Het archief is in zijn geheel beperkt openbaar. Het is slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD.Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, is ter plekke bij balie van de studiezaal van het NIOD een archiefverklaring verkrijgbaar. Direct na ondertekening kunt u de stukken aanvragen en inzien.

Door de secretaris-generaal van het Departement van Landbouw en Visserij werd na overleg met de Duitse autoriteiten in juli 1941 een Commissie tot Uitzending van Landbouwers naar Oost-Europa ingesteld. Deze commissie, "Culano" genoemd, kreeg de taak ruim 3000 gegadigden te vinden, die als bedrijfsleiders van voormalige Sowjet staatslandbouwbedrijven of bijvoorbeeld als tractorbestuurders op arbeidscontract te werk zouden worden gesteld in dienst van de "Ostland", de Ostdeutsche Landbewirtschaftungsgesellschaft m.b.H.. Culano zou voor de werving der kandidaten gebruik maken van de bemiddeling van het Rijksarbeidsbureau en de Gewestelijke Arbeidsbureaus, met name de Landbouwbemiddelaars, verder van het Nederlands Agrarisch Front en na december 1941 van de Nederlandse Landstand, tenslotte van de grote landbouworganisaties en -bonden.

De officiële tekst bij deze foto luidt: "Vanuit Oldenzaal vertrokken gisteren wederom een aantal Nederlandsche boeren naar Oostland om zich aldaar in te zetten voor de veiligstelling voor Europa. [...] Een gezellige kameraadschapsavond besloot den laatsten dag van het verblijf op Nederlandschen bodem".

Culano kreeg de verzekering dat de werkzaamheden zowel van Culano zelf als van de gegadigden buiten elk politiek en militair verband zouden worden gehouden. Het zou slechts de bedoeling zijn de positie van de Nederlandse voedselvoorziening mede te verbeteren.

Uit de notulen van een vergadering van Culano met de vertegenwoordigers der grote boeren- en tuindersbonden. De voorzitter (ir. C. Staf) zet uiteen dat Culano is ingesteld door de secretaris-generaal van het departement van Landbouw en Visscherij, in overleg met de Duitse autoriteiten. De landbouworganisaties is verzocht een vertegenwoordiger aan te wijzen. De "Ostland" wil Culano een vrij grote mate van zelfstandigheid laten. Nodig zijn ruim 3000 boeren in de functies van bedrijfsleiders, assistenten, opzichters en tractorbestuurders. Allereerst echter een "Führungsstab" of bedrijfsraad van 4 of 5 leden en een verbindingsman in de Oekraïne tussen deze raad en de "Ostland". Met nadruk wordt gesteld dat het nog geen kolonisatie of blijvende emigratie betreft, maar een tijdelijk dienstverband. Vestiging der uitgezondenen kan pas volgend jaar overwogen worden. De boeren zullen een korte tijd in een kamp geïnstrueerd worden. Zij krijgen een niet-militair uniform. Het departement van Sociale Zaken, de landbouworganisaties en het Rijksarbeidsbureau zullen bij de bemiddeling van gegadigden worden ingeschakeld. De beoordeling der boeren is zaak van de 3 commissieleden zelf. Ir. Staf zou graag zien dat Culano een zelfstandige "Zweigstelle" van de "Ostland" wordt. Kennis van het Russisch wordt niet gevraagd. De zaak moet buiten de pers gehouden worden. Voor de vertegenwoordigers der landbouworganisaties bestaat de mogelijkheid zitting te nemen in de commissie ofwel zichzelf als adviserende leden te beschouwen, zonder verantwoordelijkheid voor het beleid. Staf voelt meer voor het laatste.

aanvraaginstructie
Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
onder vermelding van: archief 120a, inv.no. ...
Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
links naast de beschrijving van de stukken