3596 Hoofdplaat- en Thomaespolder, 1777-1970 ( Zeeuws Archief )
3596
Hoofdplaat- en Thomaespolder, 1777-1970
Inleiding
De Hoofdplaatpolder heeft een oppervlakte van 1100 hectare en behoort tot de afwateringsgebieden Nummer Een en Nol Zeven. De Thomaespolder heeft een oppervlakte van 74 hectare en behoort tot het afwateringsgebied Nol Zeven. Het westelijk deel werd in 1812 calamiteus verklaard, het oostelijk deel volgde in 1814. Vanaf 1817 werden beide polders als één geheel bestuurd. Bij Koninklijk Besluit van 21 juni 1888 werd het zogenaamde 'buitenbeheer' afgescheiden en ondergebracht in de daartoe ingestelde Waterkering van de calamiteuze polders Hoofdplaat en Thomaes. Met ingang van 1 januari 1966 werden polders en waterkering opgenomen in het Waterschap Het Vrije van Sluis en maakten daarin deel uit van het district IJzendijke. De polders bleven echter calamiteus en de waterkering bleef formeel intact. De facto werden tussen 1966 en 1977 de zaken door Het Vrije van Sluis geregeld.
De bedijking van de Hoofdplaatpolder vond plaats in de periode 1775-1778 na de verlanding van de scheidingsgeul ter plaatse. Door de eeuwenlange stroomwerking aldaar is niet meer te zeggen of de polder tot stand kwam op het gebied waar eens enkele veertiende eeuwse polders zouden hebben gelegen. Het oostelijk deel van de polder werd eigendom van de provincie Zeeland. Het westelijk deel behoorde toe aan de Generaliteit (Staats-Vlaanderen). In 1817 verenigde men beide besturen. De dijk werd zodanig gelegd dat ongeveer 200 ellen schorgrond buiten de inpoldering bleven, waardoor men een mooi voorland ter beschikking had. De grilligheid van de Westerschelde was er de oorzaak van dat dit voorland al snel een prooi van de golven werd. Sindsdien hebben met de regelmaat van de klok dijk- en oevervallen plaatsgevonden. Tussen 1800 en 1973 waren dat er negentig. In 1953 inundeerde een deel van het oostelijk gebied van de polder bij de stormvloed van 31 januari/1 februari.
De eerste waterkering kwam tot stand in 1872, maar pas in 1889 kwam er bestuurlijke duidelijkheid. Wellicht had dat te maken met de rol die de familie Thomaes in het geheel speelde. Deze leverde zowel dijkgraven, voor beide polders, als burgemeesters voor de burgerlijke gemeente. Overigens week de bestuurlijke organisatie van de polders niet van de voor deze organen gebruikelijke af.
De polder had een haven, die in de loop der tijd meermalen werd verplaatst en die uiteindelijk in 1969 bij het verzwaren van de zeedijk kwam te vervallen. Volgens overeenkomst verzorgde de gemeente Hoofdplaat het gewone dagelijkse onderhoud, waarvan de kosten werden bestreden uit het heffen van haven- en kaaigelden.
De bedijking van de Thomaespolder vond plaats in 1845 te samen met de de Paulinapolder. De Thomaespolder kwam tot stand op een gedeelte schorren dat eigendom was van de familie Thomaes. Zij had net als de Hoofdplaatpolder veel te lijden van dijk- en oevervallen. In 1897 ontstond de huidige situatie, waarbij vijftien hectare van de oorspronkelijke polder buitendijks en onder water kwam te liggen.
De archieven van beide polders en dat van de waterkering zijn in de loop der tijd geheel met elkaar vermengd geraakt. Correspondentie van de Hoofdplaatpolder bevond zich in het archief van de Thomaespolder en andersom. Notulenboeken werden overal vandaan gehaald. Rekeningen van inkomsten en uitgaven waren met elkaar vermengd en de grootboeken van inkomsten en uitgaven van de Thomaespolder bevonden zich in de reeks van de Hoofdplaatpolder. De correspondentie moest geheel herordend worden op basis van chronologie. De materiële staat waarin de bescheiden zich bevinden is doorgaans zeer slecht. Vele bescheiden zijn aangetast door schimmel, zijn zeer vuil en hebben sporen van oorlogsschade.
laatste wijziging 24-05-2018
769 beschreven archiefstukken
Inventaris
2. Archief van de Thomaespolder,1845-1965
3596 Hoofdplaat- en Thomaespolder, 1777-1970
Inventaris
2.
Archief van de Thomaespolder,1845-1965
laatste wijziging 24-05-2018
769 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1777-1970
Andere namen:
Hoofdplaatpolder / Polder Hoofdplaat, Polder Thomaes
Regio:
West Zeeuws-Vlaanderen
Openbaarheid:
Geen beperkingen
Toegankelijk:
Inventaris
Jaar bewerking:
2004
Titel publicatie:
A.J. Barth, ‘Inventaris van het archief van de Hoofdplaat- en Thomaespolder, 1777-1970’, in: ‘[Gebundelde inventarissen van de archieven van de polders en waterschappen van het voormalige Waterschap Het Vrije van Sluis 1518-1977]’ (Terneuzen : Waterschap Zeeuws-Vlaanderen, 2005)
Inzage:
Waterschap Scheldestromen, kantoor Terneuzen (op afspraak)
Raadpleegvestiging:
Terneuzen, Kennedylaan
Collectie:
Waterschap Scheldestromen
Categorie:
laatste wijziging 24-05-2018
769 beschreven archiefstukken