97 Zeeuwsche Spoorboot Maatschappij (ZSM), 1864-1913 ( Zeeuws Archief )
97
Zeeuwsche Spoorboot Maatschappij (ZSM), 1864-1913
Inleiding
1. Geschiedenis van de vennootschappen
97 Zeeuwsche Spoorboot Maatschappij (ZSM), 1864-1913
Inleiding
1.
Geschiedenis van de vennootschappen
Op 23 april 1864 richtten B.A. Fokker, D. Dronkers, J.A. Tak en P.L. de Bruyne in Middelburg de NV Spoorboot Maatschappij van Middelburg op, die hoofdzakelijk ten doel had de totstandkoming van een 'geregelde stoombootdienst voor het vervoer van passagiers en goederen van Middelburg naar Bergen op Zoom en terug en op de tussenliggende veren, in aansluiting op aankomst en vertrek der treinen te Bergen op Zoom' (Notariƫle archieven 1842-1895, inv.nr 1508 [notaris W.L. Woutersen, Middelburg], aktenr 660; een grosse bevindt zich in inv.nr 30). Op 9 mei maakte de hiertoe aangekochte Spoorboot van Middelburg de eerste afvaart vanaf de Loskade. Het schip volgde aanvankelijk het traject Middelburg-Kortgene-Katseveer-Wemeldinge-Gorishoek-Tholen-Bergen op Zoom. Kort na de aanvang werd ook Zierikzee in het routeschema opgenomen.
Op 1 juli 1868 kwam de spoorlijn Bergen op Zoom-Goes gereed en werd de dienst beperkt tot de verbinding Middelburg-Zierikzee. Omdat de hoofdzakelijk Middelburgse aandeelhouders niet bereid bleken het aandelenkapitaal zodanig te verhogen dat een nieuw schip gebouwd kon worden, hield burgemeester B.C. Cau van Zierikzee een actie onder zijn relaties op Schouwen-Duiveland tot deelname in een geherstructureerde vennootschap. Zijn poging had succes, vele inwoners uit Schouwen-Duiveland bleken bereid in de nieuwe maatschappij te investeren.
De geherstructureerde vennootschap onder de naam NV Zeeuwsche Spoorboot Maatschappij werd opgericht op 14 december 1871 voor notaris L.L. Woutersen te Serooskerke (Notariƫle archieven 1842-1895, inv.nr 1524, aktenr 694; een grosse bevindt zich in inv.nr 30). De NV Spoorboot Maatschappij van Middelburg verkocht op 31 december 1871 al haar bezittingen, inclusief de Spoorboot van Middelburg, aan de nieuwe maatschappij. Deze plaatste tevens een order voor een nieuw schip, de Zeeuwsche Spoorboot. In 1892 kwam een tweede schip in de vaart, de Zeeuwsche Spoorboot No 2, tegelijkertijd wijzigde men de naam van het eerste schip in Zeeuwsche Spoorboot No 1.
In het eerste jaar was D. Dronkers directeur van de vennootschap. Vanaf 1 september 1865 was de dagelijkse gang van zaken in handen van directeur B.A. Fokker, bijgestaan door boekhouder P.L. de Bruyne. In de algemene vergadering van aandeelhouders van 13 juni 1881 werd de laatste tot directeur verkozen, wat hij tot het eind zou blijven.
De duur van de vennootschap werd om de tien jaar verlengd, voor het laatst op 9 november 1901. Op 6 april 1910 besloten de aandeelhouders de vennootschap na afloop van deze termijn, 31 december 1911, te liquideren. De liquidatie werd in 1913 vereffend.
De activiteiten van de opeenvolgende vennootschappen werden door de provincie zwaar gesubsidieerd. Vandaar dat het Provinciaal Verslag jaarlijks na het financieel overzicht van de Stoombootdienst op de Westerschelde melding maakte van de resultaten van 'den gesubsidieerde Zeeuwsche Spoorboot Maatschappij' (Verslag van den toestand der provincie Zeeland, 1876-1911 (Middelburg 1877-1912), hoofdstuk XVI (1876), hoofdstuk VI (1877), bijlage 4 (1878-1911)). Ook op praktisch vlak waren er nauwe relaties, tijdens onderhoud of het onverwacht uitvallen van schepen wisselden de Spoorbootmaatschappij en de PSD regelmatig schepen uit.
Vandaar dat Provinciale Staten al snel na het bericht tot liquidatie van de 'Spoorboot' in hun vergadering van 10 juli 1910 besloten de dienst met ingang van 1 januari 1912 over te nemen. De provincie bracht de exploitatie onder in een aparte dienst, de Provinciale Stoombootdienst op de Oosterschelde, met als directeur P. de Bruyne, zoon van de oud-directeur van de Spoorbootmaatschappij.
laatste wijziging 18-05-2023
102 beschreven archiefstukken
3 gedigitaliseerd
totaal 581 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 18-05-2023
102 beschreven archiefstukken
3 gedigitaliseerd
totaal 581 bestanden
Kenmerken
Datering:
1864-1913
Andere namen:
NV Spoorboot Maatschappij van Middelburg, Zeeuwse Spoorboot Maatschappij
Omvang:
3 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1996
Titel publicatie:
J.H.F. Schwartz, Archieven van de Provinciale Stoombootdiensten in Zeeland (PSD), 1842-1991 en het archief van de NV Zeeuwsche Spoorboot Maatschappij, 1864-1913. Inventarisreeks Rijksarchief in Zeeland 16 (Middelburg 1996) 67-74
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Categorie:
laatste wijziging 18-05-2023
102 beschreven archiefstukken
3 gedigitaliseerd
totaal 581 bestanden