterk verminderd, enz. enz. Over verdere deportaties wordt tussen Dannecker en Beleff onderhandeld. Hierbij gaat het om de volgende punten: De Bulgaarse Joden zullen bij het verlaten van het land de nationaliteit verliezen en Bulgarije zal geen verdere navraag naar hen doen. Er mag maar heel weinig bagage meegenomen worden, 3 apr. 1943.
    172 Briefje van Dannecker aan Rademacher, waaraan toegevoegd het "Madagascar-Projekt". Op het briefje heeft Rademacher een notitie voor Luther geschreven met de mededeling, dat Heydrich het plan al aan Ribbentrop gestuurd heeft. Het Madagaskarplan opent met een indeling. Achtereenvolgens worden behandeld: Het "Joodse vraagstuk" in Europa na de bezetting van Polen, het Westen en Noord-Westen van Europa; ligging, klimaat, omvang, economie en verkeerswegen op Madagaskar; Staatsrechtelijke vorm en verdeling in districten; organisatie van de Aussiedlung en voorbereidingen; transporten (scheepsruimte en financiering; vestiging; Joods interne organisatie; financiering van de Endlösung en maatregelen voorafgaande aan de Endlösung. Madagaskar is als alternatief voor de Auswanderung een mogelijkheid voor de 4 miljoen Joden, die onder Duits gezag zijn gekomen kwijt te raken. Het eiland heeft voor het grootste deel een ongezond klimaat; het is zo groot als Frankrijk, België en Nederland samen. Er is weinig industrie. Het spoorwegnet is heel klein; wegen- en bruggenbouw moeten nog op gang komen. De economie moet autarkisch worden zodat internationale handelscontracten onnodig zijn. Madagaskar moet geen Joodse staat worden, maar een Duits mandaat; het binnenlandse bestuur moet in de vorm van een politiestaat gegoten worden. De Joden krijgen een intern bestuur. Met de Franse autoriteiten moet voorlopig samengewerkt worden. De algehele leiding is in handen van de CdS. Hij zorgt voor de "Aussiedlung" en de vestiging, de financiering en de transportkosten alsmede het politieel toezicht op het eiland. Voor ieder Europees land, dat bezet of geannexeerd is, wordt een "Aussiedlungsstab" gevormd. Voor Duitsland, Oostenrijk en het Protektorat zijn dat de bestaande Zentralstellen. In de West-Europese landen wordt een Beauftragte benoemd. De eerste transporten moeten uit boeren, bouwvakkers, handwerkers en handarbeiders met hun gezinnen, alsmede artsen bestaan. Leeftijdsgrens: 45 jaren, 15 Aug. 1940.
    173 cf doc. 15.
    174 Brief van het Auswärtige Arat aan Eichmann betreffende het opstellen van naamlijsten van buitenlandse Joden, die in Duitsland wonen. Een dergelijk verzoek is door het RSHA als niet "kriegsentscheidend" afgewezen. Het Auswärtige Amt is daarentegen van mening dat buitenlandse mogendheden in staat moeten zijn het volledige aantal van hun Joodse onderdanen te registreren. Gebeurt dit niet, dan kunnen er complicaties in de buitenlandse politiek ontstaan, wanneer buitenlandse Joden eenmaal gedeporteerd zijn. Hiertegen wegen de door het RSHA naar voren gebrachte argumenten niet op, 25 febr. 1943.
    175 Richtlijnen van het WVHA, Amt D I (concentratiekampen) voor de hoofden van de diverse politische Abteilungen in de concentratiekampen o.m. betreffende het contact met het RSHA, Amt IV en V (Sipo) en de kampadministratie, resp. de gevangenen-boekhouding. Correspondentie met de Sipo is verboden, tenzij in geval van vrijlatingsbeschikkingen en inlichtingen over het wel dan niet meer in leven zijn van een gevangene. Het is verboden om aan de Sipo verzoeken te richten betr. 1) vrijlating, 2) executie, 3) overbrenging naar andere kampen, 4) afranselingen. Het stuk bevat verder een aantal instructies over het postverkeer, de melding van executies, de overbrenging van gevangenen naar andere kampen, het vermelden van vluchtpogingen, de opgave van natuurlijke sterfgevallen. Deze laatste opgaven moeten, als het Joden betreft, maandelijks op lijsten gebeuren, waarbij aan de hand van de dossiers vermeld dient te worden of het "Transport-Juden" (IV B 4 a) betreft of gevallen van Schutzhaft (IV C 2), 23 mrt. 1944.
    176 Telegram van de Sonderbevollmächtigter Südost van het Auswärtige Amt, Neubacher, aan het Auswärtige Amt met verzoek de CdS te bewegen de deportaties uit Athene uit te stellen, omdat maar 1200 van de 8000 Joden na oproep verschenen zijn. Gaat men tot hun deportatie over, dan kan men de rest wel afschrijven. Dit is ook de mening van de HSSPF en de BdS, 27 nov. 1943.
    177 Enige telegrammen en enkele brieven over de deportatie van 1000, resp. 5000 deels Franse, deels statenloze Joden uit Frankrijk. In een tweetal brieven (dd. 9 en 11 maart 1942) vraagt Eichmann het Auswärtige Amt of hiertegen van die kant bezwaren bestaan. Het Auswärtige Amt vraagt dit op haar beurt in twee telegrammen (11 en 13 maart 1942) aan de Duitse ambassade in Parijs, die in twee telegrammen op 13 en 14 maart 1942 meedeelt geen bezwaren te hebben. Dit wordt Eichmann door Rademacher meegedeeld, 9-20 mrt. 1942.
    178 Twee brieven van de Duitse gezant te Boekarest, Killinger, aan het Auswärtige Amt inzake de onderhandelingen met de Roemeense regering over de deportaties van de Roemeense Joden. In de eerste brief verwijt Killinger het Auswärtige Amt, dat het de Roemeense commissaris-generaal voor Joodse aangelegenheden bij diens bezoek aan Berlijn laatdunkend behandeld heeft. Hierdoor is het succes van de onderhandelingen over de deportaties in gevaar gebracht en zijn de betrekkingen tussen de beide landen geschaad. Verder beschuldigd Killinger Eichmann ervan dat hij zonder inschakeling van het Auswärtige Amt handelt. Ook wijst hij erop dat de SD voortdurend op de hoogte wordt gehouden over alles wat er op het Auswärtige Amt gebeurt. In zijn tweede brief beklaagt Killinger zich erover dat Ribbentrop niet van zijn visie en klachten in kennis wordt gesteld. Op dit tweede schrijven heeft Luther gezet: Killinger wil op dit ogenblik niets begrijpen, 28 aug. -7 sept. 1940.
    179 Brief van Dannecker aan het RSHA, IV B 4, over de deportaties van Joden en "Jungkommunisten". In Compiegne zijn 1000 Joodse gijzelaars geconcentreerd na aanslagen op leden van de Duitse Wehrmacht (cf. doc. 177). Compiegne is tevens het vertrekpunt van latere transporten. De "Jungkommunisten" bevinden zich grotendeels in Franse gevangenissen en blijven er tot hun deportatie geregeld is, 13 jan. 1942.
    180 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt waarin gemeld wordt, dat het eerste transport "Arbeitsjuden" Boedapest verlaten heeft en dat op 30 april een tweede transport vertrekt, 29 apr. 1944.
    181 Brief van Müller aan het Auswärtige Amt (Luther) over de deportaties uit Roemenië. IV B 4 wil hiermee omstreeks 10 september beginnen. Onderdanen van vijandelijke, neutrale en verbonden mogendheden, alsmede van de landen van Midden- en Zuid-Amerika zijn vrijgesteld, eveneens de gemengdgehuwden, 26 juli 1942.
    182 Notitie van Eichmann voor Guenther over de emigratie van Joden uit Hongarije met behulp van het Zweedse en Zwitserse consulaat. Van Duitse zijde (buitenlandse zaken) is aan de Hongaarse regering niet uitdrukkelijk verboden deze Joden naar Palestina te laten gaan. Wel heeft de Sipo in Hongarije het Duitse gezantschap zodanig bewerkt, dat deze emigratie getraineerd wordt. Een scherpe formulering omtrent het verbod van emigratie naar Palestina door de Duitse regering zal het werk van de Sipo nog effectiever maken, 24 juli 1944.
    183 Brief van de Franse buitengewone rechtspleging aan de Franse minister van oorlog over de arrestatie en de zelfmoord van Kurt Gerstein, 26 oct. 1960.
    184 Briefje van de "Berater für Judenfragen" bij het Duitse gezantschap te Boekarest aan Eichmann over de vervanging van een Roemeense onderstaatssecretaris van marine wegens corruptie m.b.t. de illegale emigratie van 2000 Joden, 9 mrt. 1943.
    185 Bundel stukken betreffende de levensloop van Kurt Gerstein en diens activiteiten in het kader van de Endlösung (cf. Neurenberg-documenten NO - 1553, RF - 250 en RG 238), 14 febr. 1944-15 febr. 1961.
    186 Afschrift van enkele dagboekfragmenten van de dichter Jochen Klepper betreffende de Jodenvervolging in Duitsland, de dreigende deportatie van zijn gezin en de aankondiging van hun zelfmoord, 1933 - 1942.
    187 Geheim rondschrijven van het WVHA, o.m. gericht aan de kampleiding te Auschwitz inzake de bestemming, resp. de verdeling van Joodse bezittingen. Aangekondigd wordt dat er in october 1942 een "Gesamtordnung" kan worden verwacht. De roerende en onroerende bezittingen van de gedeporteerde Joden worden voortaan als goederen afkomstig van diefstal, heling en hamsteren aangeduid. In een tiental punten worden een aantal voorlopige richtlijnen gegeven. Bankbiljetten gaan naar de Reichsbank op rekening van het WHA. Alle andere waarden, ook deviezen, gaan naar het WVHA. Gebruiksvoorwerpen worden verkocht aan de fronttroepen. De kleding gaat, nadat de ster verwijderd is en de naden zijn doorzocht naar Duitsland of "Volks-Duitse" gebieden. Lompen zijn bestemd voor het Wirtschaftsministerium. Het WVHA stelt voor alles richtlijnen vast, 26 sept. 1942.
    191 Rapport van Hoffmann, Duits politie-attaché in Sofia over de voortgang der concentratie en deportatie van de Bulgaarse Joden. De koning heeft de arbeidsinzet in Roemenië bevolen in plaats van de deportatie naar het Oosten. Een aanslag (gepleegd door een Jood) en het oprollen van een Joodse-communistische bende hebben de stemming doen keren. Aangezien er niet voldoende politie beschikbaar is, is de Aussiedlung van de 25000 Joden uit Sofia niet mogelijk. Daarop gaf de koning toestemming tot hun evacuatie naar de provincie. De meeste Joden reageren op de evacuatiecbevelen en gaan: zij worden in 18 tot 20 steden ondergebracht bij reeds daar wonende Joodse families. De Joodse rabbijnen in Sofia hebben intussen de bemiddeling ingeroepen van de Bulgaarse metropoliet en de pauselijke nuntius. Het ligt in de bedoeling de evacuatie heden te voltooien. Er blijven dan slechts 2000-3000 Joden achter dankzij de hulp van relaties en door omkoperij. In het algemeen maakt de Bulgaarse regering een oprechte indruk. Van Duitse zijde is men overtuigd dat deze de Aussiedlung wenst. Haar houding steekt gunstig af tegen het Hongaarse regeringsbeleid, 7 juni 1943.
    192 Telegram van Müller aan Himmler over de deportatie van 45000 Joden uit resp. Bialystok(30000 Joden) Theresienstadt, Nederland en Berlijn, tussen 11 en 31 januari 1943. Uit Theresienstadt wil Müller 10000 man naar Auschwitz deporteren, waarvan 5000 boven de 60 jaar; dit vanwege de "Lagerstand" (48000) die iets naar beneden moet. Uitgekozen worden Joden, die niet over bijzondere relaties beschikken en geen hoge onderscheidingen dragen. Van het totaal van 45000 zullen "bei Anlegung eines zweckmaessigen Masstabes" 10000 a 15000 arbeidskrachten overblijven, 16 dec. 1942.
    193 Telegram van Eichmann's vertegenwoordiger in Boekarest, G. Richter, via het Auswärtige Amt aan het RSHA, IV B 4, inzake de instelling van een Commissariaat-generaal voor Joodse Zaken. Antonescu heeft hiertoe besloten naar het voorbeeld van Bulgarije. De leiding krijgt de Beauftragte voor Joodse Zaken, Lecca, 12 oct. 1942.
    194 Telegram van de Duitse gezant te Boekarest Killinger via het Auswärtige Amt aan het RSHA, IV B 4, over de Aussiedlung in Roemenië. De onderhandelingen tussen Richter en Antonescu zijn afgesloten. De Roemeense regering is verzocht haar standpunt te bepalen m.b.t. alle opgeworpen vragen ter informatie van Berlijn. Hierop is nog niet geantwoord. Transportmoeilijkheden zijn er niet, 15 sept. 1942.
    195 Telegram van Rintelen aan Luther over een rapport van de CdS aan Himmler inzake de evacuatie van Joden uit Roemenië. De voorbereidingen zijn in politiek en transporttechnisch opzicht voltooid. De deportaties naar het district Lublin kunnen per 10 september 1942 beginnen: wie niet werken kan, wordt "sonderbehandelt". De Roemeense Joden verliezen hun nationaliteit bij het verlaten van het land, 19 aug. 1942.
    196 Brief van het Auswärtige Amt (von Thadden) aan het RSHA (Eichmann). Ingevolge een verzoek van het RSHA heeft de Duitse ambassadeur te Rome, von Mackensen, bij het Italiaanse ministerie van buitenlandse Zaken aangedrongen op betere coördinatie tussen de Italiaanse en Duitse politie op het gebied van de Jodenvervolging. Tevens werd verzocht de Italiaanse politie instructies te geven m.b.t. de Joden in de door Italië bezette gebieden, 6 mei 1943.
    197 Notitie van Rademacher voor Luther. Eichmann heeft telefonisch meegedeeld dat Heydrich van Hitler toestemming heeft gekregen om de Joden in Duitsland te kentekenen. Eichmann's vraag of ook buitenlandse Joden onder de maatregel konden vallen werd ontkennend beantwoord voor wat betreft niet-Europese Joden; wat de Europese Joden aangaat moet dit nog onderzocht worden. Rademacher stelt Luther voor bij Ribbentrop te bewerkstelligen dat de kentekening in de bezette gebieden zonder meer wordt ingevoerd en dat bij de bevriende landen alsmede te Vichy op de invoering zal worden aangedrongen. In geval van een positieve reactie van de laatsten kan het RSHA er dan toe overgaan om de kentekening voor alle Joden, met uitzondering van de niet-Europese, voor te schrijven. Een protest van Zweedse of Zwitserse zijde kan men rustig afwachten, 21 aug. 1941.
    198 Brief van het Auswärtige Amt (Thadden) aan het Rijkscommissariaat in Noorwegen met het verzoek de anti-Joodse wetgeving niet van toepassing te verklaren op "Mischlinge" en "voljoden", die een buitenlandse nationaliteit hebben, althans niet voordat de betrokken regeringen in de gelegenheid gesteld zijn deze Joden terug te roepen. Het Auswärtige Amt doet dit verzoek omdat de Noorse anti-Joodse wetgeving in tegenstelling tot die in Duitsland ook volledig geldt voor de zg. Mischlinge. Thadden stuurt tevens een afschrift aan het RSHA en vraagt Eichmann zijn verzoek aan Oslo te steunen, 13 apr. 1943.
    199 Briefje van Luther (Auswärtige Amt) aan Eichmann waarin bevestigd wordt, dat de regeringen van Roemenie, Kroatië en Slowakije het goedvinden, wanneer hun Joden uit Duitsland gedeporteerd worden. Wel wordt verzocht er voor te zorgen, dat hun vermogen ter beschikking wordt gehouden van genoemde regeringen, jan. 1942.
    200 Briefje van het RSHA, IV B 4, aan het Auswärtige Amt met het verzoek de aanstaande emigratie van 150 Joodse kinderen uit Roemenië naar Palestina ter plaatse tegen te gaan of althans de doorreis door Bulgarije te bemoeilijken, 10 mrt. 1943.
    201 Brief van het Auswärtige Amt aan Eichmann. Engeland heeft aangeboden 5000 Joodse kinderen uit Bulgarije naar Palestina te laten emigreren. De Duitse gezant te Sofia heeft opdracht dit ten zeerste bij de Roemenen af te raden. De anti-Duitse propaganda zou er op allerlei manieren bij winnen. ook de Duitse politiek t.o.v. de Arabieren is er niet bij gebaat, 8 febr. 1943.
    202 Briefje van Eichmann aan het Auswärtige Amt waarin een afwijzing is vervat van de emigratie van een Joods gezin omdat geen "positives Reichsinteresse vorliegt", 7 mei 1943.
    203 Notitie van von Thadden voor de Afd. II van het Auswärtige Amt: Rademacher heeft meegedeeld dat Kube (Reichskoramissar für Weiss-Ruthenien) aan vertegenwoordigers van de Italiaanse Fascistische partij wat bagage had laten zien met de mededeling dat dit alles was wat er restte van de naar Minsk gedeporteerde Joden. Ook had hij hen een gaskamer getoond. De Italianen zouden zeer geschokt zijn, 15 mei 1943.
    204 Brief van Dannecker aan het RSHA met mededeling, dat 20000 Joden uit Bulgarije kunnen worden gedeporteerd en wel 14000 uit de geannexeerde streken Thracië en Macedonië en 6000 uit Bulgarije zelf, waarvan 3000 welgestelde en invloedrijke Joden uit Sofia. Het is daarentegen onzeker of de rest van de Bulgaarse Joden door de regering te Sofia prijsgegeven wordt. Men schijnt in die kringen aan een arbeidsinzet in Bulgarije de voorkeur te geven, 23 febr. 1943.
    210 Briefwisseling tussen Eichmann en von Thadden van het Auswärtige Amt over de toestemming tot emigratie van een Joods echtpaar naar Turkije. Eichmann verlangt een soort loyaliteitsverklaring van de Turkse gezant in Berlijn m.b.t. de gedragingen van het echtpaar in Turkije. Von Thadden antwoordt, dat dit onmogelijk is, omdat het geen ambtenaren maar ambteloze burgers betreft. De Turkse regering is wel bereid een oogje in het zeil te houden, 2-6 juli 1943.
    211 Notitie van Klingenfuss over zijn bemoeiingen het Joodse echtpaar Nophtali, dat in de Turkse ambassade woont, tegen bezoeken van de Sicherheitspolizei te beschermen, 2 oct. 1943.
    212 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt over de onderhandelingen van Eichmann met de Hongaarse minister van binnenlandse Zaken over de deportatie te voet van 50000 Hongaarse Joden. Dit moeten mannelijke arbeidskrachten zijn die voor de vliegtuigbouw en de aanleg van de Südostwall bestemd zijn. De overige Joden in Boedapest worden in 4 kampen bij de stad ondergebracht, uitgezonderd degenen, die niet kunnen werken: de laatsten komen in ghetto's. Eichmann hoopt na afsluiting van deze actie nog eens 50000 Joden los te krijgen, 18 oct. 1944.
    213 Brief van het RSHA, IV B 4, aan von Thadden, Auswärtige Amt, betreffende de arbeidsinzet van 50000 "arbeitsfähige" Joden die door de Hongaarse premier zijn vrijgegeven. Meegedeeld wordt dat zij wel in de "Arbeitslager" van de Reichsführer, niet in bedrijven in het Rijk kunnen worden geplaatst. Het laatste zou de "Entjudung" van het Rijk en de arisering van de economie illusoir maken, 24 apr. 1944.
    214 Brief van Günther (IV B 4) aan het Auswärtige Amt (von Thadden). De Turkse regering schijnt toestemming gegeven te hebben voor de doorreis van 5000 Joodse kinderen uit Roemenië en Bulgarije naar Palestina; een begin zou hiermee reeds zijn gemaakt. De Amerikanen hebben het plan om een Turks schip hiertoe onder Rode Kruis-vlag te laten varen: het zou hun bedoeling zijn de Duitse gezant in Ankara, von Papen, om een geleide te vragen. In het belang van de Endlösung wordt om tegenmaatregelen verzocht, 31 mrt. 1944.
    215 Telegram van de Duitse gezant te Boekarest, von Killinger, aan het Auswärtige Amt met mededeling dat Eichmann van Antonescu naar Roemenië mag komen voor een tegenbezoek aan de Roemeense commissaris-generaal voor Joodse Zaken Lecca, 7 dec. 1942.
    216 Telegram van Von Thadden met de mededeling dat de treinen en het transportschema voor de deportaties uit Hongarije door Eichmann's commando verzorgd en geregeld worden, 21 apr. 1944.
    217 Notitie van het Auswärtige Amt (von Thadden) aan het RSHA (Eichmann). De vertegenwoordiger van het Internationale Rode Kruis in Slowakije heeft de Slowaakse regering in Pressburg en de Duitse legatie aldaar om toestemming gevraagd een Asiel voor Joodse kinderen te openen. De legatie heeft op het Joodse aandeel in de recente Slowaakse opstand gewezen en geweigerd, 24 jan. 1945.
    218 Brief van het Auswärtige Amt aan Eichmann over de emigratie van Joden uit Roemenië per schip naar Palestina of Turkije. Het OKW heeft meegedeeld dat in de jaren 1941-1942 reeds negen schepen vertrokken zijn, terwijl de Roemeense Generale Staf voor 5 andere transporten toestemming gegeven heeft. Hierop heeft de Duitse gezant in Boekarest de regering aldaar meegedeeld, dat deze scheepsruimte voor de oorlog onontbeerlijk is en verder dat de emigratie van Joden ongewenst is ook t.o.v. Turkije en de Arabische landen. Vice-president Antonescu toonde begrip. De transporten zijn stopgezet, 3 mrt. 1943.
    219 Brief van het Auswärtige Arnt aan Eichmann. De Duitse gezant te Boekarest heeft van Ribbentrop opdracht gekregen om voorlopig in te gaan op een Brits voorstel tot uitwisseling van 5000 Joden, mits die naar Engeland en niet naar Palestina gaan en de Roemeense regering (aan wie kennelijk het Engelse voorstel gedaan is) te verzoeken hetzelfde standpunt in te nemen. Binnenkort wil Ribbentron het Duitse antwoord om propagandistische redenen vrijgeven, 17 febr. 1944.
    220 Notitie van het Auswärtige Amt (von Thadden) over een geallieerd voorstel tot emigratie van 5000 Joodse kinderen uit Roemenië en de bezette gebieden in het Oosten. Het standpunt van Himmler is: 1) emigratie is uitgesloten, 2) uitwisseling op basis van 4 Duitsers tegen 1 Jood is mogelijk als a) de uitgewisselde Duitsers nog in staat tot voortplanting zijn b) de uitwisseling op korte termijn plaats vindt, omdat zij anders niet meer uitvoerbaar is (omdat de Joodse candidaten dan gedeporteerd zijn), 14 mei 1943.
    221 Notitie van het Auswärtige Amt over de deportaties uit Hongarije. Tot 10 juli 1944 zijn 437402 Joden gedeporteerd. Geschat wordt dat zich nog 462000 Joden in Hongarije bevinden, hetzij in Boedapest, hetzij in arbeidskampen van de Honved. Er zijn tussen de 60 000 en 90 000 gedoopte Joden, die echter geen andere behandeling ontvangen. Tot maart 1944 liet Horthy maandelijks 300-600 Joden naar Palestina emigreren. Nu hebben alleen nog "SS-transacties" plaats. Zweedse en Zwitserse Joden gaan naar hun land terug; wie een vijandelijke nationaliteit bezit wordt geïnterneerd. De nieuwe Hongaarse regering heeft 25000 Joden uit Boedapest voor de arbeidsinzet vrijgegeven. Veesenmayer zal pogen er nog 25000 los te krijgen. Voor emigratie komen met toestemming van Ribbentrop in aanmerking: 400 man met Zweedse "Schutzpassen"; 20 000 Joodse kinderen en 7000 volwassenen, voor Palestina verder enige onbelangrijke groepjes. Intussen is het aantal aanvragen gestegen en daarmee de uitgifte van "Schutzpassen". Van Duitse zijde wordt deze ontwikkeling tegengegaan, 31 oct. 1944.
    222 Telegram van Killinger (Judenberater aan de Duitse ambassade te Boekarest) aan Eichmann over arrestatie en deportatie van een Jood, die tegen anti-Joodse maatregelen van Antonescu heeft geprotesteerd, 28 mei 1943.
    223 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt (Klingenfuss) over de emigratie-aanvrage van prof. Meyers. Emigratie wordt maar hoogst zelden toegestaan, bijv. als er grote rijksbelangen mee gemoeid zijn. In het verloop van de tijd werden tegen grote deviezenbedragen aanvragen ingediend. Hierop werd in afzonderlijke gevallen ingegaan als de emigratiecandidaten op hoge leeftijd zijn en er geen "sicherheitspolizeiliche" bezwaren zijn. De prijs is dan 100.000 Zw. francs per persoon. In het geval Meyers is afwijzend beschikt, omdat het een intellectueel en voormalig hoogleraar betreft, 11 dec. 1942.
    224 Briefje van Eichmann aan het Auswärtige Amt met mededeling dat hij zijn reis naar Roemenië moet uitstellen en met verzoek de Roemenen in te lichten, 11 jan. 1943.
    225 Notitie van Dannecker (BdS, Parijs) over de richtlijnen voor een grote razzia in Parijs waarbij 22000 Joden (1/3 van alle Parijse Joden) op 16 en 17 juni gearresteerd moeten worden. Dit aantal is procentueel over alle stadsarrondissementen overgeslagen. Franse politie voert de razzia uit onder toezicht van en leiding van de BdS, IV J. Voor de transporten per trein naar de verzamelkampen zorgt IV J. De directeur van de Franse "Judenpolizei" staat zijn ambtenaren af voor het toezicht van de Franse politie, 4 juli 1942.
    226 Afdruk van de pagina's 153-167 en pag. 124-12? van de autobiographische Aufzeichnungen van Rudolf Hoess, 1 nov. 1946.
    227I Korte schets van de persoon en de activiteiten van Eichmann door R. Hoess. De laatste typeert hem als een deskundige op het gebied van het Zionisme, de Palestijnse kwestie, de assimilatie, enz. Van de Endlösung was Eichmann bezeten. Hij kende bijna alle cijfers en gegevens hierover uit zijn hoofd. Hij had zeer weinig op papier staan. Zelfs zijn plaatsvervanger in Berlijn, Günther, was niet altijd in staat inlichtingen te geven. Höss heeft Eichmann in Hongarije meegemaakt tijdens onderhandelingen met militaire en gouvernementele instanties waarbij Eichmann beslist maar correct optrad. Hij was zeer gezien bij de Hongaren en werd veel uitgenodigd. Door het anti-semitisme van de bevolking en de Hongaarse gendarmerie verliep de concentratie in de Hongaarse provincie vlot. Eichmann was er van overtuigd dat de geassimileerde Joden in het Westen en in Amerika niet vruchtbaar genoeg waren om de leegte van het vernietigde "Judentum im Osten" op te vullen. Eichmann was van de noodzaak van zijn opdracht overtuigd en stelde zich fanatiek te weer tegen selecties en daarop volgende arbeidsinzet van Joden, die tot werken in staat waren. Dit te meer omdat hij al in 1943 aan een volledige Duitse overwinning twijfelde. In Auschwitz had Hoess soms scherpe conflicten met hem over de arbeidsinzet van Joden. Eichmann eiste de vernietiging van elk transport en wees op het gevaar van een massale vlucht van te werk gestelde Joodse arbeiders, nov. 1946.
    227II Telegram van de Duitse gezant in Boedapest aan het Auswärtige Amt. De concentratie van 200 000 Joden in ghetto's in de Karpathen is voltooid, terwijl in Zevenburgen (± 110 000 Joden) een begin is gemaakt. De deportaties beginnen medio mei 1944; elke dag zullen vier treinen met elk 3000 Joden vertrekken. Op 4 mei heeft in Wenen een bespreking met de spoorwegen over het transportschema plaats. Verder zullen de ghetto's en kampen in de Karpahten en Zevenburgen uitgekamd worden op buitenlandse Joden; deze worden afzonderlijk ondergebracht, 4 mei 1944.
    228 Briefje van het RSHA, IV B 4, aan Dannecker over de emigratie van Joden uit Spanje naar Amerika. De Duitse consul-generaal in Casablanca heeft hiervoor bij het Auswärtige Amt gerapporteerd. Dannecker wordt verzocht deze emigratie zoveel mogelijk tegen te gaan, 10 juli 1942.
    229 Vermerk van de Verwaltungsstab van de Chef van de Militärverwaltung in Frankrijk over de behandeling van Joden in het bezette Franse gebied. De Duitse ambassadeur Abetz heeft er bij de Militärverwaltung op aangedrongen te verordenen, dat a) geen Joden meer in het bezette gebied komen, b) de verdrijving van de Joden uit dit gebied wordt voorbereid, c) na te gaan of de Joodse bezittingen in dit gebied onteigend kunnen worden. Hieraan is een Franse vertaling gehecht, die nog een vierde punt bevat: d) door het geven van richtlijnen aan de Franse autoriteiten zou het mogelijk zijn beheerders aan te stellen over alle winkels, zaken en woningen, waarvoor de Joodse eigenaren gevlucht zijn. Abetz heeft aangeraden een register van beheerders aan te leggen, dat onder Duits beheer en ten Duitse bate werkt. In andere gevallen kan de opbrengst voor sociale doeleinden in Frankrijk besteed worden, 19 augustus 1940.
    230 Schnellbrief van Eichmann aan het Auswärtige Amt met mededeling dat Müller aan alle instanties in het Rijk, het Generalgouvernement in de bezette gebieden in het Oosten opdracht heeft gegeven alle Joden afkomstig uit Italië, Zwiserland, Spanje, Portugal, Denemarken, Zweden, Finland, Hongarije en Turkije de gelegenheid te geven naar hun land terug te keren, 27 maart 1943.
    231 Briefje van Eichmann aan het Auswärtige Amt met het verzoek de emigratie te verhinderen van 1000 Roemeense kinderen met 100 begeleiders. De Joodse leiders in Roemenië maken een goede kans van Turkije doorreisvisa voor deze groep te verkrijgen, 3 maart 1943.
    232 Telegram van Killinger, Duits gezant te Boekarest aan het Auswärtige Amt. Opnieuw wordt gepoogd een groep kinderen via een reisbureau te laten emigreren via Turkije naar Palestina. Een verzoek om visa is door het Duits gezantschap van de hand gewezen met het argument, dat een emigratie uit Roemenië tegen de nagestreefde Endlösung voor heel Europa in ging. Aangezien Bulgarije wel doorreisvisa verstrekt wordt verzocht dergelijke emigratietransporten in Sofia te achterhalen en het verder reizen te verhinderen. De 74 kinderen worden begeleid door twee agenten van de Joodse Informatiedienst te Geneve. Zij brengen berichten over de Servische verzetsbeweging over, 4 april 1943.
    233 Bericht van het Auswärtige Amt aan het Duitse gezantschap in Sofia. Met het RSHA is overeengekomen dat Dannecker als specialist in Joodse aangelegenheden aan de politie-attaché aldaar wordt toegevoegd. Dannecker was in die hoedanigheid in Frankrijk werkzaam en kent het vak. De Bulgaarse bezwaren tegen de kosten van de deportaties moeten bestreden worden met het argument dat Bulgarije het Joodse vermogen toevalt. In het uiterste geval is 100 RM per persoon de laagste grens, 4 december 1942.
    234 Brief van een voormalig Joods leider uit Wenen aan de Israëlitische justitie, waarin hij verklaart dat Eichmann reeds in 1938 over de vernietiging van de Joden sprak als een vaststaand toekomstig programma, 4 juni 1960.
    235 Verklaring van Wisliceny over zijn activiteiten als Eichmann's vertegenwoordiger in Griekenland in de periode februari 1943 - januari 1944. In maart begonnen de deportaties; een maand later waren ± 45000 Joden weggevoerd. De organisatie was in handen van de Wehrmacht (Militärverwaltung Saloniki onder Dr. Merten) en IV B 4 ( vertegenwoordigd door de Hauptsturmführers Wisliceny en Brunner). Dadelijk na aankomst van de laatsten werden er ghetto's in Saloniki opgericht; de Jodenster werd ingevoerd. Een Joodse Raad werd niet ingevoerd; als zodanig fungeerde het hoofd van de Kulturgemeinde, Koretz, en het hoofd van de Joodse ordedienst Jacques Albala. Er bevonden zich in Saloniki ook talrijke buitenlandse Joden, o.m. ± 1000 Spanjaarden. Voor hen golden, 27 juni 1942.
    240 Nadere instructies van het Sonderkommando der Sicherheitspolizei für Judenangelegenheiten bij de aanwijzing vervat in doc. 239. De Kulturgemeinde moet allereerst het baarvermogen en kostbaarheden van de ausgesiedelte Joden afwikkelen. Verder moeten de bankcont'os en depots van deze Joden ingeleverd worden via een speciale rekening door de Kulturgemeinde te openen, 15 maart 1943.
    241 Brief van de Militärverwaltung voor Macedonië aan het Generalgouvernement van deze provincie. Op bevel van hogerhand wordt het gehele Joodse bezit, dat zich in het gebied Saloniki-Agäis bevindt of heeft bevonden aan de General-gouverneur van Macedonië overgedragen. De Griekse staat laat de bezittingen door Treuhänder beheren, die er als hun eigendom over mogen beschikken. Zij mogen kopen en verkopen. Alleen m.b.t. het bijbehorende grondbezit hebben zij de toestemming nodig van de Agrarische bank in Saloniki, die als Treuhänder optreedt voor alle Joodse grondbezit. Hiermee zijn alle vroegere belemmerende bepalingen voor Treuhänder vervallen, m.a.w. voortzetting van het bedrijf treedt in de plaats van liquidatie, 15 juni 1943.
    243 Telegram van de Kommandeur van de Sipo en SD te Lyon aan de BdS, Parijs met mededeling, dat heden vroeg een Joods kindertehuis leeggehaald werd; 41 kinderen en 10 verplegers en verpleegsters werden gearresteerd. Allen gaan op 7 april naar Drancy, 6 april 1944.
    245 Afwijzende beschikking van het Griekse Tribunaal te Athene over een verzoek om vrijlating en ontslag van rechtsvervolging ingediend door Dr. M. Merten, tijdens de bezetting Militärverwaltungsrat in Saloniki. In de motivering van de beschikking wordt een opsomming gegeven van de oorlogsmisdaden die tijdens het militaire bestuur door de Duitsers zijn gepleegd en waarvoor Merten in hoge mate mede verantwoordelijk wordt gesteld. Merten was de plaatsvervangend Wehrmachtskommandant; in feite trad hij als commandant op, omdat zijn chef, generaal Krensky, een 70-jarige man zich weinig met de gang van zaken bezig hield en een villa buiten de stad Saloniki betrokken had. De beschuldiging omvat o.m. de deportatie van 46.000 Joden, de executie van 680 gijzelaars en de uitplundering op zeer grote schaal van Griekse Joden en niet-Joden, 9 april 1958.
    249 Vermerk van de BdS, Parijs (IV B), over de stand van het Jodenvraagstuk in Frankrijk. In totaal zijn er 44.000 gedeporteerd, waarvan 3000 Fransen (strafgevallen). Nog aanwezig 70.000 in oud-bezet en 200.000 in nieuw-bezet Frankrijk (dit zijn schattingen). Het plan is: concentratie in Parijs en vandaar deportatie van alle Joden buiten en in Parijs; verder een decreet waarbij alle Franse Joden, die na 1927 of 1933 zijn genaturaliseerd statenloos worden verklaard, waardoor hun deportatie mogelijk wordt. Massale deportaties van april 1943 af: 8 - 10 duizend Joden per week. Er zijn geen transportproblemen. Voor massale deportaties hulp Franse politie onontbeerlijk. Druk op Vichy noodzakelijk. Vervolgens wordt aan de hand van een aantal krasse staaltjes aangetoond, dat van de Italianen geen enkele medewerking te verwachten is. De Italiaanse houding komt kortweg hierop neer dat van een mengsel van actieve en passieve tegenwerking sprake is. Geen enkele Jood wordt vrijgegeven; de Franse politie staat machteloos. Het Auswärtige Amt is via het RSHA ingelicht. Ribbentrop zal bij Mussolini de kwestie ter sprake brengen, 6 maart 1943.
    250 Bericht van de BdS, Parijs (IV B), aan het RSHA dat er een wijziging is gekomen in het transportschema als gevolg van te laat binnengekomen toestemming voor een deportatie uit Berlijn, 25 februari 1943.
    251 Getuigeverklaring van Rudolf Mildner over zijn rol als BdS in Kopenhagen bij de razzia's en deportaties september 1943, 22 juni 1945.
    252 Vermerk van de BdS, Parijs (IV B) over de deportaties van Drancy naar Auschwitz. Op 13 februari 1943 staat een trein gereed. Er zijn echter niet genoeg statenloze, resp. buitenlandse Joden in Drancy om het getal van 1000 vol te maken. Wel zijn er in Drancy 837 Franse Joden, gepakt bij razzia's. Onder hen zijn 661 strafgevallen. De laatsten zullen nu gedeporteerd worden. Hiertegen hebben zowel vertegenwoordigers van de Parijse praefectuur van politie als van de Franse commissaris voor Joodse Zaken, Bousquet geprotesteerd. Zij hebben aangeboden het ontbrekende aantal te completeren middels een razzia op statenloze buitenlandse Joden. Verder brachten zij naar voren dat de deportatie van Franse Joden nog niet geregeld was tussen de Duitse en Franse regering. Zij deelden tevens mee, dat de Franse politie geen medewerking zou verlenen bij de deportatie van Franse Joden, ook niet van strafgevallen. De Sipo heeft hierop geantwoord dat dit haar bevreemdt: immers in 1942 zijn al Franse strafgevallen zonder protest weggevoerd. Ook dit transport zal plaats vinden, aldus is de Fransen meegedeeld, 10 februari 1943.
    253-253 Brieven en telegrammen inzake de uitgifte van verklaringen over het lot en de verblijfplaats van gedeporteerde Joden, 16 november 1942-5 Januari 1943.
    254 Telegram van de BdS, Parijs (IV J), aan het RSHA met mededeling dat voor de periode 4 - 9 november 1942 3 transporten van elk 1000 Joden weg kunnen. Er wordt verzocht mee te delen of de transporten op 4, 6 en 9 november kunnen vertrekken. Ook wordt gevraagd of de treinen "wie üblich" in Neuburg door een Kommando van de Schutzpolizei kunnen worden overgenomen. Op 2 november geeft het RSHA toestemming, 31 oktober 1942.
    255 Telegram in drievoud aan het RSHA (Eichmann), het WVHA (D I - inspectie van concentratiekampen) en van het kamp Auschwitz met mededeling dat de transporttrein no. 901/38 uit la Bourget Drancy naar Auschwitz is vertrokken met 745 Joden, die per naam op een tweevoudige lijst (in het bezit van de Tranportführer, Feldwebel Brand) zijn opgegeven, 12 november 1942.
    256 Mededelingen van dezelfde strekking als die in doc. no. 255, 6-9 november 1942.
    257 Mededelingen van dezelfde strekking als die in doc. no. 255, 6-9 november 1942.
    258 Telegram van de BdS, Parijs (IV J) aan het RSHA, IV B 4 met mededeling dat op 5 november 1942 1100 Griekse Joden te Parijs zijn opgepakt. Verzocht wordt het kamp Auschwitz van dit extra-transport op de hoogte te stellen en voor een wachtcommando te zorgen. Antwoord van het RSHA dat dit transport naar Auschwitz kan. De BdS in Metz en het kamp te Auschwitz zijn ingelicht, 5-7 november 1942.
    259 Telegram van de BdS, Parijs (IV J) aan het RSHA, IV B 4 met mededeling dat op 5 november 1942 1100 Griekse Joden te Parijs zijn opgepakt. Verzocht wordt het kamp Auschwitz van dit extra-transport op de hoogte te stellen en voor een wachtcommando te zorgen. Antwoord van het RSHA dat dit transport naar Auschwitz kan. De BdS in Metz en het kamp te Auschwitz zijn ingelicht, 5-7 november 1942.
    260 Bericht van de BdS, Parijs (IV J) aan het RSHA (IV B 4). In Drancy zijn nu 3800 Joden, van wie 1200 volgens de richtlijnen voor deportatie in aanmerking komen. Dagelijks komen er nieuwe bij. Voeding en verwarming vormen hierbij problemen. Verzocht wordt om toestemming 1 tot 2 transporten klaar te maken. Het weer in Frankrijk staat het toe. Vraag: kunnen de deportaties, als het harder gaat vriezen, toch met goederenwagons geschieden; er is nl. te weinig bewakingspersoneel om personentreinen te gebruiken. Verder bevinden zich in Drancy ruim 2000 Franse Joden als strafgeval. Gevraagd wordt of deze, gegeven de deportatie-afspraken, weggevoerd kunnen worden, ook als zij gemengd gehuwd zijn. Tenslotte wil de BdS, Parijs, weten wat er gebeuren moet met Franse Joden, die bij razzia's opgepakt zijn, 21 januari 1943.
    261 Brief van de BdS, Parijs (IV J) aan het RSHA. Met de Franse regering is het volgende overeengekomen: alle statenloze Joden in geheel Frankrijk kunnen - kinderen, ook wezen, inbegrepen -weggevoerd worden. IV J verzoekt om toestemming voortaan ook kindertransporten te mogen samenstellen, 6 juli 1942.
    262 Schema van de bevelsverhoudingen binnen de Duitse politie in Duitsland en in de bezette gebieden.
    263 Bericht van de BdS, Parijs (IV B) aan het RSHA en aan de BdS te Krakau en Lublin met mededeling dat er een transport van Drancy naar Cholm onderweg is, 4 maart 1943.
    264 Twee brieven van de BdS, Parijs (IV B) aan het RSHA (IV B 4) en de Wehrmachtsverkehrsdirektion in Parijs. Aan Berlijn wordt meegedeeld dat op 23 en 25 maart 1943 twee transporten plaats vinden, mogelijk nog een op de 27e. Verzocht wordt van mededeling of deze transporten kunnen doorgaan en wat het reisdoel zal zijn. Dringend antwoord is nodig om dat de Parijse Verkehrsdirektion bericht moet hebben. Aan deze laatste instantie wordt in een kort berichtje spoedig uitsluitsel beloofd over reisdoel en het transport van 27 maart 1943, 18 maart 1943.
    265 Ontwerpschrijven van de BdS, Parijs (IV B), aan de BdO Frankrijk met het verzoek een bewakingscommando voor twee transporten beschikbaar te stellen; tevens wordt meegedeeld, dat de Franse gendarmerie eveneens 30 man ter beschikking stelt, 20 maart 1943.
    266 Telegram van het RSHA (IV B4) aan de BdS, Parijs (IV J) met mededeling dat de transporten van 23 en 25 maart 1943 naar Cholm (Chelmno) gaan, 20 maart 1943.
    267 Bericht van de BdS, Parijs (IV B), aan het RSHA over een uitgesteld transport, 22 maart 1943.
    262 Fragment uit de openbare aanklacht tegen misdadige organisaties bij het begin van het proces te Neurenberg; in dit fragment wordt aangetoond, dat de Gestapo, de SD en de SS misdadige organisaties waren, 1 oktober 1946.
    269 Melding van de BdS, Parijs (IV B) aan het RSHA (IV B 4) over een transport van Drancy naar Chelmno, 6 maart 1943.
    270 Telexbericht van de BdS te Parijs, Knochen, aan het RSHA (IV B 4). De arrestatie van buitenlandse Joden in geheel Frankrijk zijn afgesloten. Pogingen om nu de Franse Joden te deporteren zijn afgestuit op Vichy's onwil. Himmler heeft zich er bij neer gelegd. Voor het ogenblik worden alle Roemeense Joden in Frankrijk (3000 man) opgepakt. In samenwerking met het Auswärtige Amt moet getracht worden nog andere nationaliteiten (vooral Hongaren en Italianen) voor deportatie vrij te krijgen, 26 september 1942.
    271 Telegram van de BdS, Parijs (IV J) aan het RSHA (IV B 4), het WVHA (afdeling inspectie concentratiekampen) en het kamp Auschwitz met mededeling dat op 28 september 1942 een transport van Drancy naar Auschwitz vertrokken is, 28 september 1942.
    272 Brief van de BdS (IV J) te Parijs aan het RSHA (IV B 4), de inspectie der concentratiekampen en het kamp Auschwitz. Op 30 sept. '42 is een transport van slechts 211 Joden uit Drancy naar Auschwitz vertrokken; ondanks het geringe aantal is dit transport doorgezet en wel om politieke redenen en uit prestigeoverwegingen, omdat door verschillende Franse instanties tot het laatst toe pogingen zijn gedaan om dit transport te verhinderen, 1 oktober 1942.
    273 Bericht van de BdS (IV B), Parijs, aan het RSHA (IV B 4), de inspectie van de concentratiekampen en het kamp Auschwitz, dat er op 2 maart 1943 een transport van Drancy naar Auschwitz is vertrokken, 2 maart 1943.
    274 Twee brieven van de BdS (IV J) te Parijs aan het RSHA (IV B 4) en de BdS te Metz en aan de Wehrmachtsverkehrsinspektion te Parijs over twee transporten uit Drancy naar Auschwitz op 9 en 11 februari 1943, 3 februari 1943.
    257 Twee meldingen van de BdS te Parijs aan het RSHA, de inspectie van de concentratiekampen en het kamp Auschwitz over het vertrek van twee transporten uit Drancy naar Auschwitz op 11 en 13 februari 1943, 12-13 februari 1943.
    276 Twee meldingen van de BdS te Parijs aan het RSHA, de inspectie van de concentratiekampen en het kamp Auschwitz over het vertrek van twee transporten uit Drancy naar Auschwitz op 11 en 13 februari 1943, 12-13 februari 1943.
    277 Brief van de BdS te Parijs aan de Befehlshaber van de Ordnungspolizei in Frankrijk met mededeling dat de Franse politie geweigerd heeft de bewaking van het komende transport van 13 februari 1943 op zich te nemen. Derhalve verzoekt de BdS om 70 man versterking. Het doorzoeken van de bagage geschiedt door de Sipo in het kamp. Wel wordt verzocht het kommando op te dragen bij elke vluchtpoging zonder meer te schieten, 12 februari 1943.
    281 Beëdigde verklaring van drie inwoners van Bratislawa, die als leden van een Joods comité in 1943 en 1944 met Wisliceny onderhandelen over de emigratie van kinderen en volwassen begeleiders uit Slowakije, Polen en Hongarije naar Palestina. Na ruggespraak met Eichmann deelde Wisliceny mee dat Palestina niet in aanmerking kwam. De groot-mufti van Jerusalem, die in nauw contact met Eichmann stond, was voorstander van de uitroeiing van de Joden en met de Duitse uitvoering hiervan op de hoogte. Wisliceny heeft onder deze verklaring aangetekend, dat de inhoud in grote lijnen juist is, 12 februari 1946.
    282 Briefje van Wisliceny aan het Duitse gezantschap te Presburg, waaraan toegevoegd een ontwerp-nota voor de Slowaakse regering. Wisliceny deelt tevens mee dat Regierungsrat Suhr van het RSHA met medeweten van het Auswärtige Amt informatieve besprekingen op 28 april 1942 komt voeren over de vergoeding voor de deportatie van de Joden. In de ontwerp-nota wordt naar voren gebracht dat de Joodse arbeiders in kampen te werk worden gesteld en hun gezinnen in geschikte streken worden ondergebracht. De arbeidsprestaties zijn aanvankelijk gering; omscholing en opleiding zijn noodzakelijk. Bovendien zijn met het onderbrengen van de gezinnen aanzienlijke bedragen gemoeid. Daarom wordt van de Slowaakse staat 500 RM per gedeporteerde Jood gevraagd. Het Duitse gezantschap verzoekt om voorstellen t.a.v. verrekening in betaling, 25 april 1942.
    284 In het Pools gestelde brief van het RSHA (IV B 4) aan de BdS in Lodz, 10 oktober 1942.
    285 Telegram in het Pools van Krumey aan het RSHA (IV B 4) in antwoord op het schrijven vermeld onder doc. 284, 11 oktober 1942.
    286 Twee exemplaren van een Anordnung ondertekend door Krüger, HSSPF in het Generalgouvernement betreffende de "Aussiedlung" van de poolse bevolking uit het "Ansiedlungsgebiet". Onder dit laatste wordt kennelijk het geheel of een deel van het geannexeerde West-Poolse gebied verstaan. De Poolse bewoners van dit gebied zijn op grond van uiterlijk en afkomst in 4 groepen verdeeld. De twee eerste groepen worden "eingedeutscht"; de derde groep wordt deels naar het Rijk (14-60-jarigen, moeders uitgezonderd) gebracht voor de arbeidsinzet, deels in de nieuwe Duitse gebieden in Polen gelaten om in de landbouw te werken. Dit laatste deel wordt in speciale dorpssectoren ter plaatse gehuisvest, niet in afzonderlijke Poolse dorpen. Wat van deze derde groep dan nog over blijft wordt naar het Generalgouvernement (districten Warschau en Radom) in dorpen, waar de Joodse bevolking weggehaald is. Voor groep vier gelden dezelfde bepalingen als voor de derde groep met een uitzondering: de l4-60-jarigen, die tot werken in staat zijn, worden naar Birkenau overgebracht. Al deze maatregelen moeten rustig en zakelijk zonder geweldpleging genomen worden. Het meenemen van persoonlijke bezittingen moet in ruime mate toegestaan worden, 10 november 1942.
    287 Twee exemplaren van een Anordnung ondertekend door Krüger, HSSPF in het Generalgouvernement betreffende de "Aussiedlung" van de poolse bevolking uit het "Ansiedlungsgebiet". Onder dit laatste wordt kennelijk het geheel of een deel van het geannexeerde West-Poolse gebied verstaan. De Poolse bewoners van dit gebied zijn op grond van uiterlijk en afkomst in 4 groepen verdeeld. De twee eerste groepen worden "eingedeutscht"; de derde groep wordt deels naar het Rijk (14-60-jarigen, moeders uitgezonderd) gebracht voor de arbeidsinzet, deels in de nieuwe Duitse gebieden in Polen gelaten om in de landbouw te werken. Dit laatste deel wordt in speciale dorpssectoren ter plaatse gehuisvest, niet in afzonderlijke Poolse dorpen. Wat van deze derde groep dan nog over blijft wordt naar het Generalgouvernement (districten Warschau en Radom) in dorpen, waar de Joodse bevolking weggehaald is. Voor groep vier gelden dezelfde bepalingen als voor de derde groep met een uitzondering: de l4-60-jarigen, die tot werken in staat zijn, worden naar Birkenau overgebracht. Al deze maatregelen moeten rustig en zakelijk zonder geweldpleging genomen worden. Het meenemen van persoonlijke bezittingen moet in ruime mate toegestaan worden, 10 november 1942.
    288 Rapport van U'stuf. Heinrich Kinna over een transport van 644-niet Joodse-Polen naar Birkenau. Vanuit het verzamelkamp Zamosc in Polen. Tijdens het transport zijn 14 Polen gevlucht; daarom wordt voorgesteld eventuele openingen in de wagons met prikkeldraad af te schermen. Bij aankomst in Birkenau is door de rapporteur gesproken met H'sturmführer Aumeier (Schutzhaftlagerführer en plaatsvervangend commandant) over de samenstelling van deze transporten. Aan Aumeier werd meegedeeld dat deze Polen per familie "rassisch" bekeken en ingedeeld waren op aanwijzing van het RSHA (zie voor de indeling doc. 286-287). Dit neemt niet weg dat "rassisch gut aussehende Menschen" eventueel in Birkenau nog eens gekeurd kunnen worden. Van zijn kant benadrukte Aumeier de noodzaak, dat alleen Polen, die tot werken in staat waren, gestuurd zouden worden. Halve en hele debielen, kreupele of zieke mensen vormden alleen maar een belasting en moeten geliquideerd worden. Bij deze maatregel wordt de kampleiding gehinderd door de instructie dat Polen in tegenstelling tot Joden een natuurlijke dood moeten sterven. Een tweede wens betrof de bagage: alleen handbagage is toegestaan; bedden, kleding en ondergoed echter niet wegens besmettingsgevaar. Bovendien wordt de uniformiteit in de barakken verstoord. Tegen de te deporteren Polen moet maar gezegd worden dat dit soort bagage nagestuurd wordt. Instructies van H. Krumey namens de CdS, Umwandererzentralstelle Litzmannstadt, afdeling Zamosc inzake de deportaties uit dit gebied volgens de indeling in vier groepen (cf. doc. 286/287). Eerst moeten de Polen geregistreerd worden, dan volgt de "volksstummässige (U)berprüfung" namens het Rasse-und Siedlungshauptamt, waarna op het persoonsbewijs aangetekend wordt: "Ausgesiedelt op..." Vervolgens wordt van elke categorie een nieuwe kartotheek aangelegd. Deze categorieën zijn: WE= Wiedereindeutschungsfähig; AA = Arbeitseinsatz Altreich; RD = Rentendörfer (d.i. arbeidsinzet in het geannexeerde West-Polen), 16 december 1942.
    290-294 Vijf in het Pools gestelde documenten met betrekking tot de deportaties van Poolse burgers uit het geannexeerde West-Poolse gebied, 1942-1943.
    295 Telegram van Eichmann aan alle diensten van de Gestapo, alle BdS-en en de Beauftragte van de CdS in Brussel, alle HSSPP-en en de inspectie van de concentratiekampen met de opdracht alle argentijnse Joden en Jodinnen te arresteren en naar Bergen-Belsen, (Dr. Seidl) te deporteren. Hun vermogen wordt in beslag genomen. Toevoeging voor de BdS, Den Haag, dat alle vroegere maatregelen hiermee achterhaald zijn, 28 januari 1944.
    296 Uittreksel uit de redevoering van Hitler voor de Rijksdag over het "Joodse vraagstuk" in Europa, 30 januari 1939.
    298 Brief van het Auswärtige Amt aan het RSHA over de terugkeer naar Spanje van alle Spaanse Joden in landen die onder Duits gezag staan; de Spaanse regering heeft hiertoe besloten. Het Spaanse gezantschap verzocht a; het eerste van de twee transporten uit Bergen- Belsen samen te stellen en wel uit ouden van dagen, zieken en kinderen, zoveel mogelijk met handhaving van het gezinsverband; b) de namen van de vertrekkenden op te geven, zodat het Spaanse gezantschap de passen kan uitreiken; c) onmiddellijk daarna met het tweede transport te beginnen. Op het derde verzoek om alle Spaanse Joden die in Frankrijk geïnterneerd zijn te laten terugkeren is aan het Spaanse gezantschap, geantwoord, dat dit misschien mogelijk was, voor zover deze Joden nog niet gedeporteerd waren. De gezant heeft opgewonden verklaard, dat dit antwoord in Spanje beroering zou veroorzaken. Op zijn vraag of Spaanse Joden uit Griekenland en Italië naar Spanje terug konden keren is zonder meer negatief geantwoord. Wel zullen zij, ofschoon notoire vijanden van het Rijk, bij "zusammenziehung zum Sammeltransport" voorkomend behandeld worden. Het Auswärtige Amt verzoekt om toezending van de lijst uit Bergen-Belsen en om stellingname m.b.t. de Spaanse Joden in Frankrijk, 22 december 1943.
    299 Notitie van Wagner voor Ribbentrop. Von Thadden heeft op 16 october met Gruppenenführer Müller van de Gestapo gesproken over de oplossing van het Joodse vraagstuk in nieuw bezette gebieden, zoals de vroegere Italiaanse zones in Albanië, Kroatië, Griekenland en Frankrijk. Von Thadden heeft erop gewezen dat toekomstige acties met voldoende troepen en na voldoende voorbereiding moeten plaats vinden, opdat met, zoals in het geval van Denemarken, ernstige politieke complicaties ontstaan. Müller heeft geantwoord, dat ook het RSHA lering had getrokken uit de gebeurtenissen in Kopenhagen. Het tijdstip echter om "Judenaktionen schlagfartige durchzuführen" was voor de duur van de oorlog voorbij. Men kon slechts trachten het beste te bereiken met de krachten, die er waren. Achtereenvolgens werd afgesproken: 1. Albanië. Hier zou slechts opgetreden worden in overleg met het Auswärtige Amt en de Albanese regering. 2. Kroatië. Hier was de kwestie niet actueel, omdat de meeste Joden in een kuststrook geconcentreerd waren en dit gedeelte in handen van de partizanen was. 3. Griekenland. Hier was de "Aktion bereits angelaufen", zij zou naar beste vermogen voltooid worden. 4. Frankrijk. Hier waren zeer veel Joden, gedeeltelijk van Engelse of Amerikaanse nationaliteit; een snelle actie was een "sicherheitspolizeiliches" probleem van de eerste rang. 5. Italië. Een bliksemsnelle actie zou met het oog op de positie van de katholieke kerk het beste zijn, maar hiertoe ontbreken de krachten. Nu werd met de "Aufrollung der Judenfrage" vlak achter het front begonnen, waarna de "Reinigungsaktion" stapsgewijze naar het Noorden zou worden uitgebreid. Vooral de arrestatie van 3000 Joden in Rome op bevel van Hitler baarde Muller duidelijk zorgen. Het Auswärtige Amt heeft om toestemming verzocht aan neutrale en bevriende staten de mogelijkheid te bieden hun Joden terug te halen, 22 october 1943.
    300 Briefje van het Auswärtige Amt aan Eichmann. Een lid van het Zweedse gezantschap heeft meegedeeld, dat hem van vroegere gevallen bekend was, dat emigratie tegen betaling van deviezen soms werd toegestaan; ook van Zwitserse zijde had hij dit gehoord. Het Auswärtige Amt heeft geantwoord, dat het onwaarschijnlijk is, omdat de "Endlösung" een principiële kwestie was en niet een handeltje, 6 october 1943.
    301 Nota van het Zweedse gezantschap te Berlijn afdeling B (behartiging van Nederlandse belangen) aan het Auswärtige Amt met het verzoek om een officieel doodsbericht ten behoeve van een Nederlandse niet- Joodse vrouw en twee minderjarige kinderen, waarvan de man, resp. de vader in Auschwitz omgekomen is. Het verzoek wordt doorgestuurd aan Eichmann, die de officiële verklaring afgeeft, 8 september 1943 - 10 november 1943.
    302 Briefje van Günther aan het Auswärtige Amt met mededeling, dat het RSHA de BdS in Oslo opdracht heeft gegeven de Joden afkomstig uit neutrale staten of uit die van bondgenoten niet onder de algemene maatregelen tegen Joden te laten vallen en hen voorlopig voor onbeperkte tijd de gelegenheid te laten naar hun land terug te keren, 7 april 1943.
    303 Briefje van het RSHA, IV B 4, aan het Auswärtige Amt dat een Jood uit Rotterdam bij wijze van uitzondering niet naar "het Oosten" maar naar Theresienstadt is gevoerd, 29 april 1944.
    304 Afwijzende beschikking van het RSHA op de emigratieaanvrage van het Auswärtige Amt t.b.v. de familie van een Joodse vrouw; als motief wordt opgegeven dat de laatste tijd gebleken is dat Joden, die om bijzondere redenen mochten emigreren zich in het buitenland in hoge mate "Reichsfeindlich betätigt haben", 6 april 1944.
    305 Briefje van het RSHA (IV B 4) aan het Auswärtige Amt met mededeling dat twee Zwitserse Jodinnen het Generalgouvernement niet mogen verlaten omdat zij "sicherheitspolizeilich besonders nachteilig in Erscheinung getreten" zijn en persoonlijk kennis hebben van de "Evakuierungsmassnahmen", 12 juni 1944.
    306 Brief van het RSHA, IV B 4, aan het Auswärtige Amt over de Zweedse taktiek om Joden door naturalisatie uit Duitsland naar Zweden te laten emigreren. De Sicherheitspolizei vindt dit een zeer doorzichtige manoeuvre, omdat de Zweedse regering deze Joden niet vroeger, maar nu pas op het laatste ogenblik als onderdanen beschouwt. In een enkel geval is toestemming voor emigratie gegeven. Ook in de toekomst zal dit bij wijze van uitzondering kunnen, als de betrokkenen zich in Theresienstadt bevinden. Als de betrokken Jood eenmaal naar "het Oosten" is, dan kan dat niet, omdat zijn verblijfplaats dan niet bekend is. Aan het Zweedse verzoek om emigratie van een Joodse vrouw in Oslo - nog wel met drie kinderen - kan helaas niet voldaan worden, 23 juli 1943.
    307 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt over de verblijfplaats van enkele Zweedse, statenlozen en Noorse Joden, allen woonachtig in Noorwegen of vandaar gedeporteerd, 2 februari 1943.
    308 Brief van het RSHA, IV B 4, aan het Auswärtige Amt met mededeling dat het gemengd gehuwde echtpaar Bächhold niet uit het Generalgouvernement weg mag, omdat de Joodse vrouw kennis heeft gekregen van feiten, die in het buitenland stof voor gruwelpropaganda kunnen bieden. Onder dit briefje staat een notitie van von Thadden, waaruit blijkt dat het initiatief in deze van het Zwitserse gezantschap is uitgegaan. Hij adviseert het bovenstaande in geen geval als argument tegen de Zwitsers te hanteren, 15 augustus 1944.
    309 Telegram van Abetz aan verschillende instanties, w.o. het Auswärtige Amt, inhoudende een voorstel om grote groepen Duitse en Oostenrijkse Joden in Frankrijk woonachtig collectief van hun nationaliteit vervallen te verklaren. Abetz ziet dit als een eerste stap tot oplossing van het "Gesamtproblem", 1 october 1940.
    310 Deel van een rapport over de M-Aktion d.w.z. het bijeenplunderen van Joods cultuurbezit en huisraad in West-Europa door de Einsatzstab Rosenberg. Tot en met 31 juli 1944 waren ± 70.000 Joodse woningen verzegeld en het volledige meubilair, huisraad, enz., in ± 30.000 wagons of 674 treinen naar Duitsland getransporteerd als "Bombenentschädigung. Daarnaast werd aan het Devisenschutzkommando ruim 11 1/2 miljoen Rijksmark deviezen en effecten overhandigd. Verder werd ruim 2 miljoen kilo oude metalen, papier en afvalstoffen verzonden, 8 augustus 1944.
    311 Verklaring onder ede van de steno-typiste Hildegard Kunze, die van 1942-1945 op het Referat IV B 4 (IV A 4 b) werkzaam was, over een brief van Seyss-Inquart aan Himmler en Kultenbrunner geadresseerd. Dit schrijven was uit eind 1943 of begin 1944 en vormde een rapport over zijn bestuur in Nederland. Hij deelde mee dat zijn maatregelen verder reikten dan die in Duitsland. Ook werd in dit of in een ander rapport voorgesteld alle geprivelegieerde Joden te steriliseren, 8 januari 1946.
    312-313 Briefwisseling tussen de Militärbefehlshaber in Frankrijk en de Beauftragte der Sipo und SD, Parijs betreffende het verzoek van het Franse Rode Kruis om de verzorging op zich te nemen van "Joods-Boljewistische elementen" die in Compiègne gevangen zitten en op hun deportatie wachten. Er werd verder om een lijst van alle geïnterneerden verzocht. Dit werd geweigerd. Wel is het Rode Kruis toegestaan bij de Kommandant van "Gross-Paris" navraag te doen of een bepaalde persoon in hechtenis is. Verder zou de verzorging hoogstens hierin kunnen bestaan dat via de Kommandant korte mededelingen van naaste verwanten aan de kampcommandant van Compiègne gedaan worden; de Militärbefehlshaber vraagt de Sipo of die met het laatste accoord gaat. Hierop antwoord de BdS, IV J, op 28 januari 1942 dat het Franse Rode Kruis op geen enkele wijze ingeschakeld mag worden, omdat "jede belastung der Dienstelle des Kommandanten im Gross-Paris unangebracht" is. Inlichtingen over de geinterneerden moeten alleen gegeven worden, als dit door diplomatieke vertegenwoordigingen van verre landen gevraagd wordt, januari 1942.
    314 Briefje van IV B 4 aan het Auswärtige Amt met mededeling dat een Franse Jood, naar wie het Auswärtige Amt geïnformeerd had, op 27 maart 1942 naar het Oosten gedeporteerd "zum Arbeitseinsatz". Vaststelling van zijn huidige verblijfplaats is niet mogelijk wegens "Erledigung kriegswichtiger Aufgaben", 7 mei 1944.
    315 Notitie van de BdS, Parijs (IV J) over de deportatie van Joden uit het onbezette deel van Frankrijk. Er heeft een onderhoud plaats gehad met Franse politie-autoriteiten. Men wilde van Duitse zijde eindelijk de aankomstdata der transporten uit het onbezette deel te weten komen. Bij de opgaven van het aantal geinterneerden spreken de Fransen elkaar tegen. Het getal blijkt nu 7100 te zijn. Dit moet aanzienlijk vergroot worden, want het transportschema, dat door het RSHA is opgesteld en absoluut moet worden uitgevoerd, omvat alleen al voor de maanden september - october 52000 Joden. In dit verband zullen HSSPF Oberg en de BdS Knochen met Franse regerings vertegenwoordigers spreken. Dit is ook wel nodig, want Frankrijk ligt m.b.t. de Endlösung achter bij de meeste Europese landen, die echter ook eerder begonnen zijn, 1 september 1942.
    316 Notitie van de "Judenreferent" van de BdS, Parijs. Bij de behandeling van de Joodse kwestie hebben Sipo en SD de leiding. Dank zij de bemoeiingen van het "Judenreferat" (IV J) is op het bureau van de Parijse politie-prefect een kartotheek ingericht waarin de Joden naar adres, beroep en nationaliteit alfabetisch ondergebracht zijn. Op voorstel van IV J is op 29 maart 1941 een Franse "Judenkommissar" benoemd. Binnen de Franse politie is een speciale anti-Joodse afdeling opgericht. Tot nu toe zijn onder de Parijse Joden drie grote razzia's gehouden. Ook is een anti- Joods instituut opgericht om de stemming op peil te brengen; weliswaar op Duitse kosten; maar de Franse staat neemt de zaak over, zodat het meer een Franse aangelegenheid wordt, die voor de bevolking acceptabeler is. Verder is de oprichting van een Joodse Raad nodig. Tot nu toe is er alleen een Joodse comité voor Parijs, en wel sinds 30 januari 1941. De Franse autoriteiten hebben een begin gemaakt met de oprichting van een "Union générale des Israélites de France" op 29 november 1941. Dit is echter pas een eerste begin. Elke dinsdag wordt op het bureau van IV J een bespreking gehouden met vertegenwoordigers van de Militärbefehlshaber en het Duitse gezantschap, 22 februari 1942.
    317 Mededeling van de BdS, Parijs, aan het Referat IV J, dat de deportatie (uit Frankrijk) eind februari/begin maart weer op gang zullen komen, 31 december 1942.
    318 Notitie van de BdS, Parijs (IV J) over de deportaties uit Frankrijk. Op 4 juli vond een bespreking plaats tussen de BdS en enkele van zijn vertegenwoordigers en de hoge Franse autoriteiten Bousquet (staats-secretaris voor politie) en Darquier de Pellepoix (commissaris voor Joodse aangelegenheden). Deze laatsten verklaarden dat Pétain en Laval toegestemd hadden in de deportatie van de statenloze Joden uit geheel Frankrijk. Zij deelden verder mee, dat in het onbezette deel opnieuw een registratie zou plaats vinden. Een Duits tegenvoorstel de interneringskampen door de Sipo te laten doorkammen werd tenslotte aanvaard. Ook Laval gaf de BdS later zijn toestemming hiervoor, 6 juli 1942.
    319 Telegram van een zekere Hagen (waarschijnlijk) een medewerker van de Aussenstelle Bordeaux van de BdS te Parijs aan een niet nader aangeduide Dienststelle II te Parijs. Meegedeeld wordt, dat zich in het gebied van St. Jean de Luz nog ongeveer 150 Joden bevinden. De plaatselijke Wehrmachtscommandant wil hen kwijt, maar vindt het niet nodig, dat zij naar een kamp worden ondergebracht, z.i. mochten ze best naar Spanje of Portugal emigreren. Hagen wil nu weten, wat hij de commandant moet antwoorden, 22 juli 1941.
    320 Telegram van de Militärbefehlshaber in Frankrijk aan de Chef Militärverwaltungsbezirk A (in Frankrijk) met mededeling dat ingevolge een instructie van het OKH in alle bekendmakingen over de deportaties naar het Oosten deze laatste woorden vermeden moeten worden, om de bezette gebieden in het Oosten niet te "diffamieren" en een associatie met de tsaristische tijd te vermijden. Men spreke derhalve van "Verschiekung zur Zwangsarbeit", 13 mei 1942.
    321 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt over Joden van Iraanse (Perzische) nationaliteit. Deze moeten als Joden beschouwd worden, omdat er in Perzië altijd een Joods vraagstuk geweest is. Er bevinden zich in Perzië 60.000 Joden, alleen al 10.000 in Teheran. Zij leven op religieus gebied streng gescheiden van de Perzen. Voor het overige vormen zij geen "rassenminderheid" meer. Er bestaat echter geen bezwaar de Perzische Joden in bezet Europa als Joden te behandelen. Daar hun afstamming meestal moeilijk te bewijzen is, moet de godsdienst van de grootouders als criterium gelden. In Frankrijk geldt bovendien als bepaling, dat in twijfelgevallen diegene als Jood geldt, die vroeger de Joodse godsdienst beleden heeft, 8 december 1942.
    322 Briefje van het Auswärtige Amt aan Eichmann met mededeling, dat zich in Duitsland en de bezette gebieden een aantal Perzische Joden de zg. Djuguten bevinden, die onder de anti-Joodse wetgeving vallen. Deze mensen belijden echter een godsdienst, die hoofdzakelijk Mohammedaans is. Het is om politieke en praktische redenen ongewenst de Djuguten als Joden te behandelen, 29 april 1943.
    323 Afwijzende beschikking van Eichmann aan het Auswärtige Amt over een emigratie-aanvrage, 5 november 1943.
    324 Brief van de Militärbefehlshaber in Frankrijk aan de Franse regeringsgevolmachtigde bij de Duitse militaire autoriteiten over de invoering van een persoonsbewijs in Frankrijk. Na een bespreking met vertegenwoordigers van het Franse ministerie van binnenlandse zaken in mei 1941 werd van Franse zijde toegezegd dat het definitieve ontwerp van de verordening zeer spoedig zou verschijnen en dat alle Fransen op 1 juli 1942 een persoonsbewijs zouden hebben, waarbij voor Joden een apart kenteken zou worden aangebracht. Sinds een half jaar is echter niets meer vernomen. Van Duitse zijde wordt nu de eis gesteld dat het ontwerp binnen enkele weken wordt voorgelegd. Een tweede maatregel, de invoering van een "polizeiliches Meldewesen", moet hier onmiddellijk op volgen. Voor Joden moeten dezelfde - verscherpte - aanmeldings voorschriften gelden als voor buitenlandse en statenloze personen d.w.z. dat iedere verhuizing, elke reis politieel gemeld wordt, 22 december 1941.
    326 Brief van de Reichsführer-SS aan de arts prof. Clanberg, waarin Himmler deze arts laat vragen naar Ravensbrück te gaan om zijn nieuwe sterilisatie-methoden op Jodinnen toe te passen, zonder dat deze hier iets van merken. Himmler vraagt Clanberg in hoeveel tijd 1000 Jodinnen gesteriliseerd kunnen vorden. Hij stelt voor het resultaat van de sterilisatie door bijvoorbeeld Röntgenbestraling vast te stellen. Ook kan controle plaats vinden door een Jood een tijdlang met een gesteriliseerde Jodin op te sluiten, 10 juli 1942.
    327 Fragment van een memorandum van de Deense regering over Duitse oorlogsmisdaden tijdens de bezetting van Denemarken. Dit gedeelte heeft betrekking op de deportatie van Communisten en Joden. De eersten, een groep van 150 man, werden op 29 augustus 1943 - de dag, waarop door de Duitsers de staat van beleg werd afgekondigd - weggevoerd. Deze Communisten behoorden tot een groep van 248 man, die na de inval in de Sowjet-Unie op Duits verzoek waren opgesloten. De deportatie had plaats op bevel van het Reichssicherheitshauptamt. De deportatie van 475 Joden volgde op een razzia die op 2 october 1943 plaats had. Het nieuws van deze actie was een week eerder uitgelekt. Daardoor was de Deense illigaliteit in staat 8000-9000 te laten onderduiken, voordat zij illigaal naar Zweden vertrokken. De gepakte Joden werden naar Theresienstadt overgebracht, waar 53 van hen stierven. Geen werd vergast. Van de 150 Communisten stierven er ruim twintig, 13 jan. 1946.
    328 Document over de Jodenvervolging in Nederland, toegevoegd aan een verklaring van de Nederlandse regering te Londen over de vervolging van de belangrijkste Duitse oorlogsmisdadigers. In dit document worden opgesomd, resp. besproken: 1) de anti-Joodse maatregelen; 2) het verloop van de deportaties naar Westerbork; 3) de vrijstellingslijsten; 4) de deportaties naar Polen; f) de Joodse Raad en de Duitse instanties, belast met of betrokken bij de vervolging, resp. de uitplundering; 6) de omvang van de uitplunde-ring, 30 mrt. 1944.
    330 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt over de bemoeiingen van de Zweedse regering om in Zweden geboren Noorse Joden een Zweedse pas te verstrekken en zo tot Zweden te maken. De BdS in Oslo heeft de Zweedse consul-generaal om opheldering gevraagd. Deze verklaarde, dat zijn regering de in het buitenland levende Joden een asyl wil bieden. Zo heeft een Zweedse Jodin, met een niet-Joodse Noor getrouwd, voor zichzelf en haar drie kinderen Zweedse passen ontvangen en een uitreisvisium aangevraagd. "Meine Dienststelle" in Oslo (de BdS) heeft de Zweedse consul meegedeeld, dat juist dit geval speciaal gecontroleerd moet worden en een beslissing voorlopig niet te verwachten valt. De Zweden bieden ook Joden van andere dan de Noorse nationaliteit asyl in Zweden aan. Eichmann schrijft tenslotte dat het in de bedoeling ligt deze tot Zweden gebombardeerde Noren op snelle wijze zonder terughoudendheid ïn die laufende Judenmassnahmen einzubezichen", 1 mrt. 1943.
    331 Briefje van het RSHA (IV B 4) aan het Auswärtige Amt n.a.v. een verzoek van het Italiaanse gezantschap om opheldering over het verblijf van een gedeporteerde Italiaanse Jood. Er wordt verzocht de Italianen mee te delen, dat de Duitse instanties in dit vijfde oorlogsjaar wel belangrijker zaken te doen hebben. Overigens valt het te betreuren, dat het gezantschap van de Fascistische republiek de interventies op de oude wijze voortzet, 21 dec. 1943.
    332 Mededeling van Eichmann aan het Auswärtige Amt over de deportatie van een Nederlandse vrouw, 27 sept. 1943.
    333 Telegram van Müller aan de BdS, Parijs, met mededeling, dat de voorgenomen deportatie van 1000 Joden uit Frankrijk naar het Oosten tot februari of maart 1942 uitgesteld moet worden. Tegen de deportatie van jonge communisten naar het Oosten bestaan "sicherheitspolizeiliche" bezwaren, zij moeten naar concentratiekampen in Duitsland worden overgebracht, 24 dec. 1941.
    334 Getuigenverklaring van W. Hoettl, verbonden aan het RSHA, SD-Ausland. Hij vernam in augustus 1944 van Eichmann, dat tot dat moment 6 miljoen Joden omgebracht waren, 5 nov. 1944.
    335-337 Zie beschrijving archief HSSPF, Iv B 4.
    338 Brief van Bene aan het Auswärtige Amt met mededeling dat overige Portugese Joden naar Westerbork zijn gevoerd. Naar Bergen-Belsen zijn ruim 1000 Joden gedeporteerd, zij komen deels voor uitwisseling in aanmerking. De Joden in Westerbork wenden alles aan om naar Bergen-Belsen, Theresienstadt of een interneringskamp te kunnen gaan. In totaal zijn 108000 Joden gedeporteerd. De bevolking blijft afwijzend tegenover de deportaties. In steeds stijgende mate worden ondergedokenen opgespoord. Geschat wordt dat hun aantal nog ongeveer 11000 bedraagt. De gemengd gehuwden zijn nog niet geconcentreerd; het zijn er 8.6l0. Ruim 2000 van hen zijn onvruchtbaar, resp. gesteriliseerd, 13 febr. 1944.
    339 Briefje van de Aussenstelle te Amsterdam van de BdS aan de Zentralstelle für jüdische Auswanderung te Amsterdam met mededeling dat een naar Mauthausen gedeporteerde Jood aldaar op de vlucht is neergeschoten. Op grond van de instructies van de BdS kunnen zijn familieleden, indien vol-joods, naar het Oosten gedeporteerd worden, 14 october 1942.
    340 Getuigenverklaring van een Duitse Jodin, die van 1939 tot 1945 in de keuken van het Joodse ziekenhuis te Berlijn was. Zij had Eichmann daar enkele malen gezien en verklaart, dat hij er een keer een willekeurige arrestatie verrichtte, 16 jan. 1961.
    341 Briefje van het Auswärtige Amt aan Eichmann met het verzoek van verdere maatregelen tegen de Joden in Saloniki af te zien in afwachting van nadere instructies, 1 juni 1943.
    342 Expresse brief van het Auswärtige Amt aan Eichmann met mededeling, dat een Joegoslavische Jood, gehuwd met een Duitse niet-jodin, naar Auschwitz gedeporteerd is. Op 15 november 1944 antwoordt IV B 4 dat de betrokkene op 24 juni 1943 overleden is. Diverse Kroatische instanties hebben zich aan de kampcommandant van Auschwitz en het RSHA gewend, maar hierop is niet geantwoord, 26 mei 1943.
    343 Expresse brief van het Auswärtige Amt aan Eichmann met mededeling, dat een Joegoslavische Jood, gehuwd met een Duitse niet-jodin, naar Auschwitz gedeporteerd is. Op 15 november 1944 antwoordt IV B 4 dat de betrokkene op 24 juni 1943 overleden is. Diverse Kroatische instanties hebben zich aan de kampcommandant van Auschwitz en het RSHA gewend, maar hierop is niet geantwoord, 26 mei 1943.
    344 Telegram van Luther van het Auswärtige Amt aan het Duitse consulaat-generaal in Saloniki, waarin hij meedeelt dat Eichmann's plaatsvervanger Günther door het RSHA in overeenstemming met het Auswärtige Amt naar Saloniki is gegaan om "de Joodse kwestie te behandelen". De militaire instanties wordt om medewerking verzocht, 23 jan. 1943.
    345 Diplomatieke nota van het Auswärtige Amt voor het Spaanse gezantschap in Berlijn intake 366 in Duitsland geinterneerde Spaanse Joden, afkomstig uit Saloniki en de door hen ingeleverde gelden, deviezen en juwelen. Hieraan toegevoegd zijn 1) Twee opgaven van de geconfisqueerde gelden en gouden voorwerpen; 2) een lijst met 106 namen van deze Joden en de door hen afgegeven deviezen, 2 dec. 1943.
    346 Briefje van het Auswärtige Amt aan Eichmann over de financiering van de deportaties uit Griekenland, 11 oct. 1943.
    347 Getuigenverklaring van Imre Reiner over de Jodenvervolging in Hongarije na het binnenrukken van de Duitse troepen in maart 1944.
    348 Richtlijnen voor de behandeling van het Joodse vraagstuk in de Sowjet-Unie, uitgegeven door Rosenberg: ministerie voor de bezette gebieden in het Oosten. Alle maatregelen zijn van voorlopige aard; de definitieve oplossing volgt pas na de oorlog en wel voor geheel Europa. Derhalve zijn schicanes van Duitse zijde niet gewenst, evenmin als plundering door het Russische plebs; spontane acties (ook fysieke vernietiging van Joden, die de bevolking geterroriseerd hebben) van de plaatselijke bevolking zijn toegestaan, maar mogen de orde niet verstoren. Er komt een aanmeldingsplicht en de Jodenster wordt ingevoerd. Als belangrijkste maatregel geldt, dat de Joden streng van de overige bevolking gescheiden moeten worden. Er moeten ghetto's komen en er dient een reis verbod te worden in gesteld evenals een huwelijksverbod. Ook komt er een uitoefeningsverbod voor alle beroepen, behalve dat van handwerker. Het hele Joodse vermogen dient aangemeld te worden. Verder zullen apart worden ingevoerd: Joodse scholen, theaters en bioscopen, echter geen Joodse pers, sept. 1942.
    349 Afschrift van een expresse brief van de Reichsführer-SS en Chef der deutschen Polizei en ondertekend door Heydrich. De brief is gericht aan de Reichsminister für die besetzten Ostgebiete en vormt de stellingname op de inhoud van de "Braune Mappe für die Ukraine" (richtlijnen voor de Jodenvervolging in de Sowjet-Unie; zie ook doc. 348). Heydrich is het er niet mee eens. Hij vindt, dat de intussen vastgelegde bevoegdheden van de Reichsführer-SS er niet in naar voren komen. Aangezien de "Judenangelegenheiten federführend" door de politie worden behandeld, stelt Heydrich voor de richtlijnen in overeenstemming met die van het RSHA (IV B 4) vast te stellen. Onder dit afschrift staat de reactie die Rosenberg 9 dagen later aan de betrokken afdeling in zijn ministerie stuurde met het verzoek om antwoord binnen 2 weken, 10-19 jan. 1942.
    350 Gewijzigd ontwerp van de in doc. 348 gegeven richtlijnen over de Jodenvervolging in Rusland. In deze versie wordt de competentie van de CdS, die met de Endlösung in Europa belast is, nadrukkelijk vooropgesteld. Ook de competentie van de aan hem ondergeschikte instanties van de Sipo wordt dienovereenkomstig bevestigd. Voor het overige zijn de richtlijnen weinig gewijzigd. Wel is een definitie van het begrip "Jood" opgenomen: als Jood geldt iemand, die nu of vroeger lid van de Joodse kerk is of was of wiens Jood-zijn uit andere omstandigheden blijkt; kinderen uit gemengde huwelijken gelden als Joden. Veranderd zijn verder de bepalingen over Joodse culturele instellingen: er komen geen aparte scholen, theaters enz. Tenslotte zijn er twee nieuwe richtlijnen toegevoegd, nl. over dwangarbeid en bestraffing van overtredingen van de anti-Joodse bepalingen. Onder dwangarbeid wordt verstaan: "geschlossenen Arbeitseinsatz in schaerfster Form" voor alle Joden; daarbij wordt niet op leeftijdsgrenzen gelet. De arbeid moet gezocht worden in zwaar lichamelijk werk; specialisatie van Joodse arbeiders raag niet voorkomen. Overtredingen van Duitse maatregelen moeten principieel met de doodstraf bestraft worden. Dit geschiedt alleen door standgerechten, geen datum.
    351 Beëdigde verklaring van een Joodse advocaat uit Griekenland o.m. over een bemiddelingspoging, die hij samen met een andere Joodse collega ondernam bij de Griekse aartbisschop, teneinde van de Duitse gezant Altenberg gedaan te krijgen dat de in Saloniki begonnen Endlösung zich niet over de rest van Griekenland zou uitbreiden. Altenberg had geantwoord, dat dit onvermijdelijk was, omdat de bevelen hiertoe uit Berlijn, van "zeer hoog" en met name van Eichmann kwamen, 4 jan. 1961.
    352 Fragment uit het verhoor van Alfred Rosenberg door de Russische aanklager tijdens het proces te Neurenberg over de Duitse bezettingspolitiek in Rusland, 17 apr. 1946.
    355 Bundel formulieren, reis-en verblijfsvergunningen uitgegeven door de Zentralstelle für jüdische Auswanderung te Amsterdam (onder deze formulieren bevindt zich een afrekening van inbeslag genomen gelden en goederen door Aus der Fuenten tijdens de evacuatie van het Apeldoornse Bos), 8 oct. 1942-31 mrt. 1945.
    358 Uittreksel uit het proces tegen Hongaarse oorlogsmisdadigers te Boedapest, onder wie de voormalige premier Doeme Sztojay. Tijdens zijn bewind (maart-augustus 1944) was het grootste deel der Hongaarse Joden gedeporteerd. Kaltenbrunner vas hierbij de drijvende kracht geweest, 2 apr. 1946.
    359 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt met mededeling, dat de controle van de zg. "Zertifikatsjuden" in Hongarije door de Hongaarse staatssecretaris Endre in nauwste samenwerking met de Duitse politie zal geschieden, juli 1944.
    360 Briefje van het RSHA, IV B 4, aan het Auswärtige Amt, met mededeling dat twee Jodinnen, voor wie kennelijk door de Argentijnse ambassade emigratie was aangevraagd, naar There-sienstadt zijn overgebracht, 22 mei 1943.
    361 Briefje van het RSHA, IV B 4, aan het Auswärtige Amt, dat een Jodin, voor wie de Hongaarse ambassade emigratie had gevraagd, al naar het Oosten is gedeporteerd, 13 apr. 1944.
    362 Overzicht van de Jodenvervolging in België, opgesteld door de Belgische regering. In mei 1940 bevonden zich +- 90.000 Joden in België, van hen verlieten 45000 het land voor de komst der Duitsers. De vervolging verliep in grote lijnen als in Nederland. Middels een aantal verordeningen werden de Joden geregistreerd (42.000 man; 2 à 3000 weigeraars) geïsoleerd, gekentekend, uitgeplunderd en in België gedwongen te werk gesteld. Reeds voor het begin der deportaties hadden er uitbarstingen van terreur plaats gehad. In april 1941 werden in Antwerpen twee synagogen verwoest. Ook werden in de eerste jaren van de bezetting honderden Joden wegens overtredingen van anti-Joodse maatregelen gearresteerd en in het concentratiekamp Breendonck doodgemarteld. In november 1941 werd de "Association des Juifs de Belgique" door de Duitsers ingesteld als een soort Joodse Raad. In juli 1942 begonnen de razzia's en daaropvolgende deportaties. Hiertegen richten de Joden een illegale organisatie op, het Comité de Défense des Juifs, dat in verblinding stond met de Belgische illegaliteit en dat voor onderduik adressen, bonkaarten, e.d. zorgde en er een waarschuwingssysteem op na hield bij op handen zijnde razzia's. Later ging het Comité tot actief verzet over. Zo werd in april 1943 een deportatietrein overvallen, waardoor honderden Joden konden ontsnappen. Een jaar lang werden alleen buitenlandse Joden gearresteerd. In sept. 1943 verbraken de Duitsers hun belofte om de Belgische Joden met rust te laten en werden ook deze opgepakt. In totaal werden ruim 25000 Joden uit België gedeporteerd. Van hen kwamen er 1276 terug, 1 mei 1947.
    363-365 Correspondentie tussen het Auswärtige Amt en het RSHA, IV B 4, over de emigratie-aanvrage van A. Michaelis, een vroeger Duitse, nu statenloze Jood, in Nederland woonachtig en met een Zwitserse niet-Jodin gehuwd . Na een eerste afwijzende beschikking van het RSHA schrijft het Auswärtige Amt dat een inwilliging om politieke redenen dringend gewenst is, zowel op grond van informaties van het Duitse gezantschap in Bern als ook gezien de wilde geruchten, die in Zwitserland de ronde doen over de Duitse "Jodenpolitiek". Hierop antwoordt Eichmann tenslotte dat ook deze overwegingen aan zijn principieel genomen besluit niet kunnen veranderen, 25 juni 1943 - 1 oktober 1943.
    366 Verzoek van von Thadden aan het Auswärtige Amt om telefonisch aan gezant Ritter door te geven dat het RSHA de deportatie van 50.000 Hongaarse Joden "zum Arbeitseinsatz" zal regelen. Het Auswärtige Amt krijgt schriftelijk bevestiging van het RSHA, 22 apr. 1944.
    367 In het Hongaars opgestelde verklaring van D. Dersð over de rol van Eichmann in de Jodenvervolging in Hongarije, 11 juli 1960.
    368 Briefje van het Auswärtige Amt aan Consul-generaal Speiser te Krummhübel dat "der Juden Angelegenheit Folser" door Eichmann te Boedapest geregeld is, 23 juni 1944.
    369 Afschrift van een verslag van een vergadering van de Slowaakse premier Tuka met de Duitse gezant Ludin en diens "Judenreferent" Wisliceny over de deportatie van de nog resterende Joden in Slowakije. Wisliceny zette uiteen dat reeds 52000 Joden gedeporteerd waren, terwijl nog 35000 over waren gebleven, allen in het bezit van vrijstellingen, die nu gecontroleerd moeten worden. Tuka deelt mee dat zijn regering besloten had alle vrijstellingen door het ministerie van binnenlandse zaken te laten controleren. Ambassadeur Ludin geeft het advies de "Judenfrage" volledig op te lossen, 30 juni 1942.
    370 Notitie van Veesenmayer voor het Auswärtige Amt over het resultaat van onderhandelingen, die hij met de Slowaakse president Tiso en premier Tuka voerde. De nog aanwezige 16-18000 Joden worden in kampen geconcentreerd in overleg met de Duitse gezant Ludin. De actie zal einde maart '44 voltooid zijn. Tiso stond persoonlijk borg er voor dat vertragingsmethoden door ministers of andere ambtenaren achterwege bleven. Ook bevonden zich in Slowakije nog 10.000 gedoopte Joden. Premier Tuka stemde ook in hun concentratie toe, maar verzocht om speciale kampen om moeilijkheden met de kerk te vermijden. Ook beloofde hij volledige ondersteuning t.a.v. de toezeggingen van Tiso, 22 dec. 1943.
    371 Briefje van het RSHA, IV B 4, aan het Auswärtige Amt met mededeling dat nazoekingen naar de verblijfplaats van een aantal Joden, waarnaar door de Slowaakse legatie in Berlijn was geïnformeerd zonder resultaat is gebleven. Op een terugkeer van Joden naar Slowakije moet niet meer worden gerekend, 28 nov. 1944.
    372 Telegrammen van Veesenmayer aan Ribbentrop en van von Thadden aan Eichmann. De Hongaarse regering heeft zojuist toegestemd in de deportatie van 50.000 "arbeitsfähige" Joden. Ook de Joden tussen 36 en 48 jaar, die tot nu toe niet tot de Joodse arbeidsdienst in Hongarije waren verplicht, worden nu opgeroepen. Hierdoor zullen opnieuw 50.000 Joden voor het Rijk "zur Verfügung" komen, 14 apr. 1944.
    373 Telegrammen van Veesenmayer aan Ribbentrop en van von Thadden aan Eichmann. De Hongaarse regering heeft zojuist toegestemd in de deportatie van 50.000 "arbeitsfähige" Joden. Ook de Joden tussen 36 en 48 jaar, die tot nu toe niet tot de Joodse arbeidsdienst in Hongarije waren verplicht, worden nu opgeroepen. Hierdoor zullen opnieuw 50.000 Joden voor het Rijk "zur Verfügung" komen, 14 apr. 1944.
    374 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. Er is met de Hongaarse regering overeengekomen dat voor het beschikbaar stellen van contingenten arbeidskrachten (Joden, zowel als niet Joden) contact zal worden onderhouden met de vertegenwoordigers van de O.T. en van Sauckel. Verder worden 150.000 Joden van deportatie vrijgesteld wegens "vordringlicher militärischer Arbeitsvorhaben". De Sipo stemt er mee in op voorwaarde dat deze Joden in gesloten kampen bewaakt worden. De 100.000 Joden, die de O.T. in Duitsland nodig heeft, moeten bij het WVHA. aangevraagd worden, 8 mei 1944.
    375 cf. doc. 160.
    376 Telegram van Ribbentrop voor Veesenmayer persoonlijk met het verzoek de Hongaren niet te hinderen bij het nemen van maatregelen, die hen in de ogen van de vijand compromiteren. Het is immers de Duitse wens dat zij op de scherpst denkbare wijze tegen de Joden optreden, 20 oct. 1944.
    377 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. De Hongaarse regering heeft de deportaties in de vorm van voetmarsen verboden. Aangezien er geen wagonmateriaal beschikbaar is, betekent dit in feite de stopzetting van de deportaties uit Boedapest. Van zijn kant heeft Hoess, die de leiding heeft bij de tewerkstelling in Oostenrijk (daarheen waren Joden, ± 30.000 man, te voet heengezonden) verklaard, dat hij alleen nog de beste arbeidskrachten kan gebruiken. Als gevolg van dit alles is de grootscheepse ontruiming van Joodse stadswijken stopgezet; voortaan worden alleen nog maar de allersterksten als arbeidskrachten aangewezen. De oprichting in Boedapest van een speciaal ghetto voor "Schutzpassinhaber" en een algemeen gehtto voor de overige Joden te Boedapest gaat volgens plan door. Bij controle van Zwitserse passen zijn 30% vervalsingen ontdekt. Het Zwitserse gezantschap wijst ter verontschuldiging op de chaos bij de aanvraagbureaus. De Zweden delen ook passen uit maar vragen tegelijkertijd de Zwitsers de betrokken Joden in Zwitserland toe te laten. Ook de pauselijke nuntius deelt "Schutzbescheinigungen" uit voor gedoopte Joden (± 20.000 man). Volgens de nieuwste schattingen zullen ong. 80.000 Joden in het algemene, ± 16.000 in het speciale ghetto komen, 21 nov. 1944.
    378 Telegram van Veesenmayer aan Ribbentrop dat de Hongaarse regering Szalasi door voortdurende uitkamming van de ghetto's in Boedapest zal pogen aan Ribbentrop's wens om deportaties te voldoen, 23 nov. 1944.
    380 Telegram van Veesenmayer aan Ribbentrop. Boedapest is tweemaal gebombardeerd, hetgeen de anti-semietische stemming sterk deed toenemen. In vlugschriften wordt voor elke omgekomen Hongaar de executie van honderd Joden geëist; dit is niet doenlijk maar propagandistisch is het waardevol. Veesenmayer voelt er wel voor bij een volgend bombardement voor elk slachtoffer tien passende (!) Joden neer te schieten. De Hongaarse regering was, meende hij, wel tot een dergelijke maatregel bereid. Veesenmayer vraagt tenslotte of het plan van Ribbentrop nog doorgaat om alle Joden ten geschenke aan Churchill en Roosevelt aan te bieden. In het andere geval wil hij met de represailles beginnen, 3 apr. 1944.
    381 Twee rapporten over de situatie in Hongarije van de HSSPF, Winkelmann. In het eerste rapport worden drie onderwerpen behandeld: Communisme, Joden en spionage. In Boedapest is een Trotzkistische groep opgerold. Onder de rubriek "Joden" wordt een overzicht gegeven van de indeling van Joden uit Boedapest in ghetto's. Aan spionage hebben zich Joodse industriëlen schuldig gemaakt. Het tweede rapport bestaat uit vier rubrieken. 1. "Bandieten" en parachutisten zijn gemeld in het Westen van Hongarije; 2) oppositie: er is een politieke groepering opgerold, waarbij een Jood werd gepakt; 3) Joden; hier wordt een overzicht gegeven van de arrestatie en concentratie van Joden in de Karpathen; per dag worden tienduizenden mensen in "Einzel" en "Sonderaktionen" opgepakt. Incidenten deden zich niet voor; in Boedapest zijn wegens spionage en hulp aan Poolse vluchtelingen enkele Joden gearresteerd. 4.) Abwehr; hier wordt melding gemaakt van de ontdekking van een nieuwe Poolse verzetsgroep, de Arma Krajowa, 19-20 apr. 1944.
    382 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt met mededeling dat op 27 en 28 april elk een transport met ± 2000 "arbeitsfähige" Joden tussen 16 en 50 jaren naar Auschwitz gedeporteerd worden. Onder hen zijn geen Joden uit neutrale of vijandelijke staten, 27 apr. 1944.
    383 Telegram van von Thadden aan de Duitse gezant in Slowakije. Een groot aantal transporten van Joden uit Hongarije is te verwachten. Gevraagd wordt of er bezwaren tegen bestaan als deze transporten over Slowakije geleid worden, 2 mei 1944.
    384 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. Bij de deportaties uit Hongarije is tot nu toe principieel de vertrekdata geheim gehouden. Dit geldt vooral voor Boedapest, dat als laatste aan de beurt komt en waar moeilijkheden te verwachten zijn. Nu zijn er uit Wenen meldingen gekomen over de uittocht van de Joden uit Boedapest. Dit moet voorkomen worden, ook in de toekomst, 8 juni 1944.
    385 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. Na de Duitse bezetting van Hongarije op 19 maart 1944 is het illegale grensverkeer van Joden uit Slowakije naar Hongarije nu in omgekeerde richting begonnen. Veesenmayer vraagt om een definitieve oplossing van het 'Joodse vraagstuk' in Slowakije en wenst dit met Ludin (Duits gezant in Pressburg) te bespreken, 14 juni 1944.
    386 Meldingen van de HSSPF in Hongarije, o.m. over het aantal gedeporteerden, nl. 326.009. Verder wordt gemeld dat Hongaarse Joden, die naar Roemenië gevlucht zijn politiek asyl krijgen; bovendien staat de Roemeense regering hun emigratie naar Palestina toe, 17 juni 1944.
    387 Notitie van Veesenmayer over de opheffing van het Sonderkommando Eichmann. Wel blijven de leden van het Kommando nog een week in Boedapest in de verwachting dat er een wijziging in de binnenlandse politiek van Hongarije optreedt. Een deel der leden wordt bij de BdS in Hongarije en de Kommandeur der Sipo te Boedapest gedetacheerd. Wisliceny gaat terug naar het gezantschap in Slowakije. Dannecker blijft als zelfstandig verbindingsofficier voor "Joodse kwesties" bij de betrokkene Hongaarse instanties gedetacheerd, 29 sept. 1944.
    388 Notitie van Wagner van het Auswärtige Amt voor Ribbentrop. De Duitse gezant in Boedapest, Veesenmayer, heeft meegedeeld, dat de Hongaren hun "verplichtingen" m.b.t. de deportatie van de Joden in Boedapest niet nakomen, mede om zich een "alibi" tegenover de vijand te verschaffen. Intussen komt het front naderbij; de Joden vormen een gevaar. Duitsland moet op eigen iniatief de Joden deporteren of de Hongaren onder druk zetten. In beide gevallen moet de SS voor de nodige Kommandos zorgen. Veesenmayer vraagt of hij hierover contact kan opnemen met Himmler of het RSHA, 12 oct. 1944.
    389 Bundel stukken van en aan de Sicherheitspolizei in Frankrijk betreffende de emigratie, resp. deportatie van Hongaarse Joden. Een der laatste stukken, gedateerd 27 jan. 1944, bevat de opdracht van Eichmann aan alle Duitse politie-instanties in bezet Europa om alle Argentijnse Joden naar Bergen-Belsen te deporteren, 31 mrt. 1943 - 22 feb. 1944.
    390-393 Enkele notities en een telegram van het Auswärtige Amt n.a.v. een verzoek van Eichmann om een actie te kunnen houden in Monaco. Daar zouden zich 15000 voortvluchtige Joden bevinden. De monegaskische regering is tot medewerking bereid, maar de Italiaanse bezettingsautoriteiten saboteren de maatregelen. Er bevinden zich onder de 15000 personen zowel statenlozen, emigranten uit Duitsland, Polen en Tsjecho-Slowakije, alsook "Feindstaatlichen". Von Thadden adviseerde direct met het Duitse consulaat in Monaco contact op te nemen zonder Ribbentrop in te schakelen. Deze heeft immers de kwestie zelf al in maart 1943 aanhangig gemaakt. Het Duitse consulaat in Monaco antwoordt vervolgens dat er zich daar geen 15000 vluchtelingen, maar slechts 1000 ingezeten Joden bevinden en dat dit door de Sipo in Nice bevestigd is. Eichmann heeft toegezegd, de zaak te onderzoeken, 21 sep. 1943 - 26 okt. 1943.
    394 Notitie van de Duitse consul-generaal te Monaco voor de Sipo te Nice en voor het Auswärtige Amt. Naar schatting zijn er nog 40-50 Joden in Monaco. Onderduikers kunnen er nauwelijks zijn, want daarvoor is het broodrantsoen te laag. Een jaar geleden waren er nog 1000 Joden, die na het wegtrekken van de Italiaanse bezetting deels gevlucht deels gearresteerd zijn. De consul verzoekt eventuele volgende arrestaties in samenwerking met de Monegaskische politie te verrichten, waarbij de "Rassezugehörigkeit" niet als reden moet worden opgegeven. Bovendien weken enkele Joden voor de SD en een aantal anderen als opkopers van ruwe diamant voor een Duitse instantie in Parijs, 14 juli 1944.
    395 Verklaring van Wisliceny over de Jodenvervolging in Slowakije en Hongarije. De arisering van Joodse firma's in Slowakije was mede in handen van de Auslandsorganisation van de NSDAP. Bij de Endlösung in Slowakije was het Auswärtige Amt ingeschakeld; Rademacher en Von Thadden werkten met Eichmann samen. Deze deed zijn voorstellen aan het Auswärtige Amt, die ze aan de Tuka-regering doorgaf als voorschriften. In december 1943 ging Veesenmayer zich namens het Auswärtige Amt met de Endlösung in Slowakije bemoeien; er waren daar nog 30000 Joden en hij eiste hun deportatie van Tiso. Volgens Wisliceny, die van sept. 1944 tot januari 1945 onder Eichmann in Hongarije werkzaam was, werd Veesenmayer ook daar steeds op de hoogte gehouden van de acties van het Eichmann-Sonderkommando. Tenslotte deelt Wisliceny nog mee, dat het Auswärtige Amt zich ook met arisering bezighield en zg. "zwarte lijsten" zond over geariseerde bedrijven, waar nog Joden werkzaam waren, 7 okt. 1947.
    396 Rondschrijven van Himmler over de uitvoeringsbepalingen bij executies, aangeduid als Sonderbehandlungsfälle en de "Vorbehandlung" (kennelijk aanvrage om toestemming tot executies). Bij "Fremdvölkischen" is een eenvoudige melding genoeg (wel moet hun "eindeutschungsfähigkeit" vermeld worden). Van Duitsers en "stamverwanten" is een opgave nodig omtrent het aantal kinderen, het beroep en een eventueel strafblad; verder een foto en persoonsbeoordeling. De opdracht tot uitvoering wordt getekend door de Amtschef IV van het RSHA of een speciale Beauftragte en komt per expresse of telex aan de betr. Staatspolizeistelle, resp. de Kommandeur van de Sipo en SD. Deze stellen op hun beurt de HSSPF en de BdS op de hoogte. Daarna gaat de opdracht naar het concentratiekamp voor zover het een KZ-Häftling betreft. Een vonnis dat door een Standrechtbank is uitgesproken behoeft geen bevestiging van het RSHA. Executies van Duitsers geschieden principieel in het dichtsbijzijnde kamp; buitenlanders worden ter plaatse als maatregel ter afschrikking uitgevoerd. Het executiepeloton bestond uit 6 man o.l.v. een luitenant of sergeant-majoor, allen SS-ers. Ophangen gebeurt door een andere gevangene . Voor foto's of film van executies zijn speciale vergunningen nodig. Na de executie moet het vuurpeloton worden ingelicht over de rechtvaardigheid van het vonnis, zodat het er innerlijk geen schade van kan ondervinden. Dit moet kameraadschappelijk gebeuren, soms tijdens een gezellig samenzijn. Bij executies buiten de kampen moet de Orpo voor afzetting zorgen. In Polen en Rusland moet de bevolking na afloop langs de galgen worden gevoerd en "belehrt" worden. Na de executies volgt melding aan Amt IV, RSHA. De lijken gaan naar het dichtstbijzijnde crematorium of een universiteitskliniek; als dat niet mogelijk is volgt begrafenis op een Joods kerkhof of op de plaats, waar op een kerkhof de zelfmoordenaars begraven worden. De familie wordt principieel pas na de executie ingelicht, 6 januari '43.
    397 Notitie van Von Thadden voor de staatssecretaris van het Auswärtige Amt over een evacuatie per schip van Joodse kinderen uit Roemenië naar Palestina. Het Internationale Rode Kruis heeft om een vrijgeleide verzocht. Van Duitse zijde kon geen toestemming worden gegeven omdat Palestina Arabisch gebied is. Dit zou de Duitse consul te Genève bericht kunnen worden, 29 mrt. 1944.
    398 Vortragsnotiz van Von Thadden voor Ribbentrop. Het Internationale Rode Kruis heeft het plan om de evacuatie van Joodse kinderen uit Roemenië, Bulgarije en de bezette gebieden in het Oosten op zich te nemen en aan Antonescu aangeboden de scheepsruimte ter beschikking te stellen. Volgens de Duitse gezant in Boekarest, von Killinger, is Antonescu hiertoe bereid. Killinger vraagt de Duitse regering aan Antonescu mee te delen niet op dit aanbod in te gaan en opnieuw van de Duitse bereidwilligheid te getuigen Roemenie van zijn Joden te verlossen en hun naar de arbeidsinzet in het Oosten te deporteren, 1 juni 1943.
    399 Telegram van het Auswärtige Amt aan (het Duitse gezantschap) Sofia. Uit Hongarije zijn via Roemenië, Bulgarije en Turkije in Palestina 72 Joodse kinderen aangekomen als onderdeel van een contingent van 500 kinderen, waarvoor Engeland toestemming heeft gegeven. Bovendien wordt uit Boekarest bericht dat met de emigratie van 1000 kinderen uit de Balkanlanden wordt begonnen, terwijl nog eens 150 kinderen in de eerstkomende dagen zullen vertrekken. Verzocht wordt alle mogelijke tegenstand te bieden en het resultaat te melden, 10 mrt. 1943.
    400 Notitie van het Auswärtige Amt over telegrammen aan de gezantschappen in Boedapest en Boekarest, waarin meegedeeld werd, dat het Duitse gezantschap in Sofia de indruk heeft, dat de Bulgaarse regering niet afwijzend staat t.o.v. de emigratie van 4000 Joden naar Palestina. Hiervoor zou door Engeland toestemming gegeven zijn. Het Auswärtige Amt heeft de gezant verzocht in Sofia vast te stellen of dergelijke afspraken gemaakt zijn en mee te delen dat dit door Berlijn niet gebillijkt kan worden met als motivering dat de gemeenschappelijke politiek in deze niet gelijk gericht is; bovendien kunnen speciale acties ook in andere kwesties wel eens succes hebben. Verder bestaat het gevaar dat de vijand er propaganda uit slaat; ook is aan emigratie het risico van spionage verbonden. Tenslotte wordt de buitenlandse politiek t.o.v. de Arabische staten doorkruist. De Duitse regering vraagt daarom nauwkeurige opheldering over de stand van de onderhandelingen en verzoekt het afbreken ervan te bevorderen, 8 mrt. 1943.
    401 Telegram van Von Killinger aan het Auswärtige Amt met de mededeling dat Antonescu zijn regeringsfunctionaris voor Joodse kwesties, Lecca, instructies heeft gegeven de emigratie van 75000-80000 Joden naar Palestina en Syrië te regelen. Iedere Jood moet de staat 200.000 Lei betalen. Killinger heeft Lecca hierop gezegd dat Berlijn nauwelijks accoord zal gaan, vooral als het "wehrfähige" Joden betreft en dat de recente besprekingen met de Grootmufti en de Iraakse premier in Berlijn eerder het tegendeel tot onderwerp gehad zullen hebben. Lecca begreep dit en zegde toe het bevel pas te zullen uitvoeren, nadat hij het Duitse standpunt kende. Bovendien was er geen scheepsruimte ter beschikking. Lecca beloofde Killinger en de (Duitse) "Judenberater" op de hoogte te zullen houden. Antonescu wijst, volgens Killinger, een radicale oplossing van de hand voorzover het geen uitgesproken bolsjewistische Joden betreft; bovendien wil hij aan de emigratie verdienen. Killinger vraagt het Auswärtige Amt nu stelling te nemen, omdat hij twijfelt of het raadzaam is zelf op te treden, 12 dec. 1942.
    402 In antwoord op het telegram (doc. 401 ) van 12 dec. 1942 schrijdt Luther dat het plan van Antonescu een onduldbare "Teillösung" vormt gegeven de Europese oplossing van de Duitse regering. Het zou ook een "vertrouwenscrisis veroorzaken bij onze politieke vrienden in het Nabije Oosten". Verder zou een emigratie van dergelijke omvang een aanzienlijke ondersteuning van het oorlogspotentieel in de propaganda van de vijand betekenen. Ook in Europa zou men er de terugslag van ondervinden, terwijl de vijand er een tegenstelling tussen de Asmogendheden in zal zien. Roemenië zal er trouwens ook niet milder om beoordeeld worden door de geallieerde propaganda. Hoewel men het plan voorlopig niet au serieux moet nemen, blijft Berlijn bereid aan een "gerechtwerdende Lösung des Gesamtsproblem" mee te werken. Het RSHA is van de feiten op de hoogte gesteld, 9 jan. 1943.
    403 Notitie van Luther voor Ribbentrop. De Roemeense regering is al in november 1941 accoord gegaan met de Aussiedlung van Roemeense Joden uit het Duitse Rijksgebied. Daarop werden zij in de laatste tijd uit Duitsland en de bezette gebieden in de "gehandhabten Massnahmen mit einbezogen". Hiertegen protesteerden verscheidene Roemeense consulaten en zelfs volgde een interventie van de gezant in Berlijn. De secretaris-generaal van het Roemeense ministerie van buitenlandse zaken heeft nu verklaard, dat alle Roemeense instanties in het buitenland meegedeeld wordt dat de Roemeense Joden onder de Duitse maatregelen vallen. Luther schrijft, dat hij ervoor heeft gezorgd dat de verdere behandeling door het RSHA geregeld wordt. Daarnaast is er een bevestiging van de beide Antonescu's binnengekomen van het besluit ook de Aussiedlung van de Joden uit Roemenië dadelijk te beginnen. Lecca, de Roemeense "Judenberater" heeft verzocht om de komst van vertegenwoordigers van het Auswärtige Amt en het RSHA om de praktische uitvoering te bespreken van de "weitere Fragen der Entjudung Rumänien", 17 aug. 1942.
    404 Telegram van Killinger aan het Auswärtige Amt met mededeling dat de Roemeense regering er in toestemt dat haar Joden in Duitsland samen met de Duitse Joden naar de ghetto's in het Oosten worden gedeporteerd, 13 nov. 1941.
    405 Circulaire van Himmler's secretaris Brandt over besprekingen tussen Himmler, Gebhardt, Glücks en Klavberg m.b.t. experimenten om Jodinnen ongemerkt te steriliseren. Klavberg heeft Himmler toestemming om hiervoor mensen en dieren uit Auschwitz te gebruiken. Met behulp van de röntgenspecialist Dr. Hohlfelder kunnen deze proeven ook met Joodse mannen uitgevoerd worden. Himmler heeft alle betrokkenen er op gewezen dat deze experimenten hoogst geheim moeten worden gehouden, juli 1942.
    406 Brief van een Duitse arts aan Himmler over een recente publicatie van een collega Dr. Madaus, die een plantaardig middel heeft gevonden om mensen d.m.v. medicijnen (oraal of per injectie) te steriliseren. De schrijver die zich "gedragen voelt door de gedachte dat de vijand niet slechts verslagen, maar ook vernietigd moet worden", stelt Himmler voor dit volgens hem patente middel te gebruiken tegen de drie miljoen "momentan in deutscher Gefangenschaft befindlichen Bolschwisten" te gebruiken. Dan kunnen ze werken en zich toch niet voortplanten. Verder stelt hij voor dat Dr. Madaus zich van verdere publicaties onthoudt en dat onmiddellijk met experimenten op misdadigers wordt begonnen. Tevens komt hij met het voorstel na te gaan hoe het uitgevonden preparaat is samengesteld en eventueel synthetisch te vervaardigen is. Tenslotte deelt hij mee, dat hij zich als voormalig Wehrmachtsofficier en arts verplicht voelt tot een absoluut stilzwijgen, okt. 1941.
    407 Notitie van Brandt over een gesprek dat hij op verzoek van Himmler heeft gehad met Pohl over onderzoekingen naar vindplaatsen in Europa van de plant, waaruit een sterilisatieserum kan worden bereid. De plant, die Dr. Pokorny in zijn brief (doc. 406) noemt komt in Amerika voor. Himmler wil dat met eventuele aanwezige bestanddelen van de plant reeds nu sterilisatie pogingen worden ondernomen in concentratiekampen, 22 juni 1942.
    408 Briefje van Himmler aan Pohl met verzoek contact op te nemen met Dr. Madaus en hem te vragen niets meer te publiceren over zijn bevindingen (cf. doc. 406) en hem tevens aan te bieden in samenwerking met de Reichsarzt-SS, Dr.Gränitz, op misdadigers te experimenteren, 10 mrt. 1942.
    409 Afschrift van een briefje van de Adjudantur van Himmler aan R. Günther (RSHA, IV B 4) waarin verzocht wordt bij de sterilisatieexperimenten van Dr. Madaus ten nauwste met het WVHA (Pohl) samen te werken, 4 juli 1942.
    410 Afschrift van de richtlijnen voor Sonderbehandlung bij Kriegsdelikte. Het stuk is opgesteld door de afdeling II A (Amt II was sinds 1938 het Amt Politische Polizei van het Hauptamt Sicherheitspolizei en werd later bij de oprichting van het RSHA Amt IV); het stuk heeft duidelijk betrekking op Duitsland, mogelijk ook al op het bezette Poolse gebied. Sonderbehandlungen (executies) worden met uitzondering van de clerus, theologen en Jehova-getuigen (zij vallen onder II B) door II A geregeld. De Stapoleitstellen moeten zelf met voorstellen komen; zij ontvangen geen concrete aanwijzingen. Op deze wijze leren zij initiatieven te ontwikkelen en de verantwoording te dragen. De beslissing t.a.v. de Sonderbehandlung ligt wel bij II A. Deze afdeling houdt tevens statistiek en kartotheek bij en verdeelt de gevallen over de andere afdelingen. De groep staatsvijandelijke elementen worden in diverse categorieën verdeeld en door aparte diensten behandeld. IIA: Communisten; IIC: reactionairen en politiek kleurlozen; IIB: katholieken. M.b.t. het luisteren naar verboden zenders heeft II L speciaal verzocht dat de Leitstellen hiervan melding doen aan het Gestapo hoofdkwartier. Wel kunnen de Leitstellen zelfstandig beslissen over een eventuele Schutzhaft. Over de Strafantrag beslist de afd. II L, 26 sep. 1939.
    411 Uitvoeringsbepalingen betreffende de reorganisatie van de Wirtschafts- und Verwaltungsdienststellen bij de HSSPF-functionarissen in de bezette gebieden en het Generalgouvernement. Elke HSSPF krijgt een SS-Wirtschafter toegevoegd, die in alle zaken betr. Wirtschaft en Verwaltung competent is, speciaal m.b.t. de concentratiekampen. Deze meldt alle gebeurtenissen over de gevangenen (vluchtpogingen, executies) en de bewaking. Deportatie naar en ontslag uit concentratiekampen blijft een zaak van het WVHA en het RSHA samen. (Dit stuk bevat in totaal 12 pagina's; in deze collectie is naast de eerste en de laatste pagina alleen pagina 9 opgenomen, waarin de competenties inzake de deportatie en het ontslag naar en uit concentratiekampen wordt behandeld), 23 juli 1942.
    413 Circulaire van de CdS aan alle Dienststellen van de Sipo en de SD over de overplaatsing van de Inspektion der Konzentrationslager uit het SS-Führunghauptamt naar het WVHA t.b.v. de arbeidsinzet. De competentie van het RSHA inzake deportatie naar of ontslag uit de concentratiekampen blijft ongewijzigd, 30 mei 1942.
    414 Verklaring van Hauptsturmführer Karl Sommer, verbonden aan het WVHA, Amt D II (Arbeitseinsatz der Häftlinge). Haar taak was de bemiddeling van Häftlinge als arbeidskrachten in concentratiekampen, eerst alleen voor SS-ondernemingen, sinds augustus-september 1942 ook voor de industrie in Duitsland en in de bezette gebieden. Onder D II viel ook de reparatie in Sachsenhausen van horloges afkomstig uit Auschwitz en Lublin in het kader van de Reinhardt-Aktion. Daarnaast werden z.g. Baubrigaden uit Häftlinge samengesteld voor herstelwerk na bombardementen, vervolgens ook Eisenbahnbrigades; tenslotte werden gevangenen ook nog gebruikt voor Sonderbaumassnahmen in opdracht van Goering. Het WVHA kreeg van Himmler toestemming alle nodige krachten te recruteren, in totaal voor de genoemde brigaden ± 4000 man, die dus buiten de kampen voor het WVHA werkten. De lonen gingen naar de Rijkskas (30 pfennig per 11-urige werkdag in theorie; in werkelijkheid waren de werktijden veel langer). Bij de Bauleitungen waren ook "zwarte werkplaatsen", waar voor de leiding prive-werkjes verricht werden. Het Rijk ontving einde 1944 p. maand ongeveer 50 miljoen RM voor de arbeidsinzet van alle gevangenen in de kampen. Bij de uitbreiding van Auschwitz in 1943 werden ook Poolse dwangarbeiders gebruikt. Al deze werkzaamheden - ook de bouw van de crematoria - vielen onder afdeling C van het WVHA. In politieke zin vielen de gevangenen onder D I. De kampen waren verdeeld in soorten, genummerd I, II en III; in de laatste categorie werd het zwaarst gewerkt. Over de plaatsing besliste Hoess (deze was eerst kampcommandant van Auschwitz van mei '40 tot dec. '43; daarna hoofd van de afd. D I in het WVHA). Sommer schat het aantal arbeiders dat Pohl in 1944 aan de particuliere industrie of het departement van Speer afstond op 120-160 duizend. Voor hulparbeiders werd 4 Mark, voor vakarbeiders 6 Mark betaald; ook deze gelden gingen naar het WVHA. In de kampen zelf bestonden zg. Strafkommandos (bv. steenhouwerijen), 22 jan. 1947.
    415 Brief van de RFSS , Inspecteur voor de concentratiekampen, aan de kampcommandant van Gross-Rosen. Meegedeeld wordt dat er 600 RM is overgemaakt voor de deelnemers aan de executies. Het is een eenmalige gratificatie, waarover gezwegen moet worden, 11 nov. 1941.
    416 Circulaire van het WVHA, afdeling D, aan de commandanten van een aantal concentratiekampen. Op bevel van Himmler en na afspraak met het RSHA is het volgende bepaald: Sterfgevallen van Joden worden voortaan op een maandelijkse verzamellijst met personalia opgezonden. Voorzover deze personen in Schutzhaft of Vorbeugungshaft waren op bevel van het RSHA, Amt IV of V, moeten de namen rood onderstreept worden. Alleen van niet-Joden moeten sterfgevallen voortaan nog per expresse aan het RSHA IV of V en het WVHA Amt D gemeld worden. Of de dood natuurlijk was of niet doet noch bij Joden noch bij niet-Joden terzake. Ondanks deze vereenvoudigde meldingsvorm, mag men nergens in de kampen vergeten dat ook het mensenleven van iedere misdadiger moet worden verantwoord, 21 nov. 1942.
    417 Overeenkomst tussen de Bulgaarse Commissaris voor Joodse kwesties, A. Belev, en Dannecker, Duits gevolmachtigde, inzake deportaties van 20000 Joden uit de geannexeerde Bulgaarse gebieden naar de Oostelijke provincies in Duitsland. Na ontvangen bevestiging van de ministerraad stelt Bulgarije 20000 Joden, ongeacht leeftijd en geslacht uit 6 districten ter beschikking. Bulgarije verplicht zich: 1) alleen Joden te deporteren, 2) geen gemengd gehuwden 3) hun nationaliteit bij het passeren van de grens vervallen te verklaren, 4) geen infectueuze Joden toe te laten, 5) niet toe te staan dat geld e.d., vergif of wapens worden meegenomen. Naamlijsten worden bijgevoegd, evenals voedsel voor 15 dagen, watertonnen e.d. De bewaking wordt waarschijnlijk door Duitsers verzorgd. Over vergoedingen door Bulgarije wordt nog onderhandeld. De treinenloop - steeds 1000 personen per trein - wordt door de spoorwegen van beide landen onderling geregeld. Bulgarije ziet in ieder geval af van een verzoek om terugkeer der gedeporteerde Joden, 22 febr. 1943.
    418 Vonnis van een Grieks tribunaal tegen Max Merten tijdens de oorlog hoofd van het Duitse militaire bestuur in Saloniki wegens arrestatie en uitplundering van resp. moord op een aantal met name genoemde Griekse Joden alsmede de deportatie van bijna 9000 Joden uit Griekenland, de confiscatie van 500 miljoen Drachmen en de terreur op de 56000 Joden van Saloniki. Hij wordt veroordeeld tot 25 jaren gevangenisstraf, 5 mrt. 1959.
    419 Telegram van Veesenmayer uit Boedapest aan het Auswärtige Amt. Het Sonderkommando Eichmann in Hongarije heeft van het RSHA bericht ontvangen, dat de BdS in Griekenland opdracht kreeg ook alle Hongaarse Joden te deporteren. Veesenmayer stelt voor hun vermogen in (Duitse) veiligheid te brengen in afwachting van definitieve afspraken met de Hongaarse regering, 27 juni 1944.
    420 Telegram van het Duitse gezantschap te Sofia aan het Auswärtige Amt. De deportatie van Joden uit Sofia (20 000 man) naar de provincies is voltooid. In de provincies is een anti-Joodse stemming ontstaan door huurverhogingen en levensmiddelen-tekorten. De houding van de Bulgaarse regering is echter niet duidelijk. Gezien de mentaliteit der Bulgaren moet geen druk worden uitgeoefend. Men moet de schijn ophouden dat Sofia vrijwillig tot deportatie naar het Oosten besluit. De situatie in de provincie kan daarbij gunstig werken, 24 juni 1943.
    421 Expresse van Von Thadden aan Eichmann. Voorzover Spaanse Joden uit Saloniki gedeporteerd worden, zou het beter zijn ze naar Bergen-Belsen over te brengen. Overbrenging naar Athene, waarvoor de Italiaanse regering toestemming heeft gegeven, zou het Duitse rijk schaden. Hiervan is de Spaanse legatie te Athene mondeling en schriftelijk in kennis gesteld. Het Auswärtige Amt verzoekt het RSHA te voorkomen dat Griekse Joden naar de Italiaanse zone trekken, 28 juli 1943.
    422 Vermerk van Von Thadden voor Steengracht van Moyland. Op 15 juli 1943 was de deportatie van alle Joden uit Saloniki voltooid. Alleen 366 Spaanse Joden waren volgens afspraak tussen Auswärtige Amt en RSHA naar Duitsland (Bergen-Belsen) gebracht, omdat de Spaanse regering hen aanvankelijk wilde opnemen. Daarom ook was met het RSHA afgesproken dat hun behandeling zodanig moest zijn, dat zij inderdaad naar Spanje terugkonden, als Madrid dat zou wensen. Daarna stelde de Spaanse legatie in Berlijn voor hen in groepjes van 25 man om de paar weken te laten terug gaan. Auswärtige Amt en RSHA zijn hier tegen. Naast transportmoeilijkheden (gebrek aan bewaking) spelen propagandistische overwegingen (herhaalde gruwelpropaganda) een rol. Tenslotte stemde de Spaanse ambassade in met 2 transporten van 180 man op voorwaarde dat Madrid accoord gaat. Ondanks zes navragen heeft het Auswärtige Amt daarna niets meer vernomen van de Spaanse legatie. Het RSHA dringt aan, omdat het de barakken nodig heeft. Von Thadden stelt voor de Spaanse ambassadeur mee te delen dat Spanje de Joden moet terugnemen, omdat anders de competente binnenlandse diensten hun deportatie naar het Oosten ten uitvoer leggen en zij in dat geval vóór het einde van de oorlog niet terugkomen, 22 okt. 1943.
    423 Brief van het RSHA IV B 4 aan het ministerie van financiën ondertekend door Heydrich, waarin deze meedeelt dat ± 260000 Slovenen naar Servië zullen worden gedeporteerd. Hiervoor zal een bespreking worden gehouden. Hij verzoekt de minister een vertegenwoordiger te zenden, 21 april 1941.
    424 Brief van de Militärverwaltung in de Duitse zone van Griekenland aan de Joodse Kulturgemeinde te Saloniki; waarin verordend wordt dat alle Joden ter plaatse met uitzondering van de buitenlandse 1) zich moeten kentekenen, 2) hun winkels, kantoren e.d. van borden moeten voorzien; 3) zich in een speciaal stadsdeel moeten concentreren. De kosten komen ten laste van de betrokkenen of de Kulturgemeinde; de uitvoering van de concentratie is aan de SD opgedragen, 6 feb. 1943.
    425 Brief van Wisliceny aan de Kulturgemeinde te Saloniki n.a.v. de verordening van 6 feb. 1943 (cf. doc. 424) over de vorm van de kentekening (ster), de wijze waarop zij gedragen moet worden en de leeftijdsgrenzen die hiervoor gelden. Met de ster wordt een persoonsbewijs uitgereikt, waarvan het nummer op de ster moet worden vermeld. Van de uitgifte moet een register met personalia worden bijgehouden. Voorts wordt een beschrijving gegeven van het begrip Jood, febr. 1943.
    426 Brief van de militaire bevelhebber te Saloniki aan de Kulturgemeinde aldaar met het bevel de vertegenwoordiging voor alle Joden in de Duitse zone in Griekenland op zich te nemen. Nadere bijzonderheden zal het Sonderkommando voor Joodse zaken van de Sipo in Saloniki verstrekken, 13 feb. 1943.
    427 Brief van de militaire bevelhebber te Saloniki aan de Kultusgemeinde ter plaatse; waarin een aantal verbodsbepalingen voor Joden worden verordend. Elke Jood, die zich niet in zijn vaste woonplaats bevind, geldt als vluchteling en wordt ter plaatse neergeschoten. Verder is het gebruik van openbaar vervoer verboden. Joden mogen na donker niet meer op straat komen of in openbare gelegenheden. Met uitzondering van artsen en leden van de Kultusgemeinde moeten zij hun telefoon opzeggen, 13 feb. 1943.
    428 Bevel van het Sonderkommando Wisliceny van de Sipo te Saloniki aan de Kultusgemeinde aldaar over de afwikkeling van het vermogen en kostbaarheden van "ausgesiedelte" Joden. Hun banktegoeden, depots e.d. moeten opgegeven worden. De bedragen moeten op een speciale rekening worden verzameld van de Kultusgemeinde, die de banken dit bevel moet doorgeven, 15 mrt. 1943.
    429 Brief van de militaire bevelhebber te Saloniki aan de Kultusgemeinde ter plaatse over represaillemaatregelen n.a.v. de vlucht van een Joodse arts, 21 mrt. 1943.
    430 Verordening van het Sonderkommando Wisliceny van de Sipo over de reorganisatie van de Kultusgemeinde te Saloniki. Speciale aandacht wordt besteed aan het "Lager Baron Hirsch" (Dit z.g. kamp was in werkelijkheid dat deel van het ghetto dat aan het station grensde. Van hier werden de deportaties uitgevoerd), 29 mrt. 1943.
    431 Notitie van Luther (?)voor Weiszäcker met mededeling dat hij van Ribbentrop telefonisch aanwijzing heeft gekregen de evacuatie van Joden uit alle mogelijke landen in Europa bespoedigd moet worden. Met verwijzing naar de deportaties uit Slowakije, Kroatië, Roemenië en de bezette gebieden wil Ribbentrop nu de Bulgaarse, Hongaarse en de Deense regering benaderen. Italië zal door Ribbentrop zelf bewerkt worden via Ciano of rechtstreeks in een gesprek tussen Hitler en Mussolini, 24 sep. 1942.
    432 Brief van Dannecker aan Zeitschel over het aantal Joden in Frankrijk. In het bezette deel bevinden zich ± 7500 Joden in kampen, waarvan bijna 6000 buitenlandse of staatenloze Joden en in Parijs ± 150000, van wie de helft niet-Franse Joden. Het totale aantal in het bezette gebied wordt op 165.000 geschat. Het getal der Joden in het onbezette deel is niet bekend, de schattingen liggen tussen 500000 en een miljoen. De aanmeldingsplicht in het onbezette deel heeft nog geen resultaat gehad, omdat de Franse autoriteiten de sluitingsdatum steeds verlengen, 20 okt. 1941.
    433 Notitie van de afdeling D III van het Auswärtige Amt voor Freytag, specialist voor Amerika in het ministerie: D III heeft Eichmann verzocht om vrijlating en uitwijzing van de Chileense Joden in het bezette deel van Frankrijk wegens de goede betrekkingen en om represailles te vermijden. Eichmann toonde begrip maar kon van Berlijn uit geen beslissing nemen. Hij zou contact opnemen met de vertegenwoordiger van de SD in Frankrijk om diens standpunt te vernemen, 31 okt. 1941.
    434 Mededeling van IV B (IV J) Parijs aan de BSO in Frankrijk over drie aanstaande deportaties uit Drancy naar het Oosten alsmede een verzoek om een kommando van bewakingspersoneel van de Orpo, 5 feb. 1943.
    435 Telex van Röthke aan IV B 4, Berlijn, over enkele vertrekdata van transporten uit Drancy naar Auschwitz, 6 feb. 1943.
    436 Telex van Röthke aan Eichmann, aan de Inspekteur der Konzentrationslager en het kamp Auschwitz over het vertrek van een transport op die datum, 9 feb. 1943.
    437 Telegram van Luther aan de vertegenwoordigers van het Auswärtige Amt in Parijs, Brussel en Den Haag met bericht dat de CdS meegedeeld heeft dat medio juli, resp. begin aug, 1942 de deportaties uit Frankrijk en Nederland (elk 40 000) en uit België (10 000) "zum Arbeitseinsatz in das lager Auschwitz" beginnen. Voorlopig worden alleen niet-gemengd gehuwden volwaardige arbeidskrachten gedeporteerd; Joden die de nationaliteit van een vijandelijke, een neutrale of een bevriende mogendheid bezitten zijn vrijgesteld. Het Auswärtige Amt vraagt zijn vertegenwoordigers omgaand hun standpunt te bepalen, 28 juni 1942.
    438 Telegram van Abetz aan het Auswärtige Amt. Tegen de deportatie van 40 000 Joden (cf. doc. 437) bestaat geen bezwaar, als zij het groeiende antisemietisme in Frankrijk maar versterken. Dit wordt vooral bereikt als eerst de "Ost-und andere Fremdjuden" gedeporteerd worden en daarna pas Franse Joden als het gevraagde aantal niet wordt bereikt. Op deze wijze wordt de vrijstelling van Franse Joden, die in het kader van de Endlösung ook allen moeten verdwijnen, vermeden, 2 juli 1942.
    439 Telegram van Luther aan Abetz n.a.v. diens bericht van 2 juli 1942 (cf. doc. 438). Deportatie van "fremdländische Juden" nog niet mogelijk. Beslissing hierover volgt nog. De uitvoering van de deportaties mag hierdoor niet vertraagd worden, 10 juli 1942.
    440 Brief van Ribbentrop aan Keitel, waarin hij hun de benoeming van Abetz bericht als ambassadeur in Frankrijk en een opsomming geeft van zijn bevoegdheden alsmede van zijn positie t.o.v. het militaire bestuur. Abetz behandelt alle politieke kwesties en is alleen Ribbentrop verantwoording schuldig. De laatste verzoekt Keitel de militaire instanties hierover in te lichten, 3 aug. 1940.
    441 Brief van het RSHA, IV B 4, aan alle Staatspolizeileitstellen, de Beauftragte des CdS voor België en Frankrijk, de SD-Abschnitten en het Auswärtige Amt over de emigratie van Joden uit België en Frankrijk en uit Duitsland naar het onbezette deel van Frankrijk. Duitse Joden in België en Frankrijk doen pogingen om langs legale weg te emigreren. Dit moet om twee redenen verhinderd worden. De emigratie uit het Rijksgebied en het Protektorat via Spanje en Portugal gaat volgens Goering voor. De mogelijkheden hiertoe zijn toch al beperkt. Ten tweede moet rekening gehouden worden met de "zweifellos kommende Endlösung der Judenfrage". Daarom verzoekt het RSHA de binnenlandse instanties van het Rijk geen geboorte-oorkonden e.d t.b.v. emigratie naar het buitenland te sturen. Alleen emigratie van Joden uit het Rijk naar het onbezette deel van Frankrijk is in speciale gevallen toegestaan als er geen bezwaren bestaan van de kant van de Sipo en de Franse regering. Dit geldt ook voor onbemiddelde Joden. Wel is voor elk geval toestemming van het RSHA nodig. Emigratie naar door Duitsland bezette gebieden moet i.v.m. de komende Endlösung tegen gehouden worden, 20 mei 1941.
    442 Notitie (waarschijnlijk opgesteld door het Duitse gezantschap te Parijs) over een bespreking tussen ambassadeur Abetz en twee medewerkers met Dannecker over (de oprichting of bevoegdheden) van een centrale instantie voor Joodse Zaken (Zentrales Judenamt) in Parijs. Hierbij kwamen twee kwesties ter sprake: 1 ) 'de stand van de Joodse kwestie' in Frankrijk en 2) welke vooraanstaande Fransen voor de oprichting van dit Judenamt in aanmerking komen. Dannecker, die reeds jarenlang expert was in Oostenrijk en Tsjechoslowakije, heeft een voortreffelijke, praktisch voltooide, kartotheek in viervoud gemaakt van alle Joden in Parijs, waar zich 200000 moeten bevinden, voor 75% niet-Fransen. Het aantal Duitse Joden is er betrekkelijk gering. Verder kwam Dannecker met de zeer interessante mededeling dat op grond van de Franse anti-Joodse wetten van 4 okt. 1940 reeds 40000 onbemiddelde Joden in het onbezette deel in kampen zijn geconcentreerd, een aantal dat nog steeds toeneemt. Rijke Joden weten zich via de hoogste regeringskringen aan de internering te onttrekken. In elk geval is een getal van 40000 geïnterneerden een argument om de MBF er toe te brengen de SD onmiddellijk volmachten te geven tot internering van alle Joden en daarvoor troepen voor enkele dagen af te staan. Een lijst van te arresteren Joden is bijgelegd. Verder zijn de komende dagen besprekingen nodig, waarbij voorzichtig te werk moet worden gegaan. Als de plannen vastere vorm krijgen moet ambassadeur De Brinow benaderd worden en eventueel admiraal Darlan om de nodige wetswijzigingen in Vichy voor te stellen en tot stand te brengen, 28 feb. 1941.
    443 Notitie van de Duitse legatie bij de Vichy-regering voor gezant Schleier, een medewerker van Abetz. Het kabinet van Pétain heeft om vrijlating van de Franse Jood Pierre Masse verzocht. Dit is praktisch de ergste agitator uit de de tijd van het Volksfront en het gevaarlijkste anti-Duitse element. De SD en de MBF zijn absoluut ertegen. Verzocht wordt deze aanvraag in een nota aan De Brinow botweg te weigeren en onze verbazing kenbaar te maken, 30 mrt. 1942.
    444 Uittreksel uit een Vermerk van IV J van 17 april 1942 betr. de kentekening van Joden. Schleier meent dat de nieuwe regering-Laval een desbetreffende regeling zal treffen. In ieder geval moet dit niet van Duitse zijde gebeuren. De Sipo verklaart dat de ervaring geleerd heeft dat van Vichy niets te verwachten valt. Een voorstel van gezant Rahn om de verordening in het bezette deel van Duitse zijde en in het onbezette door Frankrijk uit te vaardigen wezen de andere diplomaten af. Tenslotte werden de diplomaten en de Sipo het erover eens het nog één keer bij Vichy te proberen en als dat mislukte met een Duitse verordening uit te komen. Hierbij sloot zich ook Darquier aan. Een definitieve beslissing kan medio mei verwacht worden, april 1942.
    445 Telegram van Abetz aan het Auswärtige Amt. Tot nieuwe 'commissaris voor Joodse Zaken' is Xavier Vallet benoemd. Hij heeft Abetz persoonlijk ingelicht over zijn taken, te weten controle op de uitvoering van de Franse anti-Joodse wetgeving en uitbreiding daarvan alsmede het in overeenstemming brengen van deze wetgeving met die van de Duitse in het bezette deel. Darlan heeft de benoeming van Vallat doorgezet ondanks krachtige tegenwerking van Pétain, die onder voortdurende Amerikaanse druk staat. Daarom is het raadzaam dat Vallat zijn taken etappegewijs uitvoert. Tot nu toe zijn alle Joodse ambtenaren, officieren en medewerkers aan pers, radio, theater en film ontslagen. Vallat wil nu ook de wettelijke uitsluiting van Joden uit de vrije beroepen, de economie en de handel invoeren. Hij wil hierbij geen verschil maken tussen de geboren Franse Joden en de later genaturaliseerden of buitenlandse Joden. Als Vichy niet al te zeer tegenwerkt kunnen de bepalingen scherp opgesteld worden. Hiertoe is een wet nodig, die Vallat in staat stelt de "alt eingesessene Juden" tot buitenlanders te verklaren als zij in strijd hebben gehandeld tegen de nationale belangen van de Franse natie. Zo kan deze groep, die 20% van alle Joden in Frankrijk uitmaakt geleidelijk verdwijnen. Abetz heeft Vallat aangeraden een dergelijke wet voor te stellen. Ook heeft hij de Sipo en SD over zijn gesprek met Vallat ingelicht, 3 apr. 1941.
    446 Notulen van een bespreking op het RSHA, IV B 4, over de "Endlösung der Judenfrage", 6 maart 1942.
    447 Telegram van het Auswärtige Amt aan de Reichsbevollmächtigten in Boedapest met het verzoek om opheldering n.a.v. een Engelse radio-uitzending. Volgens Londen wordt er in Turkije onderhandeld tussen de Hongaarse regering en geallieerde vertegenwoordigers over de emigratie van alle Hongaarse Joden als Engeland en Amerika medicamenten en vrachtwagens aan Hongarije leveren op voorwaarde, dat het transportmateriaal niet aan het Westelijk front gebruikt zal worden. In Engeland wordt het voorstel als een onbeschaamd, botte poging opgevat de Russen en geallieerden tegen elkaar op te hitsen. Dit is absoluut tot mislukken gedoemd, hoe graag men de Hongaarse Joden ook zou willen helpen. Ofschoon nog niet duidelijk is in hoeverre de hoogste Duitse en Hongaarse instanties er mee instemmen, verklaren de Engelsen dat de Gestapo op de hoogte is. Ribbentrop vraagt om opheldering, 20 juli 1944.
    448 Telegram van Veesenmayer aan Ribbentrop in antwoord op dat van 20 juli 1944 (doc. 447). De HSSPF in Hongarije, Winkelmann, deelt mee dat "de Jood Brandt uit Boedapest" opdracht heeft in Turkije goederen te bemachtigen, waaraan gebrek is. Als tegenprestatie zou dan enige Joden emigratie naar Turkije geboden worden. Winkelmann vermoedt dat Brandt daarbij in handen van de Secret Service is gevallen en mededelingen heeft gedaan. Veesenmayer zegt verder dat de Engelse radioberichten juist kunnen zijn en dat twee "Beauftragte" van Himmler met een geheime opdracht in Turkije zouden zijn. Hij heeft ook gehoord dat deze onderhandelingen goed verlopen en dat het Engelse radiobericht alleen bedoeld is om de Russen te misleiden, 22 juli 1944.
    449 Notitie van het Zwitsers gezantschap (te Berlijn) aan het Auswärtige Amt. Op 22 augustus 1944 kwamen in Basel 318 Joden, vnl. Hongaren, vanuit een kamp bij Hannover (Bergen-Belsen). Zij verklaarden visa te hebben gekregen voor een ander land, maar hadden die niet bij zich. Zwitserland verzoekt om gegevens (personalia, visa, landen van bestemming, e.d.) Ook vraagt de Zwitserse regering bij eventuele volgende transporten deze gegevens bij voorbaat te mogen ontvangen. Commentaar van Inland II (Auswärtige Amt): de nodige stappen zijn gedaan om de zaak op te helderen. Zodra het RSHA zijn standpunt heeft bepaald, wordt dit gemeld, 16 sept. 1944.
    450 In vervolg op de notitie van 16 sept. '44 (doc. 449) deelt Inland II Ribbentrop mee, dat von Thadden met het RSHA gesproken heeft. Bij het transport van 22 augustus ging het om de aanschaffing van belangrijk oorlogsmateriaal voor de SS. Details zijn in Berlijn niet bekend, omdat over de onderhandelingen in een onderhoud tussen Himmler en Eichmann rechtstreeks is gesproken. Om veiligheidsredenen is niets schriftelijk vastgelegd. Daarom kreeg het Auswärtige Amt alleen mondelijk bericht. Meer transporten zouden er niet komen wegens de afval van Turkije en Bulgarije. Bij het RSHA zijn verder geen inlichtingen te verkrijgen. Inland II vraagt Ribbentrop of met Himmler persoonlijk contact moet worden opgenomen (deze laatste zin is in het concept doorgestreept). Verder stelt Inland II voor de Zwitsers niet te antwoorden. Mochten zij er op terugkomen dan kan hun na verloop van tijd mondeling meegedeeld worden dat een onderzoek naar de zaak niets heeft opgeleverd, 23 sept. 1944.
    451 Twee notities van Inland II (Wagner). In de eerste, bestemd voor Ribbentrop schrijft Wagner dat het RSHA telefonisch heeft meegedeeld dat ten behoeve van wapenaankopen voor de Waffen-SS opnieuw 1000 Hongaarse Joden naar Zwitserland worden "abgeschoben". Schriftelijk kan het RSHA niets meedelen, want op hoog bevel mag over de transactie niets op schrift worden gesteld. De Zwitserse legatie heeft al eens geprotesteerd tegen een illegaal transport (doc. 449) en wil voortaan van te voren ingelicht worden. Het RSHA heeft geen bezwaar de Zwitsers t.a.v. het komende transport "een wenk te geven". Wagner schrijft dat hij zich verplicht voelt van deze plannen van de SS melding te maken en verzoekt Ribbentrop om toestemming de Zwitsers in te lichten over het transport. In de tweede notitie voor Legationsrat Brenner schrijft Wagner dat de voorgaande notitie zonder doorslag gemaakt is; hij vraagt haar persoonlijk aan Ribbentrop voor te leggen en hem (Wagner) terug te geven ter vernietiging. Geen bureau mag er kennis van nemen, 9 november 1944.
    452 Notitie van het Auswärtige Amt, afd. Inland II voor Ribbentrop over de "Menfred Weiss-Aktion", die betrekking heeft op aanschaffing van oorlogsmateriaal voor de Waffen-SS en de daarmee verbonden uitwisseling van Hongaarse Joden via Zwitserland (doc. 450 en 451). Over deze actie heeft Himmler met Hitler gesproken. De plannen zijn nog vaag, maar als de actie doorgaat zal een transport van 1000 Joden voor Zwitserland worden samengesteld. De Zwitsers hebben i.v.m. een vroeger transport (doc. 449) gevraagd om voortaan eerst te worden ingelicht (doc. 449). Inland II stelt voor hen informeel te laten weten dat het Auswärtige Amt "toevallig bij een gesprek van twee ambtenaren van een binnenlandse Duitse instantie aanwezig was en van een mogelijk op handen zijnde transport gehoord heeft, maar dat men verder niets heeft kunnen vernemen". Op die manier zijn de Zwitsers tevreden en wordt tevens de indruk gewekt dat het Auswärtige Amt met de zaak niets te doen heeft, 11 november 1944.
    453 Verhoor van von Thadden over 1) de bemoeienissen van het Auswärtige Amt met het "Joodse vraagstuk" i.v.m. interventies van buitenlandse diplomaten, 2) de inlichtingen die von Thadden aan Eichmann en andere instanties vroeg, 3) de bezichtiging van kampen, die hij alleen of met vertegenwoordigers van de "Schutzmachte" of het Rode Kruis ondernam, 11 juni 1946.
    454 Brief van Thierack, minister van justitie aan Bormann over de wijze van strafrechtspleging van Polen, Russen, Joden en Zigeuners in het Rijk en het Oosten. Ofschoon de justitie zeer strenge vonnissen velt, kan zij maar weinig bijdragen tot de wezenlijke taak: De "Ausrottung" van deze groepen en de bestemming tot "Siedlungsland" voor het Duitse "Volkstum" van het Oosten. Thierack stelt voor deze strafrechtspleging aan de Reichsführer-SS over te laten, omdat het geen zin heeft deze lieden jarenlang in Duitse gevangenissen te conserveren, zelfs niet terwijl zij daar voor oorlogsdoeleinden werken. Uitlevering aan de politie, die niet geremd wordt door wettelijke bepalingen, vormt een wezenlijker oplossing en is in overeenstemming met de oorlogstoestand. Voor Polen en Russen geldt dit als zij voor 1 sept. 1939 in die landen woonden, voor Joden en Zigeuners zonder enige beperking. Andere "volksgroepen" blijven ter beschikking van de justitie. Himmler is het met deze voorstellen eens, Lammers is ingelicht. Thierack vraagt Bormann of Hitler het er mee eens is. Zo ja, dan zal Thierack formele voorstellen doen via Lammers, 13 october 1942.
    455 Verklaring van Rudolf Brandt over experimenten met massale sterilisatie van Russen, Polen en Joden als onderdeel van Himmler's rassentheorie. Hiertoe werden in de kampen diverse methoden aangewend: pharmaceutische, chirurgische en röntgenologische. Voorbereidend werk werd verricht door Dr. A. Podgorny en O. Pohl, de uitvoering was in handen van Dr. Clauberg, K. Gebhardt en H. Schumann. Karl Brandt, Dr. E. Grawitz en o.m. J. Mrugowsky waren op de hoogte, 19 oktober 1946.
    456 Telegram van Mackensen, ambassadeur te Rome, aan Ribbentrop over een onderhoud met Mussolini. De ambassadeur had de Duce een nota van het Auswärtige Amt aangeboden, waarin gewezen werd op het ingrijpen van het Italiaanse leger bij de razzia's van de Franse politie op Joden en tegen de internering van geallieerde burgers in de Italiaanse zone. Mussolini toonde volledig begrip voor het Duitse principiële standpunt. Hij verklaarde de houding van zijn generaals uit onbegrip; opzet was niet in het spel, wel zogenaamd humanitair gedoe. Zij hadden niets te maken met het optreden tegen de Joden; dat waren criminele misdadigers. Mussolini zou bevel geven de Franse politie de vrije hand te laten. Een opmerking van Mackensen, dat de Italiaanse legerleiding zich door zulk een bevel tegenover de Fransen gedesavoueerd zou voelen, werd door de Duce weggewuifd. Hij was de baas, zijn bevelen waren wet. Mackensen had duidelijk de indruk dat Mussolini het met de Duitse "Losung" eens was. Als er weer gevallen van plaatselijke sabotage van zijn militairen voorkwamen dan kon Mackensen altijd een beroep op hem doen, art 1943.
    457 Briefje van de BdS Parijs, Knocken, aan de Beauftragte van de CdS, Ehlers, in Brussel met het verzoek om deel te nemen aan een bespreking over de gelijktijdige invoering van de Jodenster in Nederland, België en het bezette deel van Frankrijk. Ook de "Judenreferent der Aussenstelle Amsterdam" (bedoeld is Lages, de Aussenstellenleiter) zal hieraan deelnemen, 10 maart 1942.
    458 Circulaire van de MBF met mededeling dat Himmler een algemene emigratiestop uit Duitsland en de bezette gebieden heeft afgekondigd. Uitzonderingen in gevallen van bijzonder belang voor het Rijk blijven Himmler, c.q. Heydrich voorbehouden, 4 februari 1942.
    459 Notitie (waarschijnlijk van de Duitse ambassade te Parijs) over een mededeling van het militaire bestuur in Frankrijk dat Hitler bevolen heeft daar een HSSPF te benoemen aan wie het bevel over de hele politie en haar uitvoerende taak wordt gedelegeerd. Deze benoeming zal vooral voor de Endlösung gunstig zijn, 18 maart 1942.
    460 Brief van Göring aan Frick over de instelling van een Reichszentralstelle für judische Auswanderung o.l.v. de CdS bij het Reichsinnenministerium met als taak: 1) voorbereiding van een versterkte emigratie, o.m. door inschakeling van een geschikte Joodse organisatie, de regeling van deviezen (uitplundering) en de vaststelling van landen van bestemming; 2) bevordering van de emigratie door voorrang te verlenen aan armere Joden 3) individuele aanvragen te bespoedigen door centralisatie bij de nodige voorbereidingen. De CdS benoemt de dagelijkse leider en regelt het beleid van de Reichszentralstelle. Goering wenst regelmatig ingelicht te worden en bij principiële beslissingen betrokken te worden. Naast de vertegenwoordigers van de betrokken (politionele) instanties worden ook de diplomaat E. Eisenlohr (voor onderhandelingen met het buitenland) en Wohlthat (financiën) bij het werk ingeschakeld, 24 januari 1939.
    461 Brief van Goering aan Heydrich in aanvulling op zijn Erlass van 24 janauri 1939 (doc. 460) met de opdracht tot een alomvattende voorbereiding van een "Gesamtlösung der Judenfrage" in het gebied van Europa onder Duitse invloed. Voorzover dit de competenties van andere centrale instanties raakt, dienen deze ingeschakeld te worden. Verder verlangt Goering spoedig een volledig ontwerp over de voorbereiding van de Endlösung op organisatorisch, executief en financieel terrein, juli 1941.
    462 Brief van Weiszäcker aan de Duitse ambassade te Londen, Parijs, Rome, Washington en Warschau en de Duitse gezanten in de Balkan-landen, te Praag en het consulaat in Geneve. Aan Ribbentrop is van Britse zijde voor het begin van de Evian-conferentie gevraagd om samenwerking bij het emigranten-vraagstuk o.m. in de vorm van transfers van Joods kapitaal, omdat geen land bereid is onbemiddelde Joden op te nemen. Ribbentrop heeft dit principieel geweigerd omdat de emigratie een binnenlands probleem is; van transfers kon ook geen sprake zijn, omdat de Joden hun kapitaal in en ten koste van Duitsland opgehoopt hadden. Samenwerking bij de emigrantenregeling was derhalve uitgesloten, 8 juli 1938.
    463 Brief van Harster aan Bene over de behandeling van gesteriliseerde Joden. De sterilisatie geschiedt op aanvrage van gemengdgehuwde Joden door Joodse of Nederlandse artsen onder toezicht van de chef-arts van de HSSPF. Over het afleggen van de ster wordt individueel beslist door de Zentralstelle für judische Auswanderung. Op enkele uitzonderingen na blijven de anti-Joodse bepalingen voor deze groep van kracht. Overtredingen worden door de Duitse politie nadrukkelijk bestraft, 28 augustus 1943.
    464 Brief van Heydrich aan Ribbentrop over de noodzaak van een "territoriale Endlösung" i.p.v. het tot nu toe gevoerde emigratie-beleid. Op grond van de hem door Goering verstrekte opdracht in januari 1939 heeft Heydrich tot nu toe 200.000 Joden uit het Rijksgebied verdreven. Nu echter leven reeds 3 1/4 miljoen Joden onder Duitse bezetting. Mocht het Auswärtige Amt zich met de "Endlösung der Judenfrage" gaan bezighouden, dan verzoekt Heydrich om daarbij betrokken te worden, 24 juni 1940.
    465 Notitie van Rademacher voor Luther over "Wünsche und Ideen des Auswärtigen Amts" inzake de "Gesamtlösung der Judenfrage in Europa"; zij is opgesteld i.v.m. Luther's deelname aan de Wannsee-konferenz en omvat twee punten: 1) deportatie naar het Oosten van alle Joden uit Duitsland, de bezette gebieden en de verbonden staten en beïnvloeding van Bulgarije, Hongarije en de overige landen van Europa een anti-Joodse wetgeving naar het voorbeeld van de Neurenberger wetten in te voeren, 8 december 1941.
    466 Overeenkomst tussen Ribbentrop en Himmler inzake de taken en competenties van "Beauftragten und Agenten der Dienststellen des RFSS" in het buitenland en de toevoeging van politie-attaché's aan de diverse legaties. De Beauftragten und Agenten onthouden zich van activiteiten op het gebied van de Duitse buitenlandse politiek en in het bijzonder de binnenlandse politiek van het land waar zij gedetacheerd zijn. Krijgen zij speciale opdrachten dan moet Ribbentrop eerst toestemming geven. Hun activiteiten op het terrein van de inlichtingendienst (o.m. het verzamelen van gegevens ten behoeve van de binnenlandse veiligheid in het Rijk en van de Abwehr) worden via het RSHA exclusief aan Ribbentrop voorgelegd. Dringende kwesties kan de politie-attaché direct aan het betrokken hoofd van de missie doorgeven. In landen, waar geen politie-attaché kan worden benoemd, zullen andere ambtenaren als "getamte" politie-attaché's in overleg tussen Ribbentrop en Himmler worden ingevoegd. Alle buitenlandse ambtenaren van Himmler's instanties ressorteren onder deze attaché's. Er mogen geen speciale politie-instanties van Himmler in het buitenland voorkomen; reeds bestaande worden opgeheven. Details inzake de practische uitvoering van bovenstaande speciaal de competenties van de politie-attaché's - worden door Weiszäcker en Heydrich uitgewerkt, 8 augustus 1941.
    467 Verklaring van Max Burger, een Tsjechische Jood, die tijdens de bezetting van Tsjecho-Slowakije in Mariska-Ostrawa woonde, 4 augustus 1960.
    468 Heydrich zendt de notulen van de bespreking van 30 jan. 1940 over "Evakuierungs- und Umsiedlungsfragen" aan een der deelnemers. De inhoud luidt kort samengevat: De bespreking vindt plaats op last van Himmler om de door Hitler bevolen "Umsiedlung" eenstemmig te regelen. Tot nu toe zijn 87.000 Polen en Joden uit de Warthegau verdreven. Tevens was er een zg. illegale emigratie. Bezwaren uit het General-gouvernement golden alleen de overschrijding van de vastgestelde aantallen, 19 februari 1940.
    469 Opgave van het Roemeense centrale bureau voor statistiek aan Eichmann's vertegenwoordiger bij de Duitse legatie te Boekarest, G. Richter over het aantal Joden in Roemenië. Dit wordt geschat op 1.7% van de bevolking, nl. 290.000 personen, waarvan 20.000 op het platteland, de rest in steden woont, 18 juni 1942.
    470 Mededeling van Richter aan Eichmann, dat de Roemeense minister-president, Antonescu, de wet op de Arbeidsdienst voor wat de Joden betreft heeft gewijzigd. Voor hen geldt van nu af de "Arbeidsplicht". Richter sluit een afschrift van het decreet in, 5 augustus 1942.
    471 Notitie van Richter, "Judenberater" in Roemenië, over een onderhoud met de plaatsvervangende premier M. Antonescu inzake de arbeidsinzet van Joden. Een voorstel tot oprichting van een speciale Zentralstelle hiervoor in het ministerie van Arbeid wees Antonescu af i.v.m. onenigheid binnen het kabinet. Richter wees er op dat de militaire instanties, die tot nu toe de arbeidsinzet regelden in hoofdzaak de financiële kant bekeken, waardoor Joden op wetenschappelijke of hoge economische posten zich officieel konden vrijkopen. Richter vond het immoreel onderscheid te maken tussen arm en rijk: alle Joden moesten werken in de arbeidsinzet. Alleen in de economische sector kon gegeven de huidige situatie in bepaalde gevallen tot eind 1942 uitstel worden verleend, 4 mei 1942.
    472 Telegram van de Duitse gezant te Boekarest, Killingen, aan het Auswärtige Amt met het verzoek Hauptsturmführer, G. Richter, onmiddellijk opnieuw in Boekarest te detacheren, omdat de ariserings- en nationaliseringskwesties in Roemenie in een beslissend stadium zijn getreden en de belangrijkste wetten voorbereid zijn. Een overeenkomstig verzoek van M. Antonescu aan Himmler is al verstuurd. Directe detachering van een "Judenfachmann" is dringend nodig, 8 aug. 1941.
    473 Telegram van de Duitse gezant te Boekarest, Killinger, aan het uswartige Amt, waarin hij de opvatting van Heydrich over Roemeense "Judenfreundschaft" weerlegt, omdat de Roemeense regering a) geen Joden uit de Oekraine naar Bessarabie toelaat, b) meermalen een snelle overkomst van "Judenberater" Richter heeft gevraagd, c) Richter's anti-Joodse wetten autoriseert, d) represailles treft tegen Joden, die gruwelpropaganda bedrijven, e) +- 4000 Joden heeft laten liquideren, f) een zeer rigoreuze arbeidsinzet heeft ingevoerd in de bezette oostelijke gebieden, waarbij ± 60.000 Joden uit Roemenië als dwangarbeiders te werk werden gesteld. Verder meldt Killinger dat de Amerikaanse legatie materiaal verzamelt over het anti-Joodse optreden. Heydrich zoekt alleen maar uitvluchten om Richter (die naar Berlijn teruggeroepen was) niet opnieuw te zenden. Tenslotte wijst Killinger op Hongarije, waar men de Roemeense "Lösung" onmenselijk vindt en een cultuurland onwaardig, 1 september 1941.
    474-6 Roemeense documenten.
    478 Briefje van de Duitse consul te Galatz (Roemenië) aan de Judenberater bij de legatie te Boekarest met mededeling dat hij een voorgestelde razzia enige tijd wil uitstellen, omdat juist talrijke arrestaties van Joden plaatsvinden, 12 september 1942.
    479 Briefje van Richter, Judenberater te Boekarest, aan Eichmann waaraan een Duits artikel is toegevoegd. Hierin wordt melding gemaakt van de activiteiten van twee invloedrijke Joden, die de Aussiedlung met alle middelen saboteren en daarbij gebruik maken van hooggeplaatste personen op politiek en economisch gebied, 15 october 1942.
    480 Mededeling van Richter aan Eichmann over de verspreiding van anti-Joodse propaganda, die in samenwerking van de culturele afdeling van de Duitse legatie en het Roemeense ministerie voor propaganda speciaal op het platteland wordt verspreid, 17 dec. 1942.
    481 Richter zendt Eichmann een afschrift van een brief, waarin de Joodse Dr. Filderman uit Boekarest via een relatie tracht te interveniëren bij de Roemeense "Judenkommissar" Lecca ten behoeve van de emigratie van 5000 Joodse wezen van 2-16 jaren in Transnisterië. Filderman schildert in zijn brief de hopeloze situatie van de kinderen en schrijft dat zij nog hoogstens zes maanden te leven hebben. Een klein aantal is reeds gestorven, velen lijden aan besmettelijke ziekten, zijn volledig ondervoed en krijgen geen medische verzorging. Verder wijst hij op de situatie van de volwassen Joden, die als dwangarbeiders in het kader van de zg. arbeidsinzet uit het oorspronkelijke Roemeense gebied naar het geannexeerde Boekowina zijn gedeporteerd. Onder hen zijn vele oud-strijders, invaliden en oorlogsweduwen, die geen van allen onder de bepalingen van de arbeidsinzet vielen. Richter heeft van Lecca vernomen dat deze aan Filderman geen hulp zal bieden, 29 januari 1943.
    482 Rondschrijven van Richter, "Berater für Judenfragen" te Boekarest aan de Duitse consulaten in de tien belangrijkste Roemeense steden met het verzoek hem rapport (aanxgevuld met materiaal) over Joodse gruwelpropaganda in hun district bedreven, uit te brengen en hem opgave te doen, welke Joden nog over een radio beschikken. Richter schrijft, dat hij een memorandum daarover moet opstellen en vraagt om spoedige afwikkeling, 16 Maart 1943.
    483 Rapport van Richter aan Eichmann over de stand van de onteigening van Joods kapitaal en grondbezit in een groot deel van Roemenië. Van de ruim 28.000 Joodse werknemers hierbij betrokken zijn nog 6.500 loontrekkers over, 26 maart 1943.
    484 Overzicht van Thadden voor Eichmann betr. de toestand in Roemenië m.b.t. de handhaving van de anti-Joodse wetgeving. De Duitse legatie meldt dat de Jodenvervolging practisch op een dood spoor is. Rijke Joden worden uitgeplunderd, arme Joden voor de arbeidsdienst opgeroepen. De Joden zijn zeer actief op de zwarte markt, het luisteren naar verboden zenders, de verbreiding van communistische propaganda, op het gebied van de spionage en door het corrumperen van hooggeplaatste Roemenen tot in de naaste omgeving van Antonescu. De Roemenen laten dit alles begaan om de geallieerden niet voor het hoofd te stoten. Een oplossing is slechts gelegen in een stabilisering van het Oostfront, 2 november 1943.
    485 Telegram van Abetz aan het Auswärtige Amt over de invoering van de Jodenster per 1 juni 1942. Uitgezonderd zijn de onderdanen van geallieerde, Midden- en Zuid-Amerikaanse staten, bondgenoten en neutrale staten in Europa. Abetz vraagt om instructie of de houding t.o.v. de Geallieerde Joden door het Auswärtige Amt van kracht blijft en verder of inzake de Joden van verbonden staten interventie moeten worden afgewacht of een algemene regeling van te voren moet worden getroffen, 15 mei 1942.
    486 Notitie van Zeitschel voor de MBF en de HSSPF, Frankrijk. Het Auswärtige Amt stemt in met de invoering van de ster voor Franse Joden en voor de Joden uit die landen, waar deze verplichting reeds geldt: Duitsland, Nederland, het Generalgouvernement, de bezette (Oostelijke) gebieden, Slowakije, Kroatië, Roemenië en Joego-Slavië. In België heeft de invoering zeer binnenkort plaats. Zodra ook andere landen er toe overgaan zal het Auswärtige Amt opgave doen, 22 mei 1942.
    487 Brief van Achenbach van de Duitse ambassade te Parijs aan Rothke inzake de behandeling van Italiaanse Joden in het nieuw-bezette gebied in Frankrijk. De Duitse ambassadeur te Rome heeft de Italiaanse regering de Duitse wensen over een zeer nauwe samenwerking bij het wegvoeren van alle Joden uit het kustdepartement overgebracht. Gebleken is dat de Italiaanse wapenstilstandscommissie zich tegen het bevel van het Italiaanse opperbevel verzet. Van Duitse zijde is verzocht de Italiaanse bevelhebber in Zuid-Frankrijk er op te wijzen de Franse instanties bij de vervolging van niet-Italiaanse Joden te steunen. Van Italiaanse zijde is verklaard dat de behandeling van deze Joden een nieuwe belangrijke kwestie is, die niet tussen militaire bevelhebbers maar door de beide regeringen geregeld moet worden. Overigens was de toezegging van het Italiaanse opperbevel "alle Joden met hun gezinnen te interneren" in het algemeen gestand gedaan. De Duitse ambassadeur betwijfelde dit, waarop van Italiaanse zijde een onderzoek werd toegezegd door het ministerie van buitenlandse zaken over genomen en nog te nemen maatregelen in het betrokken gebied. (Rothke schreef hieronder dat de Oberbefehlshaber West zich niet competent acht de brief van de BdS, Parijs, (doc. 489) te behandelen en de zaak aan de Wehrmachtsführungsstab heeft voorgelegd), 8 februari 1943.
    488 Briefje van Zeitschel aan Dannecker, waarin hij een Joodse emigrant uit Duitsland aangeeft, omdat deze tegen de bepalingen in zijn meubilair grontendeels uit zijn woning heeft getransporteerd, 20 juni 1941.
    489 Brief van de BdS, Parijs, IV J, aan de Oberbefehlshaber West over de "behandeling van Joden in het nieuw-bezette deel van Frahkrijk". Begin december 1942 heeft de Franse regering toegezegd alle Joden in de grens- en kustdepartementen in dit gebied te interneren voor deportatie naar het Oosten op een later tijdstip. Uit zichzelf heeft zij de kentekening van persoonsbewijzen en distributiekaarten bevolen. Tegen al deze maatregelen verzet zich zowel de Italiaanse legerleiding als de Italiaanse regering. De legerleiding heeft meegedeeld dat haar regering niet kan toestaan dat mensen met een anti-Italiaanse of anti-Duitse instelling aan haar gezag onttrokken wordt. De Italiaanse regering heeft Leval officieel laten weten dat de Franse maatregelen alleen voor Franse Joden mogen gelden, niet voor andere - dus alle ausländische - Joden. Voor de wegvoering van de laatsten gelden meer dan "sicherheitspolizeiliche" redenen, nl. gemeenschappelijke Duits-Italiaanse militaire belangen. Daarom verzoekt de BdS de Italiaanse commandant in Zuid-Frankrijk nogmaals te benaderen en er op te wijzen dat het Italiaanse opperbevel al in dec. '42 toestemming voor de wegvoering van de Joden heeft gegeven. Anders komt de Endlösung in gevaar, omdat ook nog bijzonder gevaarlijke Joden steeds meer uit de Duitse naar de Italiaanse zone vluchten, 3 februari 1943.
    490 Telegram van Rademacher aan de Duitse legatie te Rome. Uit Parijs wordt bericht dat Italiaanse legereenheden de Franse politie gedwongen heeft in twee gevallen ruim 2000 Joodse gijzelaars, die voor deportatie naar het Oosten bestemd waren, vrij te laten. Het Auswärtige Amt verzoekt de zaak te Rome aanhangig te maken, 3 maart 1943.
    491 Brief van het Reichskommissariat te Oslo van het Auswärtige Amt over de houding van Zweden bij de Jodenvervolging in Noorwegen. Sinds november 1942 geldt de aanmeldingsplicht i.v.m. de deportatie. Met het Zweedse consulaat-generaal is overeengekomen de Zweedse Joden naar hun land terug te laten gaan. Sindsdien heeft deze instantie ook Joden, die vroeger de Zweedse nationaliteit hadden weer tot Zweden gebombardeerd en uitreisvisa voor hen aangevraagd. Deze "Zweden" worden noch door de Noorse noch door de Duitse intenties erkend. Het Zweedse consulaat heeft zelfs formulieren gestuurd aan reeds gearresteerde Joden, die menen in en of andere relatie tot Zweden te staan om hen dusdoende te naturaliseren. Ook dit zal worden verhinderd. In een geval heeft het consulaat een Jodin, die met een niet-Joodse Italiaan gehuwd is asyl aangeboden. Een Zweeds ambternaar in Oslo heeft een medewerker van het Reichskommissariat verklaard dat alles op aanwijzing van de regering te Stockholm gebeurt om "de Joden, die ook mensen zijn" te helpen, 18 februari 1943.
    492 Brief van Günther aan von Thadden met het verzoek Zweedse pogingen om 64 gemengdgehuwde en geïnterneerde Joden te naturaliseren en op te nemen te doorkruisen. Aan dit verzoek werd blijkens een opmerking in de marge "nein" in de doc. 493 en 494 door het Auswärtige Amt voldaan, 2 october 1944.
    493 Notitie van de Afd. Inl. II van het Auswärtige Amt voor Ribbentrop inzake het Zweedse voorstel (cf. doc. 492). Zweden is tot deze interventie niet gerechtigd. Een naturalisatie van deze gemengdgehuwden door Zweden zou een eenzijdige daad zijn. Dan nog blijven het volgens Duitse opvattingen Noorse Joden, 11 october 1944.
    494 Notitie van Ribbentrop voor de afd. Inland II betr. de Zweedse interventie (cf. 492-3): het Auswärtige Amt moet niet reageren, want het is niet officieel benaderd. De BdS, Oslo, kan de zaak laten rusten; mocht de Zweedse consul-generaal aldaar navraag doen, dan kan de BdS meedelen, dat hij niet bevoegd is met buitenlandse vertegenwoordigers te onderhandelen, 27 october 1944.
    495 Telegram van de Duitse gezant in Slowakije, Killinger, aan het Auswärtige Amt inzake de detachering van SS-Sturmbannführer Hahn, die hem als "Berater" is toegevoegd. Deze verkeerde in de veronderstelling dat hij met een omvangrijke staf de Slowaakse politie moest organiseren. Dit druist tegen de bevelen in die Killinger heeft ontvangen. Bovendien wil Ribbentrop niet dat andere ministeries hun eigen instanties in het buitenland vestigen, die niet geheel onder controle van het Auswärtige Amt staan. Hahn wil bij Heydrich in Berlijn nadere instructies halen. Killinger wil intussen zijn eigen richtlijnen aanhouden. Overigens heeft hij eerder behoefte aan een vakkundige oude rot van de politie dan een jonge jurist. Hij vraagt verder om afzonderlijke "Berater" voor kwesties betr. de politie, de Joden, de wetgeving in binnenlandse zaken. Voor andere taken heeft hij al adviseurs, 6 augustus 1940.
    496 Meldung van de BdS, Einsatzgruppe D bei der Heeresgruppe Süd aan de staf van laatstgenoemde over de executies van 500 Joden en Joodse Communisten te Gernowitz door het Einsatzkommando 10 b en de Roemeense weermacht en politie. De stad werd op 6 juli bereikt en de volgende dag doorgekamd. Na een razzia op basis van opsporingsregisters hadden de executies plaats. Het Kommando is "zur Überholung" naar Hodin gestuurd, 9 juli 1941.
    497 Notitie van Veesenmayer van het Auswärtige Amt voor F. von Sonnleithner (verbonden aan het kabinet van Ribbentrop) over de Endlösung in Slowakije. Ribbentrop heeft besloten Tiso voorlopig niet onder druk te zetten; ambassadeur Ludin moet niets ondernemen. Veesenmayer heeft wel Ribbentrop's toestemming er inofficieel bij Tiso op aan te dringen Slowakije "restlos Judenrein" te maken, 3 juli 1943.
    498 Sonnleithner geeft namens Ribbentrop de mededeling vervat in doc. 497 door aan Wagner, 5 juli 1943.
    499 Wagner, afd. Inland II van het Auswärtige Amt informeert de Duitse gezant in Slowakije Ludin over de plannen van Ribbentrop en een aanstaand bezoek van Veesenmayer (cf. doc. 497) aan Tiso i.v.m. de Endlösung in Slowakije, 21 juli 1943.
    500 Getuigeverklaring van Wisliceny over de activiteiten van E. Veesenmayer tijdens de 2de wereldoorlog, in het bijzonder bij de Jodenvervolgingen in Slowakije en Hongarije. In Slowakije was Veesenmayer in december 1943 als speciaal afgezant van Hitler naar Tiso gegaan om "de Judenfrage endgültig zu regeln". In 1944 was Veesenmayer gezant in Boedapest, waar hij alle maatregelen die Eichmann met de Hongaarse autoriteiten overeenkwam bekrachtigde, omdat hij "Beauftragte" was voor de hele Duitse politiek in Hongarije. Hij was op de hoogte van de omvang der deportaties en het lot van de Joden in Auschwitz, 11 juni 1947.
    501 Rapport van de Duitse minister van justitie, Thierack, met Himmler over
    a)de invoering van "polizeilicher Sonderbehandlung" i.p.v. milde berechting;
    b) de uitlevering van a-sociale elementen (w.o. in de eerste plaats Joden, Zigeuners, Russen en Oekrainers) van Himmler "zur Vernichtung durch Arbeit"; c) rechtspraak door het volk;
    d) de door Hitler verordende afranselingen en andere kwesties, 18 september 1942.
    502 Getuigeverklaring van Dr. P. Meretz over de emigratie van Joden uit Tsjechoslowakije vóór en na de oprichting van het Protektoraat. Meretz, een Tsjechisch advocaat uit Mariska-Ostrawa, was sinds 1920 als Zionist werkzaam en ten tijde van de overeenkomst van München in sept. 1938 voorzitter van de Zionistische beweging in Tschecho-Slowakije. Hij vermeldt dat de moeilijkheden voor de Tsjechische Joden al begonnen na de Anschluss in maart 1938. De toestand verergerde na 'München', toen de Joden uit het Sudetengebied verdreven werden en de houding van de Tsjechische regering openlijk antisemietisch werd. In die situatie trachtte de Zionistische beweging in Tsjecho-Slowakije zoveel mogelijk certificaten en visa voor legale emigratie te verkrijgen; tevens probeerde zij de Joden ook langs illegale weg te laten emigreren. Financieel werd de organisatie met enkele miljoenen ponden uit Engeland gesteund. Na de bezetting van Praag en de instelling van het Protektorat kwam deze emigratie onder toezicht van de Gestapo. Aanvankelijk was een zekere Fuchs, een 'kriminalkommissar' uit Berlijn, 'Judenreferent'. In juni 1939 werd hij vervangen door Eichmann, Günther en Burger. Zowel Fuchs als Eichamnn drongen aan op een massale emigratie - legaal of illegaal. Eichmann liet twee Joodse leiders uit Wenen halen, die als 'specialisten' de Tsjechische Joodse organisaties moesten voorlichten over de mogelijkheden voor illegale emigratie. Inmiddels was de Praagse Zentralstelle für jüdische Auswanderung opgericht; hier werd dezelfde 'lopende-band-procedure' van uitplundering en verdrijving toegepast als in Wenen. In sept. 1939 moesten de Joodse organisaties op bevel van de Gestapo naamlijsten opstellen van alle buitenlandse Joden. De Polen onder hen werden gearresteerd en naar het Poolse kamp Soswowitze gedeporteerd. Vlak vóór het uitbreken van de 2de wereldoorlog kregen de Joodse leiders in Praag nog toestemming het laatste Zionistische congres in Genève bij te wonen, 4 juli 1960.
    503 Correspondentie tussen Lammers, Frick en de HSSPF in het Protektorat, K.H. Frank over "Stellung und Kennzeichnung der Juden im Protektorat". 1. Lammers legt Frick een herhaald verzoek van Frank voor de ster in het Protektorat in te voeren. Frank's argumenten zijn: a) de stemming van de bevolking is door de kritische voedselpositie slecht, b) de Joden zijn nu eenmaal de dragers van de anti-Duitse propaganda, c) het anti-semitisme wordt door de invoering van de ster bevorderd. 2. Aan Frank schrijft Lammers dat hij de kwestie aan Frick heeft voorgelegd, omdat die centraal het "Joodse vraagstuk" behandelt, zodat zijn beslissing nodig is. 3. Brief van Frick aan Lammers. Na de oorspronkelijke beslissing in december 1933 geen kentekening in te voeren is de politieke situatie, vooral op buitenlands gebied, grondig gewijzigd. Tegen invoering van de ster in het Protektorat is geen bezwaar. Tenslotte is dit ook in Polen gebeurd na de bezetting. Frick neemt aan dat Lammers het Auswärtige Amt van zijn standpunt heeft gevraagd. Verder vraagt hij of de kentekening consequenties heeft voor de arbeidsinzet. 4. Lammers stuurt Frank afschrift van deze brief van Frick. Hij schrijft dat inmiddels op voorstel van Goebbels de kentekening voor het hele Rijk wordt ingevoerd. Frick zal daartoe een "Reichs-polizeiverordnung" afkondigen. Voor bijzonderheden verwijst hij Frank naar Frick, 10 augustus 1941-6 september 1941.
    504 De HSSPF, Wenen, stuurt aan de politionele, militaire en burgerlijke autoriteiten in Wehrkreis XVII (Ober- und Niederdonau) een Erlass van Daluege over Evakuierungen von Juden aus dem Altreich und dem Protektorat". Daluege kondigt aan dat in het tijdvak 1 november 1941 - 4 december 1941 door de Sipo 50.000 Joden uit het "Altreich", de "Ostmark" en het Protektorat in goederenwagons naar Riga en Minsk worden gedeporteerd. De bewaking bestaat uit Kommando's van de Orpo, die de transporten alleen begeleiden tot de plaats van bestemming, ze dan aan de Sipo overdragen en zelf direct naar hun standplaats terugkeren. Kosten zijn voor rekening van de CdS, 24-27 oktober 1941.
    505 Telegram van de Amerikaanse ambassadeur te Londen, Kennedy, aan zijn minister van buitenlandse zaken over de besprekingen met Duitsland inzake het vluchtelingenvraagstuk. Ribbentrop had Bonnet gezegd dat de Duitse Joden allen moordenaars en dieven waren. Hun bezit was illegaal verkregen en hen afgenomen. Zij waren in wijken voor misdadigers ondergebracht. De Duitse regering kon het ook niet helpen als sommigen van deze misdadigers ontsnapten naar landen, die hun zo graag wilden hebben. Maar van een gewone emigratie met medenemen van hun bezit kon geen sprake zijn. De Fransen beweren dat zij de financiële kwestie op verzoek van de Engelsen hadden aangesneden. De laatsten ontkennen dit. Over het bezoek van Schacht aan Londen heeft Kennedy geen concrete informatie, 8 december 1938.
    506 Het Auswärtige Amt zendt aan de Duitse legaties van alle neutrale en verbonden staten in Europa de notulen van de "Arbeitstagung der Judenreferenten der Missionen" van 3 en 4 april 1944. Meegedeeld wordt dat de lezingen van Thadden en Hauptsturmführer Ballensiegen van het RSHA wegens geheimhouding niet opgenomen zijn. Het door de legaties verstrekte anti-Joodse propagandamateriaal uit de diverse landen wordt niet teruggezonden maar in Duitsland bewaard. In de notulen staat o.m. het volgende: Na een algemene inleiding over wensen en mogelijkheden inzake de bevordering van het antisemitisme in de verbonden, neutrale en vijandelijke staten, volgt een overzicht van de politieke structuur van het "Weltjudentum". In 1933 waren er 17 miljoen "Konfessions Juden". De kern (Kraftquell) werd zowel in Europa als in Amerika gevormd door het "Ostjudentum", dat langzaam van Oost naar West opschoof. In Europa is de biologische en politieke rol van het "Jodendom" uitgespeeld. In Rusland, Engeland, maar vooral in Amerika (7 miljoen bemiddelde Joden!) speelden zij een belangrijke rol. Het Zionisme was achterhaald door de "Arabische Frage" en de physieke vernietiging van het "Ostjudentum", waardoor de biologische reserven uitgeput werden. Alleen in de drie grote vijandelijke staten was nog sprake van een "Joodse structuur". Niet slechts in Duitsland, ook internationaal moet het "Joodse vraagstuk" opgelost worden. Von Thadden motiveerde de "Aussiedlung in die Ostgebiete" en gaf een overzicht van de toenmalige stand van de anti-Joodse maatregelen in alle Europese landen. Daarna gaven de vertegenwoordigers van de Duitse legaties een overzicht van de geschiedenis en huidige positie van de Joden in de afzonderlijke Europese staten en een opsomming van de wensen en mogelijkheden inzake antisemitische propaganda in die landen, april 1944.
    507 Presse-Anweisung van het Auswärtige Amt. Een bericht in de buitenlandse pers over de deportatie van 1000 Duitse Joden naar het Generalgouvemement is juist, maar moet vertrouwelijk worden behandeld, 15 februari 1940.
    508 Brief van Rademacher aan de Beauftragte für das Vierjahresplan en de ministeries van binnelandse zaken, economische zaken, financiën, justitie alsmede de Parteikanzlei over de behandeling van het vermogen van voormalige Duitse Joden in het buitenland en dat van buitenlandse Joden in het Rijk. In de praktijk is het onmogelijk gebleken het vroegere Duits-Joodse vermogen in het buitenland te achterhalen, omdat het door overdracht en andere vormen van "versluiering" verdwenen is en de plaatselijke instanties in het buitenland een duidelijk inzicht bemoeilijken. De bereidwilligheid van het buitenland wordt nog verder verblind door het feit, dat Duitse Joden in het buitenland als statenlozen gelden, terwijl de buitenlandse Joden in het Rijk hun nationaliteit hebben behouden. Een ander geval betreft de deportatie van buitenlandse Joden uit het Rijk, het Protektorat en de bezette gebieden. Vaak is vaststelling van de nationaliteit onmogelijk. Dit houdt de deportaties op. Om de "fortschreitende Lösung der Judenfrage in Europa" niet in gevaar te brengen zien het Auswärtige Amt en het RSHA als enige oplossing: het afzien van beiderzijdse aanspraken en onderhandelingen op basis van het "Territorialprinzip", m.a.w. Duitsland ziet af van het vermogen van de statenloze Joden en het buitenland van dat van zijn Joodse onderdanen in Duitsland. Aan de adressanten wordt dringend om omgaande beslissing verzocht. (Hieronder staat in handschrift dat het ministerie van justitie geen bezwaren heeft), 31 juli 1942.
    509 Briefje van Klingenfuss van het Auswärtige Amt aan de CdS. Alle betrokken instanties hebben hun toestemming voor toepassing van het "Territorialprinzip" (cf. doc. 508)gegeven, 24 october 1942.
    510 Brief van de CdS aan Himmler over financiering van de werving voor de Waffen-SS in Hongarije en de ondersteuning van verwanten van vrijwilligers uit het vermogen van vroegere Duitse Joden in Hongarije. Dit is voorlopig niet mogelijk. De CdS stelt nu voor rijke Slowaakse Joden tegen betaling in Hongaarse valuta te laten emigreren om zo aan geld te komen. Ook in Nederland worden bij uitzondering emigratievergunningen gegeven. De opbrengst in Nederland wordt geraamd op 4 miljoen Zwitserse francs, grote hoeveelheden zaadolie en een omvangrijk industrieel bedrijf, 24 november 1942.
    511 Getuigeverklaring van de Hongaarse minister van binnenlandse zaken, Gabor, over een bezoek aan Himmler in december 1944 aan het Westfront. Samen met Berger bespraken zij "de evacuatie van Hongarije" (bedoeld is waarschijnlijk: Hongaarse Joden). Himmler en later ook Kaltenbrunner verklaarden dat de HSSPF in Hongarije, Winkelman en Eichmann in deze gevolmachtigden waren. Volgens Gabor trad Eichmann in Hongarije brutaal en eigengereid op, 28 augustus 1945.
    512 Telegram van Schellenberg aan Himmler, Fegelein, Kaltenbrunner en Wagner van buitenlandse zaken. Hongarije zal Roemenie binnentrekken i.v.m. de opmars van het rode leger en het oprukken van de Roemenen naar de Hongaarse grens. Ofschoon op een persconferentie van premier Lakatos de indruk werd gewekt dat het bondgenootschap met Duitsland bleef bestaan, heeft Horthy verklaard, dat het van belang was bij komende vredesonderhandelingen vast te stellen hoe Hongarije de Joden behandeld had. Hieraan is toegevoegd een notitie van von Thadden voor Ribbentrop over het transport van ruim 300 Hongaarse Joden naar Zwitserland. Het RSHA heeft mondeling meegedeeld dat dit in verband stond met de aanschaffing van belangrijk oorlogsmateriaal. Von Thadden stelt voor als antwoord op de Zwitserse nota mondeling en negatief te antwoorden en daarbij mee te delen dat het Auswärtige Amt geen inlichtingen heeft kunnen krijgen, 4 september 1944.
    513 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. Het Slowaakse gezantschap te Boedapest, toont sterke belangstelling voor de vrijlating en de repatriëring van gearresteerde Slowaakse Joden in Hongarije en van de terugvoering van Slowaakse Joden, die zich daar nog op vrije voeten bevinden. Dit heeft bij de Hongaarse regering verwarring gewekt. Verzocht wordt de Slowaken te bewegen niet meer te interveniëren, hetgeen de deportaties uit Hongarije vergemakkelijkt, 13 juni 1944.
    514 Getuigeverklaring van de Duitse gezant in Slowakije, Ludin, over zijn contacten met de Ausland-Organisation der NSDAP en de SS in Slowakije, 6 october 1947.
    515 Getuigeverklaring van Ludin over de bemoeienissen van Veesenmayer met de deportatie van Joden uit Slowakije, 12 juni 1947.
    516 Briefje van von Thadden aan het Duitse gezantschap te Boedapest over een gesprek met Eichmann inzake de arrestatie van Mevr. Glück, zuster van New York's burgemeester Laguardia. Verzocht wordt er voor te zorgen dat zij niet naar Polen wordt gedeporteerd maar in een speciaal kamp in Duitsland of Hongarije beschikbaar blijft voor eventuele politieke doeleinden, 6 juni 1944.
    517 Briefje van Günther aan von Thadden over de deportatie van Roemeense Joden uit Auschwitz verder naar het Oosten, 27 augustus 1943.
    518 Brief van het Duitse gezantschap te Boedapest aan het Auswärtige Amt over de levensmiddelenvoorziening, bij de deportaties uit Hongarije, 12 augustus 1944.
    519 Briefje van Eichmann aan het Auswärtige Amt over de deportatie van twee Hongaarse Joden, die als statenlozen zijn weggevoerd naar het Oosten, 21 juni 1943.
    520 Briefje van Günther aan het Auswärtige Amt over de bestemming van buitenlandse Joden in Griekenland. Deze worden naar Bergen-Belsen gebracht. Daar zal worden nagegaan of zij voor repatriëring in aanmerking komen, 29 februari 1944.
    521 Briefje van Eichmann aan von Thadden over de deportatie van een Joodse familie uit België, 23 januari 1944.
    522 Getuigeverklaring van von Thadden, Judenreferent in het Auswärtige Amt over de "anti-judische Auslandsaktion" van Ribbentrop en diens gematigd optreden in de Jodenvervolging. Deze "anti-jüdische Auslandsaktion" verzamelde gegevens over het antisemitisme in het buitenland en werkte samen met alle instanties buiten het Auswärtige Amt zoals de dienst van Rosenberg, de Europäische Aktion van het Propagandaministerium, de antijüdische Weltliga, enkele instituten in Frankfort en Amt VII van het RSHA. De genoemde instanties bedreven antisemietische propaganda in het buitenland, die schadelijk was voor de buitenlandse politiek. Door de oprichting van de Auslandsaktion wilde Ribbentrop deze propaganda centraal leiden. Als coördinator zou Schleier van het Propagandaministerium optreden; door veel tegenwerking had zijn werk geen praktische resultaten. De bijeenkomst van 3 april 1944 te Krummhübel was geen internationaal congres maar een conferentie van de buitenlandse dienst, waarvoor ook de dienst Rosenberg en het RSHA uitgenodigd waren. Rosenberg wilde een dergelijk congres wel zelf houden maar dat was "aussenpolitisch" ondenkbaar. Ribbentrop matigde de Duitse instanties bij de Jodenvervolging i.v.m. de gevolgen voor de buitenlandse politiek. In het bijzonder kwam hij op voor de Roemeense Joden onder Duits gezag, de repatriëring van buitenlandse Joden uit Duitsland en de uitwisseling van geïnterneerde Joden. Het radicale Referat van Eichmann, dat de uitroeing der Joden zeer geheim hield, veroorzaakte grote moeilijkheden. Protesten van het Vaticaan kwamen weinig voor. Het Auswärtige Amt trachtte de nuntius inlichtingen te geven, hoewel andere Duitse instanties beweerden dat dergelijke interventies als die van het Vaticaan volkenrechtelijk niet legitiem waren. Bij inspectie van Bergen-Belsen in 1943 en Theresienstadt in 1943, 1944 en 1945 waren von Thadden en vertegenwoordigers van het Rode Kruis geen gruwelen opgevallen, 21 juni 1946.
    523 Brief van Günther aan von Thadden over een aantal Hongaarse Joden, die deels naar Polen zijn gedeporteerd deels in Theresienstadt en in Praag zijn. De Joden in Theresienstadt gaan naar Bergen-Belsen, degenen die in Praag zijn worden naar Hongarije teruggevoerd, 10 juli 1943.
    524 Briefje van Günther aan von Thadden over een gedeporteerde Jodin van wie de nationaliteit niet vaststaat, 24 april 1944.
    525 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. Door het aftreden van Horthy in het kabinet Lakatos is de "Judenfrage" in een nieuw stadium gekomen. Eichmann is naar Boedapest teruggekeerd en er is overeengekomen dat 50.000 Joden te voet naar Duitsland zullen gaan voor de arbeidsinzet en de overigen bij militaire versterkingen bij Boedapest of in ghetto's aan de rand van de stad worden geconcentreerd. De nieuwe regering Szalasi zal streng toezien op het dragen van de ster en geen uitzonderingen toestaan, 18 october 1944.
    526 Briefje van de "Judenberater" in Boekarest, Richter, aan Eichmann over een volkstelling in Roemenië waarbij een overzicht zal worden gegeven van het aantal van de Roemeense Joden, 30 juni 1942.
    527I Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt met verzoek de consulaatssecretaris Hezinger te zenden als contactpersoon tussen de Duitse legatie te Boedapest en de Duitse en Hongaarse instanties betrokken bij de "Lösung der Judenfrage".
    527II Notitie van de afdeling II A van het Auswärtige Amt over Slowaakse pogingen in Hongarije om te interveniëren voor Joden uit Hongarije. De Slowaken willen hiermee hun souvereiniteit t.o.v. Hongarije benadrukken. Overigens zijn duizenden Slowaakse Joden illegaal van Hongarije naar Slowakije gevlucht. Anderzijds trachtten Hongaarse Joden via Roemenië te ontkomen, waar de anti-Joodse maatregelen door een grote tolerantie ontkracht worden. De Duitse gezant te Boekarest, von Killinger moet op verscherping aandringen, 12 april 1944.
    528 Melding van een zekere Rötter aan de Duitse gezant in Boekarest, Richter, over het optreden van Roemeense Joden in het algemeen en van een aantal journalisten in het bijzonder bij het verspreiden van geruchten, 29 mei 1942.
    529 Telegram van Pohl aan Himmler over de Joodse transporten uit Hongarije naar Duitsland voor de arbeidsinzet. Pohl deelt mee dat de transporten voor de helft uit vrouwen bestaan en vraagt of hij die bij de stellingbouw van de O.T. kan plaatsen, november 1944.
    530 Getuigeverklaring van een Joodse boekdrukker uit Gernowitz (Roemenië) over het begin van de Jodenvervolging in de stad (uitplundering en oprichting van een ghetto), 5 october 1957.
    531 Briefje van de "Judenberater" te Boekarest, Richter, aan de Roemeense regeringsgevolmachtigde Lecca, over de beroepsuitoefening van een Joodse ingenieur.
    532 Rapport van Veesenmayer over de "Judenfrage" in Hongarije. Nadat overeengekomen was dat geen transporten meer zouden volgen naar Duitsland, maar dat Boedapest "Judenrein" gemaakt zou worden is van Hongaarse zijde meegedeeld, dat er geen kampen beschikbaar zijn. Met wat meer energie en wat minder humanitaire bedenkingen inzake de inrichting van kampen had Boedapest al lang ontruimd kunnen zijn. De vertraging in de toewijzing van visa aan die Joden, die toestemming voor emigratie hebben, heeft als drukmiddel gefaald. Het nieuwste plan van de Hongaren is de oprichting van een ghetto in Boedapest naar het voorbeeld van Warschau. Overwogen moet worden of met de deportaties naar Duitsland weer begonnen moet worden, october 1944.
    533 Cf. doc. 527.
    534 Notitie van de afd. D III van het Auswärtige Amt over buitenlandse Joden, die de nationaliteit van een der bezette landen bezitten. Zij worden evenals de statenlozen aan alle anti-Joodse maatregelen onderworpen. Joden, die de Italiaanse, Finse, Zwitserse, Spaanse, Portugeese, Deense of Zweedse nationaliteit hebben krijgen tot 31 maart 1943 gelegenheid naar hun zg. moederland terug te keren. Joden, die de nationaliteit van vijandelijke staten, neutrale staten of bondgenoten hebben worden niet aan de anti-Joodse maatregelen onderworpen; evenmin zij, die een dubbele nationaliteit bezitten. Joden, die in Engeland of Amerika geboren zijn moeten alleen geïnterneerd worden. Over de definitieve bestemming van het Joods vermogen is nog niets besloten. Voor het beheer van de vermogens moeten Treuhänder aangesteld worden. In België en het bezette deel van Frankrijk moet de vermogenskwestie met het militaire, in Nederland met het civiele bestuur geregeld worden. Nog aanwezige consuls van andere landen moeten nauw bij het in veiligheid brengen van het Joodse vermogen betrokken worden evenals Treuhänder benoemd door buitenlandse missies in Berlijn, 20 februari 1943.
    535 Cf. Doc. 534.
    536 Notitie van Wagner van het Auswärtige Amt over de repatriëring van buitenlandse Joden. Als laatste datum hiervoor was aan de neutrale staten en de bondgenoten eerst 1 april 1943, daarna 1 juli 1943 genoemd, uitgezonderd de Joden in Roemenie en Saloniki (termijn : 15 juli 1943). De CdS heeft meegedeeld dat de Endlösung nu zo ver gevorderd is dat behalve de gemengdgehuwden nog maar een klein aantal ausländische Juden in bezet Europa zijn. Het is nu zaak de 31ste juli 1943 als laatste termijn voor de volgende landen te stellen: Italië, Zwitserland, Spanje, Portugal, Denemarken, Zweden, Finland, Hongarije, Roemenië en Turkije. Na die datum gelden voor de Joden uit die landen alle anti-Joodse maatregelen. Het Auswärtige Amt stelt daarom vast dat de repatriëring met uitzondering van ernstige zieken binnen een maand voltooid moet zijn, 12 juli 1943.
    537 Expresse-brief van de CdS aan alle Sipo-instanties in bezet Europa over de behandeling van Ausländische Juden in de bezette landen. Joden behorende tot de in doc. 536 genoemde landen kunnen met toestemming van het Auswärtige Amt aan alle anti-Joodse maatregelen onderworpen en gedeporteerd worden. Om redenen van buitenlandse politiek moet de deportatie echter niet naar het Oosten, maar naar Buchenwald (Joodse mannen van 14 jaar en ouder) en naar Ravensbrück (Joodse vrouwen en kinderen) plaats hebben. Termijn voor de deportatie is: voor Italiaanse Joden per heden, voor Turkse Joden 20 oct. 1943, overige nationaliteiten 10 oct. 1943. Schutzhaftantrag is niet vereist. Voor vermogenskwesties cf. doc. 534. De deportatie van alle andere ausländische Juden moet gewoon doorgang vinden. Alleen echtgenoten die met Duitsers of "artverwandten" gehuwd zijn vrijgensteld. Roemeense Joden in het bezette Nederlandse gebied vallen meteen onder de speciale regeling (deportatie), 23 september 1943.
    538 Cf. doc. 537.
    539 Cf. doc. 537.
    540 Cf. doc. 534.
    541 Richtlijnen van IV B 4 voor de overbrenging van Joden naar Theresienstadt. Deze ressorteert onder de Zentralstellen in Wenen en Praag, die ook de vermogenskwesties regelen. In aanmerking komen voorzover zij niet een Joods-Duits gemengd huwelijk vormen: Joden ouder dan 65 jaren met partner en kinderen, bezitters van "Verwundetenabzeichen" en hoge oorlogsonderscheidingen, verder alleenstaande Joodse Mischlinge (zg. Geltungsjuden). Voor auslandische Juden volgen bijzondere bepalingen. De transporten volgen in speciale treinen voor 1000 personen of met kleine groepen (50 - 100 personen) in gewone treinen, maar wel in afzonderlijke accompartimenten. Voor het laatste is speciale toestemming van het RSHA vereist. Vermogens mogen niet meegenomen worden. Sipo en Orpo zorgen voor begeleiding; naamlijsten moeten meegenomen worden. Theresienstadt valt onder de competentie van de BdS, Praag, aan wie naast de CdS van elk transport melding moet worden gemaakt. De overname in Theresienstadt hoort tot de competentie van IV B 4 van de BdS, Praag. De vermogenskwestie wordt afzonderlijk geregeld, 20 februari 1943.
    542 Lijst van het Auswärtige Amt van politie-attaché's, verbindingsofficieren der politie, SD-Beauftragten en medewerkers in de neutrale of verbonden staten. In deze lijst zijn de Judenberater opgenomen, 16 october 1943.
    543 Notitie en Dienstanweisung over de taak en de competentie van Duitse politie-attaché's bij ambassades in het buitenland. Deze attaché's hebban een diplomatieke status en staan onder het hoofd van de betrokken Duitse missie; zij ontvangen de instructie van de RFSS via het Auswärtige Amt. Ook de berichtgeving aan Himmler loopt via de buitenlandse dienst, 28 augustus 1941.
    544 Notities van het Auswärtige Amt over een regeling met het RSHA betreffende het postverkeer tussen de CdS en de politie-attaché's. Naast de officiële briefpost via de diplomatieke weg is er een zg. illegaal postverkeer i.v.m. de illegale contacten van de S.D. Voorbeeld hiervan is de post inzake het "Cicero-materiaal" uit Ankara van de politie-attaché Moyzisch, 12 mei 1944.
    545 ontbreekt.
    546 Briefje van Eichmann aan von Thadden over Hongaarse Joden in Theresienstadt. Hun overbrenging naar Bergen-Belsen is wegens plaatsgebrek niet mogelijk, 15 november 1943.
    547 Briefje en notitie van von Thadden over deportatie van twee Duitse Jodinnen verbonden aan Turkse delegatie in Berlijn, 2 maart 1944.
    548 Briefje waarschijnlijk afkomstig van het Duitse gezantschap voor Afghanistan aan het Auswärtige Amt over de beroepsuitoefening van twee Joden in Wenen, 6 februari 1941.
    549 Briefje van Eichmann aan het Auswärtige Amt over de deportatie van twee Joden, die in Wenen illegaal werk zochten (cf. doc. 548), 28 februari 1941.
    550 Notitie van von Thadden over een bezoek van een gedelegeerde van het Internationale Rode Kruis aan het Auswärtige Amt. Het IRK heeft in Theresienstadt kunnen constateren, hoe goed de Joden in Duitsland behandeld worden, maar zou ook graag andere kampen voor Joden, allereerst Bergen-Belsen, bezoeken. Als tegenprestatie zou het IRK overzeese kampen voor geïnterneerde Duitsers willen bezoeken om deze te verzorgen. Von Thadden heeft in zijn antwoord een onderscheid gemaakt tussen de geïnterneerde Duitsers en de Joden in Duitse kampen. Het toezicht op de eerste categorie is een volkenrechtelijke verplichting, de tweede categorie daarentegen vormt een binnenlandse Duitse aangelegenheid. Hierop vroeg de vertegenwoordiger van het IRK toestemming om de Duitse kampen voor politieke gevangenen te bezoeken. Ten aanzien daarvan verklaarde von Thadden zich niet competent, maar antwoordde dat hij het verzoek wel zou doorgeven. In zijn commentaar voor de staatssecretaris van het Auswärtige Amt deelt von Thadden mee, dat het RSHA zwaarwegende bezwaren zal hebben tegen de inspectie van Duitse kampen voor politieke gevangenen, 7 oktober 1944.
    551 Enkele notities van de afdeling D-III van het Auswärtige Amt over een Zweedse interventie t.b.v. 10 Joden van Russische nationaliteit. Hen was aangezegd dat zij naar het Oosten gedeporteerd werden. Günther hield dit heel goed voor mogelijk, omdat op 3 jan. '42 een transport op het programma stond. Het Auswärtige Amt is echter bevreesd voor Russische represailles en verklaart zich er tegen, 16-20 december 1941.
    552 Enige correspondentie en een notitie van het RSHA en het Auswärtige Amt inzake de deportatie van een Russische Jood uit België. Het Auswärtige Amt wijst erop dat dat niet toegestaan was. Het RSHA antwoordt dat de deportatie op 25 aug. '42 plaats vond en dat de afspraak om Russische Joden niet weg te voeren van 5 maart 1943 dateert. In een notitie van de afdeling Inland II A van het Auswärtige Amt wordt er op gewezen dat het al meermalen voorgekomen is dat Russische Joden naar het Oosten gedeporteerd werden en dan "nicht mehr auffindbar" waren, 11 mei 1943-24 sept. 1943.
    553 Briefje van de RFSS over de deportatie van een 15-jarig meisje, 18 augustus 1944.
    554 Dienstregeling voor de Höhere SS- und Polizeiführer. Zij ressorteren onder het hoofd van het SS-Hauptamt en de CdS. Onder de HSPFF staan in Duitsland de Inspekteur in de bezette gebieden de Befehlshaber van de Sipo en de SD. In enkele volgende bepalingen worden de competenties nader omschreven, 18 december 1939.
    555 Mededeling ven de Adjudantur van Himmler aan Dr. R. Brandt, dat het rapport van Ir. (cf. Doc. 406) aan R. Günther van IV B 4 gezonden is met het verzoek in deze aangelegenheid (bedoeld is: massale sterilisatie) met Pohl samen te werken, 4 juli 1942.
    556 Briefje met rapport van het bureau van Dienstleiter Brack over experimenten met sterilisatie, resp. contrôle d.m.v. Röntgenstralen. Alleen een felle bestraling heeft blijvend effect, maar betekent tevens castratie. Bestralingstijd 2 - 3 minuten. Omdat er geen bedekking van de rest van het lichaam mogelijk is, zullen sterke verbrandingsverschijnselen optreden. Men late de slachtoffers voor een loket formulieren invullen en bestraalt ze onmerkbaar. Op die wijze kunnen 3000-4000 personen "behandeld" worden, 28 maart 1941.
    557 Brief van de plv. Gauleiter te Wenen aan Himmler over sterilisatie d.m.v. medicamenten (cf. Doc. 406), 24 augustus 1942.
    558 Briefje var. Pohl aan Himmler met een opsomming van de aantallen concentratie en arbeidskampen in Duitsland, Polen, "Oostland" en Nederland, 5 april 1944.
    559 Brief van het Duitse gezantschap te Boedapest aan het Auswärtige Amt over de arrestatie en deportatie van een niet-Joods Hongaars meisje naar Auschwitz. De Gestapo te Wenen heeft meegedeeld dat zij door haar deportatie "Geheimnistragerin" is geworden en eerst in quarantaine moet. De Sipo te Boedapest weet niet of het meisje nog gevonden kan worden of nog in leven is. Het geval heeft in Hongarije veel opzien gebaard, omdat de vader een pro-Duits en vooraanstaand geleerde is, 9 oktober 1944.
    560 Briefje van Günther aan von Thadden over een niet-Joods Hongaars meisje (cf. Doc. 559). Zij wordt binnen 3-4 weken naar Ravensbrück overgebracht. Het meisje is Mischling I, 4 november 1944.
    561 Briefje van de Adjudantur van Himmler aan K. Wolff over een rapport inzake de deportatie van Joden uit Roemenië (het rapport zelf is niet bijgevoegd), 1 augustus 1942.
    562 Telegram van Rinteler aan Luther over de komende deportatie van Joden uit Roemenië. De voorbereidingen zijn voltooid, de transporten kunnen beginnen en wel naar het district Lüblin. Er is voor gezorgd dat de Joden bij het overschrijden van de Roemeense grens hun nationaliteit verliezen, 19 augustus 1942.
    563 Brief van Luther aan de Duitse legatie te Boedapest over de behandeling van Hongaarse Joden in Duitsland in de bezette gebieden. De Hongaarse regering toont geen belangstelling voor hen, ze zijn daarom onderworpen aan de anti-Joodse maatregelen. Bezwaren van de Hongaarse legatie in Berlijn komen eigenlijk hierop neer, dat deze behandeling te snel vooruit loopt op de anti-Joodse maatregelen in Hongarije, waar men maar langzaam vorderingen maakt. Vooral wordt gevreesd voor kapitaalverlies als gevolg van de deportaties. Luther heeft daar tegen in gebracht dat een reeks andere landen wel met de deportaties instemt. Hij stelt voor de Hongaarse regering mee te delen dat het tegen het internationale Jodendom, niet tegen afzonderlijke naties gaat. Het gaat om een algemeen Europees probleem, waarbij het niet juist is een vergelijking te trekken met Joden van andere landen. Als de Hongaarse regering geen belangstelling stelt in de repatriëring van haar Joden, moet zij juist meer begrip opbrengen voor de positie van Duitsland. Het vermogensverlies moet dan op de koop toe genomen worden. Het Duits beleid in deze kan de Hongaren alleen maar op de goede weg helpen. Het moet hen duidelijk worden gemaakt dat het om een "territoriale Lösung" gaat, 17 augustus 1942.
    564 Telegram van Luther aan de Duitse ambassade te Boedapest. Tenzij Hongarije de Hongaarse Joden voor 1 jan. '43 laat repatriëren, worden zij gedeporteerd. Hun vermogen vervalt aan de Hongaarse staat. Het was te wensen dat Hongarije overeen kwam dat elke staat het vermogen krijgt van de Joden die zich in zijn macht bevinden. Daar zou Hongarije wel bij varen, 8 oktober 1942.
    565 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt. De Zwitserse legatie heeft verzocht 2195 Hongaarse Joden naar Roemenië te laten reizen. Eichmann heeft Himmler om een beslissing gevraagd. Hijzelf stelt voor alleen doorreis naar Portugal toe te staan, 4 augustus 1944.
    566 Brief van Eichmann aan von Thadden met het verzoek om afstammingspapieren van een Hongaarse Jood in Boedapest aan te vragen en het antwoord van von Thadden, 11 februari 1944 -30 mei 1944.
    567 Brief van Eichmann aan von Thadden met het verzoek om afstammingspapieren van een Hongaarse Jood in Boedapest aan te vragen en het antwoord van von Thadden, 11 februari 1944 -30 mei 1944.
    568 Verklaring van Rabbijn Safran over de Jodenvervolging in Roemenië en de door Roemenië met Duitsland bezette gebieden, waarbij midden 1942 300.000 Joden vernietigd waren. Ambassadeur van Kallingen en "Judenberater" Richter oefenden druk uit op Boekarest om de resterende 300.000 Roemeense Joden te deporteren. Door bemiddeling van de Metropoliek Balan was Safran er ingeslaagd dit te verhinderen. Toen de Duitsers bleven aandringen intervenieerde de pauselijk nuntius en de ambassadeur van neutrale staten bij Antonescu, 10 januari 1961.
    569 Getuige-verklaring van mevr. Mark-Chaim over massa-executies in Czernowitz (Roemenië), de opsluiting van 70.000 Joden aldaar in een ghetto en de deportaties naar de vernietigingskampen, 26 oktober 1944.
    570 Telegram van de Duitse gezant te Boekarest Kallinger aan het Auswärtige Amt met het verzoek Eichmann mee te delen dat de Zionistische organisaties door de Roemenen opgeschreven zijn en het vermogen door de "Judenzentrale" overgenomen is, 8 augustus 1942.
    571 Telegram van de Duitse gezant te Boekarest, Kallinger aan het Auswärtige Amt met het verzoek Eichmann in te lichten. Antonescu heeft in aanwezigheid van de "Judenberater" Richter de emigratie van Roemeense Joden, individueel zowel als groepsgewijs, verboden. Een reeds vertrokken transport van 700 Joden keert uit Istanboel terug, 24 januari 1942.
    572 Briefje van de Duitse gezant te Boekarest, Kallinger, aan het Auswärtige Amt met als bijlage een rapport over de Aussiedlung uit Roemenië. Antonescu is principieel tot medewerking bereid: Het wachten was op de Duitse voorstellen". In werkelijkheid zoeken de Roemenen uitstel: "Gewacht moet worden tot het gunstige ogenblik gekomen is", 26 november 1942.
    573 Notitie van de Duitse "Judenberater" te Boekarest, Richter over een onderhoud met de plv. minister-president van Roemenië M. Antonescu. Besloten werd tot een volkstelling onder de Roemeense Joden, de opheffing van de vereniging van Joodse gemeenten en de oprichting van een "Judenzentrale" in Roemenië. Verder heeft Richter een toelichting gegeven op Himmler's motieven voor een emigratie-stop, 15 december 1941.
    574 Briefje van IV B 4 aan de "Judenberater" te Boekarest, Richter over een illegale Joodse organisatie, die zich met de emigratie van Roemeense Joden bezig houdt, 26 juni 1942.
    575 Briefje van Richter, de "Judenberater" te Boekarest aan het Duitse consulaat te Galatz met het voorstel een razzia te houden onder de Joden aldaar om na te gaan wie zich wel dan niet gemeld heeft, 3 september 1942.
    576-581 Brieven van Richter, de "Judenberater" te Boekarest aan de Roemeense gevolmachtigde voor Joodse zaken, Lecca, 1941-1943.
    582 Twee notities van Woermann van het Auswärtige Amt over meldingen van Bene en Mohr m.b.t. de februaristaking alsmede de oorzaken en gevolgen van de staking, 25 februari 1941.
    583 Verklaring van Smith Brookhart over zijn verhoor van Wisliceny in 1945 en '46 en de betrouwbaarheid ervan, 19 september 1960.
    584 G. Soc. 29.
    585 Notitie van Dannecker over een bespreking op het RSHA over verdere transporten van Joden uit Frankrijk. Uit Duitsland kunnen om militaire redenen geen Joden meer naar het Oosten gedeporteerd worden. Himmler heeft verordend dat daarvoor in de plaats grote aantallen Joden uit Roemenië op de bezette gebieden in het Westen gedeporteerd moeten worden. Leeftijdsgrenzen: 16 - 40 jaar, dan erboven 10 % Joden die niet meer kunnen werken. Uit Nederland: 15000, uit België 10.000 uit heel Frankrijk 100.000 personen. Begin van de transporten : 13 juli 1942. De Franse regering moet overgehaald worden tot statenloos-verklaring van de Joden uit Frankrijk. Zij moet ook de transportkosten dragen, 15 juni 1942.
    586 Briefje van de RFSS aan het Auswärtige Amt over de deportatie naar Auschwitz van enkele Nederlandse en statenloze Joden, die derhalve niet meer voor uitwisseling in aanmerking komen, 7 december 1944.
    587 Briefje van de BdS, Parijs IV J, aan de MBF met mededeling dat het RSHA levens is 6000 Joden "af te nemen" uit Frankrijk, waaronder 5 % vrouwen. In aanmerking komen: vroegere Duitse, Oostenrijkse, Poolse of Luxemburgse Joden, alsmede Franse Joden en statenlozen uit de kampen Drancy, Pithiviers en Beaunela Roland. De Joden moeten tot werken in staat zijn. Zo worden de kampen ontlast en kunnen er in Parijs nieuwe razzia's gehouden worden, 17 mrt. 1942.
    588 Briefje van Zoepf aan Seyss-Inquart en Fischböck over de emigratie van 7 Nederlandse Joden i.v.m. de overname van een bedrijf. Het RSHA stemt in, 14 december 1942.
    589 Rapport van Zoepf aan het RSHA over de "Entjudung" van Nederland tot 28 april 1943. Tot die datum hebben 68300 Joden het land verlaten. 6000 als emigrant of vluchteling, 4000 in concentratiekampen in Duitsland, 300 naar Theresienstadt en 58000 naar het Oosten. Van de overige 71.700 Joden bevinden zich 9.300 in Westerbork, 8.800 in Vught en 528 in Barneveld; de rest: 3500 in Amsterdam, 5.900 in de provincies en 10-15.000 illegaal over het hele land. 8.500 Joden kunnen niet gedeporteerd worden omdat zij gemengd gehuwd zijn. De 528 Joden in Barneveld zijn beschermd op last van de R.K. 25.000 Joden hebben voorlopig vrijstellingen als leden van de Joodse Raad, Rüstungs-juden, afstammingsonderzoeken, evangelische Juden en de arbeiders in de kampleidingen. In Vught komt een Rüstungsindustrie. De 10-15.000 ondergedokenen worden ondanks de "Kopfprämien" maar geleidelijk gepakt. Tenzij de stroom naar Westerbork aan houdt zal het niet mogelijk zijn de treinen altijd vol te krijgen, 27 april 1943.
    590 Telex van Zoepf aan het kamp Westerbork over de bezetting van de treinen naar het Oosten. Het RSHA eist voor de maand mei de deportatie van 8000 Joden. Daarvan ontbreken 2220 personen. Hoe dan ook moeten deze in de laatste week van mei naar Westerbork of door een ontruiming van het kamp Vught ( om psychologische redenen niet aan te bevelen) of door een razzia in Amsterdam (hiertoe ontbreken Orpo-eenheden). Ook een algemeen bevel tot ontruiming van Amsterdam is te tijdrovend en werkt afschrikwekkend. Het beste zou zijn alle Rüstungs-Juden met hun gezinnen met een politiekommando "schlagartig" op te pakken, 10 mei 1940.
    591 Notitie van Werner, BdS, Den Haag, IV B 5, over besprekingen met verschillende medewerkers van het RSHA in Berlijn. Met Wöhrn besprak hij de terugvoering van Mischlinge naar Duitsland en hun omscholing. Uitgezonderd zijn de Duitse vrouwen die door huwelijk met een Jood Nederlandse zijn geworden. Scheiding van kinderloze gemengde huwelijken, waarvan de Joodse partner al in Polen is moet door de Nederlandse autoriteiten geschieden. De laatste tijd worden uit Zwitserland grote aantallen passen voor Paraquay en Honduras gestuurd. Voorzover deze passen onderschept zijn, worden de adressanten dadelijk gedeporteerd. Met Hunsche werden vermogenskwesties besproken. De R.K. moet hierover zelf beslissen. Buitenlandse Joden moeten vóór 1 september '43 emigreren, anders worden zij als het Auswärtige Amt instant, gedeporteerd. De Joodse partner van een gemengd huwelijk moet in een Nederlands werkkamp worden opgesloten. Met Nowak werd over Theresienstadt en Bergen-Belsen gesproken. Het eerst blijft een kamp voor Duitse Joden. Europese Joden gaan voor eventuele uitwisseling naar Bergen-Belsen. Met Günther werd de sterilisatie besproken. Günther was verbaasd dat in Nederland zonder voorkennis van Berlijn met de vrijwillige sterilisatie begonnen was. Ook gesteriliseerden moesten worden gedeporteerd. Günther wees er verder op dat Himmler bevolen had dat Duitsland bij alle maatregelen voorop moest gaan. T.a.v. de Rüstungsjuden wees Günther uitstel van deportatie af. Industrie was er ook in het Oosten, 9 juli 1943.
    592 Notitie van Werner, BdS, Den Haag, IV B 5, over besprekingen met medewerkers van het RSHA, IV B 4. In Bergen-Belsen kunnen geen Juden meer opgenomen worden. Wanneer het kamp uitgebreid is kunnen uit Nederland de Joden, die voor uitwisseling in aanmerking komen, de zg. Palestina-joden, de zg. Barneveld-Joden, de Joden met dubbele nationaliteit allen naar Bergen-Belsen. De "evangelische Juden" gaan naar Theresienstadt; de 2400 Rüstungs-Juden uit Vught naar het Oosten. Wat het meubilair van naar Duitsland teruggevoerd "Mischlinge" en niet-Joden uit gemengde huwelijken betreft, dat moet niet in handen van de Einsatzstab Rosenberg vallen, maar zoveel mogelijk voor de gerepatriêerden beschikbaar blijven. "Mischlinge" van Duitse nationaliteit met niet-Joden gehuwd moeten in elk geval terugkeren evenals andere "Mischlinge" desnoods onder dwang in overleg met het RSHA. Werner voert als bezwaar aan dat verschillende partij-instanties en het Vierjahresplan de "Mischlinge" in Nederland willen houden, 20 september 1943.
    593 Telex van Zoepf aan Eichmann over de "Entjudung" van het kamp Vught, waar van de 1700 Joden slechts 300 voor deportatie in aanmerking komen, de overigen kunnen als vakarbeiders niet gemist of vervangen worden. Het betreft metaalsorteerders, diamantslijpers, en vakarbeiders in de Philipsfabrieken en in de kledingindustrie. Rauter en Naumann zijn het met de Rüstungsinspektion eens dat zij niet gemist kunnen worden zolang geen vervangende krachten geplaatst kunnen worden, 20 september 1943.
    594 Notitie van de Afd. D. III van het Auswärtige Amt, dat het plan heeft op geval alle Nederlandse Joden hun staatsburgerschap te ontnemen, om zo aansluiting te vinden bij de Duitse anti-Joodse wetgeving. De uitschakeling van Zweden als Schutzmacht speelt hierbij minder een rol omdat die alleen voor het Rijksgebied geldt terwijl de Nederlandse Joden naar het Oosten worden gedeporteerd en de Duitse politie geen inlichtingen hierover verstrekt. Tot nu toe verlopen de deportaties in Nederland goed. Het Auswärtige Amt blijft bij zijn standpunt de Joden hun staatsburgerschap te ontnemen, 20 augustus 1942.
    595 Notitie van Zeitschel, verbonden als politie-attaché aan de Duitse ambassade. Op bevel van Himmler is de emigratie stopgezet. Wanneer een emigratie-aanvrage in het (economisch) belang van het Rijks is, kan de BdS eventueel toestemming geven, 19 januari 1942.
    596 Notitie van Zoepf voor Naumann over een bespreking tussen Eichmann, Zoepf en Hahnemann (Rüstungsinspektion in den Niederlanden). De laatste heeft daarbij over een schriftelijke beslissing van de EK gesproken, hem door de BRK Amsterdam, Schröder getoond. Volgens de inhoud is niet langer de BdS, maar Schröder samen, met Lages competent inzake de afhandeling van "Joodse kwesties", met name de zg.-Diamantjoden en de gemengd gehuwden. Ook Aus der Fünten heeft via Lages van de beslissing van de RK gehoord. Deze regeling is bij de BdS niet bekend; de mededelingen zijn alleen ter kennis genomen. Eichmann heeft er aan toegevoegd dat het besluit van de RK tegen het bevel van Himmler indruist. Ook Seyss-Inquart heeft de Endlösung als een zaak van de Sipo beschouwd en dat bevestigd. Naumann heeft Zoepf opgedragen de Diamant-joden snel te deporteren omdat hij anders bevreesd is voor de reactie van Rauter, 11 november 1943.
    597 Bundel stukken betreffende de behandeling in Duitsland van "Mischlinge", gehuwd of ongehuwd, en gemengd gehuwde "Voljoden" m.b.t. Endlösung. Begin 1942 bevinden zich in het Rijk en het Protektorat 70.000 "Mischlinge I. Grades" ("half-Joden") 55.000 "Mischlinge II. Grades" ("kwart-Joden") en 2800 gemengd gehuwde Joden. De vraag of deze groepen al dan niet gedeporteerd moeten worden werd op de Wannseekonferenz besproken. Daar werd in principe besloten de "half-joden" tot Joden en de "kwart-Joden" tot Duitsers te verklaren; de gemengd gehuwde "vol-Joden" moesten worden gedeporteerd of naar Polen of naar Thersiënstadt. De tot Joden gebombardeerde "half-Joden" moesten kiezen tussen sterilisatie of een gedwongen scheiding. Op een aansluitende bespreking in het RSHA op 6 maart 1942 werd de gedwongen sterilisatie tot na de oorlog uitgesteld, omdat anders de ziekenhuizen overbelast raken. Voorgesteld wordt de "Mischlinge I. Grades" te concentreren in een stad in Duitsland of het Generalgouvernement. T.a.v. de gedwongen echtscheiding bij wat van gemengd gehuwde "Vol-Joden" maken de ministeries van buitenlandse zaken, justitie en propaganda bezwaar. Besloten wordt de echtscheidingsprocedure te vereenvoudigen (Notities van Rademaker voor het Auswärtige Amt van 7 maart 1942). Het ministerie van binnenlandse zaken stelt op 16 maart 1942 voor de "half-Joden" niet te deporteren maar deze groep middels de sterilisatie te laten uitsterven. De gemengd gehuwden moeten zich laten scheiden; doen zij dit niet dan moet het openbare ministerie de eis stellen; eventueel moet de scheiding bij wet geregeld worden. De minister van justitie sluit zich, in een brief van 5 april '42 hierbij aan voor wat de gedwongen sterilisatie betreft, maar heeft bezwaar tegen een echtscheidingseis van het openbaar ministerie. Indien gemengd-gehuwden niet willen scheiden, dan moet men de Joodse zowel als de niet-Joodse partner naar Theresienstadt deporteren, 20 januari 1942-11 juni 1942.
    598 Briefje van de Zentralauftragstelle in Nederland aan Rauter over de deportatie van 2300 Joden, die in de textielindustrie werkzaam zijn. De Zentralauftragstelle zal Aus der Fünten een lijst van hen overhandigen. Zij zal er tevens voor zorgen dat in deze tak van industrie de dienstverplichting wordt ingevoerd, zodat niet-Joodse arbeiders die niet voor de Wehrmacht werken de plaats van de weg te voeren Joden kunnen innemen, 18 november 1942.
    599 Brief van de Rüstungs-Inspektion in Nederland aan Rauter met opgave van 1750 Joden, werkzaam in de industrie die gedeporteerd kunnen worden. De naamlijsten zijn of worden bij de Zentralstelle für jüdische Auswanderung overhandigd. Ook zal een lijst van zg. Diamantjoden worden gestuurd, 2 december 1942.
    600 Briefje van Eichmann aan Zoepf over het verwerven van de nationaliteit van een neutraal land voor Joden. Wanneer de naturalisatie rechtsgeldig is moet van deportatie van de betrokkene worden afgezien. Daarentegen moeten zij, wier naturalisatie nog in bewerking is, met het eerstvolgende transport naar Polen gedeporteerd worden. Verder wijst Eichmann er op dat Joden van Roemeense nationaliteit gerepatrieerd kunnen worden, 26 juni 1943.
    601 Briefje van Eichmann aan de BdS te Parijs en Den Haag aan de Beauftragte van de CdS te Brussel over filosemietische propaganda van de Evangelische kerk. In Zürich is een boek verschenen getiteld "Judenrat und Christunglande". Het bevat o.m. dagboeknotities van een Franse geestelijke over zijn werk in doorgangskampen tijdens de deportaties in Frankrijk. Dit is schadelijk; geestelijken moeten naar vermogen buiten de "deportatie-kampen worden gehouden, 10 juni 1943.
    602 Notitie van Zoepf over de behandeling van de Joodse handelaren en arbeiders in de diamantindustrie en hun gezinnen. De handelaren (Lijst A) en arbeiders (lijst B) worden na de opheffing van de quarantaine uit Westerbork ook vrijgelaten terwijl hun gezinnen in Westerbork worden geconcentreerd. Handelaren en arbeiders worden in één huis in Amsterdam geconcentreerd. Over bezoeken van hun gezinnen beslist Gemmeker. Deze beslissingen zijn genomen tijdens een bespreking tussen Eichmann, Zoepf en Hahnemann, Bevollmächtigter bij het Rijksbureau voor Diamanten onder voorbehoud van de toestemming van Himmler, die ook zal beslissen over Hahnemann's verzoek om de Joodse diamantbewerkers uit Vught vrij te laten, 11 november 1943.
    603 Afschrift van een telegram van Eichmann aan Harster over de deportaties uit Vught en Barneveld. Met het WVHA werd overeengekomen de 2400 Joden in Vught in de komende weken naar Auschwitz te deporteren, tenzij Rauter anders beslist. Vrijgesteld blijven nog de 80 Joden die voor de Luftwaffe werken en de "Diamant Juden". Eichmann verzoekt Harster hem de beslissing van Rauter mee te delen. De 700 Joden in Barneveld gaan binnenkort naar Bergen-Belsen, zodra daar plaats is, 28 augustus 1943.
    604 Telegram van Eichmann aan Zoepf over de emigratie van prof. Lagneur en zijn gezin. De zaak is in onderzoek. Hieronder een notitie van Slottke: Dr. Holz van de VVRA op de hoogte gesteld, 23 mei 1942.
    605 Telexbericht van Eichmann aan de BdS in Parijs en Den Haag en de Beauftragte van de CdS in Brussel over de deportaties uit West-Europa. Eichmann verzoekt de richtlijnen inzake de deportaties van 11 juli 1942 uiterst precies op te volgen i.v.m. verschillende nota's van buitenlandse missies over de repatriëring van hun Joodse landgenoten, 9 februari 1943.
    606 Expresse-brief van Eichmann aan de BdS, Naumann, over het verstrekken van passen door buitenlandse consulaten aan Joden in Nederland. Uit streng vertrouwelijke berichten is gebleken dat door bemiddeling van de Joodse Raad en enkele particulierenpassen voor Midden en Zuidamerikaanse landen en certificaten voor Palestina worden verstrekt. Eichmann doet een opgave van de Justitie dergelijke papieren ontvingen en de landen die ze verstrekten. Op grond van deze gegevens verzoekt Eichmann om een onderzoek en aansluitend bericht. Verder verzoekt hij het postverkeer in Westerbork te reorganiseren en evenals de binnenkomende post aldaar naar het RSHA te zenden voor controle. Binnenkort zal Moes naar Nederland komen om nadere toelichting te geven, 5 november 1943.
    607 Notie van Slottke over een verzoek van een medewerker van Fiebig om vrijstelling of vrijlating van 7 Joden, die voor de aankoop van metalen nodig zijn. Het verzoek is afgewezen gezien de vergevorderde stand van de "Entjudung" in Nederland. Aan Moes is als vertegenwoordiger van het RSHA verzocht dit van uit Berlijn te bevestigen, .4 januari 1944.
    608 Telegram van Günther aan Zoepf inzake het verzoek van IV B 4, Den Haag (cf.doc.607) geen vrijstelling te verlenen van Joodse metaalverkopers, 21 januari 1944.
    609 Telegram van Günther aan Zoepf over de aankomst van Moes, medewerkersvan het RSHA, IV B 4, 4 februari 1944.
    610 Telexbericht van Zoepf aan Aus der Fünten over 3 Joodse metaalinkopers; deze zijn uit Westerbork ontslagen maar moeten opnieuw gearresteerd worden om naar Theresienstadt te worden gedeporteerd, 10 februari 1944.
    611 Brief van Zoepf aan Günther over het toewijzen van passen aan Joden door Zuid-Amerikaanse consulaten in Zwitserland. Een groot aantal van deze passen is in aangetekende brieven door de Abwehrstelle in Nederland onderschept. Op aanwijzing van de vertegenwoordiger van het RSHA, Moes zijn deze passen niet aan de betrokkene uitgereikt. De Joden voor wie ze bestemd waren zijn naar Bergen Belsen, Theresienstadt en Auschwitz gedeporteerd. Het postkantoor te München en G.K. für Finanz und Wirtschaft, Abteilung Post- und Fernmeldewesen, vragen namens de Zwitserse posterijen om opheldering: worden de in beslag genomen aangetekende stukken weer vrijgegeven of moet aan de afzender de reden van de inbeslagname meegedeeld worden dan wel de schade (300 - 400 Zw. frs. per aangetekend stuk) vergoed worden? Zoepf vraagt het RSHA om verantwoording van deze vragen, 8 april 1944.
    612 Antwoord van Günther aan de BdS, Den Haag op de vragen over het in beslag nemen van de passen (cf.doc. 611). Bij navraag moet geantwoord worden dat de aangetekende stukken bij bombardementen verloren zijn gegaan van teruggave of schadevergoeding kan geen sprake zijn, 15 juni 1944.
    613 Notitie van Slottke over de paspoortzendingen uit Zwitserland (cf.docs. 611 en 612), 31 juli 1944.
    614 Telegram van de CdS aan de BdS, Den Haag over de behandeling van de Portugese Joden in Nederland. Deze zijn tot nu toe niet gedeporteerd omdat middels een rapport betoogd is dat deze groep eigenlijk niet als Joden aangemerkt kunnen worden en een afzonderlijke behandeling verdienen. De CdS verwerpt deze opvatting. Het zijn - ook volgens Joodse opvattingen - Joden, afkomstig uit Zuid-Europa en dientengevolge gekenmerkt door Zuidelijke trekken. Zij moeten echter direct gedeporteerd worden.
    615 Notitie van Rauter aan Harster over de vrijstelling van de gedoopte Joden. Bij een bespreking van Seyss-Inquart met de Generalkommissare wekte Schmidt de indruk dat bij de kerken een definitieve vrijstelling van de 2000 gedoopte Joden had beloofd. De RK verklaarde daarentegen dat dit niet het geval was en dat deze Joden naar zijn mening na de deportatie de andere Joden ook "naar het Oosten overgeplaatst" moesten worden. Hij zou zijn uiteindelijke beslissing laten afhangen van de stellingname van de kerken t.a.v. de deportaties in hun kanselboodschappen. Mocht het hem gelukken de kerken in deze tot zwijgen te brengen dan zou er veel gewonnen zijn. In een kanttekening schrijft Rauter dat ook Schmidt hem verzekerde dat de gedoopte Joden tenslotte ook gedeporteerd konden worden, 18 juli 1942.
    616 Brief van Harster aan Eichmann over de gedoopte Joden in Nederland. Op bevel van de R.K. worden de Joden die voor 9 mei 1940 gedoopt zijn voorlopig niet gedeporteerd. Het gaat om 694 Rooms-Katholieke en 1061 Protestantse Joden, 20 juli 1942.
    617 Notitie van Harster over de emigratie van Joden, die tot voor kort lid van de NSB waren. De RK en Rauter vinden het niet juist deze Joden met de anderen op een hoop te gooien, bijv. bij de Aussiedlung. De RK, Schmidt en Rauter verzoeken deze Joden te laten emigreren. Harster vraagt SR"J" het RSHA om toestemming te verzoeken hen met V-Männer te laten emigreren, 6 december 1941.
    618 Notitie van Rajakowitsch voor Harster i.v.m. de zg. NSB-Joden (cf. doc. 617). Eichmann is principieel tegen Auswendung in dit geval. Deze Joden kunnen voorlopig vrijgesteld worden bij de Aussiedlung en als laatsten gedeporteerd worden. Tegen die tijd is de Aussiedlung zo'n alledaagse zaak dat er geen moeilijkheden meer zullen ontstaan. In een kanttekening wordt vermeld dat de zg. NSB-Joden op 21 april 1943 naar There-sienstadt zijn "umgesiedelt", 20 december 1941.
    619 Notitie van Zoepf over verzoeken om vrijstelling van deportatie. Eichmann heeft meegedeeld dat ook in Nederland Joden wegens hun hoge leeftijd of verdiensten van deportatie naar Auschwitz kunnen worden vrijgesteld. In Nederland kunnen zij echter niet blijven, maar: "Wir können nämlich zu beliebiger Zeit einmal von Westerbork einen Zug nach dem Propagandalager Theresienstadt fahren lassen. Slottke wordt met de behandeling erven belast, 5 oktober 1942.
    620 Briefje van Günther aan de BdS, Den Haag, over verzending van Nederlandse boeken uit Westerbork. De Nederlandse Joden in Theresienstadt hebben om toezending hiervan verzocht. Indien mogelijk kan een deel van de boeken in Westerbork naar Theresienstadt, 17 mei 1944.
    621 Brief van Eichmann aan Zoepf over de deportatie van 800-1000 Joden naar Theresienstadt om toezending van de voorschriften die in Duitsland voor overbrenging daarheen gelden. Het transport moet echter nog wachten omdat de opname in Theresienstadt tijdelijk niet mogelijk is, 2 maart 1943.
    622 Telexbericht van Zoepf was de Aussendienststelle in het kamp Westerbork. Bevel tot overbrenging van 7 Joodse opkopers uit de gevangenis in Amsterdam naar Westerbork, waar zij geprivilegieerd behandeld en te werk gesteld moeten worden, 14 januari 1944.
    623 Notitie van Slottke voor Zoepf over de voorwaarden tot opname in Theresienstadt. Günther heeft meegedeeld dat de volgende categorieën in aanmerking komen: Joodse militairen uit de 2e Wereldoorlog in het bezit van het IJzeren Kruis I en van het "zwarte gewondeninsigne"; voor vroegere Oostenrijkse staatburgers gelden overeenkomstige onderscheidingen. Ook vrouwen met zulke onderscheidingen (verpleegsters) komen in aanmerking. De kinderen onder de 14 jaren van deze mannen en vrouwen gaan met hen mee. Van 14 jaar af gelden zij als zelfstandig en gaan naar Polen. Ook Nederlandse Joden met bijzondere verdiensten (kunstenaars, artsen, wetenschapsmensen) komen voor Theresienstadt in aanmerking. Bij twijfelgevallen heeft Theresienstadt de voorkeur, 25 januari 1943.
    624 Telexbericht van Zoepf aan het RSHA, IVB4, over een aanstaand transport naar Theresienstadt. Zoepf verzoekt om toestemming personenwagens te gebruiken; het materiaal is er en kan aan een normale trein worden gekoppeld. Op die wijze is het ook niet nodig de trein verscheidene dagen onderweg op te houden. De RK hecht er juist in Nederland en juist bij deze trein, die uit Amsterdam vertrekt, waarde aan propaganda te bedrijven met deze "Wohnsitzverlegung", 15 april 1943.
    625 Notitie van een medewerker van het Auswärtige Amt, afd. SD III voor Weiszäcker over de vergoeding die de Slowaakse regering mocht betalen voor de kosten van de deportaties van Slowaakse Joden (500 RM per persoon). Het vermogen van Slowaakse Joden in Duitsland en van Duitse Joden in Slowakije zou op voorstel van het Auswärtige Amt aan het land vervallen waar deze Joden zich bevinden volgens het zg. Territorialprinzip. Een voorstel van de Slowaken de deportatiekosten te fourneren uit het vermogen van de Slowaakse Joden in Duitsland en de Joden in het Protektoriat is te omslachtig en te tijdrovend. Het Auswärtige Amt heeft daarop het Reichswirtschaft ministerium voorgesteld de deportatiekosten per persoon van 500 op 300 RM terug te brengen. Dit is afgewezen omdat de Duitse schuld aan Slowakije al 280 miljoen RM bedraagt. Daar het "Territorialprinzip" ook als basis moet dienen voor onderhandelingen met andere staten inzake de behandeling van het Joodse vermogen, blijft het Auswärtige Amt bij zijn voorstel, januari 1943.
    626 Telegram van de Duitse gezant in Slowakije, Ludin, aan het Auswärtige Amt over de deportaties uit Slowakije, die tot stilstand zijn gekomen. Als gevolg van kerkelijke invloed en van corruptie onder de ambtenaren is aan 35000 Joden vrijstelling verleend. De Aussiedlung is algemeen impopulair mede door krachtige Engelse propaganda. De minister-president, Tuka wenst echter voortzetting van de deportaties en vraagt om krachtige diplomatieke steun van het Rijk. Ludin vraagt om instructies, 26 januari 1942.
    627 Telexbericht van Weiszäcker aan Ludin in antwoord op diens telegram van 26 juni 1942 (cf. doc. 627). De door Tuka gevraagde diplomatieke steun kan bestaan uit een mededeling aan Tiso dat de stopzetting van de deportaties en de vrijstelling van 35000 Joden Duitsland onaangenaam verrast heeft, te meer gezien de Slowaakse medewerking tot nu toe, 29 juni 1942.
    628 Telegram aan een medewerker van het Auswärtige Amt, afd. Inland II aan de Duitse gezant in Slowakije, Ludin. De Reichsbevollmachtigter in Hongarije, Veesenmayer heeft om machtiging gevraagd om met Ludin over een grondige aanpak van de Jodenvervolging te spreken, te meer nu als gevolg van de deportaties uit Hongarije veel Joden illegaal naar Slowakije vluchten. Ribbentrop heeft toestemming gegeven; Ludin wordt verzocht om een verslag van het besprokene te geven, 16 juni 1944.
    629 Notitie van Schmidt, het hoofd van de "Nachrichten- und Presseabteilung" van het Auswärtige Amt aan de staatssecretaris van dit ministerie over de komende "Grossaktion auf die Budapesten Juden". Deze zal in het buitenland hevige reacties oproepen. Er zal van "Menschen jagd" gesproken worden en er zal gruwelpropaganda bedreven worden. Schmidt wekt op dit te voorkomen door de actie te motiveren, bijv. door het vinden van springstoffen in synagogen, sabotageplannen en pogingen tot revolutie te ontdekken, overvallen op politie-ambtenaren en deviezensmokkel op grote schaal. De directe aanleiding voor een dergelijke actie moet dan een bijzonder kras geval zijn, 27 mei 1944.
    630 Telegram van Thadden van het Auswärtige Amt aan de Duitse ambassadeur te Boedapest, Veesenmayer, waarin de suggesties van Schmidt (cf. doc. 629) worden doorgegeven met het verzoek om reactie, 1 juni 1944.
    631 Notitie van Thadden van het Auswärtige Amt voor het hoofd van de afd. Inland II van dit ministerie. I.v.m. het negatieve antwoord van Veesenmayer (cf. doc. 632) op de suggesties van Schmidt (cf. doc. 629 en 630) wordt de propagandistische actie tegen de Hongaarse Joden nog niet uitgevoerd. Als deze helemaal afgelast wordt zou het zin hebben de razzia's in Boedapest te vervoegen i.v.m. de invasie. Tegen de achtergrond van dat gebeuren verdwijnt de actie in Boedapest in het niet. Wordt daarentegen een mislukking van de invasie gevolgd door de razzia's in Boedapest dan krijgt de vijand een middel om de openbare mening van het militaire echec af te leiden, 6 juni 1944.
    632 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt over de deportaties uit Hongarije en de relaties van het buitenland hierop. Van belang waren deze reacties niet; dat wordt ook niet verwacht bij de actie tegen de Joden in Boedapest. Het nieuws van de voltooing van een ghetto aldaar is reeds lang bekend. De voorgestelde propagandistische voorbereiding (cf. doc. 629) zou averechts werken, omdat iedereen weet dat Joodse verenigings- en gebedshuizen al onder politie toezicht staan of gesloten zijn, het Joodse vermogen in beslag genomen is en de bewegingsvrijheid van de Joden zeer beperkt is. Mochten zich tijdens de actie toch incidenten voordoen dan wordt dit doorgegeven, 8 juni 1944.
    633 Telegram van de Duitse gezant in Slowakije, Ludin, aan het Auswärtige Amt over het bezoek van Dunant, een gedelegeerde van het Internationale Rode Kruis aan Bratislawa. Dunant heeft deze gedelegeerde opgezocht met de mededeling dat de Slowaakse instanties met wie hij moest onderhandelen, voortdurend verklaarden dat zij door de maatregelen van de Duitse Wehrmacht en de Sicherheitspolizei in hun vrijheid van handelen beperkt werden en hem niet konden helpen. Dunant heeft Ludin het volgende verzocht: a) concentratie en deportatie van Joden te verhinderen of althans tegen die niet konden werken daarvan uit te zonderen; b) "Mischlinge" en gemengd gehuwden net zo te behandelen als in Duitsland; c) bezoek aan een kamp en toestemming voor postverkeer met de reeds gedeporteerden; d) verzorging van krijgsgevangenen. De verzoeken m.b.t. de Joden heeft Ludin afgewezen. T.a.v. de krijgsgevangenen heeft hij meegedeeld dat hun behandeling in overeenstemming met het Landoorlogreglement is, 16 november 1944.
    634-636 Twee brieven en een telegram van het Auswärtige Amt, het RSKA en de "Judenberater" te Boekarest, Richter, over de gedwongen terugkeer van Dr. H.E. Wolff, een Duitse "half-Jood". Wolff is gemengd gehuwd en woonachtig te Boekarest. Het Auswärtige Amt beslist dat de kosten van terugkeer niet door het Rijk maar door Wolff gedragen moeten worden. Stemt hij daar niet in toe dan wordt hij direct statenloos. Richter tenslotte deelt het RSHA mee dat Wolff op 14 oktober 1943 naar Duitsland is teruggekeerd. Hij verzocht het RSHA om Wolff, die zich in Boekarest, met name op de Duitse legatie arrogant en provocerend heeft gedragen aan "entsprechenden sicherheitspolizeilichen Massnahmen zu unterwerfen.", 25 september 1943 - 16 oktober 1943.
    637 Telegram van de Duitse gezant in Slowakije, Ludin, aan het Auswärtige Amt. Van Slowaakse zijde is meegedeeld dat bij doorreis van transporten van Hongaarse Joden over Slowaaks grondgebied plunderingen zijn begaan door de Duitse bewakers. Bij een oponthoud op een station werden de Joden onder bedreiging van executie van waardevolle voorwerpen en geld beroofd. De Joden wierpen tijdens de reis hun bezittingen uit de trein, waar ze door arbeiders en kinderen opgeraapt werden. Deze gebeurtenissen hebben algemeen opzien gebaard en kunnen van nadelige invloed zijn op de houding van de Slowaakse regering bij de uitvoering van de Endlösung, 14 juni 1944.
    638 Telegram van het Auswärtige Amt aan de Duitse legatie te Boedapest, waarin de melding van Ludin (cf. doc. 637) wordt doorgegeven met het verzoek om opheldering en eventuele maatregelen tegen de daders, 15 juni 1944.
    639 Telegram van Veesenmayer aan het Auswärtige Amt in antwoord op de melding van Ludin (cf.doc. 637 en 638). Volgens Eichmann is het Slowaakse bericht waarschijnlijk juist. De laatste tijd zijn i.p.v. ervaren SD-leden SS-recruten (in hoofdzaak jonge Volksduitsers van de Balkan) als bewakers gebruikt. Gebleken is dat deze recruten zich in de hoogste mate ongeremd tonen, 20 juni 1944.
    640 Mededeling van het Duitse gezantschap te Boedapest aan het Auswärtige Amt inzake transporten van Hongaarse Joden over Slowaaks grondgebied (cf.doc. 637-639). De kwestie valt niet onder de competentie van het Sonderkommando Eichmann, maar onder die van de BdS voor Hongarije. Deze heeft zijn bevindingen aan het RSHA meegedeeld. Tijdens de transporten hebben executies plaats gehad ter handhaving van de orde. Daarbij is ondoelmatig opgetreden; de betrokken ambtenaren zijn ter verantwoording geroepen, 2 augustus 1944.
    641 Brief van Günther aan von Thadden over de transportkwestie (cf.doc. 637-640). De beschuldigingen tegen de Duitse transportbewaking zijn verzonnen. Alleen een Hongaarse Jood is op het Slowaakse station wegens verzet neergeschoten. Het Slowaakse bericht dat Joden zelden enkele waardevolle voorwerpen uit de trein gegooid hebben is juist en bewijst het wederrechterlijk optreden van deze Joden. Afschrikwekkende maatregelen waren derhalve noodzakelijk, 22 september 1944.
    642-654 Bundel telegrammen en notities van het Auswärtige Amt en zijn vertegenwoordigers in Belgrado Benzier en Veesenmayer m.b.t. de deportatie, resp. liquidatie van alle mannelijke Servische Joden (8000 personen), 8 september 1941 - 12 december 1941.
    655 Telegram van von Thadden van het Auswärtige Amt aan de politie-attaché bij de Duitse ambassade te Agram. Streng vertrouwelijk is in Berlijn gemeld, dat o.m. in Kroatië nog 800 vnl. Joodse vrouwen en kinderen in kampen zitten. Om onmiddellijke deportatie naar het Oosten, voor zover de richtlijnen dat mogelijk maken, wordt verzocht, 15 juli 1943.
    656 Rapport van 22 april 1944 van de Duitse gezant in Kroatië, Kasche aan het Auswärtige Amt over de "Judenfrage" in Kroatië, 18-22 april 1944.
    657 Telegram van Wagner van de afdeling Inland II van het Auswärtige Amt aan de Duitse ambassade te Sofia over de inmiddels begonnen deportaties van de Joden uit het door de Duitsers bezette deel van Griekenland. Hiervan zijn tot 15 juni 1943 de niet-Griekse Joden uitgezonderd. Ook de regering te Sofia is in de gelegenheid gesteld de Bulgaarse Joden uit dit deel van Griekenland te repatriëren. Zij heeft echter meegedeeld geen belangstelling te hebben voor Bulgaarse Joden in het buitenland en in te stemmen met hun deportatie, 30 april 1943.
    658 Notitie van Luther voor Weiszäcker en Ribbentrop over de afwijzende Italiaanse houding t.o.v. de Aussiedlung van Kroatische Joden uit het door Italië bezette deel van Kroatië. De Italiaanse legerleiding heeft verklaard alle inwoners gelijk te zullen behandelen, anti-Joodse maatregelen werden als onverenigbaar met de eer van het Italiaanse leger beschouwd. Daarentegen heeft de Kroatische regering toegestemd in de deportatie van alle Kroatische Joden. De Duitse gezant te Agram, Kasche, stelt daarom voor met de Aussiedlung te beginnen en het op eventuele moeilijkheden in de Italiaanse zone aan te laten komen. Hieraan verbindt F. Sonnleithner, verbonden aan de staf van Ribbentrop de opmerking: "Kan niet eerst nog Markensen (Duits ambassadeur te Rome) gehoord worden?". Lohmann stuurt deze suggestie (eveneens van de staf van Ribbentrop) door in een notitie voor Weiszäcker en Luther; Weiszäcker stemt er mee in, 24 juli 1942-8 augustus 1942.
    659 Telegram van Wagner van het Auswärtige Amt aan de politie-attaché van het Duitse gezantschap te Agram: Günther, plv. van Eichmann, heeft geïnformeerd wanneer de laatste 2000 Joden uit Kroatië naar Auschwitz gedeporteerd worden. Ook heeft hij gevraagd hoe ver de onderhandelingen met de Italiaanse bezettingsautoriteiten zijn gevorderd inzake de deportatie van de Joden in hun zone (cf. doc. 658), 10 april 1943.
    660 Telegram van het Duitse gezantschap in Kroatië aan het Auswärtige Amt over de aanstaande deportatie van 2000 Joden. Verzocht wordt om Duitse transportbegeleiding bij de grensoverschreiding naar Duitsland. Dit alles ter informatie van het RSHA, IV B 4, 4 maart 1943.
    661 Telegram van het Duitse gezantschap in Kroatië aan het Auswärtige Amt en ter informatie aan het RSHA, IV B 4. In de Italiaanse zone is bekend geworden dat de internering der Kroatische Joden onder Duitse druk plaats heeft. De Italianen wensen geen inmenging en wijzen de wegvoering van deze Joden in "arbeidsbataljons" naar Duitsland af. Een internering ter plaatse is volgens de Italianen een delicate zaak met het oog op de steun van Amerikaanse Joden aan de Dalmatische Joden. Inmenging of actieve medewerking bij de internering en de confiscatie van Joods bezit door de Kroaten wijzen de Italianen eveneens af, 20 november 1942.
    662 Document in het Efriet.
    laatste wijziging 25-03-2020
    591 beschreven archiefstukken

    Kenmerken

    Datering:
    [1937-1945] 1961-1962
    over het archief:
    Adolf Eichmann (1906-1962) kreeg in 1940 de leiding van Referat IVB4 van het Reichssicherheitshauptamt in Berlijn. De taak van het referaat was emigratie en gedwongen migratie (meestal naar ghetto’s) van joden. In maart 1941 kreeg zijn referaat een andere aanduiding, IVB4, en een andere taakomschrijving. Referat IVB4 werd toen het bureau dat de Endlösung moest organiseren.
    Op 11 mei 1960 werd Eichmann in Argentinië gearresteerd door de veiligheidsdienst van Israël. Op 11 april 1961 begon het proces tegen hem in Jerusalem. 1 juni 1962 werd de hem opgelegde doodstraf voltrokken.
    Soort:
    Collectie
    aard van de documenten:
    De collectie bestaat vooral uit stukken die vanuit Nederland zijn ingebracht in het proces tegen Eichmann.
    Openbaarheid:
    Volledig openbaar
    Omvang:
    4,3 meter, 34 dozen
    Status:
    NIOD-KNAW collectie
    Trefwoorden:
    Categorie:
    Archiefvormer(s):
     
    Archiefvormer Eichmann, A.O.
    laatste wijziging 25-03-2020
    591 beschreven archiefstukken
    Gevonden archiefstukken
    34 Getuigeverklaring van de Noorse Jood Kai Feinberg over het lot van de Joden in Noorwegen en zijn eigen ervaringen in Auschwitz, 10 okt. 1960.
    59I Een bespreking met de verschillende 'Sachbearbeiter für Judenfragen' bij de Sipo en SD-Kommandos in Frankrijk. Besproken werd naast de algemene situatie t.a.v. het 'Judenproblem' in het bezette en onbezette deel van Frankrijk, de afwachtende, vaak afwijzende houding der Franse autoriteiten en regeringsvertegenwoordigers; dit maakt het nodig zelfstandig door te zetten. Op langere termijn moet de provincie 'judenrein' worden, daarna de deportatie van Parijse Joden volgen. Voor de definitie van het begrip Jood moet in twijfelgevallen het Franse statuut, dat verder reikt, toegepast worden. Radicaal ingrijpen bij overtreding van de verplichte kentekening is vereist. Eveneens dwingend is de onmiddellijke voorbereiding der transporten uit het bezette gebied naar Auschwitz; hierover moet uiterlijk 6 juli 1942 rapport worden uitgebracht
    69 Telexbericht van de SD-afdeling te Linz aan de SD te Wenen over de actie tijdens de Kristallnacht in het district. Er werden 65 Joden gearresteerd op een totaal van 350. SA-leden zijn wederrechtelijk Joodse woningen binnengedrongen; een Jood werd mishandeld, een Jodin verkracht. De Gauleiter stemt er volledig mee in om de schuldigen onder alle omstandigheden op te sporen en straffen. De synagoge te Linz brandde uit, de inventaris werd gered, alsmede de kas van het Auswanderungsfonds, 11 nov. 1938.
    87 Brief van het Auswärtige Amt, afdeling D III, aan het RSHA met mededeling dat de Slowaakse regering bereid is voor elke gedeporteerde Jood 30 Mark te betalen. In de Italiaanse zone wordt de deportatie voorbereid; de registratie van alle Joden in Kroatië wordt door de Politie-Attaché, bij de Duitse legatie in Agram uitgevoerd, 16 okt. 1942.
    131 betreffende het onderzoek naar de verblijfplaats naar een Roemeense Jood, die tot einde oktober 1942 in Lemberg was en sindsdien niet meer. Hij is onvindbaar, schrijft Eichmann en vermoedelijk naar Roemenië of Hongarije illegaal geëmigreerd. Hij verzoekt het Roemeense Consulaat-Generaal op de hoogte te stellen
    132 betreffende het verblijf van de Roemeense Jood S. Rosenthal in Frankrijk. Hoewel de Roemeense regering voor hem wegens zg. verdiensten om een uitzonderingspositie vraagt, komt het de Sipo ongewenst voor hem in Frankrijk te laten. Het schept precedenten en bemoeilijkt de Endlösung in Frankrijk. Eichmann verzoekt er bij de Roemeense regering op aan te dringen, dat Rosenthal uit zichzelf uit Frankrijk verdwijnt
    135 betreffende de uitwijzing van een zekere Romhanyi, een Hongaarse Jood, zijn niet-Joodse echtgenote van Duitse afkomst en een van hun beide zonen. Dit gezin heeft een verblijfsvergunning, die op 12 februari 1943 afloopt. Het echtpaar bezit in Hamburg een bioscoop, waarover de vrouw en de oudste zoon de directie voeren. Deze laatste heeft zich tijdens een ondervraging door de Gestapo te Heidelberg laatdunkend over deze instantie uitgelaten en heeft door een brutaal optreden de Duitse gastvriendschap op grove wijze misbruikt. Eichmann wil hem in een concentratiekamp laten opsluiten. Voor hij tot de uitwijzing, resp. de arrestatie overgaat, wil Eichmann van het Auswärtige Amt vernemen of er "aussenpolitische Bedenken" bestaan
    136 betreffende de voormalige Franse krijgsgevangene Roger Masse. Meegedeeld wordt dat deze een Jood is en op 5 juni 1942 uit Compiègne "nach dem Osten (Auschwitz)" werd gedeporteerd. Een terugvoering kon op grond van principiële overwegingen niet toegestaan worden
    148 Brief van het Auswärtige Amt aan Eichmann inzake de deportatie van een Jood op bevel van de "Maarschalk" (Antonescu), 1 juni 1943.
    160 Rapport van het Auswärtige Amt over de Endlösung in Hongarije. Deze wordt met steun van de Hongaarse staatssecretarissen Endre en Baky in allerijl uitgevoerd. De Hongaarse regering heeft voor de deportaties toestemming gegeven. Slechts 80 000 Joden blijven in de Hongaarse oorlogsindustrie achter. Het totaal aantal Joden wordt op 900 000 - 1.000 000 geschat, waarvan 350 000 in Boedapest. Met uitzondering van deze stad is overal met de oprichting van ghetto's begonnen. Tot nu toe zijn 320 000 Joden geregistreerd. Medio juli komt Boedapest aan de beurt. Het plan is de stad in een dag uit te kammen en de gepakte Joden op een eiland in de Donau te concentreren. Grote eenheden van de Hongaarse gendarmerie en andere politiële afdelingen (ook politiescholen) worden ingezet; verder worden alle briefbezorgers en schoorsteenvegers als gidsen gebruikt. Tram- en busverkeer wordt voor een dag stopgezet. Voor de vrijstelling van de buitenlandse Joden is gezorgd. Samenwerking met het Auswärtige Amt wordt op prijs gesteld, want de "Dienststellen des RFSS verwachten vooral in het Noorden van Hongarije en in Boedapest een zeer groot aantal buitenlandse Joden aan te treffen. Het begrip "Jood" is hier niet zo scherp gesteld als in de Neurenberger vetten, omdat anders een aanzienlijk deel van de vriendenkring van Horthy in de landadel onder de maatregelen zouden vallen. D.m.v. een antisemietisch blad, dat sinds 21 mei 1944 verschijnt, wordt propaganda gemaakt. Voorzover tot nu toe geconstateerd is ongeveer 1/3 deel van de gedeporteerde Joden "Arbeitsfähig"! Zij worden dadelijk na aankomst ter beschikking gesteld van de "Dienststellen" van Sauckel, de O.T. enz, 26 mei 1944.
    166 Brief van Günther aan het Auswärtige Amt met verzoek om mee te werken aan het ontslag van een Jood van niet nader genoemde nationaliteit bij een firma in Agram, 6 apr. 1944.
    191 Rapport van Hoffmann, Duits politie-attaché in Sofia over de voortgang der concentratie en deportatie van de Bulgaarse Joden. De koning heeft de arbeidsinzet in Roemenië bevolen in plaats van de deportatie naar het Oosten. Een aanslag (gepleegd door een Jood) en het oprollen van een Joodse-communistische bende hebben de stemming doen keren. Aangezien er niet voldoende politie beschikbaar is, is de Aussiedlung van de 25000 Joden uit Sofia niet mogelijk. Daarop gaf de koning toestemming tot hun evacuatie naar de provincie. De meeste Joden reageren op de evacuatiecbevelen en gaan: zij worden in 18 tot 20 steden ondergebracht bij reeds daar wonende Joodse families. De Joodse rabbijnen in Sofia hebben intussen de bemiddeling ingeroepen van de Bulgaarse metropoliet en de pauselijke nuntius. Het ligt in de bedoeling de evacuatie heden te voltooien. Er blijven dan slechts 2000-3000 Joden achter dankzij de hulp van relaties en door omkoperij. In het algemeen maakt de Bulgaarse regering een oprechte indruk. Van Duitse zijde is men overtuigd dat deze de Aussiedlung wenst. Haar houding steekt gunstig af tegen het Hongaarse regeringsbeleid, 7 juni 1943.
    220 Notitie van het Auswärtige Amt (von Thadden) over een geallieerd voorstel tot emigratie van 5000 Joodse kinderen uit Roemenië en de bezette gebieden in het Oosten. Het standpunt van Himmler is: 1) emigratie is uitgesloten, 2) uitwisseling op basis van 4 Duitsers tegen 1 Jood is mogelijk als a) de uitgewisselde Duitsers nog in staat tot voortplanting zijn b) de uitwisseling op korte termijn plaats vindt, omdat zij anders niet meer uitvoerbaar is (omdat de Joodse candidaten dan gedeporteerd zijn), 14 mei 1943.
    222 Telegram van Killinger (Judenberater aan de Duitse ambassade te Boekarest) aan Eichmann over arrestatie en deportatie van een Jood, die tegen anti-Joodse maatregelen van Antonescu heeft geprotesteerd, 28 mei 1943.
    249 Vermerk van de BdS, Parijs (IV B), over de stand van het Jodenvraagstuk in Frankrijk. In totaal zijn er 44.000 gedeporteerd, waarvan 3000 Fransen (strafgevallen). Nog aanwezig 70.000 in oud-bezet en 200.000 in nieuw-bezet Frankrijk (dit zijn schattingen). Het plan is: concentratie in Parijs en vandaar deportatie van alle Joden buiten en in Parijs; verder een decreet waarbij alle Franse Joden, die na 1927 of 1933 zijn genaturaliseerd statenloos worden verklaard, waardoor hun deportatie mogelijk wordt. Massale deportaties van april 1943 af: 8 - 10 duizend Joden per week. Er zijn geen transportproblemen. Voor massale deportaties hulp Franse politie onontbeerlijk. Druk op Vichy noodzakelijk. Vervolgens wordt aan de hand van een aantal krasse staaltjes aangetoond, dat van de Italianen geen enkele medewerking te verwachten is. De Italiaanse houding komt kortweg hierop neer dat van een mengsel van actieve en passieve tegenwerking sprake is. Geen enkele Jood wordt vrijgegeven; de Franse politie staat machteloos. Het Auswärtige Amt is via het RSHA ingelicht. Ribbentrop zal bij Mussolini de kwestie ter sprake brengen, 6 maart 1943.
    253c Antwoord van het RSHA in deze kwestie (cf. doc. 253 a en b) aan de BdS, Parijs (IV J): Er bestaat geen bezwaar tegen als de Franse politie in noodzakelijke gevallen (bij erfeniskwesties e.d.) uitsluitsel geeft. Om geen voedsel aan gruwelpropaganda te geven moet in deze verklaringen niet over "evacuatie" of "deportatie" worden gesproken. Er kan worden volstaan met de vermelding dat de betrokken Jood weggetrokken is en dat zijn tegenwoordige verblijfplaats onbekend
    282 Briefje van Wisliceny aan het Duitse gezantschap te Presburg, waaraan toegevoegd een ontwerp-nota voor de Slowaakse regering. Wisliceny deelt tevens mee dat Regierungsrat Suhr van het RSHA met medeweten van het Auswärtige Amt informatieve besprekingen op 28 april 1942 komt voeren over de vergoeding voor de deportatie van de Joden. In de ontwerp-nota wordt naar voren gebracht dat de Joodse arbeiders in kampen te werk worden gesteld en hun gezinnen in geschikte streken worden ondergebracht. De arbeidsprestaties zijn aanvankelijk gering; omscholing en opleiding zijn noodzakelijk. Bovendien zijn met het onderbrengen van de gezinnen aanzienlijke bedragen gemoeid. Daarom wordt van de Slowaakse staat 500 RM per gedeporteerde Jood gevraagd. Het Duitse gezantschap verzoekt om voorstellen t.a.v. verrekening in betaling, 25 april 1942.
    303 Briefje van het RSHA, IV B 4, aan het Auswärtige Amt dat een Jood uit Rotterdam bij wijze van uitzondering niet naar "het Oosten" maar naar Theresienstadt is gevoerd, 29 april 1944.
    306 Brief van het RSHA, IV B 4, aan het Auswärtige Amt over de Zweedse taktiek om Joden door naturalisatie uit Duitsland naar Zweden te laten emigreren. De Sicherheitspolizei vindt dit een zeer doorzichtige manoeuvre, omdat de Zweedse regering deze Joden niet vroeger, maar nu pas op het laatste ogenblik als onderdanen beschouwt. In een enkel geval is toestemming voor emigratie gegeven. Ook in de toekomst zal dit bij wijze van uitzondering kunnen, als de betrokkenen zich in Theresienstadt bevinden. Als de betrokken Jood eenmaal naar "het Oosten" is, dan kan dat niet, omdat zijn verblijfplaats dan niet bekend is. Aan het Zweedse verzoek om emigratie van een Joodse vrouw in Oslo - nog wel met drie kinderen - kan helaas niet voldaan worden, 23 juli 1943.
    314 Briefje van IV B 4 aan het Auswärtige Amt met mededeling dat een Franse Jood, naar wie het Auswärtige Amt geïnformeerd had, op 27 maart 1942 naar het Oosten gedeporteerd "zum Arbeitseinsatz". Vaststelling van zijn huidige verblijfplaats is niet mogelijk wegens "Erledigung kriegswichtiger Aufgaben", 7 mei 1944.
    321 Brief van Eichmann aan het Auswärtige Amt over Joden van Iraanse (Perzische) nationaliteit. Deze moeten als Joden beschouwd worden, omdat er in Perzië altijd een Joods vraagstuk geweest is. Er bevinden zich in Perzië 60.000 Joden, alleen al 10.000 in Teheran. Zij leven op religieus gebied streng gescheiden van de Perzen. Voor het overige vormen zij geen "rassenminderheid" meer. Er bestaat echter geen bezwaar de Perzische Joden in bezet Europa als Joden te behandelen. Daar hun afstamming meestal moeilijk te bewijzen is, moet de godsdienst van de grootouders als criterium gelden. In Frankrijk geldt bovendien als bepaling, dat in twijfelgevallen diegene als Jood geldt, die vroeger de Joodse godsdienst beleden heeft, 8 december 1942.
    326 Brief van de Reichsführer-SS aan de arts prof. Clanberg, waarin Himmler deze arts laat vragen naar Ravensbrück te gaan om zijn nieuwe sterilisatie-methoden op Jodinnen toe te passen, zonder dat deze hier iets van merken. Himmler vraagt Clanberg in hoeveel tijd 1000 Jodinnen gesteriliseerd kunnen vorden. Hij stelt voor het resultaat van de sterilisatie door bijvoorbeeld Röntgenbestraling vast te stellen. Ook kan controle plaats vinden door een Jood een tijdlang met een gesteriliseerde Jodin op te sluiten, 10 juli 1942.
    331 Briefje van het RSHA (IV B 4) aan het Auswärtige Amt n.a.v. een verzoek van het Italiaanse gezantschap om opheldering over het verblijf van een gedeporteerde Italiaanse Jood. Er wordt verzocht de Italianen mee te delen, dat de Duitse instanties in dit vijfde oorlogsjaar wel belangrijker zaken te doen hebben. Overigens valt het te betreuren, dat het gezantschap van de Fascistische republiek de interventies op de oude wijze voortzet, 21 dec. 1943.
    339 Briefje van de Aussenstelle te Amsterdam van de BdS aan de Zentralstelle für jüdische Auswanderung te Amsterdam met mededeling dat een naar Mauthausen gedeporteerde Jood aldaar op de vlucht is neergeschoten. Op grond van de instructies van de BdS kunnen zijn familieleden, indien vol-joods, naar het Oosten gedeporteerd worden, 14 october 1942.
    342 Expresse brief van het Auswärtige Amt aan Eichmann met mededeling, dat een Joegoslavische Jood, gehuwd met een Duitse niet-jodin, naar Auschwitz gedeporteerd is. Op 15 november 1944 antwoordt IV B 4 dat de betrokkene op 24 juni 1943 overleden is. Diverse Kroatische instanties hebben zich aan de kampcommandant van Auschwitz en het RSHA gewend, maar hierop is niet geantwoord, 26 mei 1943.
    343 Expresse brief van het Auswärtige Amt aan Eichmann met mededeling, dat een Joegoslavische Jood, gehuwd met een Duitse niet-jodin, naar Auschwitz gedeporteerd is. Op 15 november 1944 antwoordt IV B 4 dat de betrokkene op 24 juni 1943 overleden is. Diverse Kroatische instanties hebben zich aan de kampcommandant van Auschwitz en het RSHA gewend, maar hierop is niet geantwoord, 26 mei 1943.
    350 Gewijzigd ontwerp van de in doc. 348 gegeven richtlijnen over de Jodenvervolging in Rusland. In deze versie wordt de competentie van de CdS, die met de Endlösung in Europa belast is, nadrukkelijk vooropgesteld. Ook de competentie van de aan hem ondergeschikte instanties van de Sipo wordt dienovereenkomstig bevestigd. Voor het overige zijn de richtlijnen weinig gewijzigd. Wel is een definitie van het begrip "Jood" opgenomen: als Jood geldt iemand, die nu of vroeger lid van de Joodse kerk is of was of wiens Jood-zijn uit andere omstandigheden blijkt; kinderen uit gemengde huwelijken gelden als Joden. Veranderd zijn verder de bepalingen over Joodse culturele instellingen: er komen geen aparte scholen, theaters enz. Tenslotte zijn er twee nieuwe richtlijnen toegevoegd, nl. over dwangarbeid en bestraffing van overtredingen van de anti-Joodse bepalingen. Onder dwangarbeid wordt verstaan: "geschlossenen Arbeitseinsatz in schaerfster Form" voor alle Joden; daarbij wordt niet op leeftijdsgrenzen gelet. De arbeid moet gezocht worden in zwaar lichamelijk werk; specialisatie van Joodse arbeiders raag niet voorkomen. Overtredingen van Duitse maatregelen moeten principieel met de doodstraf bestraft worden. Dit geschiedt alleen door standgerechten, geen datum.
    363-365 Correspondentie tussen het Auswärtige Amt en het RSHA, IV B 4, over de emigratie-aanvrage van A. Michaelis, een vroeger Duitse, nu statenloze Jood, in Nederland woonachtig en met een Zwitserse niet-Jodin gehuwd . Na een eerste afwijzende beschikking van het RSHA schrijft het Auswärtige Amt dat een inwilliging om politieke redenen dringend gewenst is, zowel op grond van informaties van het Duitse gezantschap in Bern als ook gezien de wilde geruchten, die in Zwitserland de ronde doen over de Duitse "Jodenpolitiek". Hierop antwoordt Eichmann tenslotte dat ook deze overwegingen aan zijn principieel genomen besluit niet kunnen veranderen, 25 juni 1943 - 1 oktober 1943.
    381 Twee rapporten over de situatie in Hongarije van de HSSPF, Winkelmann. In het eerste rapport worden drie onderwerpen behandeld: Communisme, Joden en spionage. In Boedapest is een Trotzkistische groep opgerold. Onder de rubriek "Joden" wordt een overzicht gegeven van de indeling van Joden uit Boedapest in ghetto's. Aan spionage hebben zich Joodse industriëlen schuldig gemaakt. Het tweede rapport bestaat uit vier rubrieken. 1. "Bandieten" en parachutisten zijn gemeld in het Westen van Hongarije; 2) oppositie: er is een politieke groepering opgerold, waarbij een Jood werd gepakt; 3) Joden; hier wordt een overzicht gegeven van de arrestatie en concentratie van Joden in de Karpathen; per dag worden tienduizenden mensen in "Einzel" en "Sonderaktionen" opgepakt. Incidenten deden zich niet voor; in Boedapest zijn wegens spionage en hulp aan Poolse vluchtelingen enkele Joden gearresteerd. 4.) Abwehr; hier wordt melding gemaakt van de ontdekking van een nieuwe Poolse verzetsgroep, de Arma Krajowa, 19-20 apr. 1944.
    401 Telegram van Von Killinger aan het Auswärtige Amt met de mededeling dat Antonescu zijn regeringsfunctionaris voor Joodse kwesties, Lecca, instructies heeft gegeven de emigratie van 75000-80000 Joden naar Palestina en Syrië te regelen. Iedere Jood moet de staat 200.000 Lei betalen. Killinger heeft Lecca hierop gezegd dat Berlijn nauwelijks accoord zal gaan, vooral als het "wehrfähige" Joden betreft en dat de recente besprekingen met de Grootmufti en de Iraakse premier in Berlijn eerder het tegendeel tot onderwerp gehad zullen hebben. Lecca begreep dit en zegde toe het bevel pas te zullen uitvoeren, nadat hij het Duitse standpunt kende. Bovendien was er geen scheepsruimte ter beschikking. Lecca beloofde Killinger en de (Duitse) "Judenberater" op de hoogte te zullen houden. Antonescu wijst, volgens Killinger, een radicale oplossing van de hand voorzover het geen uitgesproken bolsjewistische Joden betreft; bovendien wil hij aan de emigratie verdienen. Killinger vraagt het Auswärtige Amt nu stelling te nemen, omdat hij twijfelt of het raadzaam is zelf op te treden, 12 dec. 1942.
    425 Brief van Wisliceny aan de Kulturgemeinde te Saloniki n.a.v. de verordening van 6 feb. 1943 (cf. doc. 424) over de vorm van de kentekening (ster), de wijze waarop zij gedragen moet worden en d