Uw zoekacties: Karthuizerklooster Sion te Noordgouwe, 1474-1617

480 Karthuizerklooster Sion te Noordgouwe, 1474-1617 ( Zeeuws Archief )

Hulp bij uw onderzoek.
De informatie in deze website is zeer divers en bedoeld voor mensen met een belangstelling voor historisch of genealogisch onderzoek.
Wij trachten de informatie zo eenvoudig mogelijk te houden, maar beseffen ook dat de aard van de informatie soms wel enige studie of historische inzicht vereist.

Zoeken en bladeren

  • Bladeren
    De meest eenvoudige manier van werken is het zoeken te starten zonder zoekterm. U kunt dan bladeren door alle aanwezige toegangen.
  • Eenvoudig zoeken
    Wilt u een specifieker resultaat dan adviseren wij u te starten met één zoekterm. Het resultaat dat u krijgt voldoet aan de zoekterm. U kunt het resultaat verder verkleinen door meerdere zoektermen op te geven.
  • Uitgebreid zoeken
    Kiest u voor uitgebreid zoeken dan kunt u afhankelijk van de situatie meerdere zoekvelden invullen, waarna het resultaat zal voldoen aan de specifieke zoekactie. In iedere veld kunnen meerdere zoektermen worden ingevuld.
  • Zoektermen combineren
    Zoektermen worden gecombineerd De zoekfunctie voegt automatisch "en" toe tussen de verschillende zoekmogelijkheden die worden gebruikt. Zo kunnen 'zoeken met alle woorden' en 'zoeken met één van de woorden' worden gecombineerd.
  • Booleaanse operatoren
    Normaal worden meerdere zoektermen altijd gecombineerd met AND. U kunt bij het zoeken in een zoekveld ook gebruik maken van de Booleaanse operatoren: NOT en OR. De zoekacties met NOT beperken het zoekresultaat, terwijl OR veel meer resultaten oplevert.
    OR wordt vooral geadviseerd bij een bekende variatie op de schrijfwijze, bijvoorbeeld:
    - Den Haag OR ’s-Gravenhage
    - Vereeniging OR Vereniging
  • Woordcombinatie
    Wilt u zoeken met een woordcombinatie in een vaste volgorde (bijv. Vereniging tot behoud van natuurmonumenten), zet deze woorden dan "tussen aanhalingstekens".

Verfijnen
In de meeste gevallen zal naast het zoekresultaat een mogelijkheid tot verfijnen worden aangeboden. Verfijnen kan bijvoorbeeld op materiaalsoort, maar in andere gevallen op plaats en straat. Dit is afhankelijk van het archiefmateriaal dat geselecteerd is.

Sorteren
De resultaten staan gesorteerd in een standaard sortering. Dit kan per toegang verschillend zijn. In de meeste gevallen kan voor een andere sortering worden gekozen.

Digitaliseren op verzoek
Zie http://www.zeeuwsarchief.nl/over-ons/tarieven

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
480   Karthuizerklooster Sion te Noordgouwe, 1474-1617
Inleiding
Er is niet veel bekend over het karthuizerklooster Sion in Noordgouwe, waarvan de weinige overgebleven archiefstukken hierna beschreven zijn. Het klooster werd in 1434 gesticht door zekere Jan Lievensz., en op 23 mei 1436 door Filips de Goede in bescherming genomen. Het was toegewijd aan de heilige Hiëronymus. In 1448 was de bouw nog in volle gang. Binnen de ommuring bezat het klooster ca. 14 gemeten land. Verder bezat het 4/5 van de Sint Jeroenspolder en landerijen elders op Schouwen en op de eilanden Duiveland en Tholen.
De kartuizers zullen het klooster in 1574 hebben verlaten, in welk jaar het door toedoen van 'vrijebeuyters ende soldaten' veel schade ondervond. Duidelijk is dat een aantal monniken tijdens de Reformatie vanuit Noordgouwe uiteindelijk in Antwerpen terechtkwam, waar ook de kartuizers van Delft, Geertruidenberg, Vught en Utrecht een heenkomen vonden. Het gebouwencomplex geraakte spoedig verder in verval. Dit bebouwde terrein in het polderbevang Kloosterblok (perceelsnummer 75) heeft in de achttiende eeuw, en waarschijnlijk al aan het eind van de zestiende eeuw, de functie van landstede/buitenplaats gekregen. In de tweede helft van de achttiende eeuw was sprake van de kleine lustplaats genaamd 'Het Clooster Sion', die zich uitstrekte over het ommuurde deel en over het 'voorpleyn'. In 1795 stonden volgens de studie van mr Jacob Verheye van Citters (1753-1823) muur en poort nog gedeeltelijk overeind. De kloosterkerk was toen niet meer aanwezig. Bij het voorplein had hij 'de geweeze brauwerij' gezien, welk gebouw ook in de achttiende-eeuwse veldboeken van de Noordgouwepolder wordt genoemd . De 'landhoeve' kan een restant zijn geweest van het Vrouwenhuis, dat buiten de ommuring moet hebben gestaan. Op de plaats van het 'klein huisje' valt tegenwoordig een dubbele arbeiderswoning te zien, waarvan het bovengrondse deel uit het eind van de negentiende eeuw zal stammen.
Rond 1800 heeft Verheye van Citters al het relevante gedrukte en ongedrukte materiaal dat hij aantrof bestudeerd; zijn aantekeningen over de geschiedenis van het klooster Sion bevinden zich thans in de Verzameling Verheye van Citters (toegang 87) onder inventarisnummer 61a. Frederik Nagtglas (1821-1902) heeft deze aantekeningen in 1880, aangevuld met een aantal verspreide gegevens, gepubliceerd in de catalogus Zelandia Illustrata II. Nieuwere literatuur vindt men in het werk 'De benedictijnsche orden benevens de Carmelieten en Jesuïeten' van de hand van dr Michaël Schoengen.
In het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland bevindt zich nog een legger van inkomsten uit de onroerende bezittingen van het klooster. Deze legger dateert van omstreeks 1560. Op dit document doelen Nagtglas en de latere rijksarchivaris Ermerins, wanneer zij in hun publicaties spreken over een 'register der eigendommen'.
Het is trouwens heel begrijpelijk dat veel archiefstukken in Noordgouwe moesten achterblijven. Maar ook van wat naar Antwerpen gered werd, is slechts een gering deel gespaard gebleven. Er bevindt zich in de genoemde Verzameling Verheye van Citters een lijst, vermoedelijk opgesteld door professor Adriaan Kluit (1735-1807), van de archivalia, die hij in een kist op de zolder van het karthuizerklooster te Antwerpen aantrof en die, voor wat het klooster Sion betreft, het volgende aangeeft: 'Vele losse stukken, als: een sak schepenbrieven van Zierikzee, Brouwershaven; copie van alle de fundatiën der capellaniën unde prior huius domus est collator vel concollator in Emelisse, Dreyschor; een 4e boek waerop staet: Domus montis Syon prope Zierikzee'.
En wellicht zat in de koffers en kisten op de Antwerpse kloosterzolder, waarvan de inhoud globaal is beschreven, nóg wel een en ander van het klooster van Noordgouwe, al lijkt dat niet waarschijnlijk. Maar er was dus tot 1783 aanzienlijk meer dan nu nog resteert, althans vindbaar is. In het voorjaar van laatstgenoemd jaar vond de opheffing van het kartuizerklooster in Antwerpen plaats; de documenten werden verzegeld en overgebracht naar de archiefbewaarplaats van de Geheime Raad te Brussel. Het zal langs deze weg zijn geweest, dat zij in het Algemeen Rijksarchief te Brussel zijn geraakt, alwaar zij in de afdeling Archives Ecclésiastiques figureerden onder de nummers 18263, 18265-18271 (nummer 18264 niet aanwezig). De volgorde dezer nummers was willekeurig. Bij de ruil van archiefstukken tussen Nederland en België, gesloten in 1953, zijn deze archivalia aan Nederland gekomen. De algemene rijksarchivaris heeft ze vervolgens aan het Rijksarchief in Zeeland overgedragen.
Het restant kan zelfs geen fragmentarisch beeld meer laten zien van wat het kloosterarchief vroeger moet zijn geweest. Van het stuk beschreven als inventarisnumer 11 is het onduidelijk in welke relatie het tot het klooster staat. Fotokopieën van de legger die is terechtgekomen in het Zierikzeese stadsarchief zijn ingevoegd, dat wil zeggen hebben een plaats gekregen tussen de oude archiefstukken. In het supplement van deze archieftoegang zijn de fotokopieën van in andere archieven aanwezige documenten beschreven. De achterliggende gedachte is dat hierdoor wellicht gericht onderzoek naar de kloostergeschiedenis zou kunnen worden vergemakkelijkt.
Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), Archief Karthuizerklooster Sion te Noordgouwe, inv.nr(s)...
Deze archieftoegang werd in 1976 door het Rijksarchief in Zeeland gepubliceerd in deel II van de serie 'Gebundelde inventarissen' (p. 85-90). Bij de eindredactie hiervan werd door de rijksarchivaris, met respect voor ieders individuele opvattingen op archivistisch gebied, aangestuurd op uniformiteit in spelling, interpunctie en typografische afwerking. In de tekst zelf heeft hij alleen ingegrepen ter correctie of verduidelijking, dan wel wanneer aanpassing aan een inmiddels gewijzigde toestand noodzakelijk was. De tweede aanpassing van de toegang vond plaats in 2008, naar aanleiding van de nadere bestudering van de door het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland bewaarde legger en de vondst van een tweetal archiefstukken over de bezittingen en verplichtingen van het convent aanwezig in Zierikzee (zie inv.nr 7a en het supplement).
Geraadpleegde bronnen
laatste wijziging 03-02-2021
17 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 17 bestanden
Inventaris
1 Akte voor schepenen van Zierikzee waarbij Cornelie Coole Jacobszoonsdr. verklaart aan het convent te hebben getransporteerd, twee schepenakten en de hieraan verbonden rechten in ruil voor het jaarlijks opdragen van zielenmissen voor haar ouders, broer Ye Coole en alle andere familieleden, alsook voor haarzelf, 1503 mei 12. Met retroacta 1474 en 1497, 1474, 1497, 1503. 3 charters (getransfigeerd) i
2 Akte voor schepenen van Zierikzee waarbij Laurus Cornelisz., koopman en schepen aldaar, en zijn echtgenote Margriete N.N., aan het convent overdragen 9 Vlaamse ponden en hun aandeel in de rente op het eiland Orizand die zij samen met hun zwager goudsmid Yeman Jan Boenaert bezitten, in ruil voor het ten eeuwigen dage op Margrietendag (13 juli) opdragen van een zielenmis ten behoeve van hun eigen zielenheil en dat van hun ouders en andere familieleden, 1508 sep. 21. 1 charter i
3 Aantekeningen van betalingen aan ambachtslieden verricht door prior Bartholomees van Schoonhoven, in verband met werkzaamheden aan en in de gebouwen, [ca. 1560]. 1 stuk i
4 'Pauperrimi prioris exposita, in exilio hucusque degentis suique domus extorris', memorie van rechten van de gevluchte monniken ten tijde van de [titulair] prior Bartholomees van Schoonhoven, met notities over in Brouwershaven, Vossemeer en op Orizand te ontvangen bedragen , [na 1574]. 1 katern en 1 stuk
5 Schuldbekentenis van Adriaen Hoochwerf aan het convent, wegens nog onbetaalde landpacht over twee jaarm 1575 okt. 31. Met aantekening van de met Cornelis Jan Diericxz. verrekende pacht van 2 gemeten over 1574, 1574. 1 stuk
6 Lijst van schuldenaars woonachtig op het eiland Tholen, met kladversie, [in of kort na 1577]. 2 stukken
7 Akte voor schepenen van Sint Annaland waarbij Diric Jacobsz., prior van de bernardietenorde te Zierikzee, met consent van Joost van der Hage, prior van het cisterciënzer klooster Pieter Pots [te Antwerpen], verkoopt en overdraagt aan Cornelis Michielsz., prior van het convent te Noordgouwe, een erfelijke losrente van 2 Vlaamse ponden gevestigd op 55 gemeten dijkersland gebruikt door Meeus Bouwensz. in eerstgenoemde plaats, 1538 jan. 2. 1 charter en 1 stuk (getransfigeerd) i
7a Fotokopieën van de legger van inkomsten uit het bezit aan onroerend goed op de eilanden Schouwen, Duiveland en Tholen en renten op percelen in de steden Antwerpen, Brouwershaven, Zierikzee en op het eiland Orizand, gebonden in een beschadigde akte van notaris Livinus Boem (perkament), met alfabetische index op plaatsnaam, [circa 1560]. 1 omslag
8 Akte waarbij de vice-deken en kanunniken van het kapittel van Sint Lievens-Monster te Zierikzee verklaren te hebben geruild met het convent, een rente van 23 stuivers 's jaars vanwege de Sebastiaen Lamskapellerie op 'zekere guederen ende landen' van laatstgenoemde instelling in de Zuidernieuwlandpolder in Brouwershaven, tegen een rente van 4 schellingen op het door Jan Pel Lievensz. bewoonde huis aan de Meelstraat in Zierikzee, 1569 juli 5. 1 charter i
480 Karthuizerklooster Sion te Noordgouwe, 1474-1617
Inventaris
8
Akte waarbij de vice-deken en kanunniken van het kapittel van Sint Lievens-Monster te Zierikzee verklaren te hebben geruild met het convent, een rente van 23 stuivers 's jaars vanwege de Sebastiaen Lamskapellerie op 'zekere guederen ende landen' van laatstgenoemde instelling in de Zuidernieuwlandpolder in Brouwershaven, tegen een rente van 4 schellingen op het door Jan Pel Lievensz. bewoonde huis aan de Meelstraat in Zierikzee, 1569 juli 5. 1 charter
Datering:
1569 juli 5
Vorm:
1 charter
NB:
Het uithangend zegel is niet meer aanwezig. Vóór de overbrenging hebben de documenten berust in het Algemeen Rijksarchief te Brussel, afdeling Archives Ecclésiastiques onder nummer 18268
Oud nummer:
18268
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein

Vorige
Volgende

Gebruik CTRL + scroll om te scrollen

Ga
Organisatie: Zeeuws Archief
laatste wijziging 27-01-2021
1 gedigitaliseerd
totaal 2 bestanden
9 Akte waarbij Job Jansz. te Oosterland verklaart te hebben gepacht van Nicolas Huart, [titulair] prior, 15 gemeten en 115 roeden weide- en korenland 'als die vanoudts ghelegen zijn' voor een termijn van zeven jaar, en een tweetal verplichtingen heeft na te leven, 1577 aug. 1. 1 chirograaf op papier
10 Beschikking van de [titulair] prior op een rekest van Franschois van Steenland, waarin deze ruil van diverse landerijen, onder meer gelegen in Scheut, had voorgesteld, 1617 mrt 26. 1 stuk
11 Notariële dagvaarding door Cornelis Nicolai in den Liebaert in diens hoedanigheid van deken van de Sint Maartenskerk te Middelburg, van Johannes Borre, om de volgende dag om één uur 's middags aldaar te verschijnen, 1513 sep. 9. 1 charter i
Supplement:
12 Fotokopieën van begin-16de-eeuwse afschriften van stukken betreffende de stichting van een kapel en het houden van zielenmissen in het convent, volgens de testamentaire beschikking van Wouter Huygensz., heer van Brouwershaven, echtgenoot van resp. jkvr. Baliga van der Maelstede en jkvr. Margrieten en zoon van Huge van Bergen, 1442-1452. 1 omslag
13 Fotokopie van een gunstige beschikking van de magistraat van Zierikzee op het verzoekschrift van Adriaen Henricxz., gewezen brouwer en bouwknecht van het voormalige klooster te Noordgouwe, om achterstallig arbeidsloon uit te betalen, 1574 okt. 3. Met hierop een kwitantie en met een kopie van een memorie van prior Bartholomees van Schoonhoven, 1574 en [wsch. 1572], 1572-1574. 2 stukken
14 Fotokopie van het 17de-eeuwse afschrift van een akte waarbij Jan Geelaarse, prior, verklaart dat door zijn voorganger Pieter Jansz. van Bergen bij de overdracht van de 100 gemeten land in Dreischor van Anthonis jonge Jansz. een aantal voorwaarden werd aanvaard, 1478 dec. 1. 1 stuk
-- Afschrift van het authentieke afschrift van Cornelis Anthonisz., prior, van de akte [van 26 jan. 1487], waarbij Anna van Bourgondië, vrouwe van Ravestein, Duiveland en Sommelsdijk, het klooster 8 gemeten vroongrond in Bruinisse schenkt onder de voorwaarde dat jaarlijks op de eerste en tweede dag na Allerzielen (2 november) twee missen zullen worden opgedragen voor het zielenheil van wijlen Adriaan van Borssele, ridder, heer van Brigdamme, haar eerste echtgenoot, voor de heer van Ravestein, haar tweede echtgenoot, voor de andere familieleden, voor haarzelf, 'ende voort oock voor allen zalegen zielen', [begin 16de eeuw]. 1 stuk (perkament)
-- Afschrift van de akte van 23 mei 1436 overgenomen in het tweede deel van de 'Memorialen Rosa', waarbij Filips de Goede het convent onder zijn hoede neemt, [18de eeuw]. 1 stuk
laatste wijziging 03-02-2021
17 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 17 bestanden

Kenmerken

Datering:
1474-1617
Andere namen:
Klooster Sionsberg van de Orde der Kartuizers, Kartuizerklooster Sion
Vestigingsplaats:
Noordgouwe
Omvang:
0,1 meter
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
1953
Titel publicatie:
De oorspronkelijke inventaris is gepubliceerd als: H.P.H. Camps, 'Stukken uit het archief van het voormalig Karthuizerklooster Sion te Noordgouwe, 1474-1617', in: Rijksarchief in Zeeland. Gebundelde Inventarissen. Deel II ([Middelburg] 1976) 85-90.
Inzage:
Studiezaal; deels online
Raadpleegvestiging:
Middelburg, Hofplein
Collectie:
Rijksarchief in Zeeland
Categorie:
laatste wijziging 03-02-2021
17 beschreven archiefstukken
6 gedigitaliseerd
totaal 17 bestanden