Uw zoekacties: College van Vertrouwensmannen der Nederlandschen Regeering

183 College van Vertrouwensmannen der Nederlandschen Regeering ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

  • Kenmerken van het archief
  • Inleiding op het archief
  • Inventaris of plaatsingslijst
  • Eventueel bijlagen
  • De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

    De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

    De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

    Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

    beacon
     
     
    Openbaarheid
    Het archief is in zijn geheel openbaar.
    Inleiding
    Op 2 augustus 1944 wees de Nederlandsche Regering te Londen in het door Duitsland bezette gebied van het Koninkrijk der Nederlanden Vertrouwensmannen aan, teneinde namens de Regering op te treden in het tijdvak tussen de bevrijding van het grondgebied en de terugkomst der ministers. Benoemd werden jhr. mr. L.H.N. Bosch Ridder van Rosenthal ("Bossus"), prof. mr. R.P. Cleveringa ("Cleopatra"), W. Drees ("Dreyfus"), mr. J. Cramer ("Cranborne") en mr. W.G.A. van Sonsbeeck ("Sonloup"), die voor het nemen van conservatoire maatregelen advies mochten inwinnen van mr. L.J.A. Trip ("Trianon"). Vertrouwensmannen namen als vertegenwoordigers van de ondergrondse verzetsorganisaties "Nationaal Comité" en "Raad van Verzet" achtereenvolgens L.Neher en J. van der Gaag in hun midden op, terwijl zij Bosch van Rosenthal als voorzitter kozen en op 19 september 1944 toestemming der Regering kregen om prof. mr. J. Oranje als medelid aan te nemen. De plaats van de in bevrijd Limburg vertoevende Van Sonsbeeck werd weldra ingenomen door dr. J.G. Stokman. Als secretarissen wezen Vertrouwensmannen aan mr. J. Le Poole en mr. G.H. Slotemaker de Bruïne, resp. te 's-Gravenhage en te Amsterdam optredend, sinds april 1945 aangevuld met mr. C.J. Schelle'. * 
    Het College van Vetrouwensmannen.
    Erfgoedstuk
    Het feit dat er een Haagse en een Amsterdamse secretaris van Vertrouwensmannen bestond, is oorzaak geweest dat het archief van dit College in gedeelten bij het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie terecht gekomen is. Nadat toch in 1945 het meeste uit 's-Gravenhage afkomstige materiaal van Vertrouwensmannen door mr. Le Poole was afgestaan en in de winter van 1946-1947 was geïnventariseerd, droeg in het laatste kwartaal van 1947 de voormalige Amsterdamse secretaris zijn administratie, bestaande uit 33 nummers, aan het Rijksinstituut over. Nadien volgden nog enkele bundels van mr. Le Poole. In de zomer van 1950 kwam uit de Nederlandse oorlogscollectie van het Rijksinstituut het belangrijke nr 136 te voorschijn. Dit alles had tot gevolg dat de ordening en beschrijving van het eerst bewerkte gedeelte omgewerkt moest worden, temeer omdat er niet altijd een aanwijsbare beweegreden was, waarom stukken in 's-Gravenhage dan wel in Amsterdam waren bewaard. Buitendien bracht de aard van dit ondergronds werkende bewind mede, dat er van een normale ambtelijke administratie geen sprake kon zijn, zodat ook daardoor de bundeling der stukken vrij willekeurig was geschied (zie bv. nr 53, dat ik ongesplitst heb gelaten). Waar buitendien vaak meer dan één onderwerp in een rapport behandeld werd, was de ordening alleen dan eenvoudig, wanneer er, zoals soms het geval was, meer exemplaren van het stuk aanwezig waren. Aldus werd de volgende indeling van de inventaris verkregen:
    I. Aanwijzing van Vertrouwensmannen, nrs 1-4,
    II. Militaire aangelegenheden, nrs 5-9,
    III. Burgerlijke aangelegenheden, nrs 10-55,
    IV. Telegrammen, nrs 56-63,
    V. Diversen, nrs 64-70,
    VI. Bevrijd Zuidelijk Nederland, nrs 71-84,
    VII. Besprekingen tot beëindiging der feitelijke vijandelijkheden in het nog bezette Nederlandse gebied, nrs 85-113,
    VIII. Proclamatie, nrs 114-125,
    IX. Verslagen, nrs 126-130,
    X. Na de algehele bevrijding, nrs 131-138,
    XI. Drukken overzicht werkzaamheden, nrs 139-146 *  .
    In 1946 verschenen bij de Algemene Landsdrukkerij te 's-Gravenhage de twee door mr. Le Poole bewerkte publicaties: "Verslag van de werkzaamheden van Vertrouwensmannen der Regeering aangewezen bij besluit van Harer Majesteits "Regeering van 2 Augustus 1944" en "Het Duitsche aanbod tot een beëindiging der feitelijke vijandelijkheden in het nog bezette Nederlandsche gebied van april 1945. Memorandum van de bij besluit van Harer Majesteits Regeering van 2 augustus 1944 aangewezen Vertrouwensmannen, opgesteld in overleg met den Commandant der Binnenlandsche Strijdkrachten". Hierdoor is de inhoud van het archief evenwel lang niet uitgeput. (Omgekeerd is voor "Het Duitsche aanbod" veel geput uit het tot het archief van de Beauftragte für die Provinz Süd-Holland des Reichskommissars für die besetzten niederländischen Gebiete, Reichsrichter dr. Ernst A. Schwebel behorend dossier "Handakte des Beauftragten Schwebel, Schutz der 3 Westprovinzen der Niederlande von weiteren Überflutungen und Hunger" 12 april - 13 mei 1945. Deze zeer belangrijke stukken zijn eveneens via mr. Le Poole in het bezit van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie gekomen). De stukken van A.J.Th. van der Vlugt, toenmaals Consul-Generaal van Finland, die, in zijn hoedanigheid als lid van het interkerkelijk overleg te 's-Gravenhage, besprekingen voerde met dr. Schwebel om tot staking der vijandelijkheden te komen, zijn afzonderlijk beschreven.

    J. Steur
    Inventaris
    aanvraaginstructie

    Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
    onder vermelding van: archief 183, inv.no. ...
    Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
    links naast de beschrijving van de stukken
    04. Telegrammen
    183 College van Vertrouwensmannen der Nederlandschen Regeering
    Inventaris
    04.
    Telegrammen

    Kenmerken

    Datering:
    1944-1945
    over het archief:
    Op 2 augustus 1944 wees de Nederlandse regering in Londen vertrouwensmannen aan die gedurende de periode van de bevrijding tot aan de terugkomst van de ministers in Nederland, namens de regering moesten optreden. Benoemd werden:
    jhr. Mr. L.H.N. Bosch Ridder van Rosenthal (voorzitter),
    prof. Mr. R.P. Cleveringa
    W. Drees (archief 212 j)
    mr. J. Cramer
    mr. W.G.A. van Sonsbeeck
    L. Neher (archief 186 f)
    J. Van der Gaag
    prof.mr. J. Oranje (archief 186 b)
    en dr. J. G. Stokman.
    Als secretarissen traden op mr. J. Le Poole, mr. G.H. Slotemaker de Bruïne (archief 212 g) en mr. C.J. Schelle.
    Openbaarheid:
    Volledig openbaar
    Omvang:
    1,4 meter (146 inventarisnummers)
    Status:
    Bruikleencollectie Nationaal Archief
    Trefwoorden: