458 Collectie Proces van Neurenberg ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )
458
Collectie Proces van Neurenberg
Openbaarheid
De collectie is volledig openbaar.
laatste wijziging 12-10-2021
42 beschreven archiefstukken
Inleiding
wettelijke status
458 Collectie Proces van Neurenberg
Inleiding
wettelijke status
ead-typering:
acqinfo
laatste wijziging 11-03-2014
Het archief is eigendom van het NIOD.
laatste wijziging 12-10-2021
42 beschreven archiefstukken
Geschiedenis
Tussen 20 november 1945 en 1 oktober 1946 vond voor het Internationaal Militair Tribunaal het proces plaats tegen de "major war criminals" uit nazi-Duitsland. Het tribunaal was gevestigd in de Duitse stad Neurenberg waar in september 1935 de Neurenberger rassenwetten waren opgesteld waardoor joden hun burgerschap verloren en buiten de maatschappij geplaatst werden.
Hitler, Himmler en Goebbels konden niet berecht worden omdat zij al zelfmoord hadden gepleegd. Voor het tribunaal stonden 24 prominente nazi’s terecht:
Martin Bormann (Reichsleiter) - chef van de partijkanselarij (vanaf 1942); secretaris van Hitler (vanaf 1943)
Karl Dönitz (Großadmiral) - opperbevelhebber van de Duitse marine (vanaf januari 1943); Rijkspresident (vanaf 1 mei 1945)
Hans Frank - gouverneur-generaal van Polen (1939-1945)
Wilhelm Frick - minister van Binnenlandse Zaken (1933-1943); Reichprotektor van Bohemen en Moravië (vanaf augustus 1943)
Hans Fritzsche - chef Radio-afdeling van het Ministerie van Propaganda
Walther Funk - minister van Economische Zaken (vanaf 1938) en president van de Duitse Rijksbank (vanaf 1939)
Herman Göring (Reichsmarschall) - opperbevelhebber van de luchtmacht & voorzitter van de Rijksdag
Rudolf Hess - plaatsvervanger Hitler (tot 10 mei 1941)
Alfred Jodl (Generaloberst) - chef Wehrmachtführungsstab van het OKW
Ernst Kaltenbrunner (SS-Obergruppenführer) - chef van de Sicherheitspolizei en SD en hoofd van het Reichssicherheitshauptamt (vanaf januari 1943)
Wilhelm Keitel (Generalfeldmarschall) - stafchef van het Oberkommando der Wehrmacht
Gustav Krupp von Bohlen und Hallbach - directeur van het Krupp-concern dat op grote schaal dwangarbeid inzette voor de oorlogsproduktie
Robert Ley - leider van het Deutsche Arbeitsfront (1933-1945)
Konstantin von Neurath - minister van Buitenlandse Zaken (1932-1938); Reichsprotektor van Bohemen en Moravië (tot augustus 1943)
Franz von Papen - rijkskanselier (1932), ambassadeur in Oostenrijk (1934-1938) en Turkije (1939-1944)
Erich Räder (Großadmiral) - opperbevelhebber van de Duitse marine (tot januari 1943)
Joachim von Ribbentrop - minister van Buitenlandse Zaken (1938-1945)
Alfred Rosenberg - minister voor bezette Oostelijke gebieden (vanaf 1941); leider van de roofinstelling Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg (vanaf 1940)
Fritz Sauckel - Generalbevollmächtiger für den Arbeitseinsatz (vanaf maart 1942)
Hjalmar Schacht - president van de Duitse Rijksbank (1933-1939); minister van Economische Zaken (1934-1937) minister zonder portefeuille (1939-1943)
Baldur von Schirach - Leider van de Hitlerjugend (1931-1940); Reichsstatthalter van Wenen (1940-1945)
Arthur Seyss-Inquart - Reichsstatthalter van Oostenrijk (1938-1940); Rijkscommissaris voor de bezette Nederlandse gebieden (1940-1945)
Albert Speer - rijksarchitect (1934-1945); Reichsminister für Bewaffnung und Munition (vanaf 1942); Reichsminister für Rüstung und Kriegsproduktion (vanaf 1943)
Julius Streicher - eigenaar en uitgever van het antisemitische weekblad Der Stürmer (1923-1945)
Drie van de 24 aangeklaagden kwamen niet voor het gerecht:
* Robert Ley omdat hij op 25 oktober 1945 zelfmoord had gepleegd;
* Gustav Krupp vanwege zijn zwakke gezondheid;
* Martin Bormann omdat hij nog voortvluchtig was.
* Robert Ley omdat hij op 25 oktober 1945 zelfmoord had gepleegd;
* Gustav Krupp vanwege zijn zwakke gezondheid;
* Martin Bormann omdat hij nog voortvluchtig was.
Na een proces van 315 dagen kregen de 21 overgebleven veroordeelden in de middag van 1 oktober 1946 hun vonnis te horen. Er volgen drie vrijspraken: voor Schacht, von Papen en Fritzsche, die zich later voor een Duitse rechtbank zouden moeten verantwoorden.
Drie aangeklaagden kregen een levenlange gevangenisstraf opgelegd (Funk, Hess en Raeder); twee hoorden twintig jaar eisen (von Schirach en Speer). Von Neurath kreeg vijftien jaar gevangenisstraf en Dönitz tien.
In elf gevallen werd de doodstraf door de strop uitgesproken (Frank, Frick, Göring, Jodl, Kaltenbrunner, Keitel, Ribbentrop, Rosenberg, Sauckel, Seyss-Inquart en Streicher). Tien doodvonnissen werden op 16 oktober 1946 voltrokken. Göring pleegde vlak voor zijn executie zelfmoord. Bormann tenslotte werd bij verstek ter dood veroordeeld maar in 1972 bleek dat hij al in 1945 was omgekomen bij een poging het belegerde Berlijn te verlaten.
Naast deze persoonlijke veroordelingen werden de nazi-partij NSDAP en nazi-organisaties als SA, SD, SS en Gestapo opgeheven en verboden.
laatste wijziging 12-10-2021
42 beschreven archiefstukken
Literatuur en verwante collecties
Voor vervolgonderzoek raadplege men de volgende archieven en literatuur.
laatste wijziging 12-10-2021
42 beschreven archiefstukken
Inventaris
aanvraaginstructie
Documenten uit deze collectie kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 458, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken
Documenten uit deze collectie kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 458, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken
laatste wijziging 12-10-2021
42 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
[1920] 1945-1946
over het archief:
Tussen 20 november 1945 en 1 oktober 1946 vond voor het Internationaal Militair Tribunaal het proces plaats tegen de "major war criminals" uit nazi-Duitsland. Het tribunaal was gevestigd in de Duitse stad Neurenberg.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Omvang:
0,37 meter (41 inventarisnummers)
Status:
NIOD-KNAW collectie
Trefwoorden:
Categorie:
laatste wijziging 12-10-2021
42 beschreven archiefstukken