Mijn Studiezaal (inloggen)
419 Bouman - van den Berg, M.S. ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )
419
Bouman - van den Berg, M.S.
Openbaarheid
Het archief is volledig openbaar.
laatste wijziging 26-06-2014
42 beschreven archiefstukken
2 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
Inleiding
titel archief
archiefvormer
omvang
citeer- en aanvraaginstructie
periode van ontstaan
aard van de archiefbestanddelen
ordening van de archiefbestanddelen
selectie, vernietiging en bewerking
aanvullingen
wettelijke status
reproductiebeperkingen
taal van de archiefbescheiden
materiële staat
bewerking
laatste wijziging 26-06-2014
42 beschreven archiefstukken
2 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
Geschiedenis
Nadat Nederland op 27 december 1949 de soevereiniteit had overgedragen aan de Indonesische republiek bleef de verhouding tussen beide landen verslechteren. Een belangrijk twistpunt was de status van Nieuw-Guinea dat buiten de overdracht was gehouden.
Tegen de achtergrond van deze spanningen moet de arrestatie begin 1954 worden gezien van de Nederlanders H.C.J.G. (Leon) Jungschläger en L.N.H. (Henry) Schmidt. Jungschläger was het voormalige hoofd van de Nederlandse militaire inlichtingendienst (NEFIS, Netherlands Forces Intelligence Service), Schmidt was KNIL-officier. Zij werden beschuldigd van staatsondermijnende activiteiten op basis van getuigenissen van ruim dertig Nederlanders en Indische Nederlanders die in dezelfde periode waren gearresteerd. Vrij spoedig al werd duidelijk dat de meesten getuigen gedwongen waren verklaringen af te leggen over mensen die ze totaal niet kenden.
In Djakarta stonden Jungschläger en Schmidt om de beurt een week achter elkaar terecht. De Nederlandse vertegenwoordiging in de Indonesische hoofdstad had de gerenommeerde advocaat mr. Herman Bouman in de arm genomen. Achter de schermen werd hij geassisteerd door zijn vrouw Mieke. In september 1954 werd het proces tegen Jungschläger en Schmidt geopend. Aangezien de zaak steeds meer een politieke lading kreeg, had het er meer van weg dat de Nederlandse staat terecht stond.
In mei 1955 echter werd advocaat Bouman zelf het mikpunt van beschuldigingen. Eén van de getuigen beweerde dat hij Bouman had gezien op een bijeenkomst van NIGO (Nederlands-Indische Guerilla Organisatie)-terroristen. Bouman besloot de verdediging neer te leggen en verliet Indonesië. Een andere top-advocaat vinden was moeilijk omdat buitenlanders niet door Indonesië werden toegelaten. Tenslotte bood Mieke Bouman aan om de verdediging voorlopig op zich te nemen.
mr. M.S. Bouman - van den Berg tijdens een pleidooi.
De Indonesische autoriteiten denken weinig te vrezen te hebben van de niet-juriste maar vanaf de eerste dag ontpopt Mieke Bouman zich in de rechtzaal als een geducht tegenstander. Ze laat niets passeren en gaat flink tekeer tegen de openbare aanklager. Hiermee vertroebelt wel haar verhouding met de Nederlandse diplomaten van het Hoge Commissariaat die vrezen dat zij meer kapotmaakt dan dat ze bereikt. In Nederland daarentegen stijgt haar roem, de Telegraaf roept Mieke Bouman in 1955 uit tot vrouw van het jaar. De Nederlandse dagbladen worden in het geheim door premier Drees opgeroepen grote stemming makende artikelen af te drukken waardoor de zaak steeds meer politiseert.
In februari 1956 eiste de openbaar aanklager tegen Jungschläger de doodstraf. In Nederland reageerde men met verbijstering; een Jungschläger-comité wordt opgericht en overal werden acties gevoerd om zijn leven te redden. Tot een uitspraak zou het niet meer komen. Een dag voor zijn veroordeling overleed Leon Jungschläger aan de gevolgen van een hersenbloeding.
In de zaak-Schmidt kwam het wel tot een veroordeling. Van de geëiste tien jaar cel zou hij een deel uitzitten want in 1959 kwam hij vrij. Op de dag van het proces werd Mieke Bouman door een grote menigte belaagd. Ternauwernood wist ze te ontkomen en vluchtte naar Europa. Terug in Nederland, herenigd met haar man, wordt ze ontvangen door kabinet en koningin. Ze werd geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw en kreeg een eredoctoraat in de rechten. De lezeressen van het weekblad Libelle boden haar een zeilboot aan waarmee ze met haar man een lange tocht ondernam. Kort na elkaar overleden Mieke en Herman Bouman medio jaren zestig op het eiland Ibiza.
Op 18 oktober 1956 ontving Mieke Bouman van koningin Juliana de versierselen van Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
laatste wijziging 26-06-2014
42 beschreven archiefstukken
2 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
Literatuur en verwante collecties
Voor vervolgonderzoek raadplege men de volgende literatuur en bronnen.
Biografie van M.S. Bouman - van den Berg
Documentaire van Andere Tijden over M.S. Bouman - van den Berg
Documentaire van Andere Tijden over M.S. Bouman - van den Berg
laatste wijziging 26-06-2014
42 beschreven archiefstukken
2 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
Inventaris
aanvraaginstructie
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 419, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 419, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken
3. Zaken contra H.C.J.G. Jungschläger en L.N.H. Schmidt 
31 Krantenknipsels over het proces en de terugkeer van H.A. Bouman en M.S. Bouman - van den Berg naar Nederland, 1956-1957.
419 Bouman - van den Berg, M.S.
Inventaris
3. Zaken contra H.C.J.G. Jungschläger en L.N.H. Schmidt
31
Krantenknipsels over het proces en de terugkeer van H.A. Bouman en M.S. Bouman - van den Berg naar Nederland, 1956-1957.
Omvang:
1 omslag
laatste wijziging 26-06-2014
laatste wijziging 26-06-2014
42 beschreven archiefstukken
2 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
Kenmerken
Datering:
1953-1963
over het archief:
M.S. Bouman - van den Berg was de verdediger van de Nederlanders Leon Jungschläger en Henry Schmidt die in Indonesië aangeklaagd waren wegens staatsondermijnend gedrag. De zaak deed veel stof opwaaien in de pers en kreeg wegens de vooringenomenheid van de rechtbank een politieke lading.
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Omvang:
0,6 meter (40 inventarisnummers)
laatste wijziging 26-06-2014
42 beschreven archiefstukken
2 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
