Uw zoekacties: Departement van Binnenlandse Zaken

216b Departement van Binnenlandse Zaken ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

  • Kenmerken van het archief
  • Inleiding op het archief
  • Inventaris of plaatsingslijst
  • Eventueel bijlagen
  • De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

    De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

    De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

    Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

    beacon
     
     
    Openbaarheid
    Het archief is in zijn geheel beperkt openbaar. Het is slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
    Inleiding
    titel archief
    archiefvormer
    omvang
    citeer- en aanvraaginstructie
    periode van ontstaan
    beheersgeschiedenis/overbrenging naar het niod
    aard van de archiefbestanddelen
    selectie, vernietiging en bewerking
    aanvullingen
    wettelijke status
    reproductiebeperkingen
    taal van de archiefbescheiden
    216b Departement van Binnenlandse Zaken
    Inleiding
    taal van de archiefbescheiden
    ead-typering:
    odd type="langmaterial"
    Nederlands en Duits.
    materiële staat
    bewerking
    Geschiedenis
    De circulaires, gedurende de bezettingsjaren door het Departement van Binnenlandse Zaken verzonden aan de burgemeesters der onderscheidene gemeenten en de commissarissen der provincies, komen in de verzameling in drie vormen voor:
    1. circulaires in het Nederlands, in gestencilde en gedrukte vorm, alsmede enkele tientallen telegrammen;
    2. de Duitse vertalingen, in de regel gestencild toegezonden aan de Beauftragten des Reichskommissars en/of de betreffende Generalkommissar;
    3. gedrukte exemplaren uit de Samsom-uitgaven.
    Het is niet geheel na te gaan in hoeverre de verzameling compleet is, aangezien ook de Samsom-uitgaven slechts een gedeelte van de verschenen circulaires omvatten. Gezien echter de overlapping van de verschillende delen, waaruit de verzameling is samengesteld (collecties van verschillende gemeenten, van Beauftragten des Reichskommissars, van het Generalkommissariat für Verwaltung und Justiz en van het Departement van Binnenlandse Zaken zelf, alsmede de Samsom-edities) kan aangenomen worden, dat zeker meer dan 90% der uitgegane circulaires in de verzameling is ondergebracht. Een uitzondering hierop vormen wellicht de in de jaren 1944 en 1945 verzonden circulaires. De rangschikking geschiedde zuiver chronologisch in 19 mappen. De belangrijkheid van de circulaires varieert zeer sterk. Derhalve ontstond als resultaat van de toegepaste selectie een aantal regesten van ongeveer 8-10% van de circulaires, vervolgens een zeer groot aantal verwijzingen, terwijl een vrij gering percentage volledig onvermeld bleef. Bij de verwijzingen werd zowel de datum van de circulaire als het eraan gegeven nummer en de afdeling van het departement vermeld. De ongenummerde stukken, die, naar hun aard als circulaire, in de verzameling werden aangetroffen, werden als volgt aangeduid:
    B = Besluiten, Uitvoeringsbesluiten en Beschikkingen (vrij veelvuldig voorkomend);
    P = Persberichten (slechts enkele stuks);
    T = Telegrammen (enige tientallen).
    In het archief van het Departement van Binnenlandse Zaken zijn drie afzonderlijke gedeelten te onderscheiden:
    1. het Departement.
    a) Circulaires van de secretaris-generaal (afzonderlijk beschreven);
    b) Beschikkingen en besluiten van de secretaris-generaal;
    c) Circulaires en correspondentie van de diensten die direct onder het departement ressorteerden, zoals de rijksinspecties voor de Luchtbescherming, de bevolkingsregisters en het krankzinnigenwezen, de Gemachtigde voor de Afstammingsbewijzen en de Radioraad, die tot eind 1940 heeft gefunctioneerd;
    2. de Commissarissen der Koningin in de provincies, resp. de Commissarissen der provincies: vnl. circulaires en correspondentie (de circulaires van de Commissaris der provincie Utrecht zijn reeds afzonderlijk beschreven);
    3. de gemeenten; in vele gevallen stukken van het kabinet van de desbetreffende burgemeester, bij sommige grotere steden ook stukken van gemeentelijke takken van dienst, met name Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Van twee gemeenten, Brouwershaven en Nieuwveen, is een vrij volledige - elkaar aanvullende - serie circulaires bewaard gebleven. Daarentegen is van een aantal gemeenten, ook grotere steden, weinig of niets aanwezig.
    Bij wijze van luchtbeschermingsmaatregel worden stroken kleefband op het raam van een Amsterdamse winkel geplakt.
    Erfgoedstuk
    Aan het archief zijn verder de stukken van het Bureau Afvoer Burgerbevolking, de Rijksdienst van het Nationale Plan en de Inspectie Staatstoezicht op Krankzinnigen toegevoegd, omdat deze diensten eveneens onder het departement ressorteerden.
    Ook zijn stukken uit de archieven van de Regeringscommissaris voor Hulpverlening aan Rotterdam, de Commissie Burgerbevolking, het Staatstoezicht op de Volksgezondheid, de Rijksinspectie voor de Bescherming van de Bevolking tegen Luchtaanvallen, het Bureau Afvoer Regeringsapparaat en het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie toegevoegd.
    Inventaris
    Concordans
    Klik op het icoon voor de concordans.
    Erfgoedstuk

    Kenmerken

    Datering:
    (1931) 1940 - 1945 (1951)
    over het archief:
    De collectie bestaat hoofdzakelijk uit circulaires (1940-1945) van het departement uit de archieven van verschillende gemeenten, de Beauftragten des Reichskommissars, het Generalkommissariat für Verwaltung und Justiz en het departement zelf. Daarnaast zijn er ook gedrukte exemplaren uit de Samsom-edities aanwezig.
    Openbaarheid:
    Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
    Omvang:
    4 meter (613 inventarisnummers)
    Status:
    Bruikleencollectie Nationaal Archief
    Trefwoorden: