Mijn Studiezaal (inloggen)
5518 Commissie van Toezicht van de Nieuwe Visscherij te Zierikzee, (1817) 1818-1835 ( Zeeuws Archief )
5518
Commissie van Toezicht van de Nieuwe Visscherij te Zierikzee, (1817) 1818-1835
Inleiding
Geschiedenis van de archiefvormer
Organisatie van de archiefvormer
5518 Commissie van Toezicht van de Nieuwe Visscherij te Zierikzee, (1817) 1818-1835
Inleiding
Organisatie van de archiefvormer
‘De Nieuwe Visscherij’ zoals zij in 1818 werd opgericht, zouden we tegenwoordig het beste kunnen omschrijven alseen bedrijf met overheidssteun. De particuliere deelname geschiedde in actiën van ƒ 100 met dien verstande, dat delaagste inschrijving voor het tot stand brengen van het kapitaal ƒ 100 moest bedragen, terwijl de hoogste onbepaaldwas, met dien verstande, dat de opklimming met ƒ 50 tegelijk moest geschieden. Voor deze inschrijfbedragen werden obligaties uitgegeven die 4% rente per jaar zouden opleveren. Deze interestbetalingen en ook de jaarlijkse aflossingen op het ingeschreven kapitaal zouden worden voldaan uit een vast fonds, namelijk de 5% impost, een speciale stedelijke belasting van 5% van de bruto-opbrengst der door de schepen aangevoerde zoute en verse vis (2½% hiervan werd door het schip betaald, de andere 2½% door de kopers van de vis). Men koesterde de hoop de particuliere inschrijvingen op deze manier in 16 jaar te kunnen aflossen. Verder werd vanoverheidswege toestemming gegeven ƒ 130.000, afkomstig uit het legaat Mogge, als voorschot voor de oprichting van deze onderneming aan te wenden, welk bedrag door de gemeente, als beheerder van dit legaat, na Koninklijke goedkeuring, werd verstrekt. Ook dit bedrag zou uit de 5% impost worden afgelost en wel nadat de aflossingen op de particuliere inschrijfbedragen waren voldaan.
Bovendien zou een fonds tot instandhouding van de visserij opgericht worden, een soort verzekering tegen allerleiverliezen en nadelen. Hiertoe zou jaarlijks door ieder schip ƒ 300 in dit fonds gestort worden. De gelden, afkomstig uit dit fonds (ook wel het inaliënabel fonds genaamd), werden belegd in inschrijvingen op het grootboek van werkelijke nationale schuld à 2½%.Spoedig werd de jaarlijkse bijdrage van ƒ 300,-- per schip vervangen door 5% van de bruto-opbrengst der aangevoerde zoute en verse vis. Dit bedrag werd geheel door het schip betaald. (Het bedrag dat gereserveerd werd voor het inaliënabel fonds, zo genoemd omdat de gelden enkel en alleen voor de instandhouding der visserij gebruikt mochten worden, wordt dan gelijk aan dat van de 5% impost).
De directie van de onderneming zou bestaan uit een Commissie van Toezicht van zeven leden. Hiertoe zouden door enige notabele ingezetenen van de stad uit alle burgers die als aandeelhouder voor ‘De Nieuwe Visscherij’ hadden ingeschreven 21 personen worden aangewezen, welk aantal door de gezamenlijke intekenaren teruggebracht zou worden tot 14. Deze nominatie van 14 personen zou aan de raad der stad worden aangeboden, welke hieruit de 7 personen zou kiezen, die de Commissie van Toezicht zouden vormen. Deze Commissie van Toezicht zou zelf geen bezoldiging genieten, alleen een defroyement. De Commissie koos uit haar leden Jonkheer Mr. W.A. de Jonge tot president en de heer N. de Kater tot vice-president. De andere leden waren de heren A.J. van Borrendam, J. van Adrichem, C. van de Polder, D. Lon en A. Kerkhof. Natuurlijk vonden in de loop der jaren de nodige mutaties plaats. Verder werden aangesteld een secretaris, (Jonkheer W.D. de Jonge) en een thesaurier (C.A. Cau). Hoewel het aanvankelijk de bedoeling was de secretaris, in tegenstelling tot de thesaurier, niet te belonen voor zijn diensten, werd hiervan spoedig afgestapt in verband met diens uitgebreide werkzaamheden.
Ook werd nog een kantoormeester benoemd (Corn. Van der Thoorn). Zijn voornaamste taak was het bijhouden van de administratie van de op de vismarkt verkochte vis (verkoopprijzen van de vis, namen van de kopers, soorten der aangevoerde vis). Bovendien moest hij de op de vismarkt ontvangen gelden afdragen aan de boekhouders der verschillende schepen. Per twee schepen was één boekhouder aangesteld. Deze boekhouders zouden een schadevergoeding ontvangen voor hun moeite en tidverlet. Het stadsbestuur had bij de benoeming van de diverse functionarissen grote invloed. Door de uit de instructies voor de verschillende functionarissen voortspruitende verplichting tot het bijhouden van een grote verscheidenheid aan administratieve bescheiden en een overdreven controle, ontstond een vorm van overorganisatie, hetgeen de overzichtelijkheid en het soepel werken van de onderneming niet bevorderde.
Aan de Commissie van Toezicht was een veelheid van taken toebedeeld, te weten:
a. Controle op alle ambtenaren en bedienden behorende tot ‘De Nieuwe Visscherij’, alsmede op hun kantoren en toezicht op de handhaving der reglementen en instructies.
b. Bemoeiingen met de bouw, respectievelijk de aankoop van nieuwe of oude schepen, inclusief de bijbehorende uitrusting (tuigage, netten, etc.) en het voortdurend onderhoud van dit alles.
c. Toezicht op de aanschaffing, verzorging, bewaring en uitdeling van al de overige objecten, tot de visserij behorende.
Ook zouden door de Commissie van Toezicht, indien zulks nodig werd geacht, personele commissies benoemd kunnen worden. Als geheel was de Commissie van Toezicht verantwoording verschuldigd aan de gemeenteraad.
a. Controle op alle ambtenaren en bedienden behorende tot ‘De Nieuwe Visscherij’, alsmede op hun kantoren en toezicht op de handhaving der reglementen en instructies.
b. Bemoeiingen met de bouw, respectievelijk de aankoop van nieuwe of oude schepen, inclusief de bijbehorende uitrusting (tuigage, netten, etc.) en het voortdurend onderhoud van dit alles.
c. Toezicht op de aanschaffing, verzorging, bewaring en uitdeling van al de overige objecten, tot de visserij behorende.
Ook zouden door de Commissie van Toezicht, indien zulks nodig werd geacht, personele commissies benoemd kunnen worden. Als geheel was de Commissie van Toezicht verantwoording verschuldigd aan de gemeenteraad.
Gevist zou worden op kabeljauw met als belangrijkste vistuig de beug of hoekwant (een lange lijn met haken). Deze haken werden geaast met prikken. Deze prikken werden speciaal uit Engeland ingevoerd. Men bewaarde ze in grote (prik)bakken in de Ronde Weel, een binnenwater bij Zierikzee, dat daarom ook wel het Prikwater werd genoemd. Aan boord werden de prikken door de jongste jongen in stukken gesneden en aan de haken gedaan. Het beheer van alles wat met deze prikken te maken had, werd om beurten door een van de boekhouders uitgeoefend. Ondanks de slechte resultaten elders besloot men in 1820 ook op haring te gaan vissen. De Commissie van Toezicht rustte hiertoe drie van haar schepen voor de haringvisserij uit, namelijk ‘De Haringvisscherij’, ‘De Kroonprins’ en ‘ 't Eiland Schouwen’. Gezien de slechte resultaten werd hier echter spoedig weer van afgestapt. Ook werd weleens voor een lading kreeften naar Noorwegen gevaren (inv.nrs 411, 412 en 470).
Geschiedenis van het archief
Verantwoording van de bewerking
Gebruikte literatuur en bronnen
laatste wijziging 30-12-2021
565 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 30-12-2021
565 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
(1817) 1818-1835
Vestigingsplaats:
Zierikzee
Omvang:
8,36 m.
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris (oud nr 518)
Jaar bewerking:
1978
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Zierikzee, Laan van St. Hilaire
Collectie:
Gemeente Schouwen-Duiveland
Categorie:
laatste wijziging 30-12-2021
565 beschreven archiefstukken
