Mijn Studiezaal (inloggen)
5006.1 Gemeente Duivendijke 1807-1946, (1797) 1807-1960 (1969) ( Zeeuws Archief )
5006.1
Gemeente Duivendijke 1807-1946, (1797) 1807-1960 (1969)
Inleiding
Voorwoord
Geschiedenis van de archiefvormer
Geschiedenis van het archief
5006.1 Gemeente Duivendijke 1807-1946, (1797) 1807-1960 (1969)
Inleiding
Geschiedenis van het archief
Het archief van de gemeente Duivendijke gaat niet ver terug. Het oudste stuk dateert uit 1797. Het ontbreken van stukken van voor die tijd, ongetwijfeld een gevolg van de primitieve administratie, werd reeds in 1827 geconstateerd. Waarnemend burgemeester C. Viergever schreef aan de districtscommissaris te Zierikzee op 30 juni 1827 dat er ‘geen oude archieven’ aanwezig waren (33).
Op een vraag van de Officier van Justitie bij de Arrondissementsrechtbank te Zierikzee schreven burgemeester en assessoren op 25 oktober 1835 over het rechterlijk archief: ‘dat dezelve volgens overlevering onder de bewaring zouden zijn verbleven van wijlen den voormaligen schout en ten jare 1811 maire dezer gemeente Job Kostense, die deze stukken bij zijner verandering van woonplaats naar de stad Brouwershaven met zich heeft genomen of wel aan den heer vrederechter van het kanton Brouwershaven heeft overgegeven’ (33a).
Het laatste was juist. De rechterlijke archieven van Duivendijke, Looperskapelle, Brijdorpe en Klaaskinderkerke zijn in 1811 aan de juge de paix van het kanton Brouwershaven overgedragen. In 1888 werden de stukken van de griffier der arrondissementsrechtbank te Zierikzee door het Provinciaal Archief van Zeeland overgenomen. Het rechterlijk archief van Brijdorpe begint in 1706, dat van Duivendijke in 1691 en dat van Looperskapelle in 1723. Omdat de functies van schout en secretaris in deze heerlijkheden steeds gecombineerd waren, zijn de stukken onderling door elkaar geraakt. In het rechterlijk archief van Duivendijke komen onder inv.nr. 4896 stukken voor (kohieren van diverse belastingen), die niet in het rechterlijk archief thuishoren, maar in het bestuurlijk archief. In dit inv.nr. bevinden zich ook twee akten van indemniteit bestemd voor Brijdorpe en Looperskapelle. De archieven van de Weeskamers van Brijdorpe, Duivendijke en Looperskapelle hebben de lotgevallen gedeeld van de rechterlijke archieven. In 1867 werden zij overgebracht naar de Algemeene Commissie van Liquidatie der Wees- en Momboirkamers te ’s-Gravenhage. De Gemeente Duivendijke vroeg de stukken in 1879 niet terug, waarna ze in 1880 uit Den Haag naar het Provinciaal Archief van Zeeland werden opgezonden. Ook deze archieven zijn vrij klein. Het weeskamerarchief van Brijdorpe begint in 1729, dat van Duivendijke in 1767 en dat van Looperskapelle (nog steeds vermengd met het rechterlijk archief) in 1763 (33b).
Onder de stukken uit het gemeentearchief, die verloren zijn gegaan behoort ondermeer: een ‘foliant schrijfboek tot een stemregister om daar in de stemgerechtigde burgers te laaten inteekenen’ en een ‘foliant schrijfboek tot een register voor den korten inhoud ten fine van Publicatie & affixie van 't Dep. Bestuur ontvangen wordende’, welke registers in 1798, respectievelijk 1799 aangekocht werden bij boekhandelaar Adr. Van Setten te Zierikzee (33c).
Een gedeelte van het archief werd in de eerste helft van de negentiende eeuw bewaard door de secretarissen in Zierikzee, waar zij woonden. Een ander gedeelte was geborgen bij de burgemeester aan huis. De daaraan verbonden gevaren bleken nog eens in 1844. Op 13 juni van dat jaar brak brand uit op de boerderij van burgemeester Viergever. Zijn hele huis en de schuur brandde af, met alles wat er in was, tot de grond toe. Daardoor gingen ook alle registers en kaarten van het kadaster verloren. De akten van de Burgerlijke Stand bevonden zich in een lade van zijn bureau en bleven ‘toevallig’ bewaard (34).
In 1855 werd G.J. Sevenhuijsen tot secretaris benoemd. Hij woonde te Brouwershaven en was ook daar gemeentesecretaris. Bij gebrek aan een behoorlijke bergplaats voor het archief bewaarde hij de stukken in het loodsgebouw te Brouwershaven. Het werd daar droog bewaard en was, naar de mening van burgemeester en wethouders, tegen brandgevaar beschermd (35).
In 1888 werd het nieuwe gemeentehuis te Looperskapelle gebouwd en in 1891 werd het archief daarheen overgebracht (36). Het was geborgen in speciaal daarvoor gemaakte kasten in de raadskamer. Waarschijnlijk waren de stukken aanvankelijk geborgen in het brandspuithuisje, vlakbij het gemeentehuis. Kort daarop, Waarschijnlijk na de komst van burgemeester Nieborg, werd het archief weer in de secretarie geborgen (37).
Ingevolge de Archiefwet 1918 werd op 18 november 1922 een archief verordening vastgesteld. In 1937 werd voor de ordening van de correspondentie het zogenaamde Bloemendaalsche Registratuurstelsel ingevoerd, dat met ingang van 1941 werd vervangen door het registratuurstelsel volgens de Code van V.N.G. In het zicht van de inundatie van Schouwen-Duiveland werd in 1944 het archief overgebracht naar de kluis van de Schouwen-Bank te Zierikzee. Het jaar daarop werd het archief overgebracht naar het gemeentehuis van Zierikzee. Vandaar werden de archiefstukken teruggebracht naar Looperskapelle (37). De bevolkingsregisters werden in 1946 overgebracht naar de brandvrije archiefbewaarplaats van de gemeente Renesse. In het gemeentehuis te Looperskapelle stonden de archiefstukken op een zeer vochtige plaats. Tijdens de watersnoodramp van 1953 bleven de archieven gespaard. Wel werd het lopend archief zwaar beschadigd door het water. Een groot deel opgezonden naar de Firma Samson te Alphen aan de Rijn voor droging en herstel. Het oud-archief werd overgebracht naar de zolder van het gemeentehuis van Renesse en het resterende lopend gedeelte naar de noodsecretarie in diezelfde gemeente. Omdat de gemeentesecretarie van Looperskapelle niet meer als zodanig in gebruik kwam bleven de archieven bewaard in Renesse. Het duurde tot na de herindeling totdat het oud-archief werd overgebracht naar de archiefbewaarplaats in het nieuwe gemeentehuis te Scharendijke.
Verantwoording van de voorlopige beschrijving
Noten
Bijlage: Lijst van de maire, schouten, burgemeesters en secretarissen
laatste wijziging 03-11-2023
1.085 beschreven archiefstukken
8 gedigitaliseerd
totaal 612 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 03-11-2023
1.085 beschreven archiefstukken
8 gedigitaliseerd
totaal 612 bestanden
Kenmerken
Datering:
(1797) 1807-1960 (1969)
Vestigingsplaats:
Looperskapelle, Scharendijke
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Plaatsingslijst (oud nr 6)
Jaar bewerking:
1981
Inzage:
Studiezaal, in origineel
Raadpleegvestiging:
Zierikzee, Laan van St. Hilaire
Collectie:
Gemeente Schouwen-Duiveland
Categorie:
laatste wijziging 03-11-2023
1.085 beschreven archiefstukken
8 gedigitaliseerd
totaal 612 bestanden
