7 Vrije van Sluis, 1584-1796 ( Zeeuws Archief )
7
Vrije van Sluis, 1584-1796
Inleiding
2. Het archief van het Vrije
7 Vrije van Sluis, 1584-1796
Inleiding
2.
Het archief van het Vrije
Een post in de thans ontbrekende rekening van het jaar 1613, vermeld door ERMERINS * , maakt gewag van eene gratificatie, toegekend aan GILLIS FOUON te Arnemuiden voor het gebruik van eene aan hem toebehoorende kamer door het College in d'eerste erectie van dien". Dit moet doelen op de jaren 1584-1587, want dezelfde schrijver heeft uit andere, eveneens later verloren gegane, rekeningen kunnen nagaan, dat het College van 1605 af heeft vergaderd in het huis van jhr. PHILIPS VAN ROYEN, een der schepenen * . 12 December 1617 werd het Huijs van Spaegne" aan de Vrijstraat gehuurd; het ging 28 October 1625 in eigendom over aan het College, dat er in gevestigd bleef tot 1794, toen het huis tijdens de belegering van Sluis door de Franschen in brand geschoten en grootendeels vernietigd werd. In dit oude Collegehuis heeft zich dus in hoofdzaak het archief van het College gevormd. 25 Juli 1661 besloot men boven de zaal eene griffie te doen maken * , maar over de wijze, waarop hier het archief werd bewaard, is weinig te vinden. Slechts zelden houdt de magistraat zich met het oud-archief bezig. In 1714 worden de ministers (de griffiers en de pensionaris) gemachtigd om de oude papieren te .onderzoeken, welke werden bewaard in eene kist op de kleine kamer * .
Om in geval van nood de papieren van het College te transporteeren werden in 1702 zes zeekisten aangeschaft * en dit herhaalde zich in 1745 * . Doch eerst in 1794 steeg de nood zoo hoog, dat werkelijk tot verzending van het archief moest worden overgegaan. In zijne vergadering van 2 Juli besloot het College zijn zetel tijdelijk naar Groede over te brengen * . Bij schrijven van 11 Juli vermaanden de Staten-Generaal het College om, hoe de zaken ook verder zouden loopen, zorg te dragen voor hun archief * . Naar aanleiding hiervan belastte de magistraat in zijne vergadering van 18 Juli den oud-burgemeester VAN DER BEKE, die op het punt stond van naar Sluis te vertrekken, twaalf kisten te bestellen om de papieren daarin te sluiten en te verzenden * .
De Raad van Vlaanderen te Middelburg stond bij resolutie van 21 Juli aan het College van het Vrije toe zijn archief te deponeeren ter griffie van den Raad * en eene week later kwamen eenentwintig volgeladen kisten te Middelburg aan. En lange jaren is het archief daar gebleven. Wel werden in den loop van 1795 eenige kisten door de rechthebbenden teruggehaald, maar zij bevatten slechts stukken, toebehoorend aan den schepen W. ERMERINS en aan de watering Cadzand * . De inventaris, opgemaakt bij het overdragen van het archief, afkomstig van den in 1795 opgeheven Raad van Vlaanderen, aan gemachtigden van het Zeeuwsche Comité van algemeen welzijn, opgemaakt 14 April 1796 * , noemt "eenige besloten kisten, in 1794 en 1795 uit Vlaanderen ter berging opgezonden en door den Rade overgenomen ter bewaring; doch welken vooralsnog niet terug zijn verzocht en dus onafgehaald gebleven". Deze kisten borgen blijkbaar o.a. het archief van het Vrije.
Het College van het Vrije vergaderde 8 Augustus 1795 voor het eerst weder te Sluis, maar het Landshuis was verbrand, zoodat bergruimte ontbrak, en de tijden waren bovendien nog zoo onzeker, dat men het archief rustig te Middelburg liet. Nog in 1862 bevond het zich bij de papieren van den Raad van Vlaanderen * . Later -wanneer is onbekend- is het naar Sluis teruggezonden en ter secretarie der gemeente gedeponeerd. Toen het bestuur van Sluis in 1896 zijn oude rechterlijke archief aan den Rijksarchivaris in Zeeland overdroeg, ter voldoening aan het Koninklijk Besluit van 8 Maart 1879 (Stbl. no. 40), zooals dat later gewijzigd was, zond het tevens het geheele archief van het Vrije, dus zoowel de administratieve als de rechterlijke stukken. In 1911 volgde nog eene zending van archivalia, die na 1896 voor den dag waren gekomen.
Reeds in 1814 had de heer HENNEQUIN, oud-lid van het College 's Lands van den Vrijen, de stukken, die hij onder zich had, voor zoover zij behoorden tot het archief van het Vrije, naar de griffie van Sluis overgebracht * , althans ten deele, want eene schenking van stukken, afkomstig van de familie HENNEQUIN, aan het Rijksarchief in Zeeland in 1912 * , omvatte o. a. de notulen van het College, loopende van 21 Juni 1794 tot 4 Januari 1796 * . Pogingen om nog op andere wijze het archief te completeeren, zijn zonder succes gebleven * .
laatste wijziging 22-05-2023
963 beschreven archiefstukken
118 gedigitaliseerd
totaal 28.734 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 22-05-2023
963 beschreven archiefstukken
118 gedigitaliseerd
totaal 28.734 bestanden
Kenmerken
Datering:
1584-1796
Andere namen:
College 's Lands van den Vrije, gevestigd te Sluis
Omvang:
45 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1928
Titel publicatie:
A. Meerkamp van Embden, ‘De archieven van Het Vrije van Sluis, 1584-1796, en Hulsterambacht, 1242-1795’ (’s-Gravenhage 1928) 7-81, 185-203
Opmerking:
In 1940 zijn de volgende inventarisnummers verloren gegaan: 129, 242, 547, 580. De verloren gegane nummers zijn in de inventaris als zodanig gemerkt.
Beschrijving:
Dit orgaan trad na 1584, onder oppergezag van de Staten-Generaal, op voor bestuur en rechtspraak in het Staatse deel van het Vrije van Brugge. Het bezat geen competentie voor de steden Aardenburg, Sint Anna ter Muiden, Oostburg en Sluis en hoge heerlijkheden Breskens en Nieuwvliet.
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
laatste wijziging 22-05-2023
963 beschreven archiefstukken
118 gedigitaliseerd
totaal 28.734 bestanden