Uw zoekacties: Rekenkamer van Zeeland, Gedeponeerde Archieven (‘Rekenkamer ...

512 Rekenkamer van Zeeland, Gedeponeerde Archieven (‘Rekenkamer II’), 1189-1825 ( Zeeuws Archief )

Hulp bij uw onderzoek.
De informatie in deze website is zeer divers en bedoeld voor mensen met een belangstelling voor historisch of genealogisch onderzoek.
Wij trachten de informatie zo eenvoudig mogelijk te houden, maar beseffen ook dat de aard van de informatie soms wel enige studie of historische inzicht vereist.

Zoeken en bladeren

  • Bladeren
    De meest eenvoudige manier van werken is het zoeken te starten zonder zoekterm. U kunt dan bladeren door alle aanwezige toegangen.
  • Eenvoudig zoeken
    Wilt u een specifieker resultaat dan adviseren wij u te starten met één zoekterm. Het resultaat dat u krijgt voldoet aan de zoekterm. U kunt het resultaat verder verkleinen door meerdere zoektermen op te geven.
  • Uitgebreid zoeken
    Kiest u voor uitgebreid zoeken dan kunt u afhankelijk van de situatie meerdere zoekvelden invullen, waarna het resultaat zal voldoen aan de specifieke zoekactie. In iedere veld kunnen meerdere zoektermen worden ingevuld.
  • Zoektermen combineren
    Zoektermen worden gecombineerd De zoekfunctie voegt automatisch "en" toe tussen de verschillende zoekmogelijkheden die worden gebruikt. Zo kunnen 'zoeken met alle woorden' en 'zoeken met één van de woorden' worden gecombineerd.
  • Booleaanse operatoren
    Normaal worden meerdere zoektermen altijd gecombineerd met AND. U kunt bij het zoeken in een zoekveld ook gebruik maken van de Booleaanse operatoren: NOT en OR. De zoekacties met NOT beperken het zoekresultaat, terwijl OR veel meer resultaten oplevert.
    OR wordt vooral geadviseerd bij een bekende variatie op de schrijfwijze, bijvoorbeeld:
    - Den Haag OR ’s-Gravenhage
    - Vereeniging OR Vereniging
  • Woordcombinatie
    Wilt u zoeken met een woordcombinatie in een vaste volgorde (bijv. Vereniging tot behoud van natuurmonumenten), zet deze woorden dan "tussen aanhalingstekens".

Verfijnen
In de meeste gevallen zal naast het zoekresultaat een mogelijkheid tot verfijnen worden aangeboden. Verfijnen kan bijvoorbeeld op materiaalsoort, maar in andere gevallen op plaats en straat. Dit is afhankelijk van het archiefmateriaal dat geselecteerd is.

Sorteren
De resultaten staan gesorteerd in een standaard sortering. Dit kan per toegang verschillend zijn. In de meeste gevallen kan voor een andere sortering worden gekozen.

Digitaliseren op verzoek
Zie http://www.zeeuwsarchief.nl/over-ons/tarieven

beacon
 
 
Inleiding
De archiefstukken welke in deze inventaris worden beschreven zijn in de loop der tijden gedeponeerd bij het archief van de Rekenkamer van Zeeland. Deze stukken vormen geen retroacta van het archief van die instelling, die in 1594 door de Staten van Zeeland is opgericht - de instructie dateert van 20 juni 1596 - en is opgeheven ingaande 1 augustus 1805. Andere reeds vroeger bij het archief van de rekenkamer gedeponeerde archivalia, welke evenmin retroacta van dat archief vormden, zijn reeds beschreven. Het door de verdreven kloosterlingen van de O.L.V. Abdij te Middelburg in 1574 achtergelaten archief werd aldaar door de Staatsgezinden in beslag genomen. Na de oprichting van de rekenkamer, die bestemd was tevens als registerkamer dienst te doen, werd het archief van de abdij in het 'secreet comptoir' van de rekenkamer gedeponeerd *  . In 1635 werd het archief van de in 1631 door de bewoners verlaten stad Reimerswaal naar de Rekenkamer van Zeeland overgebracht. *  .
Nog andere archieven gedeponeerd bij het archief van de rekenkamer zijn wel retroacta van dat archief namelijk de rekeningen en andere stukken in 1607 uit de Hollandse rekenkamer naar de Zeeuwse overgebracht *  .
De in deze inventaris beschreven archieven bestaan hoofdzakelijk uit een combinatie van de fondsen vroeger aangeduid als:
a. archieven van de grafelijke officieren, 15de en 16de eeuw;
b. archieven van de rentmeesters van Zeeland, 16de-18de eeuw *  .
Deze archivalia zijn vooral afkomstig uit de persoonlijke kantoren van de rentmeesters-generaal en van de rentmeesters en de ontvangers van belastingen. De beschreven rekeningen waren bestemd voor de rendant. Deze stukken behoorden dus niet tot het archief van de rekenkamer, maar tot dat van de desbetreffende comptabele functionaris.
Van een aantal rekeningen van Bewesten Schelde, van de wateringen van Walcheren, steenrollen, leenregisters, overlopers en andere archivalia is bekend dat zij na het overlijden van de rentmeester-generaal van Bewesten Schelde door zijn erven werden overgedragen aan zijn opvolger, zodat op deze wijze een aantal rendantsexemplaren van rekeningen en andere archiefstukken van gemelde vijf categorieën zijn bewaard gebleven *  . Na de opheffing van het kantoor der domeinen te Middelburg in 1811 werd het archief op 18 mei van dat jaar gedeponeerd bij het archief van de Prefectuur, waarvan een lijst van stukken gedateerd 5 februari 1811 is overgeleverd *  . Dat archief bleef berusten bij de provinciale griffie tot 1817, in welk jaar overdracht aan de Domeinen te Middelburg plaatsvond. In of kort na 1833 heeft de Agent van de Domeinen te Middelburg mr G. van der Mieden deze archivalia opgezonden naar het Amortisatiesyndicaat te Amsterdam. Ter gelegenheid van de verplaatsing van de domeinarchieven in 1860 bood de Minister van Financiën een aantal rekeningen van de rentmeester-generaal der domeinen van Bewesten Schelde - ordinaris, extraordinaris, 100ste en 200ste penning van 1584 af - een aantal overlopers, steenrollen, leen registers, tiendpensiën, memorieboeken en andere stukken aan. De Commissaris des Konings antwoordde op 22 juni 1860 op grond van een nota van de provinciale archivaris van twee dagen tevoren, dat slechts prijs werd gesteld op toezending van een register van goede lenen over 1615-1687, daar de exemplaren van de rekenkamer van genoemde stukken in het provinciale archief aanwezig waren 'zo de veronderstelling omtrent de aard der aangeboden stukken juist is'.
Geadviseerd werd deze dubbelen over te dragen aan het Rijksarchief te 's-Gravenhage *  . Later in 1873 en 1903 zijn die stukken uit Den Haag overgebracht naar het Provinciaal respectievelijk Rijksarchief in Zeeland *  . Voorts droegen de ontvangers der registratie en domeinen te Middelburg, Goes en Kortgene in 1877 archivalia over afkomstig van de kantoren der domeinen *  . De overige nummers zijn meest incidentele aanwinsten.
De archieven van de kantoren van de rentmeesters-generaal zijn systematisch ingedeeld. Daar de overige archieven niet de neerslag vormen van de handelingen van een bepaald bestuur, kan geen bestuursinrichting als leidraad voor de ordening dienen. Blijkens op verschillende stukken aangebrachte letters en nummers zijn de stukken vermoedelijk in de achttiende en de negentiende eeuw ten dele herordend. In de jaren vijftig van deze eeuw heeft de voorganger van schrijver dezes dr H.P.H. Camps een groot deel van de archieven van de grafelijke officieren voorlopig op ongeveer negentig fiches beschreven. Deze archivalia dateren van vóór 1594 en zijn voornamelijk afkomstig van rentmeesters van Bewesten Schelde sedert 1334 en van Beoosten Schelde sedert 1505. Dr Camps had geen bepaalde orde aangebracht maar het leek mij aangewezen om de chronologische opeenvolging in het bestaan der rentmeesterschappen en de invoering van belasting te handhaven.
Bewesten Schelde omvatte de voormalige eilanden Walcheren, Noord- en Zuid-Beveland (inclusief Wolphaartsdijk en Borssele). Met Beoosten Schelde werd het gedeelte van Zeeland aangegeven dat gelegen is ten oosten van de (Ooster) Schelde, d.w.z. Schouwen-Duiveland, Tholen, Nieuw-Vossemeer *  , St. Philipsland en Sommelsdijk (Goeree-Overflakkee) *  . In enige gevallen bestond een apart rentmeesterschap voor het eiland Tholen, zodat dan het rentmeesterschap van Beoosten Schelde een beperkter gebied besloeg.
In vele gevallen is de desbetreffende rekening van de Rekenkamer niet bewaard, zodat de hier beschreven rendantsexemplaren een welkome aanvulling op het archief van dat college betekenen. Dit is met name het geval met de ordinaris en extraordinaris rekeningen van de domeinen na omstreeks 1585. De rekening van de ordinaris domeinen, bijvoorbeeld van Bewesten Schelde over 1656, heeft betrekking op de inkomsten uit tienden, de tol van Zeeland, de tiende penning van de parochieaccijns, recognities, erfpacht, grondcijnspacht van de gevangenis te Middelburg, de wallen, gorsingen en straten van de stad Reimerswaal, korting van de honderdste penning van de rentieren (betaling van rente van de schulden van de provincie). De uitgaven waren voor wedden, gages 12 voor de inning van de tol en premie voor het vangen van zeehonden (inv.nr 182). De rekening van het extraordinaris van hetzelfde jaar omvat de ontvangsten uit de verkoop en de lossing van tienden, ambachten en leenlanden, recognitie voor oktrooi om over lenen te beschikken, rantsoenpenningen wegens verkoop van vervallen lenen, interessen van kapitalen, heergewaden voorde verheffing van lenen, bastaard- en onbeheerde goederen, terzake van breuken, doodslag en andere misdrijven, compositie met wie overspel hebben gepleegd, inbreuken op plakkaten van de Staten, uitkoop van goederen ter zake van doodslag, zeevonden en -driften (aangespoeld aan het strand, bijvoorbeeld na het vergaan van schepen) en compositie wegens darinkdelven.
De uitgaven betreffen wedden voor een procureur, stadhouders en hun assistenten ("dienaars") en boden, criminele executies, reparaties aan gevangenissen en het tolhuis te Arnemuiden (inv.nr 192). Uit deze opsomming blijkt dat de rentmeester-generaal ook zijn inkomsten en uitgaven als hoogbaljuw van Bewesten Schelde in de extraordinaris rekening verantwoordde. In 1795 zijn deze ambten gescheiden, hetgeen ook in de rekening tot uitdrukking komt. Daar de rekeningen over het Henegouws-Beierse tijdvak van 1319-1432 verloren gingen wordt de aandacht gevestigd op de rendantsexemplaren van de veertien rekeningen van de rentmeester van Bewesten Schelde over 1429-1431 (inv.nrs 66-67; vgl. K. Heeringa, De rekeningen en andere stukken in 1607 uit de Hollandsche rekenkamer naar de Zeeuwsche overgebracht. Het Henegouwsch-Beiersche tijdvak 1319-1432 ('s-Gravenhage 1913), t.n.v. nrs. 90-91). Van groot belang zijn ook de zogenaamde steenrollen van Bewesten Schelde over het tijdvak 1515 tot c. 1800, aangevende de renthebbenden op de ambachten (inv.nrs 44-48, zie voorts kohieren van lenen en leenlanden, inv.nrs 49-54) en van Beoosten Schelde over 1692 tot 1775 (inv.nr 895) en een register van leenakten van Beoosten Schelde over 1535 tot 1565 (inv.nr 909).
Achterin de inventaris is een overzicht gegeven van de 'Stukken waarvan het verband met het archief van de rekenkamer niet nader is vast te stellen'. Deze archivalia zijn zeker niet zonder betekenis. Hierbij bevinden zich ondermeer een index op niet-bewaarde agenda's en resolutieboeken van de rekenkamer (inv.nr 1078) en afschriften van adviezen van de rekenkamer met indices en een repertorium daarop (inv.nrs 1104-1110).
De beschreven afschriften van de tien copulaatboeken van de rekenkamer zijn niet volledig (inv.nrs 1079-1088). Men kan met meer vrucht de copulaatboeken van de Rekenkamer zelf raadplegen met behulp van de regestenlijst daarop, vervaardigd door Camps. Bij de ordening werden ook enige stukken aangetroffen welke thuishoorden bij het archief van de rekenkamer, namelijk enige losse stukken en een aanhangsel op dat archief: rekeningen der domeinen en van de geannoteerde geestelijke goederen na de opheffing van de rekenkamer in 1805 tot 1810. Die stukken werden uiteraard niet opgenomen in deze inventaris.
Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archief Rekenkamer van Zeeland, Gedeponeerde Archieven ('Rekenkamer II'), inv.nr(s) ..., daarna verkort als: ZA, Rekenkamer II, inv.nr(s) ...
Bijlage: Concordantie fonds 'Grafelijke Officieren'
512 Rekenkamer van Zeeland, Gedeponeerde Archieven (‘Rekenkamer II’), 1189-1825
Inleiding
Bijlage: Concordantie fonds 'Grafelijke Officieren'
Organisatie: Zeeuws Archief
Concordantie van de nummering uit het fonds 'Grafelijke Officieren' naar de nummering in het archief 'Rekenkamer II'
Grafelijke Officieren > Rekenkamer II
1 > 77
2 > 44
3 > 78
4 > 94
5 > 95
6 > 96
7 > 73
8 > 74
9 > 45
10 > 70
11 > 101
12 > 113
12a > 72
13 > 932
16a > Rekenk. Bourg.-Oostenr. 304a
17 > 92
17c > 99
17d > 98
17e > 100a
18 > 100
18a > 91
19 > 936
22 > 93
22a-c > 93
22d > 93
23 > 66
24 > 67
25 > 68
26 > 69
27 > 71
28 > 75
30 > 85
30a > 86
32 > 76
33 > 103
34 > 104
35 > 105
35a > 106
35b > 115
35c > 102
36 > 83
37 > 1168
38 > 79
39 > 80
40 > 81
41 > 82
42 > 1167
43 > 84
44 > 90
45 > 896
45a > 909
45b > 1160
46 > 1159
46a > 1162
47 > 1163
47a > 898
47b > Aanwinst 1983.113
48 > 1175
49 > 1166
50 > 1183
51 > 899
51a > 914
52 > 97
53 > 915
54 > 916
55 > 114
55a > 1161
55b > 917
56 > 107
57 > 937
57a > 98
58 > 910
59 > 897
59a > 905
59aa > 906
60 > 1164
61 > 907
62 > 908
63 > 912
63a > 913
64 > 949
65 > 901
65a > 900
66 > 902
67 > 903
68 > 904
69 > 911
69a > 918
70 > 1165a
70a > 956
70b > 956
71 > 1165
72 > 957
73 > 950
74 > 958
75 > 951
76 > 88
77 > 89
78 > 952
79 > 953
80 > 954
81 > 955
82 > 948
83 > 933
84 > 65
86 > 928
87 > Prelaat en Edelen 266b
88 > 98
91 > 1169
93 > 93
117 > 1170

Kenmerken

Datering:
1189-1825
Omvang:
26 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1971
Titel publicatie:
G.F. Sandberg, Inventaris van de archieven van de Rekenkamer van Zeeland. Deel II. De archieven gedeponeerd bij het archief van de rekenkamer, 1189-c. 1825 (Middelburg 1973)
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Categorie: