Het archief is in zijn geheel beperkt openbaar. Het is slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, is ter plekke bij balie van de studiezaal van het NIOD een archiefverklaring verkrijgbaar. Direct na ondertekening kunt u de stukken aanvragen en inzien.

Reeds in de beginperiode der Duitse bezetting, eind juni en begin juli 1940, vormden zes politieke partijen hier te lande het uit twaalf leden bestaande "Politiek Convent", dat in het najaar van 1941 voeling kreeg met het "Comité Scholten", waaruit het uit vijftien leden bestaande "Groot Burger Comité" ontstond. Hieruit werd weer een werkcomité van vijf personen (drie politici, twee niet-politici) gevormd, dat zich ten doel stelde op te treden in geval er een regerings-vacuum zou ontstaan als de bezetter wegtrok en de Regering nog niet aanwezig kon zijn. De leden van dit werkcomité werden in april 1943 door de Duitsers gearresteerd, waarna op verzoek der Regering een nieuwe commissie van vijf personen gevormd werd, die door het Groot Burger Comité erkend werd, dat nu optrad onder de naam "Vaderlandsch Comité", met W. Drees als voorzitter.

Prof.mr. P. Scholten, voorzitter van de Nationale Advies-Commissie.

Toen de bevrijding van Nederland in zicht kwam, drongen de Koningin en haar minister-president er in een telegram van 8 juni 1944 uit Londen op aan, dat de hier te lande werkzame verzetsorganisaties gecoördineerd zouden worden. Inderdaad werd hieruit onder voorzitterschap van dr. J.J. Brutel de la Riviere de "Groote Adviescommissie der Illegaliteit" gevormd. Teneinde na de bevrijding de illegaliteit in het staatsbestuur te kunnen inschakelen, werd onder invloed van prof.ir. W. Schermerhorn besloten een adviescollege ter bespreking van het algemene regeringsbeleid te vormen, waarvan een derde gedeelte door en uit de Groote Advies-commissie der Illegaliteit werd aangewezen en de overige leden door het Vaderlandsch Comité. Aldus ontstond de uit een-en-vijftig leden bestaande en door de Regering aanvaarde "Nationale Advies Commissie voor het Koninkrijk der Nederlanden", die op 20 juli 1945 door prof. Schermerhorn, inmiddels minister-president geworden, te 's-Gravenhage werd geïnstalleerd (onder voorzitterschap van prof.mr. P. Scholten, met mr. J. le Poole als secretaris) en tot taak had:

1. de samenstelling van een nood-parlement voor te bereiden;

2. de Regering uit eigen beweging van advies te dienen;

3. de Regering op verzoek van raad te dienen.

Na vijftien vergaderingen had de Nationale Advies Commissie op 16 november 1945 haar taak voltooid en was aan haar bestaan een einde gekomen. Het archief werd kort daarna grotendeels aan het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie overgedragen; eerst in 1949 volgde de rest. Dit laatste had tot gevolg, dat de in 1947 als bijvoegsel bij aanwinstenlijst no.7 verspreide beschrijvingslijst in 1950 omgewerkt diende te worden.

Beide lijsten werden samengesteld door de heer J. Steur, die tevens de hierboven geciteerde inleiding schreef. In verband met het feit, dat sedertdien een aantal stukken uit het onderhavige archief is verwijderd (o.m. de in de bibliotheek van het Instituut thuishorende en daarheen overgebrachte brochures) en teneinde bovendien de inventaris van dit archief naar de vorm aan te passen aan de huidige wijze van beschrijven, werd besloten een geheel nieuwe inventaris samen te stellen, die derhalve in de plaats treedt van de destijds (in 1950) verspreide en verouderde beschrijvingslijst.

Daarbij werd tevens een aantal stukken opnieuw ingedeeld, waardoor een juistere volgorde werd verkregen, en werden hier en daar enkele correcties aangebracht. Bovendien vond een herverpakking van het materiaal plaats en tenslotte werd een lijst van verwijzingstrefwoorden toegevoegd, welke in de oude beschrijvingslijst ontbrak.

Laatstgenoemde werkzaamheden werden alle verricht door mevrouw mr. E. Groeneveld-Ottow, Amsterdam september 1986.

aanvraaginstructie
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 193, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken